Օգուտ Բժշկութեան

Ջերմն որ ի տաքութենէ լինի եւ ի ցաւոց եւ ի խիստ ուռէցէն

Պատճառ որ ի տաքութենէ լինի

Բագարատն ասէ, թէ այս ջերմս որ ի տաքութենէ լինի եւ ի պակաս կերակուր մարսելուն, այնոր համար որ ցաւ է հասեր ի յանդամքն ի տաքութենէն։

Նշան որ ի տաքութենէ լինի այն է, որ աչվին խորունայ, եւ կոպերն թանծրանայ, եւ երեսն ուռի, եւ գոզն իսպիտակ լինայ։

Ստածումն որ ի տաքութենէ։

Բագարատն ասէ, թէ ստածումն այն է, որ դդմի ձէթ եւ մանուշակ, սնուցած լինի, քանի մն հեղ ի քիթն կաթեցնես. եւ մանուշակ եւ նոնոֆար եւ խաշխշի կեղեւ եւ գարի ծեծած անուշ ջրով եփես եւ ի գլուխն դնես. օգտէ։ Եւ յորժամ ջերմն ի վերջքն հասնի՝ տա՛ր ի բաղանիս եւ լվա՛ զանձն եղկ ջրով եւ օծէ՛ մանուշակի ձիթով։ Եւ որ ելանէ ի բաղնեցէն տո՛ւր Ա ժմուն յետեւ հաւձագ գէր, անուշ համեմնով եւ նշի ձիթով լինայ եփած. եւ յամենայն տաք եւ չոր կերակրէ պատրաստէ՛, հանց որ շատ շուրջ գալն եւ շատ բանիլն եւ մերձաւորութիւն. եւ այն որ չորութիւն առնէ եւ յաւելցնէ՝ մի՛ առներ. զէն է։

Մասուային որդին ասէ, թէ դեղն շատ քուն լինալն է. եւ պապունաճ եւ մանուշակ եւ նոնոֆար եւ խաշխշի կեղեւ եփես ջրով եւ լվանաս զգլուխն. շատ օգտէ. եւ յորժամ քուն լինայ՝ ջերմն երթայ, եւ օծէ՛ զձեռքն եւ զոտքն մանուշկի ձիթով, եւ տո՛ւր զայն կերակուրն որ շուտ հալի, որ է հաւձագ եւ տուռէճ եւ տէհուճ միս. եւ գինի քիչ խմէ. եւ ուտելուն հով եւ գէճ լինայ։ Լաւն այն է, որ գիշերն ի քուն լինի, եւ չի քնանայ ցորեկն, որ անձն հանգիստ լինայ։ Եւ ցաւն թէ ուժով է՝ օծէ՛ զանձն ձիթերով, որ հով է եւ գէճ լինայ, եւ օգտէ աստուծով։

Պատճառ որ ուռէցէ լինի

Զաքարիային որդին ասէ, թէ պատճառ այս ջերմանս ի հոգուն տաքնալուն է, որ մօտոյ ուռէց լինի եղել. եւ այն տաքութիւնն ի սիրտն է հասել եւ այս ջերմս արել։

Նշան որ ուռէցէ լինի, որ երեսին գունն եւ կաշին պինտ լինայ, եւ երակն հաստ, եւ շուտ եւ ժիր օթայ, եւ գոզն իսպիտակ լինի։

Ստածումն որ ուռէցէ լինի։

Զաքարիային որդին ասէ ինքն, թէ դեղն այն է, որ երակ առնես ի յայն դիհէն, որ հակառակ է ցաւուն, ըստ հիւանդին ուժուն՝ Բ Գ հեղ, եւ յետոյ զանձն հովցնեն գարէջրով։ Եւ տո՛ւր սրքնճուպին եւ Բ նռան ջուր եւ փրփրեմի հունդ սրքնճուպինով։ Եւ թէ փորն կապ լինայ՝ տո՛ւր մրգաջուր եւ նոնոֆարի շարապ, որ լուծի եւ ուռէցն չորանայ։ Եւ օծէ՛ ի վերան զհով իրվին, որպէս սանդալ եւ վարդէջուր եւ քաֆուր եւ մամիսայ, եւ զտաքցնող իրվին մի՛ տար, եւ շատ ի բաղնիս մի՛ մտել։ Եւ զանձն հանգիստ պահէ, եւ գինի մի՛ խմեր. զէն կառնէ։

Մատային ասէ, թէ երակ առ։ Եւ տո՛ւր գարէջուր եւ Բ նռան ջուր եւ ճուլապ. եւ թէ ամառ լինայ՝ հով տեղ նստի. եւ տո՛ւր զամէն հով իրվի, օգտէ, որպէս ասպաղօլ, որ լինայ խառնած ի ճուլապն. եւ սրքնճուպին փրփրեմի հնդով. եւ տուր բանճրնուն զհազարն եւ զեղրդակն քացխով։ Եւ թէ ուռէցն խիստ ցաւի եւ սուր լինի՝ սանդալ եւ վարդէջուր եւ մէշպահարի ջուր յիրար խառնէ եւ օծէ՛ եւ տո՛ւր դդմով մուզաւարայ եւ ազոխով, եւ կամ նռան հատով եւ մաշով եւ սպանախով եւ իսկի բաղանիս մի՛ մտեր, եւ շատ ի շուրջ մի՛ գար. եւ զանձն հանգիստ պահէ. շատ օգտէ աստուծով. ամէն։