Օգուտ Բժշկութեան

Որ կերակուր չուզենայ որ ի ստամոքն խլտ ժողվել լինայ

Պատճառ որ ի տաքէ լինի

Ապուճարեհն ասէ, թէ այս ի սաֆրային աւելվածուն լինայ, որ ժողվել է ի յայն ջղերն որ ի ստամոքին բերանն է եւ չտայ կերակուր ուտել։

Նշան որ ի տաքէ լինի այն է, որ խիստ ծարվի եւ քուն չի լինայ. եւ սիրտն խառնակի. եւ բերանն լեղի լինի, եւ ստամոքն խիստ տաք լինի, եւ թուքն որպէս խուխ գայ։

Ստածումն որ ի տաքէ լինի։

Ապուճարեհն ասէ, թէ դեղն այն է, որ յառաջն կերակուր շատ ուտէ, որպէս աղի ձուկն եւ որ նման է սոցա, եւ գարէջուր, եւ ստամոքն լցվի. եւ եղկ ջուր եւ սրքնճուպին եղկ արա, եւ օրծկայ, եւ փսխէ, եւ մատն արկանէ, եւ սրբէ զստամոքն. յետոյ նռան շարապ տուր եւ լիմոնի եւ ազոխի։ Եւ թէ փորն կապ լինի՝ լաւն այն է, որ լուծես թմրհնտով եւ սալորի շարապով։ Եւ թէ այսով չի յաջի՝ տո՛ւր մրգաջուր եւ խիարշամպով եւ սրբէ զստամոքն եւ տո՛ւր մուզաւարայ նռան հատով եւ ազոխով։

Սապիթ Կուռանն ասէ, թէ ցաւն խիստ լինի եւ թուքն հոտի, տո՛ւր աղէկ եւ քնքուշ կերակուր. եւ թէ ստամոքին մէջն աւերեր է՝ դու ի բասիլիկէն երակ առ. եւ տո՛ւր վերաբերութիւն այնել եւ սրբէ՛ զստամոքն, եւ տո՛ւր զթթվնին, եւ զազոխն եւ զնուռն եւ զթթու մրգանքն եւ որ նման է սոցա, եւ որպէս կարմիր սանտալ տրորէ՛ եւ օծէ՛ ի ստամոքն եւ զինքն հովցո՛ւ։ Եւ թէ փորն կապ լինի՝ լո՛ւծ. եւ մերձաւորութիւն մի՛ առնել, եւ զթթվով ապուրն կեր եւ լուծէ՛ զփորն հալիլայի մտպուխով եւ Բ նռան ջրով. օգտէ աստուծով։

Պատճառ որ ի հովէ լինի

Մասրճուէն ասէ, թէ ի պալղամին յաւելվածուն որ աղի կամ լազիճ լինայ, որ ի ստամոքին բերանն ժողվի, եւ կամ սավտայի յաւելվածուն լինայ։

Նշան որ ի հովէ լինայ այն է, որ պալղամէ լինի՝ թուքն շատ լինայ, եւ ի ժիր քուն լինայ, եւ բերնին համն աղի լինի. եւ այն որ սէվտայէ լինայ՝ բերնին համն թթու, եւ սեւ փսխէ։

Ստածումն որ ի հովէ լինի։

Մասրճուէն ասէ, թէ պալղամէ լինի՝ դեղն այս է, որ լուծումն այնես հապի սապռով եւ ղուղիայով. եւ վերաբերութիւն այնես սամթի ջրով եւ սրքնճուպին, եւ սրբէ՛ զստամոքն եւ վարդի ղուրսն կուլանկուպինով եւ սրքնճուպինով. եւ որ հին լինայ՝ սնուցած հալիլայ տուր, եւ հին անուշ գինի խմէ, եւ սիսռան ջուր աղաւնոյ ձագով, եւ խորվու եւ ղալիայ։ Եւ թէ սէվտայէ լինայ՝ տո՛ւր մատն արկանել, որպէս յառաջն ասացաք։ Եւ թէ սավտան յուժով լինայ, այսով չի յաջի՝ տո՛ւր զմտպուխն աֆթիմոնն, եւ մի՛ ուտեր զան իրվին որ սավտայ ընծայէ, եւ կե՛ր հաւու ձագ եւ զերպայ եւ որ նման է սոցա։

Մասեհն ասէ, թէ յառաջն տո՛ւր մատն արկանել եւ յետոյ տո՛ւր զանճապիլ մուրապայ պղպեղով։ Եւ թէ ցաւն յուժով լինայ՝ լուծումն արա այարիճով եւ հապի սապռով եւ մազտաքով. եւ տո՛ւր զտաք ճուարիշնին, որպէս քամոնի եւ ֆալաֆիլին եւ սնուցած հալիլայ եւ շակակուլ եւ զանճապիլ, եւ որն որ լինի օգտէ. եւ յորժամ զստամոքն յիստկես՝ լաւն այն է եւ տաս յետոյ զօշինտրին շարապն. լաւ է եւ օգտակար, եւ ամէն տաք եւ չոր իրաց պատրաստ կեցիր. օգտէ աստուծով։