Պատմութիւն

ԳԱՅԻՈՍ՝ որ կոչեցաւն Յուղիոս՝ ամս երիս, եւ ամիսս երիս։ Սա առաջին եկաց ի Հռովմ ինքնակալ կայսր, յերրորդ ամին Կղէոպատրեայ Եգիպտոսի եւ Աղեքսանդրի թագաւորի, յետ դադարելոյն Անտիոքայ Ասորւոց թագաւորութեանն, ի ՃՁԴ Ողիմպիադին, ի ՁԸ ամի Հռովմ քաղաքի շինութեան։ Ի Հրէից քահանայապետութեանն Հիւրկանոսի, որ էր աներ Հերովդի՝ հաւրն Արքեղաւոսի, եւ Լիւսինեայ, եւ Անթիպատոսի, եւ Հերովդի, եւ Փիղիպոսի. որ եւ ինքն իսկ Յուղիոս եղիտ զլուսնացոյցն Հոռովմոց. եւ զԲեսեքիստոնն կարգեաց. եւ են /95a/ ամք յառաջ քան զլնուլ նհանջին. եւ զԿիւնիտղոս ամիս՝ Յուղիս վասն յայն ամսեան ծնանելոյն։

ԱՒԳՈՍՏՈՍ՝ ամս յիսուն եւ վեց, եւ ամիսս վեց. Սեբաստոս Հոքտաւիոս յորջորջեցաւ եւ զՍեքոստոս ամիս՝ Աւգոստոս անուանեաց, վասն ի նոյն ամսեան իւրոյ ծննդեանն լինելոյ։

Նա համաւրէն տիրեաց ամենայն Հռովմայեցւոց եւ Յունաց։ Ի սորա քսաներորդի, եւթներորդի ամի սպանաւ Կղեոպատր Աղեքսանդրի եւ Եգիպտոսի թագաւոր. եւ եղեն նուաճեալք ընդ Հռովմայեցւոց։ Ի սորա քառասներորդ երկրորդ ամի ծնանի Յիսուս Քրիստոս ի Բեթղեէմ Հրէաստանի։ Լինին յԱդամայ մինչեւ ի ծնունդն Քրիստոսի ամք ՐՄԿԴ։

Եւ էր Հրէից թագաւոր Հերովդէս այղազգի, Անտիպատրեայ Ասկաղոնացւոյ եւ մաւր Եւպրեայ արաբացւոց։

Ի սորա երեսուն եւ մի ամի եղեւ ծնունդն Քրիստոսի. եւ երեսներորդի երրորդի կոտորեաց զմանգունսն ի Բեթղեէմ։ Եւ յետ երեք ամի դառն հարուածովք սատակեցաւ։ Այս ի ստոյգ ժամանակագրական պատմութենէ ընդաւրինակեցաւ, իսկ ըստ այղոց՝ այսպէս ունի պատմութիւնք. ըստ Հրէից մինչեւ ի ծնունդն՝ ամք չորս հազար. ըստ Շամրտացւոց՝ չորս հազար. ըստ յունակ Եպիփանու Կիպրացւոյ պատմութեանն հինգ հազար հինգ հարեւր. ըստ Քրոնիկոնի Բազմավէպ պատմութեանն՝ հինգ հազար հարեւր իննսուն եւ ութ։

ՏԻԲԵՐԻՈՍ՝ ամս քսան եւ երիս. ի սորա հնգետասան ամին գայ ի մկրտութիւն Յիսուս Քրիստոս՝ ի Յորդանան գետ, առ Յովաննէս. եւ ի վեշտասան ամին գլխատեցաւ Մկրտիչն. եւ յութուտասաներորդին խաչեցաւ Քրիստոս ի Հրէիցն. եւ յիննեւտասաներորդ ամին՝ քարկոծեցաւ Ստեփաննոս. եւ ի նոյն ամի ընտրեցաւ Պաւղոս յառաքելութիւն։ Եւ էր յԵրուսաղէմ /59b/ եպիսկոպոս Յակոբոս եղբայրն Տեառն. եւ ի նոյն ժամանակս էր Յովսէպոս պատմագիր։

Եւ տեղեկացեալ Տիբեր վասն սքանչելագործ նշանացն Քրիստոսի, խնդրեաց առ ինքն զՊիղատոս։ Իսկ նորա երկուցեալ ի տանջանաց, մինչդեռ յովկիանոս նաւեին, մատն անձին իւրոյ եղեւ, եւ ընգեցաւ ի ծով։

