Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
ԺԱ. Եւ մինչդեռ խորհէր Տրդատիոս խաւսել եւ այլ ողոքով ընդ նմա եւ յղել պատգամ եւ խոստանալ կեանս եւ պատիւս որում ոչ ինչ էր * լսելոց. « Եթէ այնմ եւս ոչ լսիցէ՝ * ասէ եւ այլ եւս յաւելից եւ * ի տոկ * կտտեցից յառաջ * մատուցեալ ոմն ի նախարարացն * որում անուն էր Տաճատ փեսայ Արտաւանայ սպարապետի արքայի՝ սկսաւ խաւսել եւ տալ տեղեկութիւն եւ ասել այսպէս վասն նորա թէ Վասն զի չէ պարտ կենաց՝ վասն այնորիկ ոչ կամի կեալ * եւ զլոյս տեսանել։ 2  Զի այսքան ժամանակք են որ առ մեզ բնակեալ է եւ ոչ գիտէաք զսա այլ դա է որդի Անակայ մահապարտի որ սպան զհայր քո Խոսրով եւ արար խաւար * Հայոց աշխարհիս եւ ի կորուստ մատնեաց * զայս աշխարհ եւ ի գերութիւն արդ՝ չէ պարտ կեալ դմա զի որդի վրիժապարտի է դա »։
       3  Եւ յետ այսչափ հարցից եւ տանջանաց գանից եւ բանտից * գելարանաց եւ * կախաղանաց * դառն նեղութեանց * եւ ամենայն կտտանաց որով կտտեցին զնա բազում համբերութեամբ յանձն իւր տարեալ վասն անուան * Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի այդ՝ իբրեւ այնմ եւս հասանէր թագաւորն ի վերայ իրացն * եթէ արդարեւ որդի Անակայ Պարթեւի է որ սպան զԽոսրով * հայր նորա՝ հրաման տայր * կապեալ ոտիւք եւ կապեալ ձեռաւք եւ կապեալ պարանոցաւ խաղացուցանել զնա * յԱյրարատ գաւառ եւ տալ զնա ի դղեակ բերդին Արտաշատ քաղաքի եւ իջուցանել ի վիրապն ներքին որ անհնարին էր խորութեամբ մինչեւ * անդէն մեռցի։ 4  Եւ եղեւ նա յայնմ վիրապի * ամս երեքտասան։ 5  Եւ ինքն իսկ թագաւորն * խաղայր գնայր ի ձմերոց յԱյրարատ գաւառ ի Վաղարշապատ քաղաք * ի Հայոց աշխարհ յարեւելս։
       6  Իսկ թագաւորն Տրդատ զամենայն ժամանակս * իւրոյ թագաւորութեանն աւերէր քանդէր զերկիրն Պարսից թագաւորութեանն եւ զաշխարհն Ասորեստանի աւերէր եւ հարկանէր ի հարուածս անհնարինս։ 7  Վասն այսորիկ պատշաճեցան բանքս այս ի բանս կարգի առակաց թէ Իբրեւ զսէգն Տրդատ որ սիգալովն աւերեաց զթումբս գետոց եւ ցամաքեցոյց իսկ ի սիգալն իւրում զյորձանս ծովուց»։ 8  Վասն զի սէգ իսկ էր առ հանդերձս եւ այլ ուժով պնդութեան հարստութեամբ բուռն ոսկերաւք եւ յաղթ մարմնով քաջ եւ պատերազմող անհնարին բարձր եւ լայն հասակաւ * որ զամենայն ժամանակս կենաց իւրոց պատերազմեալ եւ առնէր մարտիցն յաղթութիւն։ 9  Մեծ անուն պարծանաց քաջութեան անձին ստանայր եւ զհոյակապ շքեղութիւն յաղթութեան ընդ ամենայն աշխարհ կացուցանէր հարկանէր ի հարուածս զթշնամիսն եւ խնդրէր * զքէնս վրիժուց * իւրոց հայրենեացն առնոյր աւար բազում ի կողմանցն Ասորւոց եւ թափէր կապուտ սաստիկ անհնարին ի նոցանէն ։ 10  Արկանէր ի սուր զզաւրս Պարսից եւ թափէր կողոպուտ անհնարին լինէր առաջնորդ առն եւ ձիոյ զաւրացն Յունաց եւ մատնէր նոցա զբանակս նոցա հանէր զզաւրս Հոնաց սաստիկ յոյժ եւ գերէր զկողմանս Պարսից։
       11  Եւ * զայն ամս երեքտասան որ եղեւ Գրիգորիոս ի բերդին բանդին եւ ի խոր վիրապին կին ոմն * այրի որ էր * ի բերդին յայնմիկ հրաման առեալ յարհաւրաց ՝ զի աւուրն նկանակ մի * արարեալ պատրաստական ընկենուլ ի ներքս * ի խոր վիրապն եւ այնու * կերակրեալ լինէր նա ի հրամանէն Աստուծոյ * զայն ամս որ եղեւ նա անդ։ 12  Իսկ * յայն վիրապ ուր ընկեցին զնա՝ պահեալ լինէր նա կենդանի * շնորհիւ Տեառն իւրոյ ։ 13  Իսկ այլ մարդիկ որ միանգամ իջուցեալ էր անդր ՝ ամենեքեան մեռեալ էին վասն դժնդակ չարաշունչ դառնութեան տեղւոյն վասն կարակում տղմին աւձախառն բնակութեան եւ խորութեանն ։ 14  Վասն չարագործաց * իսկ էր շինեալ զայն տեղի եւ ի սպանումն * մահապարտացն ամենայն Հայոց։