Օգուտ Բժշկութեան

Վասն վապային ջերմանն եւ ջերմն որ ի հիւանդութենէ յետեւ լինայ

Պատճառ վապային

Դէվճանիսն ասէ, թէ պատճառ այս ջերմիս օդուն բնութիւնն փոխիլն է, որ զմարդուն բնութիւնն այլ փոխէ եւ վատուժ առնէ։

Նշան վապային այն է, որ հիւանդն թէ իր խելքն փոխի եւ երակն սրանայ, եւ ի ժիր օթայ. եւ ծարվի, եւ շունչն շուտ տայ եւ շուտ առնու, եւ հոտած փսխէ։

Ստածումն վապային ջերմանն։

Դէվճանիսն ասէ. թէ արիւնն յաւելի է՝ երակ առնուս. եւ թէ սաֆրան յաւելի է՝ մտպուխ հալիլայ տաս եւ մրգաջուր. եւ թէ պալղամն յաւելի է տո՛ւր հապի այարիճ եւ թրպութ եւ շահմի հանդալ եւ որ նման է սոցա. եւ յետոյ տո՛ւր զբռնող դեղերն եւ ըռուպնին, եւ զստամոքն ուժովցնէ, որպէս խնծոր եւ ազոխ եւ նռան եւ մրգաց ըռուպնի, որ է տանծն։ Եւ թէ այս ջերմս տաքութեան երեւնայ նշան՝ դու տո՛ւր թմրհնդի սրքնճուպինով որ նռան լինայ, եւ փրփրեմի եւ թթու նռան ջուր եւ քաղցր, եւ վաղվնէ տո՛ւր ղուրսի քաֆուր, եւ խառնէ՛ թուրինճի ըռուպ. եւ սանդալ եւ քաֆուր եւ վարդէջուր տրորէ՛ եւ օծէ՛ ի կուրծքն, եւ ի հով տուն նիստ. եւ ուռի տերեւ ի բոլորն դիր եւ տո՛ւր աղտորի մուզաւարայ եւ նռան. եւ բաղնիս մի՛ մտեր եւ տաք իրք մի՛ տար ուտել։

Մասուային որդին ասէ, թէ դեղն այն է, որ զսիրտն անուշահոտ օդով որ մոհթատիլ լինի՝ ուժովցնես. եւ զհով ծաղկունաքն ի քով լինի. եւ սանդալ եւ քաֆուր եւ վարդէջուր եւ քացախ օծէ այն տան պատերն, որ հոտն ի քիթն հասնի. եւ քթան դրջէ ի վարդէջուրն եւ քաֆուրն եւ ի կուրծքն դիր. եւ սառն ջուր եւ ազոխի եւ նռան շարապ խմէ։ Եւ թէ այսով չի լինի՝ ի ջուրն քացախ լից եւ խմէ՛. եւ կերակուր հաւձագ խորված եւ հաւկթի դեղնուց. եւ սպիտակ գինի անուշահոտ, եւ լատիֆ իրվի օգտէ աստուծով. ամէն։

Պատճառ յետեւ հիւանդութեան ջերման

Գեղանիանոս ասէ, թէ պատճառ հիւանդութեան լինի որ կամ ի տաքէ, կամ ի հովէ եւ կամ ի չորէ կամ ի գիճէ լինայ։

Նշան յետեւ հիւանդութեան ջերմանն այն է, որ ամէնքն յիշած է, թէ՛ տաքէ եւ թէ հովէ եւ թէ՛ գիճէ եւ թէ չորէ. եւ զամէն մէկն յիր տեղն գտնուլ պիտի եւ այնել։

Ստածումն յետեւ հիւանդութեան ջերմանն։

Գեղիանոս ասէ. թէ այս ջերմս հազուն յետեւ լինայ՝ տո՛ւր գարէջուր նշի ձիթով եւ մանուշակի շարապով, փրփրեմի հնդի ջրով եւ սերկեւիլի կտի լուապով. եւ պզր ղաթունի եւ խաշխշի շարապ տուր. եւ մալէզ տուր, թեփով եւ բակլով լինի եփած, նշի ձիթով, եւ թէ պակսէ՝ տո՛ւր սպանախ եւ մուզաւարայ մաշի։ Եւ թէ հետ ջերմանն ծարաւ լինի՝ տո՛ւր զհով իրվի, եւ զհով տիմէտնին ի լերդն դիր. օգտէ աստուծով։

Էհանան ասէ, թէ դեղն այն է, որ լինի գարէջուր, եւ ի մէջն խաշխաշ եւ մանուշակ եւ նոնոֆար, եւ նշի ձիթով լինի եփած, եւ յետոյ տո՛ւր մանուշկի եւ քուքնարի շարապ եւ զաֆիոնն տրորէ՛ վարդի ջրով եւ յականջթոռքն քսէ, որ քուն բերէ, եւ տո՛ւր սերկեւիլի ըռուպ։ Եւ թէ ի ստամոքն պեղծ խառնված կենայ՝ դեղն այն է, որ տաք սրքնճուպին տաս եւ փսխէ. եւ շատ ի քուն լինի։ Եւ թէ այս ջերմիս պատճառն ի յանխելութենէ լինի՝ օծէ՛ զանձն մրտի ձիթով. եւ տո՛ւր աղտորի ջուր եւ Բ ազգ նռան շարապ. եւ օծէ՛ զանձն ուռի եւ վարդի ձիթով. եւ հով տեղ նստի. եւ պատրաստէ՛ ի տաք իրաց. եւ դեղն այն ջերմանն՝ որ ի պինդ հիւանդութենէ լինայ, եւ որ հիւանդութիւն որ է ջերմն՝ երթայ, յորժամ ստածես. եւ զամէն մէկի ստածումն յիր տեղն յիշած է կամօքն աստուծոյ։