ԺԴ
Լէզքը,
իւր
անունով
եւ
հին
պատմութեամբ
յայտնի
է,
ուր
Շամիրամի
աստուածները
մեր
Արա
գեղեցկին
մեռած
մարմինը
լզեր
ու
կենդանացուցեր
են
եղեր.
եւ
Արայլէզք
անունով
կուռք
ու
աստուած
շինեցին
պաշտեցին
այն
ժամանակ
Հայեր
այս
գեղի
բարձր
գագաթին
վրայ,
ուր
այժմ
Ամենափրկչի
մատուռն
է.
եւ
Աշխարհամատրան
կիրակին
մեծաժողով
ուխտ
կ՚երթան։
Ուր
բեւեռագիրերով
քարեր
լցուն
են.
եւ
ձուլածոյ
հին
պղնձէ
կենդանեաց
փոքրիկ
արձաններ
գտնուեցան
մեր
օրերը
դեռեւս
քանի
մը
տարի
յառաջ։
Ուր
եւ
ինչե՜ր
կան,
եթէ
Լէզքայ
բերդիկը
եւ
անոր
ստորոտները
փորուին,
քննուին։
Այս
Լէզք
գիւղի
մօտերը
կայ
մի
թոնիրի
ձեւով
աղբիւրի
փոսակ
կամ
ջրհոր,
որ
Սուրբ
թոնիր
կը
կոչեն,
ուր
յաճախ
գնացողներ
կան.
շատերուն
իբրեւ
ուխտատեղի,
ոմանց
ալ
հետաքրքրելի։
Միմիայն
մէկ
ձուկ
կ՚երեւի
այդ
ջուրին
մէջ,
եւ
որին
որ
երեւի,
անոր
բաղդն
ու
ուխտը
կը
կատարուի։
Դա
կնկան
կերպարանք
ունի
եղեր.
եւ
արծաթէ
օղն
ալ
իւր
քթին
անցուցած՝
կը
տեսնուի
տակաւին։
«Երէցկին
է
եղեր
դա,
կին
կարի
գեղեցիկ։
Երբ
նստած
թոնիրի
շուրթն
հաց
կը
թխէ,
աղքատ
մը
կուգայ
հաց
կ՚ուզէ,
կուտայ։
Կերակուր
կ՚ուզէ,
կուտայ։
Գինի
կ՚ուզէ,
կուտայ։
Թշուառականը
կը
համարձակի
նաեւ
պագ
մը
ուզելու։
Երէցկինը
կը
վարանի,
բայց
կը
մտածէ,
թէ
աղքատ
թէմարզու
է,
ի՞նչ
կայ,
մե՛ղք
է,
գուցէ
վարձք
է։
Պագն
ալ
կուտայ։
Եւ
յանկարծ
նոյն
վայրկենին
երէցը
ներս
կը
մտնէ։
Երէցկինը
ամօթէն
ու
ահէն
ինքզինքն
կը
ձգէ
ի
թոնիր՝
կրակին
մէջ։
Տէրտէրն
ալ
զինքն
ի
վրէն։
Բայց
տէրտէրը
կը
մրկի,
իսկ
երէցկինը,
կրակն
ջուր
դառնալով,
ինքն
ալ
ձուկ,
Աստուծոյ
հրամանքով
յաւիտենական
յիշատակ
կը
մնայ
նոյն
տեղ»։
