Օգուտ Բժշկութեան

Որոյ հանապազ առնացի անդամն ի կանգնման լինայ եւ ոչ կանգնի ի մերձաւորութեան ժամն

Պատճառ

Ֆօլօսն ասէ, թէ այս լինայ ի բնութենէ, որ մոհթատիլ է մօտ եւ յուղարկէ եւ առնէ այսպէս եւ լնու զքամին ի յերակն։

Նշան։ Ֆօլօսն ասէ, թէ այն է, որ տաք մատան եւ թանծր գիճութիւն ժողվի եւ կանգնեցնէ եւ քամով ի լիք լինայ երկնին խիստ։

Ստածումն։ Ֆօլօսն ասէ, թէ դեղն այն է, որ բասիլիկէն երակ առնես յաջ դիհէն, եւ հազրի հունդ ուտէ անօթեց շաքրով, եւ պաղ ջրով աւազան այնէ. եւ զարտալուի ջուր խմէ եւ եղկ ջուր ի գլուխն լնու, որ զտաք գոլոշն բանայ. եւ յետ այնոր զարանքն օծէ՛ վարդի ձիթով եւ քաֆուրով, եւ տաք եւ քաղցր իրվի մի՛ տար, զէն է. եւ տո՛ւր թթու իրվի. օգտէ աստուծով։ Եւ թէ այս ի հովէ լինի՝ նշանն այն է, որ թէ կանգնի՝ չի ցաւի եւ ցաւ չտայ. եւ դեղն այն է, որ անօթեց ի բաղնիսն քրտնի, որ թանծր քամին երթայ, եւ կերակուր պակաս տուր. եւ հին կուլանկուպին տուր քամոնի ջրով, եւ յամէն հով եւ թանծր կերակրէ պատրաստ կացիր, եւ տո՛ւր զամէն քնքուշ կերակուր։ Եւ թէ պատճառն ի քամէ լինայ որ ի յարանքն լինայ ժողվել՝ դեղն այն է, որ զայն քամին հանես տաք եւ չոր իրօք, որպէս փանճանկօշտի հունդ եւ քամոն եւ սամիթ. ծեծէ՛ եւ մաղէ՛, որն որ լինի, Բ դրամ կամ Գ դրամ տուր որ ուտէ. եւ յետոյ հով եւ չոր ուտէ, որ ցաւն պակսի, որպէս բանճրի հունդ եւ վարդ եւ չոր գինծ եւ հնդուպէի հունդ։ Եւ թէ տաքութիւն լինայ՝ լուա՛ զարանքն հազրի ջրով, եւ հումազի եւ դդմի եւ սանդալ եւ քաֆուր օծէ։ Եւ թէ այդով չի յաջի՝ աֆիոն հազրի ջրով խառնէ եւ օծէ. խիստ օգտէ. եւ ուտելու պակաս, եւ այն որ քամի առնէ՝ մի՛ տար. շատ օգտէ։

Տարղօն տուր որ զմերձաւորութիւնն ատել տայ։

Պատճառ

Էհանան ասէ, թէ որ ի թանծր քամու լինայ, այն է որ երիկամացն իջնու ի ճուճն, կամ թանծր խլտէ եւ կամ սերմանն շատութենէն։

Նշան։ Էհանան ասէ թէ այն որ ի քամու լինայ՝ որ ճուճն խիստ օթայ, եւ այն որ խլտէ լինայ՝ խիստ օթայ, եւ այն որ սերմին յաւելնալուն է՝ ցաւ ունենայ խիստ։

Ստածումն։ Էհանան ասէ, թէ դեղն այս ցաւուս այն է, որ թանծր քամու լինայ՝ տո՛ւր մատն արկանել եւ սրբել զանձն. եւ այն կերակուրն որ քամի առնէ մի՛ տար. եւ այս ստածումն Բ ցեղ է. Ա այն է, որ ցաւուն հիմն իր քամուն է՝ հալէ՛ տաք դեղերով, որ է սազապն եւ ծաթրինն եւ քամոնն եւ կարօսն եւ մանեխն, որն որ լինայ, Բ Գ դրամ տուր սազապի ջրով որ յեսմէկի ձիթով. եւ զայս դեղերս ի ցաւուն յառաջն մի՛ տար. լաւն այն է, որ փսխելուն յետեւ տաս, թէ չէ զէն է. եւ յետ այնոր տո՛ւր հով դեղեր, որ զսրութիւն այս ցաւուս տանի - գինծ, չոր վարդ, պանճի հունդ, կուլինար, նռան հատ, ոսպ, գառնալեզվի հունդ եւ փրփրեմի եւ հազրի, եւ գինծաջուր եւ հազրի, եւ վարդի ձէթ օծէ յարանքն. օգտէ. եւ տո՛ւր աղտորով ապուր։ Եւ այն որ թանծր խառնվածոց լինայ՝ լուծէ՛ եւ օծէ՛ զարանքն տաք ըռահանի ջրով, եւ միս տուր. ղալիայ եւ ամէն հով եւ անհալ կերակրէ պահէ՛ զքեզ։ Եւ այն որ սերմին շատութենէն լինայ այն է, որ երակ առնուս եւ զսերմն պակսեցնես, եւ տաս զամէն հով իրվին, որպէս թան եւ ոսպ եւ հազար եւ քացախ եւ գարէջուր. եւ հոկնայ արա այս կերպիւն. օգտէ. - Ա՛ռ գարէջուր եւ մանուշակի ձէթ եւ քաֆուր, եւ կտոր մն արճիճ նօսր արա եւ կապէ՛ ի վերայ երիկամացն. օգտէ աստուծով։