Օգուտ Բժշկութեան

Որ չուզենայ մերձաւորութիւն առնել կամ ի տաքէ կամ ի հովէ

Պատճառ որ ի տաքէ լինայ

Ապուճարեհն ասէ, թէ աւելի տաքէ լինայ, որ խիստ շատնայ տաք խլտն, կամ աւելի չորութենէ, որ ի բնութիւնն աւելնայ խիստ։

Նշան որ ի տաքէ լինայ այն է, որ երեսն կարմիր լինայ, սերմն եւ գոզն տաք լինի եւ օթայ, եւ այն որ սաֆրայէ լինայ՝ այնոր ցաւն խիստ լինայ, եւ գոզն մթնգուն։

Ստածումն որ ի տաքէ լինի։

Ապուճարեհն ասէ, թէ ստածումն որ ի տաքէ լինայ բնութեանն՝ տո՛ւր գարէջուր եւ փրփրեմի ջուր եւ ասպաղոլ եւ ճուլապ եւ հազար եւ Բ ցեղ խիարի. եւ հանապազ զանձն օծէ՛ եւ զարանքն եւ զձուքն մանուշկի ձիթով։ Եւ թէ այս ցաւս ի չորութենէ լինայ որ աւելնայ՝ տո՛ւր հանապազ զգէճ իրվին, որպէս ոչխարի միս եւ գէճ շուրվայ եւ սիսռով եփած հաւկթի դեղնուց, եւ մո՛ւտ հանապազ ի բաղնիս, որ ջուրն քաղցր լինայ, եւ օծէ՛ արանքն մոմ ըրովան, եւ շատ մի՛ դատիր, եւ գինի խմէ, եւ կե՛ր զայն կերակուրն որ զսերմն յաւելցնէ, որ լինի Ա տարեկան գառին միս, որ դդումով եւ սոխով լինայ եփած. եւ խաղողն լաւ է։

Զաքարիային որդին ասէ, թէ չուզենայ մերձաւորութիւն եւ պատճառն լինայ ի վատուժութենէ անձինն՝ տո՛ւր գինի անուշահամն եւ սիսռան ջուր, եւ արա խնդումն գուսնով, եւ հանգիստ կեցիր։ Եւ թէ պատճառն ի տաքութենէ լինայ, որ երիկամաց տաքութիւն ի թվէ անցնի՝ նշանն այն է, որ ծարաւ լինայ ի մերձաւորութեան ժամն. եւ տո՛ւր մաճուն եւ թարանկուպին. եւ պախրու կաթն եւ հաւկթի դեղնուց թերխորով եւ ձուկ եւ գէր հաւու ձագ, եւ զինչ որ տաս՝ տաք եւ գէճ լինայ ամէնն. եւ տաք եւ սուր մի՛ տար. զէն է։

Պատճառ որ ի հովէ լինի

Արպիասուսն ասէ, թէ շատնալուն լինայ պալղամի խառնուածին եւ սավտայի աւելվածուն, որ ժողվի ի բնութիւնն։

Նշան ի հովէ լինայ այն է, որ թէ պալղամի խառնուածէ լինայ այն է, որ սերմն թանծր եւ իսպիտակ լինայ. եւ այն որ ի լազիճ գիճութենէ լինայ այն է, որ սերմն շատ լինայ, եւ այն որ ի սերմին պակասութենէն լինի՝ այն է լուծմանէ։

Ստածումն որ ի հովէ լինայ։

Արպիասուսն ասէ, թէ ի պալղամէ լինայ՝ տո՛ւր կուլանկուպին տաք ջրով, եւ կերակուր՝ հաւձագ եւ աղաւնի խորված եւ ղալիայ արած, եւ հանապազ օծէ՛ զձվերն յեսմէկի ձիթով։ Եւ թէ պատճառն յաւելի գիճութենէ լինայ, ի բնութիւն յաւելնայ՝ տո՛ւր զսրքնճուպինի պզուրին եւ զաւան ջրով եփէ եւ այնոր յետեւն խմէ, եւ տուր փանճանկուշտին միս եւ մուտանճանայ։ Եւ այն որ սերմին պակասութենէն լինայ՝ տո՛ւր զաղէկ եւ զգովելի կերակուրքն, եւ ոչխարի միս մատղաշ, եւ հանապազ ի բաղնիս մուտ, եւ քաղցր ջուր ի վերայ լից, եւ կեր զանճապիլ սնուցած եւ քապապ եւ հաւկթի դեղնուց եւ փանճակուշտի ըղեղ, եւ խառնէ՛ տարչինի. եւ տո՛ւր շուրվայ տաք դեղերով եւ ղալիայ արա սոխով եւ հաւկթի դեղնուցով եւ տարֆիլֆիլ եւ զանճապիլ խառնէ։ Եւ արա՛ զայս մաճունն. օգտէ աստուծով. - Ա՛ռ ստեպղինի հունդ եւ ջրկոտեմի հունդ եւ սամիթ եւ սոխի եւ ծնեբեկի հունդ եւ ճալղուզայ եւ շակակուլ եւ թուտարի, եւ ձագու լեզու եւ պուզետան եւ Բ պահման Ա Ա բաժին, եւ զանճապիլ եւ տարապղպեղ եւ ղրֆայ եւ ղուստ եւ զաֆրան կէս կէս բաժին. զամէնն աղա՛ եւ մաղէ՛ եւ սպըզտանի ձիթով մշխէ եւ մեղրով շաղվէ՛ եւ տո՛ւր ժմուն Դ դրամ. օգտէ աստուծով։