Օգուտ Բժշկութեան

Որոյ փայծաղն ուռի կամ ի տաքէ եւ կամ հովէ լինայ

Պատճառ որ ի տաքէ լինի

Մասուային որդին ասէ, թէ փայծղան ուռէցն շատն ի տաք ջերմերուն լինայ տենդի, եւ ծարաւ լինայ, եւ ջերմն ի յարենէ եւ ի սաֆրայէ լինայ։

Նշան որ ի տաքէ լինայ այն է, որ ձեռդ ի վրան դնես՝ ուռէցն երեւնայ եւ տաք լինի, եւ ծարաւ շատ լինայ, եւ ցաւի, եւ լինի որ ջերմն այլ լինայ։

Ստածումն որ ի տաքէ լինի։

Դեղն այն է այս ցաւուս, թէ ուժն ընկեր է՝ ի բասիլիկէն երակ առ ի ձախ դիհէն, եւ թէ ուժով է՝ ղուսայլիմն այլ կտրէ. եւ տո՛ւր սատակ սրքնճուպին եւ քասնով եւ իր ջրովն, եւ թէ Գ դրամ դարբնին հրոյն ջուրն ի քացախն խառնէ եւ խմէ՝ լաւ է, եւ սրքնճուպին փանճակուշտ, եւ քազմազու եւ քասնու հնտով լինի եփած, եւ գիւլ դրջէ ի քացախն եւ ի վերայ փայծղանն դիր։

Սահակն ասէ, թէ երակ առ որպէս ասացի, եւ աքհալէն առնուս լաւ է, եւ զփորն լուծէ՛ շահթառայով եւ ֆայղարայով եւ ղարիղոնով. եւ լապլապի ջուրն լաւ է որ Ա մթխալ ղարիղոն խառնես, խիստ օգտէ. եւ թէ Ա մթխալ ղարիղոն եւ Բ նուկի սրքնճուպին տաս՝ լաւ է. եւ յետ այնոր սրբէ՛ զփայծաղն, տո՛ւր շնխաղողի ջուր. եւ թէ մոշու ճղերուն եւ քշուսին ջուրն եւ ուռի ջուր խառնէ, եւ որն որ լինի օգտէ. եփէ՛ ջրով եւ քամէ՛ եւ տո՛ւր սրքնճուպինով. օգտէ, եւ զթեփն քացխով եփէ եւ դի՛ր ի վերայ փայծղանն, եւ զմօշուն տերեւն եփէ՛ քացխով եւ ծեծէ՛ եւ սպեղանի արա փայծղանն։ Եւ ի յայսոր ստածումն յուլութիւն մի՛ այներ, որ չի լինայ լերդացաւութիւն եւ յետ այնոր արծուիք եւ վնասակար լինայ եւ զէն այնէ անձինն։ Այսոր լաւ դեղն այն է, որ յառաջն ուսուլ շարապի տաս մէկ քանի անգամ։

Պատճառ որ ի հովէ լինի

Ապուճարեհն ասէ, թէ յերկար ջերմերուն յետեւ լինայ, եւ կամ ի ցրտէ լինայ, եւ ուռէցն պինդ լինի սավտայէ, եւ պալղամէ կակուղ լինի։

Նշան որ ի հովէ լինայ այն է, որ սավտայէ է՝ ուռէցն պինդ լինայ եւ ցաւի, եւ սավտայի ջերմն յետեւ լինայ. եւ այն որ պալղամէ լինայ՝ ծարաւ եւ ցաւ չունենայ, եւ կակուղ լինայ։

Ստածումն որ ի հովէ լինի։

Դեղն այն է, որ փայծեղն ուռի եւ յերկար ջերմերու լինայ՝ տո՛ւր ղուրսի փանճակուշտ սրքնճուպինով, եւ թէ ցաւն յուժով լինայ՝ տո՛ւր մտպուխի աֆթիմոն, եւ զսազապն եւ անուխն քացխով եռցո՛ւ եւ տիմէտ արա։ Եւ թէ ուռէցն հին լինայ եւ ամուր երեւնայ՝ տո՛ւր ղուրս քապարի տակերու ջրով եւ սրքնճուպինով, եւ հին եւ անպակ գինի տուր, որ լեղի լինայ, եւ պաղ ջուր մի՛ խմեր, եւ տիմէտ արա ի վերայ փայծղանն ծծում եւ օշակ եւ կիր, եւ ամէն կերակուր որ ջուր խմցնէ՝ մի՛ տար. եւ կապարին թուռշին լաւ օգտէ։

Էհանան ասէ, թէ ի պալղամէ լինայ՝ տո՛ւր ղուրս կապարի խնկով, եւ թէ Լ դրամ մանեխ ծեծած քացխով շաղվես եւ եփես ի թոնիրն մինչեւ չորնայ եւ այրի. եւ Ժ դրամ փանճանկուշտի հունդ եւ քազմազու եւ ըսղուլուֆանտարիոն Ե Ե դրամ խառնէ՛ եւ Գ դրամ յիրմէն սֆուֆ արա, եւ յետ այսոր սրքնճուպին օգտէ։

Գեղիանոս ասէ, թէ տո՛ւր կուլանկուպին տակերու ջրով եւ նշի ձիթով. եւ թէ ցաւն յերկարէ՝ տո՛ւր կապարին ղուրսն սրքնճուպինով, որ պզուրի լինայ. եւ լուծումն արա աֆթիմոնի մտպուխով, եւ կերակուր՝ սիսռան ջուր։ Եւ թէ հիւանդն վատուժ լինայ՝ տո՛ւր տուռէճի միս եւ մուսալաս գինի. օգտէ աստուծով։