Առ սովաւ էր Աբգար թագաւոր Հայոց՝ յՈւրհայի, որոյ գրեալ թուղթ առ Փրկիչն ի ժամանակի խաչելութեանն, ընկալաւ թուղթ պատասխանւոյ, աւրհնելով զքաղաքն, ցուցեալ նմա զկատարումն ելիցն իւրոց՝ որ յԵրուսաղէմ։ Եւ յուսայ ի գրեալսն առաքել առաքեալ մի առ նա, յաշակերտաց իւրոց՝ բժշկել զհիւանդութիւնս նորա. զի էր նա պատագրոս յոտից իւրոց։ Իսկ ըստ հրամանի Փրկչին մերոյ Թադեոս, որ էր մի յեւթանասնիցն, եկն յՈւրհա առ Աբգար թագաւոր, եւ բժշկեաց զնա. եւ մկրտեաց զնա ամենայն տամբ իւրոյ եւ շինեալ անդ եկեղեցի՝ ձեռնագրեաց քահանայ զԱդէ, որ էր կերպասագործ թագաւորին։

Եւ եկեալ գնաց անդի ի Հայս՝ քարոզել զբանն կենաց։ Իբրեւ զգաց զգալուստ նորա Սանատրուկ արքայ Հայոց, գնաց ընդ առաջ նորա, եւ սպան զնա յԱրտազ գաւառի, ի գեաւղն ի Բազրոտ։

ԳԱՅԻՈՍ՝ ամս երիս, եւ ամիսս երիս։ Ի սորա յառաջնում ամին Մարկոս աւետարանիչ յԱղեքսանդրէ՝ յՅեգիպտոս քարոզեաց զաւետարանն, եւ եկեաց ամս քսան եւ երկուս, եւ մարտիրոսացաւ ի Բիկուղուս։

/39b/ ԿՂԱՒԴԻՈՍ՝ ամս չորեքտասան, եւ ամիսս ինն։ Առ սովաւ եղեւ սովն համաշխարհական։ Եւ ընդ նոյն ժամանակս Հերովդէս՝ եղբայր Արքեղոսի՝ սպան զՅակոբոս զեղբայրն Յովաննու սրով. որ յառաջագոյն գլխատեաց զՄկրտիչն Յովաննէս։ Եւ ի նոյն ժամանակս Պետրոս առաքեալ՝ զԱնտիոքացւոց եկեղեցին հաստատեաց։ Եւ գնացեալ ի Հռովմ, անդ զաւետարան քարոզեաց։ Եւ եկաց անդ առաջնորդ եկեղեցւոյն ամս քսան։ Իսկ յետ Պետրոսի առաքելոյ՝ եկաց եպիսկոպոս առաջին յԱնտիոք՝ Եւոդիոս։

ՆԵՐՈՎՆ՝ ամս երեքտասան եւ ամիսս ութ։ Ի սորա եւթներորդում ամի՝ Յակոբոս եղբայրն Տեառն քարկոծեցաւ ի Հրէից, վասն զՅիսուսէ՝ գոլ որդի Աստուծոյ։ Եւ եկաց յետ նորա եպիսկոպոս յԵրուսաղէմ Սիմովն։

Եւ յերեքտասաներորդին սպան զՊաւղոս եւ Պետրոս, ի Հռովմ, Ներովն։ Եւ յետ սակաւ աւուրց … … … քաղաքն ի վերայ նորա, փախեաւ, եւ կենդանւոյն թաղեցաւ։ Եւ եկաց յետ առաքելոյն Պետրոսի առաջին եպիսկոպոս ի Հռովմ Ղինոս՝ ամս երեքտասան։

ՎԵՍՊԻԱՆՈՍ՝ ամս տասն։ Ի սորա եւթներորդում ամին Տիտոս որդի նորին պաշարեաց զԵրուսաղէմ, եւ առ զնա ի Զատկին. եւ բրեաց ի հիմանց զքաղաքն. եւ զբեւրս արանց կոտորեաց։ Պատմէ եւ Յովսէպոս՝ սովաւ եւ սրով՝ հարեւր քսան բեւրս կոտորեալ. եւ այղ եւս բեւրս յիսուն՝ գերեաց, եւ վաճառակուր արար յաւտար ազգս։ Իսկ հաւատացեալքն՝ որ էին ի քաղաքին, յառաջագոյն հրաման առեալ ի հրեշտակէ սրբոյ՝ գնալ ի քաղաքէն. եւ ելեալ բնակեցան ի քաղաքի մի, /39b/ որ կոչի Փաղաղէղայ, մաւտ ի կողմանս Սկիւթացւոց Պողսայ։

