Ե.
Յառաջին
ամին
Տրդատայ
հայոց
մեծաց,
խաղացին
եկին
հասին ,
ի
Երիզայ,
ի ,
զի
անդ
զոհս
մատուսցեն.
իբրեւ
կատարեցին
զգործն
անարժանութեան՝
իջին
առ
գետոյն
կոչեն։
եկն
եմուտ
ի
խորան
անդր
եւ
յընթրիս
բազմեցաւ,
իբրեւ
ընդ
մտին՝
հրաման
ետ
թագաւորն
Գրիգորի,
պսակս
եւ
թաւ
ծառոց
Անհատական
։
3
Այլ
նա
ոչ
առնոյր
պաշտաւնատար
դիցն
։
4
Յայնժամ
խաւսել
սկսաւ
թագաւորն
ընդ
եւ
ասէ.
«Այր
մի
աւտարական
եւ
՝
եկիր
յարեցար
ի
մեզ,
զիա՞րդ
իշխես
պաշտել
զԱստուածն
զայն
զոր
ես
ոչ
պաշտեմ»։
5
Եւ
առ
այն
պահել
հրամայեաց։
Եւ
ի
վաղիւ
անդր
հրաման ,
եւ
ածին
զԳրիգորիոս
առաջի
թագաւորին։
7
Խաւսել
սկսաւ
թագաւորն
ընդ
եւ
ասէ.
«Այսչափ
ամք
են,
զի
տեսի
զքեզ,
եւ
յամենայն
զաւրութենէ
քումմէ
ծառայեցեր
միամտութեամբ.
եւ
ես
գոհ
էի
զվաստակոց
քոց
ունէի
ի
մտի
կեցուցանել
զքեզ.
ընդէ՞ր
ոչ
առնես
զկամս
իմ»։
8
Ետ
պատասխանի
Գրիգորիոս
եւ
ասէ.
«Հրամայեալ
է ,
զի
Ծառայք
հնազանդ
լիցին
մարմնաւոր ,
որպէս
աւրէն
է,
որպէս
եւ
դուդ
իսկ
վկայեցեր ,
զի
յամենայն
զաւրութենէ
իմմէ։
9
Այլ
եւ
ոչ
վայել
է
տալ.
զի
նա
միայն
է
արարիչ
եւ
հրեշտակաց,
որ
նորա,
եւ
եւ
մարդկան,
որ
ի
նմանէ .
որոց
պարտ
պաշտել
եւ
առնել
զկամս
նորա.
եւ
ամենայն
որ
է
ի ,
որ
ի
եւ
ի
ցամաքի»։
10
Արքայ
ասէ.
«Գիտասջի՛ր,
զի
ապախտ
արարեր
զվաստակսն
զոր ,
որում
ես
եմ
։
11
Արդ՝
փոխանակ
կենացն
զոր
պարտ
էր
քեզ՝
քեզ
նեղութիւնս,
եւ
փոխանակ
՝
անարգանս.
եւ
փոխանակ
տալոյ
եւ
յառաջ
ձգելոյ՝
բանդ
եւ ,
եւ
մահ՝
որ
հատանէ
զյոյս
մարդկան,
ոչ
յանձն
դիցն
պաշտաւն
մատուցանել,
մանաւանդ
այսմ ,
որ
է
փառք
եւ
կեցուցիչ,
զոր
եւ
թագաւորք
ամենայն
պատուեն,
մանաւանդ
թագաւորն
Յունաց ,
որ
է
մայր
ամենայն ,
բարերար
ամենայն
մարդկան ,
եւ
ծնունդ
մեծի
արին
»։
12
Ասէ
Գրիգորիոս.
«Ես
քեզ
միամտութեամբ .
զիմ
ապախտ
ոչ .
զի
եւ
գրեալ
է
յԱստուածոյ,
Ծառայեսցեն
մարմնաւոր .
տէր
է
հատուցանող .
զի
ոչ
ակն
ի
ինձ,
այլ
յԱրարչէն,
որոյ
են ,
երեւելի
եւ
աներեւոյթ
արարածք
ամենայն։
13
Այլ
վասն
որոյ ,
նեղութիւն
յաճախեմ
փոխանակ
՝
զիս
ինձ
զպատրաստեալ
Քրիստոսի.
