Օգուտ Բժշկութեան

Ըռահշայ որ է ձեռացն եւ գլխուն եւ անձինն դողալն մարդուն

Պատճառ որ ի տաքէ լինի

Էհանան ասէ, թէ քամի է, եւ այն որ ի տաքէ եւ ի յարենէ որ ի յանձն է. եւ կամ ի տաք ուտելու եւ չոր, որ շատ ուտէ մարդն։

Նշան որ ի տաքէ լինի եւ արենէ այն է, որ անձն խիստ դողայ, եւ գուն աչացն եւ երեսին կարմիր լինի, եւ երկնին կանգնման. եւ այն որ ի սաֆրայէ է՝ գունն դեղին լինի։

Ստածումն որ ի տաքէ լինի։

Էհանան ասէ, թէ այն որ ի յարենէ է՝ յառաջն երակ առ ուժուն չաք, եւ տո՛ւր զայն իրվին, որ զարեան սրութիւնն խաղեցնէ, որպէս խաւրծլին շարապն եւ ազոխին մուզաւարան եւ սումախին. եւ թէ սաֆրայէ լինի՝ դեղն այն է, որ այարիճի ֆայղարայ, եւ եփած հալիլայ տաս եւ սրքնճուպին, եւ լուծումն առնես, եւ Բ նռան ջուր եւ զերպաճ հաւու ձագով եւ ազոխով լինի եփած. շատ մի՛ տուր զհով կերակուրքն, եւ ի բաղանիս մտէ։

Սահակն ասէ, թէ տո՛ւր հալիլային մտպուխն եւ զրիշկի մուզաւարայ, եւ մաշ եւ նշի մէջ եւ հաւ եւ մասուս եւ գառին միս եւ դալար ձուկն, քացխով եփով լինի. եւ նուռ եւ խնծոր եւ սալոր ուտէ. եւ այն որ ի գինի խմելուն լինի՝ պիտի որ գինի չի խմէ. եւ հանապազ ի բաղնիս մտէ. եւ ուռի եւ մրտի ձէթ օծէ ի գլուխն. եւ կերակուր տուր զայն՝ որ զարիւնն թանծրացնէ. օգտէ։

Ըռուֆօսն ասէ, թէ այն որ ի հիւանդութենէ ելնէ եւ ըռահշայ լինի՝ եւ հանապազ զուտելն եւ զպառկելն աւելցու, եւ անուշ հոտեր հոտալ, եւ զկռնակն օծէ՛ եղկ եղով. այն որ ի պաղ ջուր խմելուն լինի՝ պիտի որ յարեւն պառկի եւ քրտնի. եւ թէ ի հոգսէ եւ ի ցնորէ լինի՝ ի մտացն հանէ՛ եւ տո՛ւր մուֆառէհնին, եւ զսիրտն զօրացնէ եւ ուժովցնէ ուտելով եւ այլ իրօք։

Պատճառ որ ի հովէ լինի

Դէվճանիսն ասէ, թէ լինայ ի թանծր, եւ ի հում խառնուածոց եւ որ ի ջղերն է լցվել եւ զհոգուն ճամփան է կապել եւ վատուժցուցեր. եւ կամ հովութիւն եւ կամ գիճութիւն յաւելցել է։

Նշան որ ի հովէ լինի այն է, որ անձն ծանր լինայ եւ թուլ եւ վատուժ. եւ զհով կերակուրքն ուզէ. նա զինչ ուտէ՝ չի հալի. եւ այսոր համար է որ այս ցաւս ծերոցն շատ լինի։

Ստածումն որ ի հովէ լինի։

Դէվճանիսն ասէ, թէ տո՛ւր զանճապիլ սնուցած եւ ճուարիշ մազտաքէ եւ թուզ եւ կաղին եւ ֆստուխ եւ սպստան եւ ընկուզ եւ հնտի ընկուզ եւ նուշ եւ ճալղուզայ, եւ ի յայսպիսոց զինչ որ ուտէ լաւ է, եւ զմսին կարմիրն տապկէ հոռոմ ձիթով, եւ տո՛ւր ղալիայ եւ մեղրի շարապ տաք դեղերով. օգտէ. եւ զճալղուզան յիստկէ՛ եւ ծեծէ՛ եւ մեղրով շաղվէ եւ տո՛ւր որ ուտէ անօթեց Գ դրամ ամէն օր. օգտէ. եւ զայն դեղերն որ յիշել էի ֆալճին տուփն՝ նա այն այլ օգտէ աստուծով։

Ըռուֆօսն ասէ, թէ տո՛ւր զհոտած հապն եւ զշէտարաճին հապն եւ օծէ՛ տաք ձիթերով. եւ ծանր իրվի վերցնէ եւ բանի. եւ թէ կղբու ձու եւ ղուստ եւ ֆարֆիոն եւ պղպեղ զամէնն եռցո՛ւ եւ օծէ՛ ի տեղին, եւ քուն լինի, եւ յորժամ զարթի՝ զանձն ի ծծումին ջուրն աւազան առնէ, եւ շատ կերակուր չուտէ, եւ մերձաւորութիւն չառնէ. եւ գինի չի խմէ, եւ ամէն հով եւ չոր իրաց պահէ։

Բայց մարմնոյն խաղալն։ Գեղիանոս ասէ, թէ ինքն ի թանծր քամու է, եւ ուժով գոլոշի է, որ զանդամն շարժէ եւ շուտով խաղի, եւ այս՝ շատ ի պալղամին տիրոջն լինի, եւ հով բնութեանց ձմեռն շատ լինի, եւ յայնժամ որ մարդն պաղ ջուր խմէ կամ ի պաղ ջուրն նստի. եւ իր ստածումն որպէս ըռահշային ստածումն է եւ գործէ՛. օգտէ։

Ոսկէջուր անողին խիստ կու լինայ քուկուրդ եաղին խիստ աղէկ է. կէս դրամ ԺԵ դրամ վարդէջրով տուր։