Օգուտ Բժշկութեան

Մուտպիղայ ջերմն որ ի տաքէ լինի կամ ի հովէ լինայ

Պատճառ որ ի տաքէ լինայ

Ֆօլօսն ասէ, թէ յաւելի տաքութենէ լինայ եւ տաք յարենէ, որ ի յանձն յաւելնայ այն պատճառէն, որ ժմուն երակ չառնէ, որ արիւն յանձն յաւելնայ, եւ այս ջերմս ընծայի։

Նշան որ ի տաքէ լինայ այն է, որ շունչն շուտ առնէ, եւ անձն ծանրանայ, եւ աչքն եւ զօդվածքն կարմրի, եւ երակն մեծանայ, եւ գոզն կարմիր եւ հոտած լինայ։

Ստածումն որ ի տաքէ լինայ։

Դեղն այն է, որ յառաջն երակ առնես՝ որ դեռ չէ վատուժել. եւ շատ արիւն հան։

Եւ թէ վատուժ լինայ՝ չէ պատեհ երակն. կտոր մի հաց դրջէ ի նռան ջուրն եւ կամ ազոխի ջուրն եւ տո՛ւր։ Եւ թէ հիւանդն ուժով լինայ՝ շատ արիւն հան, զի զէն չառներ։ Եւ թէ խելքն անցնի՝ նռան ջուր տուր, հանց որ անձն դողայ եւ երեսն կականչ քշտէ եւ ջերմն հովնայ եւ մնայ։ Եւ թէ այլվի այսպէս ջերմն՝ նա այլվի այսպէս արա. օգտէ. եւ այս լաւ թպտիր է. եւ զհով ջուրն չէ պատեհ որ արգիլեն. թէ չէ սպանէ զհիւանդն։

Սահակն ասէ, թէ յորժամ փորն ի կապ լինի՝ կակղացո՛ մրգաջրով, եւ թէ չի լուծի՝ կակուղ հոկնայ արա. եւ տո՛ւր գարէջուր եւ սրքնճուպին եւ Բ նռան ջուր, եւ զինչ որ ուտէ՝ լաւն այն է որ վաղն եւ իրիկունն ուտէ։ Եւ օծէ՛ զգլուխն հով ձիթերով. եւ երակ առ եւ հան արիւն մինչեւ խելքն անցնի. եւ լաւ եւ գովելի թպտիր է. եւ զարիւնն խաղեցո՛ւր. անձն հովնայ եւ բնութիւնն մոհթատիլ լինայ։ Եւ թէ արիւն չկարես հանել՝ տո՛ւր զայն իրվին որ զարիւնն խաղեցնէ, եւ հանց արա որ փորն լուծէ եւ կամ քրտնի, շատ օգտէ աստուծով. ամէն։

Պատճառ որ ի հովէ լինայ

Մասրճուէն ասէ, թէ լազիճ պալղամըն յաւելնալուն, որ ի յանձն պեղծ եղել, որ բորբսել է եւ յաւելցել է, եւ այս ջերմս է եղել։

Նշան որ ի հովէ լինայ այն է, որ ամէն օր պաղիլ եւ դողալ շատ լինայ, եւ անձն յուշ տաքնայ. եւ թէ տաքնայ՝ տաքութիւն յաւելի չի լինի. եւ այս վնաս է եւ դժար։

Ստածումն որ ի հովէ լինայ։

Մասրճուէն ասէ, թէ դեղն այն է, որ ի կշտու փսխէ. եւ սամթի ջրով եւ եղկ սրքնճուպինով զստամոքն սրբես. եւ յետոյ տաս զաճապիլ եւ թրպութ իսպիտակ շաքրով եւ կուլանկուպինով. Բ օրն Ա մթխալ տուր. եւ քիչ քիչ լուծէ՛ զպալղամն. եւ առաւօտուն մեղրով ճուլապ տուր եւ մազտաքէ, որ ուժովցէ զստամոքն. եւ ջուր պակաս խմէ եւ եռցուցած. եւ մաշի եւ սիսռան մուզաւարայ տուր. օգտէ. եւ ապքամայ տուր։ Եւ այս ղուրսն օգտէ աստուծով. - Ա՛ռ վարդ եւ օշինդրի քամուքս եւ ղաֆէթ եւ մազտաքէ եւ սնպուլ եւ ասարօն եւ իթխիր եւ անիսոն Ա Ա բաժին, եւ սեւ սապրի քանի Բ դեղերուն չաք, եւ մեղրով շաղվէ՛ եւ տո՛ւր ժմուն Բ մթխալ եւ կամ Ա սրքնճուպինով. օգտէ աստուծով։

Բագարատն ասէ, թէ լաւն այն է, որ փսխէ եւ զայն իրվին ուտէ որ զպալղամն կտրէ, որ է կուլանկուպին եւ սրքնճուպին։ Եւ թէ քիչ մն տաքութիւն լինի՝ վարդի ղուրս տուր ըռզիանի եւ անիսոնի ջրով։ Եւ թէ ջերմն յերկարէ՝ տո՛ւր զղաֆէթին ղուրսն եւ զայն իրվին որ զգոզն յորդորէ, որպէս անիսոն եւ նանխու եւ կարօսի հունդ. եւ ի բաղանիսն քրտնի. եւ զանձն սրբէ՛ եւ զստամոքն, որպէս մազտաքէ եւ սօտ եւ խունկ եւ որ նման է սոցա տաս՝ նա օգտէ աստուծով։