Մատենագիտութիւն

Մենագրութիւններ

1.    Հիւսիսային Հայաստանի եւ Վրաստանի ժԲ դարի պատմութեան մի քանի հարցեր, Երեւան, ՀՀ ԳԱԱ հրատարակչութիւն, 1980, 254 էջ:
2.    Մխիթար Անեցի, Մատեան աշխարհավէպ հանդիսարանաց, Աշխատասիրութեամբ Հ. Գ. Մարգարեանի, Երեւան, ՀՀ ԳԱԱ հրատարակչութիւն, 1983, 139 էջ:

Յօդուածներ

3.    Մխիթար Անեցու Պատմութեան աղբիւրների մասին. - ՀՀ ԳԱԱ «Լրաբեր» ( հաս. գիտ. ) , 1972, # 1 , էջ  86-91:
4.    К хронологии восстания, возглавленного Иванэ Орбели. - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1975, # 4, с. 147-153.
5.    Մի քանի դրուագ XII դարի երկրորդ քառորդի Վրաստանի պատմութիւնից. - «Թբիլիսիի պետական համալսարանի աշխատութիւններ», հտ. 165, Թբիլիսի, 1975 , էջ 81-89 (վրացերէն):
6.    Միջֆեոդալական պայքարը Գէորգի III-ի ժամանակ եւ Քուրդ  ամիրապետը. - ՀՀ ԳԱԱ «Լրաբեր» ( հաս. գիտ. ) , 1975, # 11 , էջ 48-60:
7.    К истории и хронологии внутриклассовой борьбы в Грузии и Северной Армении в 30-50-х гг. XII в. - "Кавказ и Византия" , вып. 1, Ереван, 1979, с. 56-66.
8.    К датировке и интерпретации "Типика" Ваханского пещерного монастыря. - "Кавказ и Византия", вып. 2, Ереван, 1980, с. 81-86.
9.    Ջալալ ադ- Դինի դէպի Հայաստան եւ Վրաստան կատարած արշաւանքների պատմութեան շուրջ. - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1981, # 4 , էջ 125-139:
10.    Գառնիի ճակատամարտի պատմութեան շուրջ. - ՀՀ ԳԱԱ «Լրաբեր» ( հաս. գիտ. ), 1982, # 3, էջ 72-81:
11.    К вопросу о личности и деятельности "некоего Шадина". - "Кавказ и Византия", вып. 3, Ереван, 1982, с. 64-72.
12.    Հերգ գաւառի եւ Հերք (Հերքան ) բերդի  տեղորոշման շուրջը. - «Բանբեր Երեւանի համալսարանի», 1984, # 3, էջ 123-129:
13.    Феодальный иммунитет и процесс закрепощения крестьян в Армении и Грузии в XI-XIII вв. - "Кавказ и Византия", вып. 4, Ереван , 1984 , с. 5-20.
14.    Մուհթասիբութեան ինստիտուտը Հայաստանի քաղաքներում XI-XIII դդ. . - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1985, #  1 , էջ 114-122:
15.    Վիպական տարրերը X-XII  դարերի հայ պատմագրութեան մէջ. - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1987, # 4 , էջ 41-47:
16.    Об участии армян и грузин в Химсской битве 1281 года . - "Кавказ и Византия" , вып. 5, Ереван , 1987, с. 14-21.
17.    К переводу и пояснению одного отрывка "Истории и восхваления венценосцев". - "Кавказ и Византия", вып. 6, Ереван , 1988, с. 50-52.
18.    Քաղաքական կացութիւնը Մերձաւոր Արեւելքում եւ Հայաստանի  ազատագրման հեռանկարները (XII-XIII դդ. ). - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1989, # 1 , էջ 35-49:
19.    Տիրապետող դասակարգը Հայաստանում XII-XIII դարերում. - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1990 , # 4 , էջ 39-46:
20.    "Хроника страны Алуанк" Мхитара Гоша (состояние изученности памятника) . - "К освещению проблем истории и культуры Кавказской Албании и восточных провинций Армении" , Ереван, 1991, с. 214-224.
21.    Միջազգային գիտաժողով Երեւանում՝ նուիրուած Մովսէս Խորենացու «Հայոց պատմութեան» ստեղծման 1500-ամեակին, «Պատմա-բանասիրական հանդէս» , 1992, # 1, էջ 231-233։ 
22.    Զաքարեանների ծագման աւանդութիւնը միջնադարեան հայ պատմագրութեան մէջ . - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1992 , # 2-3 , էջ 139-151:
23.    Անին ուշ միջնադարեան չափածոյ ստեղծագործութիւններում. - «Անի», 1992, 2, էջ 9-11:
24.    Աշխարհաքաղաքական կացութիւնը եւ հայ պետականութեան զարգացման միտումները (11-14-րդ դդ. ). - «Ազատամարտ»-ի «Միտք» գիտատեսական յաւելուած, 1994 թ. յունուար , թ. Է,  էջ ԻԳ-ԻԵ:
