Օգուտ Բժշկութեան

Որոյ երիկամն ուռի կամ ի տաքէ լինայ եւ կամ ի հովէ լինի

Պատճառ որ ի տաքէ լինի

Հունան ասէ, թէ թանծր արենէ լինայ, որ յերիկամն ժողվի, եւ նօսր արիւնն եւ սաֆրայ խառնի, եւ այս ուռէցն որ յերիկամեց երակն լինի Բ է։

Նշան որ ի տաքէ լինայ այն է, որ ջերմն հետ լինայ, եւ ձեռն եւ ոտն պաղ լինայ, եւ գոզն կարմիր. եւ որ նօսր արենէ եւ սաֆրայէ լինայ այն է, որ գոզն դեղին, եւ ծարաւ խիստ լինայ, եւ մթնգունի։

Ստածումն որ ի տաքէ լինի։

Հունան ասէ, թէ այս ցաւս ջերմն այլ լինայ՝ նա ի բասիլիկէն երակ առ այն դիհն որ ցաւն է. եւ յետոյ խիարի հունդ շնկիարի հունդ եւ դդմի հունդ եւ քասնու հունդ, փրփրեմի հունդ Գ Գ դրամ, եւ իսպիտակ խաշխաշ Յ դրամ, եւ սեւ խաշխաշ Ա դրամ. զամէնն ծեծէ՛, յիրար խառնէ եւ յամէն վաղվնէ տո՛ւր Գ դրամ. օգտէ. եւ յետ այնոր պաղ ջրով ճուլապ տուր. օգտէ. եւ գարէջուր տուր նշի ձիթով. օգտէ. եւ յետ այնոց տո՛ւր փրփրեմի ջուր մանուշակի շարապով. եւ թէ իսպիտակ սանդալ ճուլապով տրորես եւ կամ վարդէջրով, եւ օծես կռնակն՝ օգտէ եւ հովցնէ եւ զցաւն խաղեցնէ։ Եւ շաֆի մամիսայ եւ քասնու ջուր եւ մէշպահարու ջուր եւ վարդէջուր յիրար խառնէ եւ օծէ՛ ի վերան. եւ թէ փորն կապ լինայ՝ տո՛ւր ֆլուսի խիարշամպար ճուլապով եւ մանուշկի շարապով, եւ լուապ այլ խառնէ. օգտէ. եւ թէ չէ պատեհ որ ուժով դեղն տան. եւ յորժամ պակսի՝ տո՛ւր մուզաւարայ մաշով եւ սպանախով, եւ ըռահաներուն ջուրն ի վերան լից։

Ֆաւլօսն ասէ. թէ ուռէցն մեծ լինայ՝ երակ առ որպէս ասացի, եւ թէ սաֆրայէ եւ յարենէ լինի՝ դեղն այն է, որ հոկնայ լուապով առնես եւ պանրաջուր եւ խիարշամպայ տաս եւ գարէջուր. եւ չէ պատեհ որ զայն տաս եւ զգոզն յորդորէ, մինչեւ ցաւուն վերջքն լինի. եւ ա՛ռ հաւու ճրագու եւ մանուշկի ձէթ եւ իսպիտակ մոմ, յիրար խառնէ եւ օծէ՛ ի տեղին, եւ աւազան նստի. օգտէ աստուծով։

Պատճառ որ ի հովէ լինի

Եւ ի պալղամի խառնվածոց որ յաւելնայ, եւ կամ սավտայի խառնվածոց, եւ յաւելնայ եւ ելանէ ի չաքէն խիստ։

Նշան որ ի հովէ լինայ այն է, որ փորն ծանր լինայ, եւ ցաւն չի լինայ, եւ գոզն իսպիտակ լինայ. եւ այն որ սէվտայէ լինայ՝ երկնին թուլանայ, եւ գոզն աղէկ չի լինի, եւ նօսր լինայ, եւ սեւութիւն զարնէ քիչ մն։

Ստածումն որ ի հովէ լինի։

Դէվճանիսն ասէ, թէ որ ի պալղամէ լինայ՝ տո՛ւր կուլանկուպին եւ չամիչի ջուր, եւ զփորն լուծէ՛ թարանկուպինով, եւ յետ այնոր պապունաճ եւ սամիթ եւ սիսանպար եւ ղարին տերեւն եւ մարզանկօշն յիրար խառնէ եւ սպեղանի արա ի կռնակն. եւ զերպայ տուր որ ուտէ. եւ տուռէճի միս եւ հաւու ղալիայ, եւ ի բանճրնուն անուխ եւ կարօս, եւ ամէն իրք որ տաք լինայ եւ հալող, որպէս ղարին պտուղն եւ տերեւն եւ ձէթն, եւ որ նման է սոցա։

Սահակն ասէ. թէ այս ի սավտայի խլտէ լինայ՝ դեղն այն է, որ մարվի հունդ եւ կտաւատ եւ տղտի հունդ եւ հուլպայ եւ ասփրի հունդ մանր ծեծէ եւ ըստ կարեացն հիւանդին տուր, եւ զտեղին օծէ ղուստի ձիթով եւ սնպուլի, եւ պապունաճ եւ աքլիլմէլիք եւ կտաւատ եւ մուղլ եւ աւշախ եւ սէքպինաճ, խօսողի ճրագու յիրար խառնէ եւ մորհամ արա եւ օծէ՛. ի ժիր օգտէ։

Ֆաւլօսն ասէ, թէ զայս ի վերան օծէ. - Ա՛ռ կտաւատ եւ հուլպայ Ե Ե դրամ, տուղտի հունդ եւ խուպազու եւ սամիթ եւ պապունաճ Դ Դ դրամ, օշախ եւ մուղլ. եւ յելք ըլ պուտմ Գ Գ դրամ. զամէնն ծեծէ՛ եւ ջրով շաղվէ՛ եւ ի վրան դիր. հանապազ մորհամի տախլիկոն դիր. շատ օգտէ. եւ այն որ սավտայ յաւելցնէ՝ մի՛ ուտեր. եւ զամէն տաք իրվի տուր որ ուտէ, եւ սագու եղ եւ հաւու եղ յիրար խառնէ եւ հալէ՛ եւ օծէ՛ ի վերան. օգտէ աստուծով։