Պատմութիւն Հայոց

ԻԱ. Իսկ կապեալն Գրիգորիոս անդէն * խաւսել սկսաւ եւ * ասէ. «Որ ասէքդ, թէ «Աստուած քո»՝ * Աստուած է եւ Արարիչ, ամենազաւր * կամայական բարերարութեամբն * յանուստեք յաննիւթոյ զնիւթական արարածս գոյացոյց. նոյն ինքն էական զաւրութեամբն յանտեղեաց, յանվայր յոչնչէ իմեքէ հրամայեաց հաստատել երկրի. որ զամենայն ինչ արար՝ Աստուածն ամենակալ, ամենարարն, ամենատէրն ։ 2  Զնա ծաներուք, զի * բժշկեսցին ձեր ցաւքդ * յանցանաց ի պատուհասէ այտի։ 3  Որ վասն իւրոյ * մարդասէր ողորմութեանն խրատեաց զձեզ, ըստ բանի * աստուածական * Իմաստութեանն, որպէս ասաց իսկ, թէ Զոր սիրէ Տէր՝ * խրատէ. գանալից առնէ զորդի՝ * զոր յակն առնու ։ 4  Իսկ նա բարերարութեամբ իւրով կոչէ զձեզ յորդեգրութիւն։
       5  Իսկ ճշմարիտ Որդին Աստուծոյ ոչ ամաւթ համարի * զայնոսիկ իւր եղբարս անուանել, որք դարձցին * յերկրպագութիւն Հաւր ։ 6  Եւ Հոգին սուրբ շնորհեսցէ ձեզ զառհաւատչեայ սիրոյն իւրոյ, զուարճացուցանել զսիրտս ձեր յուրախութիւն որ ոչն անցանէ. բայց միայն եթէ դարձջիք եւ ըստ կամաց նորա գնասջիք, տացէ ձեզ զանմահութիւն կենաց ։
       7  Այլ զի կոչեցէքդ «Աստուած քո»՝ բարիոք * ասացէք. քանզի որք ճանաչեն * զնա՝ նա նոցա Աստուած է ։ 8  Իսկ * որք ոչն * ճանաչեն, թէպէտ եւ են նորա արարածք՝ աւտար են * ի խնամոց եւ ի սիրոյ * մարդասիրութենէ անտի նորա. իսկ երկիւղածք նորա մերձ են առ նա, եւ այցելութիւն նորա * շուրջ է զնոքաւք, եւ պահէ զնոսա ։
       9  Իսկ թերեւս * ասիցես դու, թէ ո՞ւր պահէ զերկիւղածս իւր. զի որ ի ձեռս մեր * անկան՝ * չարչարեցան եւ մեռան, եւ մեք ըստ կամաց մերոց դատեցաք զնոսա։ 10  Տե՛ս զի կամեցաւ Աստուած զհանգիստ մահու մարդկան, եւ ի միւսանգամ գալստեան փառացն երեւեցուցանէ՝ տալ զբարիսն սիրելեաց իւրոց եւ այնոցիկ որ ճանաչենն եւ առնեն զկամս նորա։
       11  Այլ տե՛ս * դու զայս, թէ զիա՛րդ զաւրութեամբ * Աստուածութեան իւրոյ պահեաց * հաստատուն զսուրբ վկայսն սիրելիսն, եւ ոչ նեղութիւնք բազումք երկմտեցուցին * զմի ոք ի նոցանէն ։ 12  Եւ * ապրեցոյց * զսուրբ զերանելին Հռիփսիմէ ընկերաւքն հանդերձ * ի ձերոյ պղծութենէ եւ * յանաւրէնութենէ։
       13  Արդ՝ պատրանք մեքենայից թշնամւոյն, որ * ի սկզբանէ իսկ * խաբեցին պատրեցին զմարդիկ եւ կորստական ճանապարհացն ուղեւորս հաստատեցին։ 14  Եւ կամ * զիմ իսկ * զանարժանութիւնս, զի ո՛րպէս բարերարութեամբն իւրով արժանի արար * պատրաստել զիս՝ * չարչարել վասն անուան իւրոյ մեծի. եւ ետ ինձ համբերել, զի հասուսցէ զիս * ի վիճակսն երկնաւորս , որպէս * ասաց իսկ մեծ առաքեալն Պաւղոս, զոր հասցէ ձեզ ճանաչել, եւ ի նմին իսկ եւ * ի նորուն բանս վայելել մարդասիրութեամբն Քրիստոսի, թէ * Աւրհնեալ է այն, որ արժանիս արար զմեզ՝ հասանել ի մասն ժառանգութեան սրբոցն * ի լոյս ։ 15  Եւ արդարեւ հասաք * պարծանաւք * ի խաչն Քրիստոսի, զի չարչարանաւքն Քրիստոսի վայելիցեմք * ի նորա կամս եւ ի նորին վարդապետութեանն ։