25.    Զաքարեանների ծագումը, - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1994, # 1-2 , էջ 156-175:
26.    Վաչուտեանների իշխանական տան պատմութիւնից, - «Շողակաթ» (Եկեղեցական, մշակութային, բանասիրական հանդէս), Ստանբուլ, 1995 , էջ 29-54:
27.    Autour des hypothèses de l’origine Kurde de la maison princière arménienne des Zakarides. - In: “Iran & Caucasus”, vol. I, Tehran, 1997, p. 25-46.
28.    Մահկանաբերդցիների (Սադունեանների) իշխանական տունը ԺԲ-ԺԴ դարերում. - «Հայկազեան հայագիտական հանդէս», հտ. ԺԸ, Պէյրութ , 1998, էջ 9-39:
29.    L'Arménie du XIIe à la première moitie du XIVe siècle: Un parallèle avec l’ Italie. - In: “Roma-Armenia”, Edizioni de Luca, Roma, 1999, p. 145-148.
30.    Հրեաները Վրաստանում. - "Իրան-նամէ ", # 32, 33, 34, 1999, էջ 57-58:
31.    Khoshak-Khatun: An Armenian Princess in Iran . - In: "Iran &   Caucasus" , vol-s III-IV. Tehran, 1999-2000, p. 157-158.
32.    Ani au temps des Zak’arides (XIIIe siècle), In: ”Ani. Capitale de l’ Arménie en l’an mil” , Paris, 2001, p. 110-115.
33.    Structures sociales et organisation économique d’un métropole royale, In: ”Ani. Capitale de l’ Arménie en l’an mil” , Paris, 2001, p. 130-135.
34.    Հայաստան, Իրան, Կովկաս (Տարածաշրջանային խնդիրներ), - «Գիտութեան գլոբուս», 2001, հատ. 1, # 1, էջ 65-68։
35.    Նորավանքը եւ հայ իշխանական տները ԺԲ-ԺԴ դարերում, «Նորավանք» հայագիտական տարեգիրք, Մոնրէալ-Երեւան, 2001, էջ 55-61։
36.    Khoshak-Khatun: An Armenian Princess in Iran. - In: "Iran &   Caucasus" , vol-s III-IV. Tehran, 1999-2000, p. 157-158.
37.    Ani au temps des Zak’arides (XIIIe siècle), In: ”Ani. Capitale de l’ Arménie en l’an mil” , Paris, 2001, p. 110-115.
38.    Structures sociales et organisation économique d’un métropole royale, In: ”Ani. Capitale de l’ Arménie en l’an mil” , Paris, 2001, p. 130-135.
39.    The Nomads and Ethnopolitical Realities of Transcaucasia in the 11 th -14th Centuries., - In: "Iran &  the Caucasus", vol. V. Tehran, 2001, p. 75-78.
40.    The Muslim Community of Tiflis (8th-19th Centuries). - In: "Iran and  the Caucasus", vol. 8. 1, Leiden – Boston, 2004, p. 29-48 (Coauthor: Garnik Asatrian).
41.    11-14-րդ դարերում հայ-իրանական կապերի պատմութիւնից (Սահիբ Դիւան Շամս ադ-Դին Ջուվեյնին եւ Հայաստանը), - «Արեւելագիտական ժողովածոյ», հտ. V, Երևան, 2004, էջ 111-125։
42.    Խաղբակեանների (Պռոշեանների) տոհմը Արցախում եւ Սիւնիքում ԺԲ դարում - ԺԳ դարի առաջին կէսին, -  20-րդ դարասկզբին ԼՂՀ Քաշաթաղի շրջանի հայկական գիւղերի բնակիչների բռնի տեղահանման 100-ամեակին նուիրուած գիտաժողովի նիւթերը, Բերձոր, 2005, էջ 56-69։
43.    Բագրատունի թագաւորների «տիեզերակալ» տիտղոսը, - «Հայոց պատմութեան հարցեր», Գիտական յօդուածների ժողովածոյ, հտ. 6, Երեւան, 2005, էջ 98-110։
44.    Sahib-Divan Sams Ad-Din Muhammad Juvaini and Armenia, - In: Iran and  the Caucasus, vol. 10. 2, Leiden – Boston, 2006, p. 167-180.
45.    La Grande Arménie (XIIIe-XVe siècle), - In: Armenia sacra, Paris, 2007, p. 295-299.
46.    Կեչառիսի վանքը եւ Խաղբակեանները (Պռօշեանները), - «Հանդէս ամսօրեայ», 2007, թ. 1-12, էջ 277-290։
47.    Les sources de l’histoire arménienne, - In: Arménie: La magie de l’écrit , Somogy édition d’art, Marseille, 2007, p. 145-148.
48.    Խաչիկ Բ Անեցի, - «Հայ եկեղեցու հանրագիտարան, Պրակ Ա. Ամենայն հայոց կաթողիկոսներ», Ս. Էջմիածին, 2008, էջ 95-97։
49.    Յովհաննէս Ե Դրասխանակերտցի, - «Հայ եկեղեցու հանրագիտարան, Պրակ Ա. Ամենայն հայոց կաթողիկոսներ», Ս. Էջմիածին, 2008, էջ 134-137։