ՏԻՏՈՍ՝ ամս երկուս. առ սովաւ Բէսիոս լեառն պատառեցաւ, եւ հուր շնչեաց, զքաղաքս եւ զգաւառս այրեցեալ։

ԴԵՄԵՏԻԱՆՈՍ՝ եւթեւտասն։ Ի սորա չորրորդ ամի տուաւ Յովհաննէս ի Պատմէոս կղզի՝ վասն բանին Աստուծոյ։ Առ սովաւ երեւեցաւ Մենանդրոս, որ է աշակերտ Սիմովնի կախարդի. եւ էր նա շամրտացի, ի գեղջէ Քփրաւա. եւ ասէր նա զանձնէ, թե՝ ես եմ Փրկիչն, որ ի վերուստ իջեալ։ Եւ թե որք ինձ հաւատան եւ մկրտին, յինէն կեանս յաւիտենականս, մշտենջենաւորս ունին յայսմ աշխարհի. եւ կան մնան առանց ծերանալոյ եւ մեռանելոյ։ Եւ ի սոյն ժամանակի էր հերձուածն Աբիսովնի, եւ Կերինթոսի, եւ Նիկաղաւոսացւոցն։ Քանզի Աբիսովն՝ ի յեբրայեցւոց լեզուն աղքատ կոչի. եւ ասէր նա, թե զծնունդն Տեառն ի Կուսէն եւ ի Հոգւոյն Սրբոյ ոչ ուրանամ. բայց ի սկզբաննէ ոչ էր նայ ընդ Հաւր, եւ իմաստութիւն եւ զաւրութիւն Աստուծոյ։ Եւ զշաբաթս եւ զայղ վարս իբրեւ զՀրեայս պահէր. բայց զմիաշաբաթ իբրեւ զհաւատացեալս պահէր. եւ զառաքեալ կոչէ աւրէնս խոտորնակս։ Իսկ Կերինթոս ասէր, ասէ. Ուսեալ եմ ես ի հրեշտակաց, թե յետ յարութեանն լինելոց է արքայութիւն ի վերայ երկրի։ Եւ դարձեալ զցանկութիւն մարմնոյ միւս անգամ ի մէջ Երուսաղէմի եմք լինելոց գործել. եւ ըստ թուոյ հազար ամաց լինելոց է տուն հարսանեաց։ Եւ ի սոյն ժամանակս էին եպիսկոպոսք տեսուչք եկեղեցեաց ի կողմանս կող/40a/մանս, որք գրեցին խաւսս ընդդէմ Մարկիովնի եւ Վաղենտիանոսի. Երուսաղէմի եկեղեցւոյն՝ Կասիանոս, Աղեքսանդրացւոց՝ Ագրիպանոս. Անտիոքացւոց Թեոփիղոս, Հռովմայեցւոց՝ Սովտէր, յետ որոյ Աղիւթիւրոս. Փիղիպոս՝ Գորտինացւոց, Մեղիմոս՝ Սարդիացւոց, Ապողինարիս՝ Յարապաւղիս, Դիոնէսիոս՝ Կորնթացւոց, Պոպղիոս՝ Աթենացւոց։ Սա պատմէ վասն քաղաքին իւրոյ, թե ապականեցան ի հաւատոց, եւ մերձ էին յետս դառնալ. յետ որոյ Կոդրատոս եկաց եպիսկոպոս եւ հաստատեաց զնոսա ի հաւատս աւետարանին։ Եւ պատմէ վասն իւր, թե աղաչեցին զիս եղբարքն՝ գրել թուղթ առ Կորնթացիսն՝ վասն հաւատոցն. եւ առին լցին զնոսա առաքեալքն՝ սատանայի որոշմամբ։ Եւ չեն ինչ զարմանք. զի եւ ի գիրս Տեառն մերոյ փոփոխեցին ոմանք, եւ արկին նենգութիւն։

