Օգուտ Բժշկութեան

Որ զկերակուրն չկարէ մարսել կամ ի տաքէ եւ կամ ի հովէ

Պատճառ որ ի տաքէ լինի

Զաքարիային որդին ասէ, թէ Զ իրաց լինի. Ա տաքութեան եւ գիճութեան ստամոքին, եւ Բ չորութեան, Գ վատուժութեան որ լինայ ստամոքն։

Նշան որ ի տաքէ լինայ այն է որ տաքութեան եւ գիճութեան լինայ այն է, որ չուզէ կերակուր. եւ բերնին ջուրն շատ խառնակելուն լինի սրտին. եւ որ չորութենէ՝ անձն ավաղ լինայ. եւ այն որ վատուժ է՝ քիչ ուտէ եւ յուշ հալէ զկերակուրն։

Ստածումն որ ի տաքէ լինի։

Զաքարիային որդին ասէ, թէ այն որ ստամոքին տաքութենէն եւ գիճութենէն լինայ այն է, որ քանի մն հեղ փսխէ։ Եւ տաս այարիճի ֆայղարայ եւ զչոր ճուարիշնին եւ զտաք եւ սեւ հալիլայ եւ պալիլաճ. ծեծէ՛ եւ չամչով խառնէ եւ շաղվէ՛ եւ կուլանկուպինով տուր. օգտէ. եւ չոր վարդ եւ տապաշիր եւ շաքար, Գ այլ ծեծէ եւ շաղվէ եւ տո՛ւր անօթեց որ ուտէ. օգտէ։ Եւ այն որ ստամոքին չորութենէն լինայ՝ եւ տո՛ւր որ աւազան նստի. եւ հանապազ կաթն ուտէ, եւ գարէջուր նշի ձիթով, որպէս յիշեր եմ ի թոքին չորութիւնն։ Եւ այն որ ստամոքին վատուժութենէն լինայ՝ դեղն այն է, որ տիրֆիլ ուտէ. եւ երկթի աղտով նարտի ձէթ օծէ ի կուրծքն. եւ սունպուլ եւ իթխիր եւ սօտ եւ մազտաքէ ուտէ եւ խունկ, եւ կամ սերկեւիլով եւ գինով շաղվէ, եւ մազտաքէ ծամէ։

Սահակն ասէ, թէ ի ստամոքին վատուժութենէն լինայ՝ տո՛ւր զքամոնին եւ զմազտաքէ եւ կուլպայ շաքար, եւ ծանր իրվի մի՛ ուտեր, եւ թէ ի չորութենէ լինի՝ տո՛ւր զթաժայ թանն եւ զկաթն իշուն եւ մանուշակն եւ զնինոֆարն եւ զգարէջուրն եւ զհազարն եւ զհաւձագն եւ զդդումն եւ սպանախ եւ դալար ձուկն մանր եւ նշի ձէթ եւ ղալիանի եւ որ նման է սոցա. օգտէ աստուծով ամէն։

Պատճառ որ ի հովէ լինի

Եւ Դ ի ստամոքին հովութենէն, եւ Ե ի գիճութենէն, եւ Զ ի հովութենէ եւ ի գիճութենէ լինայ, եւ երկուքն այլ ի մէկ տեղ ժողվի, եւ այս ցաւս լինի մարդուն։

Նշան որ ի հովէ լինայ այն է, որ հովութենէ լինի՝ թթու ձգռտայ եւ կերակուր շատ մնայ ի ստամոքն, եւ այն որ ի գիճութենէ լինայ՝ բերնէն ջուր շատ գայ, եւ այն որ հովութենէ լինի եւ գիճութենէ՝ այնոր փորն քամի լինի խիստ։

Ստածումն որ ի հովէ լինի։ Այն որ ստամոքին հովութենէն լինայ՝ տո՛ւր զանճապիլ սնուցած եւ պղպեղի ճուարիշն եւ դաղձին, եւ տո՛ւր զտաք իրվտանքն, որ է նանխուն եւ քամոնն եւ քարաւիզ եւ շոնիզ եւ ծաթրին եւ անկիտան, եւ տուր զքամոնին ճուարիշն համ ի ներսէ, եւ ի դուրսէ ի ստամոքին վրան կապէ. շատ օգտէ։ Եւ այն որ ի ստամոքին գիճութենէն լինայ՝ այն է որ տիրֆիլ ուտէ եւ երկթի աղտով յամէն ժամ, որ ստամոքին գիճութիւնն տանէ, եւ խունկ եւ ամլաճ սնուցած եւ կուլինար եւ սօտ եւ որ նման է սոցա։ Եւ այն որ ստամոքին հովութենէ եւ գիճութենէ լինայ՝ պիտի որ զխնկին ճուարիշն ուտէ. եւ ամրաւսիայ եւ փոքր տիրֆիլ ուտէ, եւ պղպեղ եւ զանճապիլ խառնէ ծեծած. օգտէ. եւ սերկեւիլին ճուարիշն բռնող է, զայն ուտէ եւ զտաք համեմնին. օգտէ աստուծով։

Գեղիանոս ասէ, թէ այն որ ի հովութենէ լինայ՝ տո՛ւր զվարդին ղուրսն եւ կուլանկուպին հին. եւ թէ այսով չի յաջի՝ տո՛ւր զմշքայ դեղն եւ զաւագ թրիաքն։ Եւ զայս դիր ի վերայ ստամոքին. - ա՛ռ մազտաքէ եւ սուք եւ հնտի ընկուզ եւ սապռ եւ օշինդր եւ զաֆրան, եւ զամէնն աղա եւ մաղէ՛ եւ սերկեւիլի ջրով շաղէ՛ եւ դի՛ր ի վերայ ստամոքին. օգտէ. եւ տո՛ւր տուռէճ եւ տէհուճ։ Եւ այն որ ստամոքին հովութենէն լինայ՝ տո՛ւր հին կուլանկուպին եւ որ նման է սոցա, եւ հին գինի եւ տաք իրվի, եւ ամէն հով իրաց պահէ՛ զքեզ. օգտէ աստուծով։