       16  Արդ՝ զնա ծանիջիք, որ զձեզ ի խաւարէն կոչեաց յիւր * սքանչելի * լոյսն փառաց. մատիջի՛ք * առաջի աթոռոյ շնորհաց նորա, եւ գտջիք զողորմութիւն ի նմանէ. եւ ի բաց թաւթափեսջիք զամենայն աղտ չարեաց * անաւրէնութեան. լուասջի՛ք զանձինս ձեր կենդանի ջրովն, եւ * զփառաց լուսոյ զպատմուճանն արժանի լինիջիք զգենուլ յանձինս ձեր։
       17  Այլ * վասն սրբոյն Հռիփսիմեայ դուք իսկ ինքնին գիտէք, թէ ո՛րպէս պահեաց զնա Տէր եւ ապրեցոյց ի ձեռաց ձերոց, ի պղծութենէ անաւրէնութեան ։ 18  Եւ * դու ինքնին գիտես զչափ * քաջութեան ուժոյ պնդութեան ոսկերաց քոց. զիա՞րդ եղեր տկարացեալ առաջի աղջկան միոջ. զի պահեաց զնա զաւրութիւն ամենատեառն Քրիստոսի։ 19  Իսկ վասն իմ * դու իսկ գիտես, զի հնգետասան ամ է * իմ՝ * զի կայի ես ի խաւարչուտ * ի խոր յանհնարին վիրապին. ի մէջ աւձիցն էր բնակութիւն իմ, եւ վասն ահին Տեառն * ոչ երբեք մեղան ինձ. եւ ոչ զարհուրեցայ ի նոցանէ, եւ ոչ երկեաւ սիրտ իմ. զի յուսացեալ էի ի Տէր Աստուած արարիչ ամենայնի։
       20  Այլ վասն այսորիկ գիտեմ, զի տգիտութեամբ արարէք զոր * ինչ արարէքն։ 21  Բայց արդ՝ դարձարո՛ւք * եւ ծաներո՛ւք զՏէր, զի ողորմեսցի եւ կեցուսցէ զձեզ. եւ զսպանեալ կենդանիսն բարեխաւս արարէք. զի * կենդանիք են եւ չեն մեռեալք. եւ * ծաներո՛ւք զԱստուած , զի նա ինքն է * Տէր ամենայնի. եւ ի բաց թողէք այսուհետեւ զպղծութեան * պաշտամունսդ, զքարեղէն եւ զփայտեղէն, զարծաթեղէն եւ զոսկեղէն պղնձաձոյլ պատկերացդ, զի սուտ են եւ սնոտի։
       22  Եւ * ո՞չ զայդ իսկ ասացի ձեզ * վաղագոյն վասն մոլորութեանդ ձերոյ, թէ մառախուղ ստուերացն խաւարին թանձրութեան նստեալ է ի վերայ * ձերոյ աչաց սրտին, ոչ կարացեալ հայել իմանալ, ածել զմտաւ, եւ զԱրարիչն ճանաչել։ 23  Արդ՝ * թէ ի ձէնջ ես ուղղութիւն ինչ տեսանէի՝ * առ Աստուածութիւնն պաշտամամբ * մերձենալ՝ ոչ դադարէի * զցայգ եւ զցերեկ * աղաչել * վասն ձեր, զի մի՛ կորիցէք։ 24  Այլ վասն բազում մարդասիրութեան Արարչին, որ անքնին եւ անպատում է առ արարածս իւր, որ երկայնմտութեամբ ներէ թողու անսայ խնայէ, վասն բազում գթութեան իւրոյ։
       25  Որ յաւուրցն առաջնոց * թոյլ ետ * գնալ մարդկան ըստ կամաց իւրեանց, որպէս եւ ասէն իսկ. Բարձի թողի զնոսա՝ երթալ զհետ կամաց սրտից իւրեանց։ 26  Եւ գնացին նոքա ըստ կամս անձանց իւրեանց ։ 27  Այլ այժմիկ * սկսեալ է կոչել զձեզ յիւր փառսն եւ յանեղծութիւն, լինել ձեզ ժառանգաւոր յաւէժ կենդանութեանն որ ոչն անցանէ։
       28  Վասն որոյ * իսկ զիւր վկայսն սիրելիս առաքեաց առ ձեզ. որք * ի վկայելն իւրեանց * վկայեցին զմիասնական * տէրութիւնն Երրորդական՝ * ընդ ամենայն * ի վերայ ամենայնի զԱստուած, որ նա * ինքն է յաւիտեանս յաւիտենից. արքայութիւն նորա արքայութիւն յաւիտենից, եւ տէրութեան նորա վախճան ոչ գոյ ։ 29  Եւ զմահն իւրեանց եդին կնիք հաւատարիմ հաստատական՝ * իւրեանց ճշմարտութեան հաւատոց. որոց * ահաւասիկ եւ ճառք ի միջի ձերում պատմին. որք կենդանի են առ Աստուած * եւ * բարեխաւս տաւնողացն, որ մաղթեմք բարեխաւս ունել զնոսա առ Աստուած։ 30  Քանզի վասն Աստուծոյ մեռան՝ կարող են զմեռելութիւն բազմաց կենդանացուցանել։