ՄԱՐԿՈՍ ԱՆՏՈՒՆԻՆՈՒ՝ ամս հնգետասան։ Սա ել ի պատերազմ ի Կուագս ընդ Գերմանիկս եւ ընդ Սարմատս. եւ նեղեցան զաւրն ի ծարաւոյ. եւ գունդ մի ի զինւորացն՝ որ եին քրիստոնեայք՝ ի Մեղիտինեայ, յաղաւթս կացեալ առ Աստուած ծունր եդեալ ի վերայ երկրի. եւ մինչդեռ թշնամիքն զարմացեալ հայէին, եղեւ յանկարծակի շարժումն մեծ, եւ որոտումն, եւ կայծակունք տեղացին ի վերայ թշնամեացն, եւ սատակեցան, եւ անձրեւով ջրոցն ընդարձակեցան զաւրքն։ Ի նոյն ժամանակս յարեաւ հերձուածն Կրետացւոց, որոց պատճառք Տրայիանոս եղեւ հերձուածոյն Կրետացւոց, աշակերտ Յուստիանոսի։ Զի զաշխարհ աներեւոյթ /40b/ ասեն, եւ զամուսնութիւն՝ պոռնկութիւն եւ ապականութիւն. եւ զկերակուրս խոտեն։ Իսկ Սեւերոս հաստատեաց զայս աղանդ, եւ կոչին Սեւերիանոսք։ Սոքա հայհոյեն զՊաւղոս, եւ զԳործս առաքելոցն ոչ ընդունին. բայց ինքն Տրայիանոս հաստատեաց եւ եդ աւետարան. եւ կոչեաց Յատակստովն. այսինքն է՝ խառնակումն. եւ առ բազումս կայ մինչեւ ցայսաւր։ Ի նոյն իսկ ի ժամանակս էր Բարդածան Արամացի՝ յՈւրհայի. այր երեւելի եւ իմաստուն, եւ լեզուաւ կ(որովի) ընդդէմ ամենայն հերձուածողաց։ Բայց էր սա յառաջ յուսման ընդ Վաղենտիանոսի. եւ իբրեւ գիտաց՝ անարգեաց զբազում պատմութիւն նորա, այղ ոչ լիով /41a/ կատարելապէս ջնջեալ զառաջին հերձուածոյն։

ԿՈՄԻԴՈՍ՝ ամս չորեքտասան. ի սորա աւուրս Թեոդոտոն Պոնտացի՝ ի հերձուածոյն Մարկիովնի՝ երրորդ թարգմանութիւն արար։ Առ սովաւ էր աղանդն Ապեղղեայ, որ հպարտացեալն էր յալիս ծերութեանն. եւ մի սկիզբն խոստովանի. եւ վասն մարգարէութեանցն ասէ, թե ի հոգւոյ հակառակութեանց են. եւ ասէր զանձնէ իւրմէ ուսուցիչ եւ վարդապետ. եւ ոչ գիտէր հաստատել՝ զոր ուսուցանէրն։ Եւ բազում ինչ հայհոյեաց զՄովսէս, եւ ընդ նմին զԲանն Աստուծոյ հայհոյեաց բազում խաւսիւք իւրովք. զի եւ նայ ի հրապոյրս անկեալ ի բանս կուսի միոյ դիւահարի։ Եւ պատմէ Արագովն՝ աշակերտ Տերտիանոսի՝ ի Հռովմ քաղաքի, որոյ եդեալ էր գիրս նշանաւորս ընդդէմ Մարկիովնի. եւ ի սոյն ժամանակս էր հերձուած սուտ մարգարէութեանն Փռիւգացւոց, եւ աղանդն Փղաբիանոսի, եւ Փաղեստոսի, եւ մոլորութիւնն Թարդիոտոսի։ Զի Փռիւգացւոց կուրութեան եղեւ առաջնորդ Մոնտանոս, որ էր ի միւսում Փռիւգացւոց ի գեղջէ, զի անուն էր նորայ Րէբդու. եւ արկ զթոյնս իւր ի կողմանս Ասիացւոց. եւ ասէր Մոնտանոս զանձնէ, թե ես եմ հոգին բարեխաւս։ Եկ Պրիսկիղա եւ Մաքսիմիղա կանայք մարգարէք Մոնտանեայ. եւ ոգին պիղծ Մաքսիմիղա՝ ասէր, թե Հալածիմ ես գայղ ի գառանց. չեմ գայղ, այլ բան եւ հոգի եւ զաւրութիւն։ Եւ պատմէ Մեղոտէս աւրինակագիր եկեղեցւոյ, եւ ասէ, գտի ես ի խաւսս նոցա, թե Ոչ է պարտ մարգարէի խաւսել արտաքոյ կամաց /41b/ իւրոց. եւ ասէ զՄոնտանեա(յ) եւ զկանանցն, թե շարժեցան յապականիչ ոգւոց, եւ սպանին զանձինս իւրեանց ուրոյն ուրոյն ժամանակս, ըստ մահուն Յուդայի մատնչի։ Իսկ Փղաբիանոս անգաւ ի Հռովմ քաղաքի, անգեալ յերիցութենէ եկեղեցւոյն, եւ ընդ նմին Բաղէստոս։ Սոքա զբազումս մոլորեցուցին զկնի իւրեանց, եւ եղէն հակառակք ճշմարտութեանն եւ Թարդատոս որպէս թե ընդ երկինս վերանայցէ, անկաւ եւ մեռաւ չարաչար, որ Աստրում Որբանոս։