Գրախօսութիւններ
50.    Հ. Մ. Մխիթարեան, Հայերէնի կետադրութեան համառօտ պատմութիւն, Երեւան, 1972, - ՀՀ ԳԱԱ "Լրաբեր" ( հաս. գիտ. ), 1973, # 5, էջ 108:
51.    La Chronique attribuée au Connetable Smbat. Introduction, traduction et notes par Gérard Dédéyan, Paris, 1980. - «Պատմա-բանասիրական հանդէս», 1981, # 2, էջ 284-287 (հեղինակակից՝ Ա. Ա. Բոզոյեան)։
52.    Պ. Ա. Չոբանեան, Վրացական ուղեգրութիւնները եւ նրանց տեղեկութիւնները հայերի մասին. -  "Պատմա-բանասիրական հանդէս" , 1982 , # 2 , էջ 218-220:
53.    П. М. Мурадян, Армянская эпиграфика Грузии (Картли и Кахети) , Ереван, 1984. - "Историко-филологический журнал" , 1985, # 2, с. 243-245( соавтор- П. А. Чобанян).

Ատենախօսութիւնների սեղմագրեր
54.    Северная Армения и Грузия в 20-70-х годах ХII в. (автореферат кандидатской диссертации), Ереван, 1979, 19 с.
55.    Ռազմաքաղաքական տեղաշարժերը Մերձաւոր Արեւելքում եւ հայ աւատատիրական աւագանին ԺԲ դարում-ԺԴ դարի առաջին կէսում, Պատմական գիտութիւնների դոկտորի գիտական աստիճանի հայցման ատենախօսութեան սեղմագիր, Երեւան, 1996, 34 էջ:

Գիտաժողովների զեկուցումների թեզեր (դրոյթներ)
56.    К датировке и интерпретации "Типика" Ваханского пещерного монастыря . - Конференция по истории средневековой письменности и книги. Тезисы докладов, Ереван, 1979, с. 54.
57.    Феодальний иммунитет и процесс закрепощения крестьян в Армении и Грузии в ХI-ХIII вв. . - Тезисы докладов и сообщений ХVIII сессии Симпозиума по изучению проблем аграрной истории, ч. II , М. , 1980, с. 242-244.
58.    Монашество и монастырское хозяйство в Армении и Грузии в ХI-ХIII вв.. - "Бартольдовские чтения. 1982" , М. , 1982, с. 39-40.
59.    Հոմսի  1281 թ. ճակատամարտի շուրջ. - Խ. Աբովեանի ծննդեան 175-ամեակին նուիրուած պրոֆեսորադասախօսական անձնակազմի եւ երիտասարդ գիտնականների ու մասնագէտների գիտական կոնֆերանսի զեկուցումների թեզիսներ, Երեւան, 1984, էջ 49-50:
60.    Ժողովրդական վէպի արձագանքները X-XII դարերի հայ պատմագրութեան մէջ. - Հայ միջնադարեան գրականութեան միջազգային գիտաժողով: Զեկուցումների դրոյթներ, Երեւան, 1986, էջ 125-126:
61.    Իշխանական տոհմերի ծագման խորենացիական տեսութիւնների արձագանքները ԺԲ-ԺԳ դարերի հայ մատենագրութեան մէջ, Մովսէս Խորենացու "Հայոց պատմութեան 1500-ամեակին նուիրուած միջազգային գիտաժողովի դրոյթներ, Երեւան, 1991, էջ 48-50:
62.    Մովսէս Խորենացին որպէս հայ նախարարութեան պատմաբան, Միջազգային գիտաժողով  «Մովսէս Խորենացին եւ միջնադարեան հայ պատմագրութիւնը», Նիւ Եորք, 1992, էջ 11-12:
63.    «Հայաստանը եւ իր անմիջական հարևանները» գիտական նստաշրջանի նիւթեր, Երեւան, 1992, էջ 79-84:
64.    Հայկական ռազմական ուժերը XII-XIII դարերում. - Հայաստանի հանրապետության պաշտպանութեան նախարարութեան հրատարակչութիւն, Հանրապետական գիտաժողովի թեզիսներ, Երեւան, 1997, էջ 31-32:
65.    Nomads as an Ethhnopolitical Factor in 11-14th Century Transcaucasia, - 35th International Congress of Asian and North African Studies, Budapest, 1997, p. 23.
66.    Նորավանքի հետ կապուած իշխանական տները 12-14-րդ դարերում. - «Նորավանք-99» գիտաժողովի զեկուցումների դրոյթներ, Երեւան, 1999, էջ 11:
67.    Ирано-кавказская контактная зона, "Россия-Армения-Иран: диалог цивилизаций" (Доклады и тезиси докладов международной конференции), Ереван, 1999, с. 21-24.
68.    К характеристике историографических традиций в Армении и Византии: проблемы церковной истории, Международная научная конференция “Армения и Христианский Восток”. Тезисы докладов, Санкт-Петербург, 2001, с. 32-34.
69.    Ավարայրը, Վարդանանք եւ Վահանանք վաղ միջնադարեան հայ պատմագրութեան մէջ, - «Ավարայրի խորհուրդը» գիտաժողովի զեկուցումների հիմնադրոյթներ, Ս. Մեսրոպ Մաշտոց դպրատուն, 2001, էջ 19-21։
70.    Եկեղեցական պատմութեան խնդիրները միջնադարեան հայ պատմագրութեան մէջ, Միջազգային գիտաժողով «Քրիստոնէական Հայաստանը քաղաքակրթութիւնների խաչմերուկ», Զեկուցումների դրոյթներ, Երեւան, 2001, էջ 78-80
71.    The Muslim Community of Tbilisi in the Eight-Nineteenth Centuries, - International Conference: Tbilisi in the Nineteenth Century. Abstracts, Tbilisi, 2002, p. 12-14(Coauthor: Garnik Asatrian).
72.    Միջնադարեան հայ պատմագրութեան պարբերացման հարցի շուրջ, Հայագիտական միջազգային համաժողով «Հայագիտութեան արդի վիճակը եւ նրա զարգացման հեռանկարները», Զեկուցումների դրոյթներ,  Երեւան, 2003, էջ 54-55։
73.    Արցախի ԺԲ-ԺԳ դարերի իշխանական տների պատմութիւնից (1. Գեռաքարեցիներ (Բաղաց արքայազուններ), 2. Մեղրենիսցիներ), «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության անցեալը, ներկան եւ ապագան», - Միջազգային գիտաժողով, Զեկուցումների հիմնադրոյթներ, Ստեփանակերտ, 2006, էջ 22-23։
74.    Հայոց բանակը  Զաքարեանների իշխանութեան ժամանակաշրջանում, - «Հայոց բանակ – 15». Հանրապետական գիտաժողով, Երեւան, 2007, էջ 31-33։
75.    Armenian-Iranian Relations of the 9th-14th Centuries, - International Conference: Iran and the Caucasus: Unity and Diversity. Abstracts, Yerevan, 2008, p. 69-70.
76.    Միջնադարեան հայ պատմագրութեան պարբերացման հարցի շուրջ, - 11éme Conférence Générale de ľ Association Internationale des études Arméniennes, Résumés des communications, Abstracts, Paris, 2008, էջ 34։


Դասագրքեր, ձեռնարկներ
77.    Վրաստանը հնագոյն ժամանակներից մինչև  մ. թ. 4-րդ դարը, Վրաստանը վաղ աւատատիրական ժամանակաշրջանում, Վրաստանը զարգացած աւատատիրութեան ժամանակաշրջանում. - «Հայաստանի հարակից երկրների պատմութիւն». Ձեռնարկ միջնակարգ դպրոցի 7-րդ դասարանի համար, Երեւան, 1992, էջ 122-145:
78.    Ազատագրական պայքարը 5-րդ դարում, Հայաստանը 6-7-րդ դարերում, Պայքարը արաբական խալիֆայության լծի դէմ, Հայոց եկեղեցին եւ աղանդաւորական, ժողովրդական շարժումները 5-11-րդ դարերում, Հայ-վրացական համագործակցութիւնը եւ հայկական երկրամասերի ազատագրումը, Հայոց պետութիւնը Կիլիկիայում, Կիլիկեան  Հայաստանը թագաւորութեան ժամանակաշրջանում, Հայաստանի քաղաքական ու տնտեսական անկման սկիզբը, Հայկական մշակոյթը 10-14-րդ դարերում, - «Հայոց պատմություն», Դասագիրք հանրակրթական դպրոցի 5-6-րդ դասարանների համար, Երեւան, 1993, էջ 126-160, 211-283 (2-6-րդ հրատարակութիւն՝ Երեւան, 1997-2005):
79.    Հայկական մշակոյթը (Հնագոյն ժամանակներից մինչեւ XX դարի սկիզբը), - «Հայոց պատմութիւն. Հիմնահարցեր». - Ուսումնական ձեռնարկ ոչ մասնագիտական ֆակուլտետների համար, Երեւան, 2000, էջ 261-318։