Օգուտ Բժշկութեան

Ամենօրեայ ջերմն որ կամ խիստ շողէ կամ խիստ ցրտէ լինայ

Պատճառ խիստ շողուն

Էհանան ասէ, թէ լինայ ի խիստ շող օդէ, որ զմարդուն զբնութիւնն տաքցնէ. եւ կամ լինի ի բարկ արեւն եւ ի շող բաղնիսն շատ լինի նստել, եւ այս ջերմն առել։

Նշան խիստ շողուն այն է, որ անձն ծանր լինայ եւ կսկծէ եւ տաքնայ, եւ գլուխն ցաւի, եւ երեսն դեղնի, եւ երակն բարակ լինայ եւ շուտ շուտ օդայ։

Ստածումն խիստ շողուն։ Եւ թէ արեւուն շողուն լինի այս ջերմն՝ լաւն այն է, որ յիստակ ջուր նստի. եւ քացախ եւ վարդէջուր եւ վարդի եղ յիրար խառնէ եւ ի գլուխն օծէ, եւ փուստայ եւ սպիտակ ի բան տար. օգտէ. եւ ի բաղանիս մուտ եւ եղկ ջուր ի վերան լից. եւ շուտ ել ի դուրս։ Եւ թէ ի շող օդէ լինի՝ դեղն այս է, որ օծէ ի գլուխն վարդի եղ եւ քացախ եւ վարդի ջուր. եւ թէ զքաթանն դրջես ի սառն եւ ի վերայ գլխուն դնես՝ օգտէ։ Եւ յորժամ ջերմն ի վերջքն հասնի՝ տա՛ր ի բաղնիս եւ լվա՛ զգլուխն այս ջրովս. օգտէ - ա՛ռ մանուշակ եւ նոնոֆար եւ պապունաճ Ա Ա բաժին. զամէնն եփէ՛ քաղցր ջրով մինչեւ դեղին ուժն ելնէ, եւ լվա՛ այսով եւ կաւով զգլուխն. շատ օգտէ։

Մասուային որդին ասէ, թէ զանձն լվա՛ եղկ ջրով. եւ յորժամ բաղնեցէն ելնէ՝ գարէջուր տուր շաքրով. եւ մուզաւարայ մաշի կամ դդմի, զամէնն նշի ձիթով. եւ յետոյ ի քուն լինայ։ Եւ թէ նշի ձէթ եւ կամ վարդի հովցնես եւ ի գլուխն օծես՝ օգտէ, եւ ի կուրծքն. եւ պաղ ջուր խմէ։ Եւ թէ ի բաղնիսն աւազան նստի՝ նա շուտ ելնէ. եւ օծէ՛ զանձն վարդի եւ նոնոֆարի ձիթով. եւ յամենայն տաք եւ չոր կերակրէ պատրաստէ՛ որ զէն չառնէ անձինն։

Պատճառ խիստ ցրտէ

Գեղիանոս ասէ, թէ լինի խիստ ցրտէ, որ զբնութիւնն փոխէ որ յառաջն էր, եւ կամ շատ լվացվի ի պաղ ջուրն։

Նշան խիստ ցրտէ այն է. մարդուն կաշին քաշվի. եւ թէ զձեռդ ի վերան դնես՝ նա տաքութիւն պակաս լինայ. երակն սուր լինի, եւ գոզն իսպիտակ լինայ խիստ։

Ստածումն խիստ ցրտին։

Գեղիանոս ասէ, թէ ջերմն որ խիստ պաղէ եւ ի ցրտէ լինայ եւ կամ ի պաղ ջրէ՝ նա զանձն աղէկ մարձել տուր, մինչեւ ջերմն խաղի. եւ յետոյ տո՛ւր բաղնիս մտել եւ տաք լնուլ ի վերան. եւ սաւան ծածկես ի վերան եւ ի դուրս հանես. եւ ի քուն լինայ։ Եւ յորժամ զարթի՝ թեթեւ կերակուր, որպէս հաւու ձագ, եփած տաք դեղերով, եւ անուշահոտ գինի. եւ թէ Ա հեղով չի յաջի՝ հեղ մն այլ արա. օգտէ։

Մասրճուէն ասէ, թէ յառաջն զանձն տաքցո՛ւ տաք հալվնով, մինչեւ արիւնն ամէն զօդվածքն ժողվի. եւ յետոյ տա՛ր ի բաղնիս եւ զանձն լվա՛ տաք ջրով. եւ ձգէ՛ ի յայն ջուրն մարզանկօշ եւ սամիթ եւ սիսանպար։ Եւ յորժամ ի բաղնիցէն ելնէ՝ օծէ՛ խիրու ձէթ կամ սամթի եւ կամ պապունաճի. եւ անուշահոտ իրվի տուր հոտալ. եւ խմէ՛ իսպիտակ գինի։ Եւ թէ պատճառն այս հիւանդութեանս ի պաղ ջուրն նստելուն լինի՝ դեղն այն է, որ ի տաք աւազան նստի, եւ յորժամ ելանէ՝ զանձն եւ զոտվին պինտ ծածկէ, որ պառկի եւ քրտնի. եւ յետ այնոր օծէ՛ զանձն տաք ձիթերով. եւ յամենայն տաք կերակրոց տուր. եւ յամենայն հով կերակրէ մի՛ տալ, զի զէն կառնէ. պատրաստ կացիր. ամէն։