Ի սոյն իսկ յերեքտասաներորդ ամին Կոմիդեայ, ելից զպաշտաւն եկեղեցւոյն Հռովմայեցւոց Աղիւթերոս. եւ յետ նորայ Բեկտոր։

Եւ Աղեքսանդրացւոց՝ Դոմետրիոս, Անտիոքացւոց՝ Սարապիովն Կեսարեայ Պաղեստինացւոց՝ Թեովփիղոս, Երուսաղէմի՝ Նարկէոս, ի Կորինթոս Խեղագացւոց՝ Բաքիղոս, Եփեսացւոց՝ Պողիկարպոս, եւ Գաղիղէացւոց՝ Ղոնդունի Բենիոս։ Ի նոցունց աւուրս եղեւ խնդիր բազում յուզման սրբոյ Զատկին. զի Ասիացւոց եկեղեցիքն զչորեքտասան լուսնոյ զատկացն՝ յորում եւ դիպէր յաւուրց շաբաթուն՝ լուծանէին եւ առնէին Զատիկ։ Իսկ եպիսկոպոսն Հռովմայ Բեկտոր՝ կամեցաւ հատանել ընկենուլ զԱսիացւոց եկեղեցեացն առաջնորդս, իբրեւ ոչ ողջամիտս. վասն ոչ ի միաշաբաթուն լուծանել զզատիկն. իսկ Իրէնէոս ըստ անուան իւրոյ՝ էր նա խաղաղարար. գրեաց թուղթ առ Բեկտոր, եւ աղաչեաց ի խաղաղութիւն։ Յայնժամ ամենայն եպիսկոպոսունքն միով հաւասարութեամբ խոր/42a/հեցան առնել զաւրն զատկաց. զի ի միաշաբաթին լուծցեն զնա։

ԵՂԻՈՍ ՊԵՏԻՆԱԿՍ՝ ամ մի. առ սովաւ սաստիկ հրայրեացք եղեն, եւ պաղատն, եւ կուսանաց տունն այրեցաւ ի Հռովմ։

ՍԵՒԵՐՈՍ՝ ամս հնգետասան. սայ յարոյց սաստիկ հալածանս ի վերայ եկեղեցեաց, յորում անթիւք եղեն վկայք։ Եւ Ղեւոնդէս՝ հայրն Ովրիդենի մարտիրոսացաւ։ Եւ ի սորին աւուրս երրորդ թարգմանութիւն յԵրիքով գտաւ՝ ի կարաս թագուցեալ։

Եւ ի սորին աւուրս էին Ասկղեպիդէս, եւ Թիդոտոս, եւ Ուկղոդէս, եւ Թեոդրատէս, եւ Հերմապաւղիս, եւԿապողնիգէս։Սոքա համարձակ ձեռնամուխ եղեն ի գիրս Աստուծոյ, եւ ասէին՝ թե ուղղեմք. եւ կարծեցին զանձինս իմաստուն գոլ քան զՀոգին Սուրբ. եւ ոչինչ եին նոքա՝ թե ոչ՝ դիւահարք։ Եւ ի սոյն ժամանակի էր Ափրիկիանոս ժամանակագիր։