այն
որոյ
տէրութիւնն
յաւիտենից
է,
եւ
ոչ
անցանէ,
եւ
ոչ
։
14
Եւ
պատուին
որ
՝
շնորհես
ինձ ,
փառաւորչաց
Արարչին
իւրեանց
ցնծութեամբ։
Եւ
որ ,
բարձ
տալոյ
եւ
յառաջ
ձգելոյ
ի
բանտ
եւ
ի
կապանս
՝
երանի
ինձ,
զի
առից
յանձն
զաւրինակ
կապանաց
Տեառն
իմոյ.
եւ
ընդ
նմին
ուրախ
եղէց
եւ
ցնծացայց
յաւուր
նորա։
16
Եւ
ի
՝
արկանես
ինձ
բազմականս
առ
Աբրահամու,
եւ
ընդ
արդարսն
ամենայն,
որ
ուրախ
լինելոց
են
յարքայութեանն
Աստուծոյ։
17
Եւ
որ
ինձ
մահու՝
ահա
խառնես
զիս
ի
գունդն
Քրիստոսի
ուր
են
ամենայն ,
հարքն
եւ ,
մարգարէքն
եւ ,
եւ
ամենայն
։
18
Այլ
որ ,
՝
որպէս
հատեալ
է,
եւ
ամենայն
եւ
աստուածասիրաց
զաւրացեալ
։
19
Իսկ
որ
միանգամ ,
որ
զկուռս
համերս
եւ ,
մարդկան՝
արդարեւ
իսկ
էք
յուսահատք
ի
ճշմարիտ
կենաց
անտի
Աստուծոյ։
20
«Այլ
զոր
կոչես
մեծ
Անահիտ
տիկին՝
լեալ
արդեաւք
մարդիկ
յայնժամ
։
զմարդիկն
որ
էին,
կերպս
ի
դիւացն՝
մեհեանս
շինել
եւ
եւ
երկիր
։
Որ
ոչ
իսկ
են
ո՛չ
չար
եւ
ոչ
բարի
կարեն .
ո՛չ
պատուել
կարեն
իւրեանց,
եւ
ոչ
անարգել
իւրեանց.
զոր
մտաց
ձերոց։
23
Եւ
փոխանակ
Աստուծոյ,
ի
բարիսդ
վայելէք՝
զփայտեղէնսդ
եւ
զքարեղէնսդ
եւ
զոսկեղէնսդ
եւ
զարծաթեղէնսդ,
զոր
կարգեալ
ի
սպաս
եւ
ի
պէտս
եւ
ի
փառաւորութիւն
մարդկան։
24
Իսկ
ինձ
լիցի
ամենայն
հնազանդութեամբ
եւ
ամենայն
եւ
երկիւղիւ
պաշտել
զԱստուած
եւ
հաստիչ
եւ
կազմիչ ,
որ
արար
զամենայն,
եւ
եղծանել ,
եւ
դարձեալ
նորոգէ
իւրով։
Այլ
մեր
կեանքս
յուսահատութեամբ. ,
որ
կարող
է
կենդանութիւն
տալ
մեզ,
յորժամ
եւ
կամի.
զի
թէպէտ
եւ
մեռանիմք՝
կենդանի
։
26
Զի
որպէս
Աստուծոյ
մեռաւ
եւ
՝
եւ
մեզ
եցոյց .
զի
որ
մեռանիմքս
վասն
նորա՝
լինելոց ,
յորժամ
յայտնեսցի
թագաւորութիւն
Արարչին
առ
արարածս
իւր,
յորժամ ,
յամենեցունց
առ
հասարակ»։
27
Արքայ
ասէ.
Որ .
ի
քէն
ակն
ոչ
եւ
ոչ
պիտի
իսկ՝
ես
գիտեմ
զի
խնդրես
դու
եւ
անդէն
ի
գերեզմանի
զհատուցումն ,
ուր
առաջինքն
որ .
վաղվաղակի
յղեմ
զքեզ՝
ուր
երթալ։
Կամ
ո՞վ
այն
Քրիստոսն
իցէ.
ցո՛յց
ինձ,
զի
գիտացից
ո՞
այն
իցէ
հատուցանող
քոց ,
զոր
դու
արարիչ
միթէ
նա՞
իցէ
շահապետ
գերեզմանաց,
որում
ցանկաս
հասանել,
բանդակալ
կապանաց
նա՞
իցէ
։
29
Եւ
ո՞ւր
իցեն
անպակաս
ուրախութիւնքն
զոր
ասես,
զի՞նչ
գալուստն ,
ոչ
գիտեմ
կամ
զի՞նչ ,
զոր
ասես,
զի՞նչ
յոյսն
ձեր
իցէ
եւ
մեր .