       31  Վասն այսորիկ նոքաւք * հաշտեցարո՛ւք առ Աստուած, ի ձեռն * մահուան Որդւոյն Աստուծոյ. վասն զի Որդին Աստուծոյ մեռաւ, զի զմեռելութիւն արարածոց կենդանացուսցէ. իսկ սոքա մեռան, զի * վկայք լիցին Աստուածութեան նորա։ 32  Եւ զի ոչ եթէ առանց իւրոյ * մահուանն կենդանութիւն * տալ մեզ ոչ կարէր, այլ զի մեծացուսցէ * զարարածս իւրով յանարգութիւն իջանելովն. զի զանարգս բարձրացուսցէ * իւրովն իբրեւ զմեզ լինելովն ։
       33  Իսկ ոչ եթէ առանց սոցա * վկայութեան չլինէր արդեաւք հաւատարիմ, այլ զի * մեծասցին սոքա որ սիրեցին զնա։ 34  Եւ զմեր շունչս պահեալ * ի մարմնի մերում. զի * թէպէտ եւ հասին մեզ նեղութիւնք մարմնոյ վշտաց եւ անհնարին ցաւոց, աւելի տանջեալ քան զամենայն մարդիկ. զիա՞րդ հնար էր * միաւրեայ տոկալ մարդկային բնութեանս * մարմնոյ այնմ ահագին * վտանգի չարչարանացն։ 35  Կամ թէ * կեցցէ՞ * արդեաւք մարդ լոկ միաւրեայ ժամանակի յանհնարին ի խոր վիրապի անդ յայնմիկ, յորում թաղեալն կայի ես ի մէջ աւձիցն իբրեւ ի շեղջի, եւ եռային * զմարմնովք իմովք, պատեալ կային * շուրջ զինեւ եւ կայտռային զանդամովք իմովք. սակայն մեծասքանչ * ողորմութիւն Տեառն պահեաց զիս կենդանի։ 36  Եւ որում * ոչ եւս էի արժանի՝ զբանս * մշակութեան բժշկութեան աւգտի * ոգւոց եւ մարմնոց մշակեմք աւասիկ ի միջի ձերում. բժիշկ ոգւոց եւ մարմնոց ձերոց պատրաստեցաք՝ զձեր աւգուտն * ձեզ մատուցանել։
       37  ՅԱստուծոյ ի բարերարութենէ անտի * սկսցուք զպատգամս երկնաւորս * ձեզ ջամբել. զի * եթէ * լուիջիք բանին իրաւանց, քարոզութեան * Աւետարանին, հրամանաց Արարչին ամենայնի՝ * փրկեալք սրբեալք * լինիջիք ի փոքր պատուհասէդ, եւ ի յաւիտենական կեանսն վայելեսջիք. բանին Աստուածութեան լուիջիք, եւ զբարութիւն * երկնից արքայութեանն յանձինս ձեր * ընկալջիք։
       38  Միայն թէ յակամայ տգիտութենէ մեղացդ, ի * քարապաշտ ի փայտապաշտութենէդ * սրբեալ լիջիք, եւ զանճառ բարիսն Աստուծոյ յանձինս ձեր ընդունել մարթասջիք. ապա եւ սուրբ վկայքն Աստուծոյ, զոր դուքն չարչարեցէք՝ վասն ձեր * եւ նոքա * բարեխաւսութիւն կարեն մատուցանել. եւ * մեր * բանքս * եւ ճառքս եւ ջանս եւ վաստակս * ձեզ յաւգուտ սերմանեսցի. բարեկեաց շատակեաց * կենաւք զձեզ * յերկրի վայելեցուսցէ, եւ յերկինս հանդերձեալ կենացն * զձեզ ժառանգորդս արասցէ։
       39  Ապա եթէ ոչ կամիցիք լսել քարոզութեան * բանին կենաց՝ աստէն հարեալ վրիժուքն չարաչար հարուածովք զձեզ սատակեսցէ, եւ ի ձեռն աւտար թշնամեաց զձեզ դատեսցի, եւ միանգամայն իսկ զքէն * վրիժուցն հանեալ՝ ի մահ զձեզ մատնիցէ »։