ԱՆՏՈՆԻՆՈՍ ՍԵՒԱՅ՝ ամս եւթն. առ սովաւ էր Նարկէոս եպիսկոպոս յԵրուսաղէմի, այր սքանչելի. զի էր երբեմն հսկումն՝ մեծ տաւնին Զատկաց, եւ պակասեաց ձէթ ճրագացն։ Իսկ Նարկէոս հրամայեաց բերել ջուր. եւ եկաց յաղաւթս ի վերայ ջրոյն, եւ հրամայեաց արկանել ի ճրագսն պինդ հաւատովք. եւ շրջեցան ջուրքն ի բնութիւն ձիթոյ։ Եւ եկաց Նարկէոս ամս հարիւր ինն եւ տասն։ Իսկ Աղեքսանդրոս եպիսկոպոս՝ ի կողմանց անտի Գամբրացւոց՝ եկն յաղաւթս կալ յՅերուսաղէմ. եւ արգելին զնա եղբարքն անդէն, լինել եպիսկոպոս փոխանակ Նարկեսեայ՝ ի հրամանէ Աստուծոյ։ Եւ սոյն իսկ Աղեքսանդրոս գրեաց առ Ասկղիպիդէս եպիսկոպոս, ասէ. Մեք եղբարք, զՊաւղոս եւ զՊետրոս եւ զայղ առաքեալսն իբրեւ զՔրիստոս ընդունիմք։ Այղ որ ինչ յանուն նոցա՝ ստութեամբ գրեալ է, խոտեմք։ Իբրեւ ոչ ընթերցա(յ) ես զաւետարանն՝ զոր յանուն Պետրոսի ունին ոմանք է ձէնջ, զի այժմ գիտացի՝ թե հերձուածք թագուցեալ են ի միտս նոցա ի հերձուածոյն Մարկիովնի։

Եւ ի սոյն ժամանակսն գտաւ վեցերորդ թարգմանութիւնն յԵմմաւուս՝ ի կարաս թաքուցեալ։

ՄԱԿՐԻԱՆՈՍ՝ ամ մի. առ սովաւ հանդիսիցն տեղիք շուրջ տեսան[ել]եաց այրեցան ի Հռովմ։

ԱՆՏՈՆԻՈՍ միւս՝ ամս չորս. առ սովաւ հին Եմաւուս նորոգեցաւ եւ Նիկապաւղիս կոչեցաւ յԱփրիկիանոսէ։

ԱՂԵՔՍԱՆԴՐՈՍ ՄԱՄԵԱՅ որդի՝ ամս չորեքտասան։ Առ սովաւ Հիպերիոս Բոսպորացի դնէր խաւսս բազում վասն Զատկի. եւ զտասնամեայ կանոնսն, եւ վասն վեցաւրեայ ծննդոց, եւ վասն աւրհնութեան աւրհնութեանցն, եւ սակաւ ինչ յԵղեկիէղէ։ Եւ ի սոյն աւուրս էր Ովրիգենէս՝ յԱղեքսանդր, եւ ներքինեցոյց զինքն։

ՄԱՔՍԻՄԻԱՆՈՍ՝ ամս չորս։ Սա յարոյց հալածանս ի վերայ եկեղեցեաց, եւ հրամայեաց զամենեսեան կոտորել։

Եւ ի սոյն ժամանակս Ովրիգենէս ելեալ յԱղեքսանդրի Կեսարեայ Կապուդկացւոց, եթող վարդապետ եկեղեցւոյն զՀերակղէս զաշակերտն իւր. որ յետ Դեմետրի կալաւ զեպիսկոպոսութիւն Աղեքսանդրի։

ԳՈՐԳԻԱՆՈՍ՝ ամս վեց։ Սա յաւուրս զատկի տաւնին կամեցաւ խաւսել յաղաւթս՝ ընդ ժողովուրդս եկեղեցւոյ. եւ ոչ հրամայեաց նմա եպիսկոպոսն Փղաբիանոս՝ /43a/ մինչեւ խոստովանեալ. եւ նա(խ)անձն առնոյր յամենայն մտաց իւրոց։

Առ սովաւ էր Բերւեղոս եպիսկոպոս Բոսարա(յ), ի կողմանս Արաբացւոց. սա ժպրհեցաւ ասել վասն Փրկչին մերոյ, թե Ոչ էր նա անձամբ գոյութեան յառաջ՝ մինչեւ եկեալ էր յաշխարհ, եւ մարմնացեալ, եւ չիք նորա ասել աստուածութիւն անձին իւրոյ, այղ աստուածութիւն հաւր իւրոյ բնակեալ էր ի նմա։ Իսկ եին այղք՝ որ ասէին, ի նմին կողմանց, թե Շունչք ընդ նոսին մարմնոցն մեռանին եւ ապականին, եւ ի յարութեանն նորոգի ի նա. իսկ աղաչեցին զՈվրիգենէս, եւ նա դարձուցանէր զնա ի ճշմարտութիւն։ Եւ էր նա ամաց վաթսնից։

ՓԻՂԻՊՊՈՍ՝ ամս վեց։ Ի սորա ի սկզբան թագաւորութեանն հազար ամ լցաւ Հռովմայ ի սկզբան շինելոյ քաղաքին։