Օգուտ Բժշկութեան

Սլահ եւ շրնախ եւ սուլախ որ աչիցն ի կոպն լինի ինքն

Պատճառ սլահին եւ շրնախին

Հունան ասէ, թէ սլահն ի թանծր պալղամէ լինի եւ ի կոպն յաւելնայ. եւ շրնախն ի գիճութենէ լինայ, որ զէտ ճրագու դառնայ որ ի կաշուն ի ջղին մէջն է տպավորել։

Նշան սլահին եւ շրնախին։ Եւ սլահն այն է, որ կոպն պինտ լինի եւ ցաւն պակաս. եւ շրնախն այն է, որ ծանրութիւն եւ թուլութիւն ի կոպն լինի, եւ արցունքն շատ գայ, եւ աչքն մթնայ մարդուն։

Ստածումն սլահին եւ շրնախին։

Հունան ասէ, թէ տո՛ւր յառաջն մտպուխ աֆթիմոն, որ լուծի փորն, եւ դի՛ր ի վերայ սլահին տախլիոն. թէ այսով չողջանայ՝ դուն ճեղքէ՛ եւ բա՛ց եւ հա՛ն. եւ յայն ժամ ցանէ՛ դեղին զրուր, եւ պատրաստէ այն կերակրոցն, որ պալղամ եւ սավտայ կու յաւելցնէ, որ է պախրու միսն եւ ոսպն եւ որ սոցին նման է։

Բագարատն ասէ վասն շրնախին, թէ յառաջն ի կիֆալէն երակ առ եւ հաճամաթ արա, եւ զայս տիմէտն ի վերայ աչացն դիր. - Ա՛ռ ակակիայ եւ հազաղ եւ սուք եւ շաֆի մամիսայ եւ սապռ եւ նշայ եւ յօտ եւ զաֆրան. զամէնն ծեծէ՛ եւ մաղէ՛ եւ շաղվէ՛ մրտի ջրով եւ ի բան տար. եւ թէ սապռ տրորես եւ մրտի ջրով օծես ի յաչքդ՝ օգտէ։ Եւ թութիայ եւ շաքար ցանէ. օգտէ. եւ դեղին զրուրն օգտէ։ Եւ թէ ցաւն խիստ լինի՝ ասոնք չօգտէ. դեղն այն է, որ զկոպն ճղքես ի լանքն եւ հանես. եւ բռնես, որ ձեռացդ չելնէ, եւ շարժես ի յամէն դիհ եւ բաժնես ի կոպէն. եւ իսկի չի հանգչի՝ մինչեւ քթեթ մն թաթխես ի քացախն եւ ի վրան դնես եւ կապես, եւ օր մն կապած կենայ. եւ մէկալ օրն բաց եւ ցանէ՛ զդեղին զրուրն. եւ թէ ուռեց լինայ՝ շաֆի մամիսայ եւ հազազ քասնու ջրով կոպն քսէ եւ տիմէտ արա եւ ի վրան դիր. եւ գիշերն կերակուր մի՛ ուտիլ եւ ամէն հաստ կերակրէ պատրաստ կեցիր. օգտէ աստուծով. ամէն։

Պատճառ սուլախին

Այն կեծն է, որ աչացն աղբուրակն լինի, եւ լինի ինքն գիճութենէ որ նման է պորային. եւ տաճիկն այս գիճութեանս ըռուստուպաթի պազրասի ասէ։

Նշան սուլախին այն է, որ արտեւանացն տակն թանծր եւ կարմիր լինի եւ ի սրութենէ քիչ մն արտեւանունքն վաթի, եւ աչացն կաշին ուռի. եւ հանապազ կիծ ունենայ աչքն։

Ստածումն սուլախին այս է։

Զաքարիային որդին ասէ, թէ յորժամ սուլախն նոր լինի՝ թեթեւ է. եւ դեղն այն է, որ հաւկթի իսպիտակուցն նշի ձիթով եւ բամբակով ի վրան դնես ի քնոյ ժամն. օգտէ. եւ մո՛ւտ ի բաղանիս եւ զերեսն ի տաք ջրին բռնէ, եւ նշի ձէթ ի քիթն կաթեցու. եւ զքասնին ծեծէ՛ եւ խառնէ՛ վարդի եղ եւ դի՛ր ի վերայ աչացն։ Եւ թէ ցաւն ուժով լինի՝ ի կիֆալէն երակ առ, եւ ապիկիս արկ. եւ տո՛ւր հալիլայի մտպուխ եւ լուծի՛ փորն. եւ ոսպ կտուած եւ գառան ճրագուն խառնէ՛ ի վարդի ձէթն եւ դի՛ր ի վերայ աչացն. եւ մտո՛ւ ի բաղնիք եւ շուտ հան. օգտէ։

Էհանան ասէ, թէ ի կիֆալէն երակ առ եւ ի ճակտէն. եւ տո՛ւր հապի այարիճ եւ հապի ղարիկոն, լուծէ՛ զփորն, եւ ազոխի ջուրն եւ կամ սումախ դրջէ վարդէջրով եւ օծէ ի յաչքն. եւ զոսպն ծեծեն եւ խառնեն ի վարդի ձէթն եւ կամ մանուշկին եւ դնեն ի վրան աչացն. օգտէ. եւ կարմիր շաֆն եւ ազոխն սնուցածն օգտէ. եւ զթութիան ի յաչքն քաշէ։ Թէ չողջանայ՝ զայս դեղս տուր. զի փորձած է. - Ա՛ռ թութիայ եւ զարտաչաւ Ա Ա դրամ, եւ դեղին հալիլայ եւ զանճապիլ կէս կէս դրամ, տարապղպեղ եւ մամիրան Զ Զ կուտ, եւ հնտի աղ Ա կուտ. զամէնն ծեծէ՛ եւ սնո՛ւ ազոխի ջրով. եւ յայնժամ մանր լոսէ՛ եւ մէկ քանի հեղ յաչքն քաշէ. խիստ աղէկ է. եւ գիշերն բնաւ կերակուր չուտէ, եւ մերձաւորութիւն չառնէ, զի զէն է եւ վնաս է. եւ թէ իր պիտենայ՝ պահէ։