ա՛ղէ
դու
ասա՛
ինձ
զայս
ամենայն
մեղմով։
ոչ
թողից
զանարգանս
դիցն
զոր
թշնամանեցեր
զնոսա.
զի
ասացեր, ,
մարդիկ ,
եւ
ի
մահկանացու
բնութիւն
իջուցեր
զնոսա.
եւ
անհնարին
զոր
դիցն
եւ
կամ
մեզ
իսկ .
զի
ասացեր.
են
թագաւորք
որ
պաշտեն
զնոսա»։
31
Գրիգորիոս .
«Քրիստոս
է
Աստուծոյ,
յորոյ
ի
արար
նա
զաշխարհս
եւ
կազմեաց.
կենդանեաց
եւ
մեռելոց,
եւ
հատուցանող
բարիս
եւ
։
,
որպէս
իսկ
դու
արդարեւ
շահապետ
է
գերեզմանաց
եւ
պահապան
զի
իբրեւ
մեռաւ
նա
եւ
եմուտ
ի ,
որ
զոսկերս
ամենայն
մարդկան,
եւ
յարութեամբն
իւրով
եւ
յայտնի
զյարութիւն
մեռելոց.
զի
ինքն
իսկ
յարութիւն
եւ
կեանք,
եւ
յարուցիչ
եւ
նորոգիչ
ամենայն .
եւ
զշունչս
մարդկան
։
33
Վասն
զի
ինքն
կենդանութիւն,
զի
նորոգեսցէ
զշունչս
՝
զգեցեալ
նովին
մարմնով.
եւ
ապա
յայտնի
արասցէ
ըստ
զիւրաքանչիւր
հատուցմունս.
ի
տանէ
կապանաց
կռապաշտութեան,
որ
կապեալ
ի
մեղս,
եւ
խզեսցէ
զշղթայս
՝
իբրեւ
զքեզդ։
34
Իսկ ,
սպառնաս՝
սովոր
է
յայտնել
զողորմութեան
եւ
զյուսացեալս
իւր։
35
Եւ
անպակաս
այն ,
յորժամ
զիւր
սիրեցեալսն
եւ
եւ
եւ
զպատուիրանապահսն
անմահացուսցէ
յիւր ,
եւ
անմահացուսցէ
ի
։
36
Եւ
այն ,
յորժամ
զայս
ամենայն։
37
Եւ
հրեշտակքն
այն
են,
են
նորա
մեծութեանն
եւ ,
։
38
Իսկ
մեր
ակն
սպասէ.
եւ
ձեր
այն
է,
զի
ոչ
ճանաչէք
ձեր,
որ
պահանջէ
ի
ձէնջ
վասն ,
զի
ոչ
ելէք
ի
խնդիր
ձերոյ,
եւ
ոչ
ծանեայք
զնա։
39
Արդարեւ
իբրեւ
զձիս
կամ
զջորիս,
զի
ոչ
գոյ
ի
նոսա ,
եւ
քան
զեզն
եւ
զէշ
գտայք,
զի
ոչ
ծանեայք
զձեր .
որ
ի
ժամանակի
իւրում
ի
սանձս
եւ
ի
ճմլեսցէ
զկզակս
ձեր,
որ
առ
նա
ոչ
։
40
Այլ ,
թէ
դիցն
թշնամանս
եդիր
զի՞նչ
արդեաւք
նոցա
այն
թշնամանք՝
որ
երբեք
եւ
ուրուք
ոչ .
զի
ի
ձեռաց
մարդկան
ստեղծեալք
եւ
ի
խեւացնոր
կարծեաց
յերազոց
իցեն
հաստեալք
եւ
։
41
Քանզի
պատկերաց
մարդկանն
հրապուրեցան
գործել
զայն,
անդէն
իսկ
մոլորեցան,
ի
լուսոյ
Արարչին։
42
Իսկ
որ
պաշտեն՝
յիրաւի
են
իբրեւ
զանասունս.
զի
Բերան
է
նոցա,
եւ
ոչ
խաւսին.
աչս
ունին,
եւ
ոչ
տեսանեն.
ականջս
ունին,
եւ
ոչ
լսեն
ունչս
ունին
եւ
ոչ .
ձեռս
ունին,
եւ
ոչ
շաւշափեն.
ունին,
եւ
ոչ
գնան,
եւ
ոչ
գոյ
շունչ
ի
բերանս
նոցա։
43
Նման
նոցա
եղիցին
որք
արարին
զնոսա,
ամենեքեան
յուսացեալ
են
ի
։