Օգուտ Բժշկութեան

Որոյ ձեռքն եւ ոտքն ճղքտի եւ կամ ի ցրտուն մսի

Պատճառ ճղքելուն այս է

Բագարատն ասէ, թէ այս լինայ ի սավտայի խառնուածոց, որ ի յոտքն եւ ի ձեռն լինայ, եւ կամ չորութենէ, որ բնութիւնն փոխի մարդուն խիստ։

Նշան ճղքելուն այն է, որ սավտայէ լինայ ճղքիլն ոտիցն եւ ձեռացն՝ գունն սեւ լինայ. եւ այն որ չորութենէն լինի՝ կիծ եւ քոր շատ լինայ։

Ստածումն ճղքելուն այս է։

Բագարատն ասէ, թէ ստածումն մոմ ըրովան է եւ սագու եղն եւ սերկեւիլին կտին լուապն. զամէնն ի հաւանն դիր եւ խառնէ՛ որպէս մորհամ լինի, եւ օծէ՛ ի ճղքած տեղն։ Եւ թէ ոտաց կրունկն լինայ ճղքած՝ լաւն այն է, որ լուծումն առնես որ սավտան լուծի. եւ տո՛ւր մտպուխ աֆթիմոն եւ որ նման է սոցա. եւ յետոյ խառնէ զսպանդն եւ զհինան յիրար եւ օծէ. եւ թէ զսագուն եղն հալես եւ գղթորն ծեծես եւ յիրար խառնես եւ օծես՝ օգտէ. եւ թէ զսեւ ձութն հալես եւ օծես՝ լաւ է եւ օգտէ։

Ըռուֆօսն ասէ, թէ ձեռն եւ ոտքն ճղքելուն ստածումն այս է, որ քիթրայ եւ մազու եւ դալար զուֆայ եւ նիշայ եւ օշախ եւ հաւու եղ եւ վարդի ձէթ եւ դեղին մոմ մորհամ արա եւ օծէ. եւ մաճունի նաճահ տուր եւ գէր շուրվանի, ի փոշու եւ ի հովէ հեռու կացիր. եւ հանապազ լվա։ Եւ թէ կիծ լինի եւ քորի՝ յեղկ ջուրն դիր եւ պանի ձէթ օծէ ի վերան. եւ թէ խիստ քորի՝ զթուզն ծեծէ հոռոմ ձիթով եւ կամ զսոխն գինով եփէ՛ եւ ծեծէ՛ եւ ի վերան կապէ։

Գեղիանոս ասէ, թէ տախլիկոն դիր եւ կակուղ տիմէտնի, որ յիշած է ի նիկրիսն զայն արա, որ ըղնկվին չընկնի եւ նոր բուսնի։ Եւ զճավշիրն եւ զչամիչն ծեծես եւ ի վերան դնես՝ օգտէ։

Եւ թէ զկրիային զամանն այրեն եւ զմոխիրն հաւկթի իսպիտակուցով օծեն եւ ի նրբանքն՝ զճղքիլն տանի. փորձած է։

Պատճառ ցրտանալուն

Ապուճարեհն ասէ, թէ այս խիստ ցրտէն լինայ եւ կամ ի բուքէ ի քամու լինայ, կամ ոտքն եւ ձեռքն ի բաց մնայ, եւ ցուրտն ի կաշին անցնի մարդուն։

Նշան ցրտանալուն այն է, որ գունն ի կանանչ քշտէ եւ կամ սեւ գուն, եւ թէ կականչ է՝ ցաւն պակաս լինայ. եւ թէ սեւ լինայ՝ ցաւն յուժով եւ խիստ եւ դժար է։

Ստածումն ցրտանալուն։ Յառաջ թպտիրն այն է, որ զձեռքն եւ զոտքն օծես տաք ձիթերով, եւ ծածուկ պահես որ ցուրտն չի քշտէ։ Եւ այս լաւ է. - ա՛ռ ղաթրան եւ օծէ՛, որ զէն չի հասնի. եւ մարդն ի ցուրտն չի կարէ դիմանալ, որ զէն կառնէ եւ յիրմէն այլ ցաւ ընծայի եւ զօդվածն շուտով աւիրէ։ Եւ յորժամ ձեռքն եւ ոտքն ի ցրտուն ուռի՝ զշողգամպն կամ զսամիթն եփէ եւ ի վերան դիր. օգտէ, եւ թէ պապունաճ եւ սիսանպար եւ մարզանկօշ եւ կտաւատ եւ հուլպայ եւ ցորեն եփէ՛ եւ ծեծէ՛, եւ որն որ լինայ, եւ ի ձեռն եւ յոտքն կապէ, եւ տաք ձիթերով օծէ՛. օգտէ։ Եւ թէ ձեռն եւ ոտն ի ցրտուն կանանչ լինի եւ սեւ լինայ՝ պիտի որ յիրմէն երակ առնուս, մինչեւ շատ արիւն ելանէ. եւ յետոյ ի տաք ջուրն դնեն, եւ յետոյ հայկաւ դրջէ քացխով եւ օծէ. եւ մէկալ օրն լվա՛ տաք ջրով. եւ Բ Գ հեղ թէ այնես՝ լաւ է։ Եւ թէ միսն աւիրի՝ երկթով կտրելն զէն առնէ. զճակնդեղին եւ զկաղամբին տերեւն եփես պախրու եղով մորհամ այնես եւ ի վերան դնես. օգտէ. օրն Բ Գ հեղ արա. այն որ փթած է՝ եւ ընկնի. եւ արա մորհամով ստածումն, որ միս բուսցնէ. եւ մսածին ոտիցն եւ ձեռացն օծէ նաֆթ. եւ մածունն օգտէ աստուծով. ամէն։