Պատմագրութիւն

Բայց մասունք սրբոյն` որ մնաց ՚ի Յօհաննուվանք մինչեւ բարձաւ իշխանութիւնն Վրաց յաշխարհէն Հայոց, եւ տիրեցին տաճիկք, որք են Օսմանցիք: Եւ յորժամ գային ուխտականքն յաւուր տօնի սրբոյն, ՚ի խուռնամբոխ ժողովրդենէն մանկունք ինչ անկանէին ՚ի քարանցն ՚ի վայր, եւ տեարք տեղեացն կալեալ զվանականսն տուգանէին. որով վշտացեալ նոցա` յաւուր տօնի սրբոյն տանէին զսուրբն ՚ի Կարբի: Եւ անդ եւս լինէր նեղութիւն, զի ոչ գտանիւր տեղիք ուխտականացն: Ապա խորհեցան Կարբեցիք, եւ շինեցին փոքրիկ մատուռ մի մերձ ՚ի գիւղն Մօղնի ՚ի վերայ ճանապարհին, եւ փայտեայ գաւիթ ՚ի վերայ նորա, եւ ՚ի տօնի սրբոյն տանէին անդ. եւ յետ կատարման ուխտին, դարձեալ տանէին ՚ի Յօհաննուվանք: Եւ յետոյ վշտացեալ ՚ի տանելն եւ ՚ի բերելն, խորհեցան թողուլ անդէն զսուրբ մասունսն, եւ աբեղայ մի ՚ի վանացն` անդէն կալ` եւ սպասաւորել, եւ զմուտն առաքել ՚ի Յօհաննուվանք, մինչեւ ցբազում ամս: Եւ յետոյ եղեւ նա վանք. եւ գոթիքն ելեալ ՚ի Յօհաննուվանից, եւ գնացին անդ. եւ զմուտս ուխտականացն առնէին Բ բաժին. զի մի ՚ի միաբանիցն Յօհաննուվանից անդ նստէր տարին ՚ի բուն, եւ զոր ինչ գոյր` երկուս բաժինս առնէին ՚ի վերայ երկուց վանացն: Եւ զի եկօղք եւ երթօղքն ՚ի վանացն ուտէին եւ ըմպէին, եւ Յօհաննուվանք ոչ օգնէր նմա, եւ էր այն պակասութիւն մեծ Մօղնու վանացն, եւ տրտնջէին տրտունջ մեծ: Եւ ապա խորհրդով Կարբու մեծամեծացն սահմանեցին, զի յաշնան ուխտին` զոր ինչ եւ գայցէ` զկէսն նորին տայցեն Յօհաննուվանից` թէ' դրամ` եւ թէ' այլ ինչ. ոչ տարւոյ մուտքն տան ՚ի Յօհաննուվանք, եւ ոչ աշնան ուխտի մսխածին ընկեր լինին, այլ միայն զոր անկանի յաշնան ուխտին` զկէսն նորին տանին առանց ծախի: Եւ այս սահման է մինչեւ ցայսօր. զի յաւուր Եշաբաթի գնան միաբանքն Յօհաննուվանից, եւ նստին անդ մինչեւ ցԲշաբաթի, եւ կիսեալ յամենայնէ բերեն ՚ի Յօհաննուվանք: Որ եւ ես բազում անգամ գնացեալ եմ, եւ արարեալ այնպէս` որպէս գրեցաք: Իսկ ՚ի մերում ժամանակի` Եպիսկոպոս ոմն Մարտիրոս անուն` քակեաց զմատուռն եւ զգաւիթն, եւ շինեաց կոպիտ քարիւ հոյակապ եկեղեցի, եւ շուրջանակի պարսպեաց: Եւ յետոյ եղբօրորդի նորա Յովհաննէս վարդապետ քակեաց զայն` եւ շինեաց կոփածու քարամբք եկեղեցի զարմանալի, եւ յարեւմտեան դրանն զանգակատուն. եւ չեւ եւս էր կատարեալ զսակք տանեացն` վախճանեցաւ. եւ եղբօրորդին իւր Դաւիթ վարդապետ կատարեաց զայն. եւ է այժմ հրաշափառ եկեղեցի, եւ Դաւիթ վարդապետ Առաջնորդ նորին: