Գիրք վաստակոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Յաղագս համտեսելոյ եւ ճանաչելոյ զգետինն:

Տե՛ս զգետինն՝ որ յամառան չորութենէն չառնէ խիստ մգռա. եւ որ պատառի՝ մանր լինի իւր պատառուածքն, եւ չլինի մեծ եւ խորու, եւ անձրեւն չառնէ մեծ շաղախ, այլ չափաւոր խմէ զջուրն. եւ պարզկային աւուրս չըչորանայ աւելի երեսն քան զիւր հիւթն՝ աղէկ պահէ. այս է բարւոք եւ լաւ գետինն: Եւ առաջինքն նշան մի եւս գտան, որ է այս. թէ երբ գետինն զիւր բոյսն անտած եւ վայրի ըստ ինքեան բուսուցեալ է, թէ ծառ թէ թուփ եւ թէ խոտ, եթէ արքենի լինի եւ թորթոշ, լաւ է գետինն: Եւ եթէ մանր եւ քարց լինի, պիղծ է գետինն՝ ըստ չափոյ մանրութեան բուսոցն:

Բայց են ոմանք որք համտեսելով առնեն զփորձն՝ այսպէս: Փորեն խորու, եւ առնուն ներքս հողոյն եւ հոտոտան եւ հոտով ճանաչեն զլաւն, եւ արկանեն յաման եւ ջուր լնուն վերայ եւ հարուն, եւ թողուն որ յիստակի ջուրն. եւ համովն ճանաչէն զլաւն եւ զվատթարն գետնին, զանուշն եւ զդառնահամն: Եւ պարտ է հաւանել այսմ փորձոյ, եւ այսու զպատշաճաւորն սերմանել:

Եւ թէ կամիս ստոյգ իմանալ զհամն գետնին, դու սերմանելն՝ զգետինն մի ոտնաչափ փորեա, եւ տնկելն չորս ոտնաչափ, եւ առ զհամտեսելոյ հողն, եւ արա որպէս գրեալ է վերոյ: Բայց գովեցին ոմանք զայն գետինն, որ յինքն եղեգն բուսանի, եւ մորենիք եւ մատուտակ եւ ջրասէր բոյսք. բայց քան զամէնն համտեսելն լաւ է: Եւ զաղտաղտուկ գետինն պարտ է յամենայնի թողուլ, զի պիղծ է: Նոյնպէս եւ զաղեհամ աղբն մի՛ արկաներ գետինն, զի չէ բարւոք. եւ ասացեալ են փորձականքն, թէ ա՛ռ զհոռոմ ձիթին տուրտին, որ աղած չլինի: Եւ ասացեալ են թէ անուշ ջրով գիճացընեն զաղբն, եւ ապա բան տանին. եւ այսու պարտ է իմանալ զաղի գետնին վատութիւնն եւ զվնասակարութիւնն ամենայն բուսոց: Բայց միայն աղի հողն զարմաւենի ծառսն արքինացնէ տերեւս եւ պտուղս: Բայց թէ անճարակի ոք յաղի հողոյն, նա՝ որպէս վերն գրեալ եմք՝ այնպէս պարտ է անուշացնել զաղբն, եւ ապա աղբել: Եւ վատահոտ գետնոյն յամենայնի արժան է փախչել, վասն զի բնաւ չկայ օգտութիւն քան վզեն: