Օգուտ Բժշկութեան

ԸԽՏԱՒՈՐՈՒԹԻՒՆ ԱԶԳ ՄՆ ԱՅԼ Ի ՍԱՎՏԱՅԷ ԵՒ Ի ՔԱՄՈՒ ԼԻՆԻ, ՈՐ ՊԱՐՍԻՔՆ ՊԱՏԱՖՔԱՆ ԱՍԵՆ

Պատճառ որ ի սավտայէ

Մասրճուէն ասէ, թէ այն որ ի սավտայէ է՝ նա իր դեղն դժար է. եւ պատճառն ի սավտայէ է, որ բռնել է ըղեղն եւ զայն երկնին որ հոգին ի յայն շուրջ կու գայ։

Նշան որ ի սավտայէ այն է, որ հիւանդն չոր լինի եւ բարկանայ, եւ կերակուր շատ ուտէ. եւ յայնժամ որ ընկնի եւ փրփրի՝ նա փրփուրն թթու լինի. որոյ փրփուրն շատ է՝ նա ցաւն շատ է։

Ստածումն որ ի սավտայէ լինի։

Մասրուճէն ասէ, թէ մէկ քանի տարպայ տո՛ւր մտպուխի աֆթիմոն եւ այարիճի Ճալինոս եւ լատիֆ կերակուր - գառին միս եւ յուլի միս եւ հաւկթի դեղնուց. եւ ջրախառն գինի. եւ մուշքի ղալիայ հոտայ, զըղեղն ուժովցնէ, եւ հանապազ ի բաղնիս մտնու. եւ շատ մի՛ նստիլ, զէն է։

Ըռուֆօսն ասէ, թէ ա՛ռ ի կաթուղիկէն երակ եւ յետ մէկ շաբթէն մտպուխի աֆթիմոն առ. եւ միս տուր հաւու եւ ղալիայ եւ հազար, եւ տո՛ւր քասնի եւ ոսպ եւ կաղամբ, պատինճան։ Այն որ սավտայ ընծայէ՝ զէն է. եւ շաքրով սրքիճուպին տուր պանրաջուր։

Մասեհն ասէ, թէ այս ցաւս որ տղոցն լինի որ տաճիկն ումմի սուպիեան ասէ, զդալար յօտի սալիպն ի վիզն կախէ։ Եւ կաթնկեր տղին ստածումն մի՛ այնել, զի յորժամ մեծնայ անձն՝ զօդվածքն տաքնայ եւ ուժովնայ, գիճութիւնն պակսի, եւ ինքն իրենն ողջանայ։ Եւ կերակուր տուր գառին եւ ուլի միս եւ կաքվի միս եւ թատրուճի միս։

Ֆօլօսն ասէ, թէ պատեղվոր կնկան այս ցաւս լինի վասն արգանդին, եւ յորժամ ծնի՝ խալիսի, եւ այն որ ստամոքէն է՝ վերաբերութիւն տուր այնել ի կշտոյ. եւ կամ սամթի ջրով եւ դաղձ եւ աղ. զամէնն եփէ՛ եւ տո՛ւր. ճավզ ուլ զայէ տուր սրքնճուպինով եւ եղկ ջրով, որ ստամոքն սրբէ, եւ թթուէ պատրաստ կացիր, եւ գիշերն չոր գինձ կեր Ա դրամ. օգտէ աստուծով։

Պատճառ որ ի քամուն լինի

Արճիճանիսն ասէ, թէ ինքն հով քամի է, որ ի ամէն անդամոցն Ա անդամն է ժողովել եւ յաւելցել եւ վերացել ի յըղեղն եւ իր փարտանին լցվել է։

Նշան քամուն այս ցաւուս այն է, որ ի մէկ զօդվածոցն բռնէ եւ ի վայր ձգէ. եւ չի գիտնայ հիւանդն, թէ ի յո՛ր զօդուածէն է, որ զգլուխն ի վեր կալցնէ, եւ ընկնի հիւանդն եւ փոխի բնութիւն հիւանդին։

Ստածումն որ ի քամուն լինայ.

Արճիճանիսն ասէ, թէ յորժամ ցաւն բռնէ այն անդամէն՝ նա զայն անդամն ի վերէն կապէ՛ եւ քիչ մի պալատուր օծէ, որ բշտէ տեղն եւ խոց լինի, եւ ապիկիս արկ ի տեղն որ ծծէ. եւ այնժամ ա՛ռ մանեխ եւ ծեծէ՛, եւ աղաւնոյ ծիրտ օծէ ի տեղն. եւ լեհիայի կամաւմ զփորն լուծէ՛ եւ կամ թիծառի կաթաւմ. եւ թէ ցաւն խիստ լինայ՝ տո՛ւր հապի ղուղիայ, եւ զստամոքն սրբէ՛։

Ֆօլօսն ասէ, թէ տո՛ւր մաճունի նաճահ. եւ օգտակար այս ցաւուս մաճունի մասրտիտօսն է եւ թրիաքի յառապան եւ վարդն եւ սանտալ եւ վարդէջուր եւ քամուր. եւ նուշ եւ թուզ եւ ընկուզ կեր. եւ թէ ի ճանապարհ երթաս՝ ցաւն թեթեւնայ. եւ կերակուր պակաս կեր. եւ թէ ցաւն ուժովնայ՝ տո՛ւր զմասրտիտօսն. օգտէ։

Էհանան ասէ, թէ այս ցաւս ի Ե տարուն անցնի՝ չի ընդունի զստածումն. եւ հանապազ զյօտի սալիպն ի թեւն կապէ, եւ տղոցն շատ օգտութիւն այնէ։ Եւ ի յայն տունն որ այս ցաւուս տէրն լինի՝ չի պիտի որ քարօս եփեն, թէ չէ յայն ժամն կու բռնէ ցաւն. եւ մշքայդեղն շատ օգտէ որ հանապազ ուտէ։

Եւ նուաստ ծառայ Ամիրտովլաթն փորձեցի տղայոց ցաւուն զայս. առի զրեւանդ Բ դրամ եւ դեղին հալիլայ Գ դրամ, եւ չոր գինծ Դ դրամ, եւ մազտաքէ Դ դրամ. մաճուն արի եւ տուի յաւուրն Բ դրամ մինչ ի Դ դրամ. օգտեց աստուծով. ամէն։