Օգուտ Բժշկութեան

Որոյ աչքն խոցնայ եւ որոյ ի վեր փչէ եւ պսուր լինայ

Պատճառ խոցնալուն

Զաքարիային որդին ասէ, թէ այս շատն ի սուր դեղերուն լինայ եւ կամ սուր խառնուածոց լինայ, եւ է Է ցեղ. Դ հեշտ է, եւ Գ ցեղն դժար է եւ անողջանալի է։

Նշան խոցնալուն այն է, որ աչքն խիստ ցաւի եւ օթայ, եւ ի աչացն իսպիտակն կէտեր լինի։ Եւ այս խոցն Է ցեղ է. Դ ցեղն հեշտ է, եւ Գ ցեղն դժար է խիստ։

Ստածումն խոցնալուն աչացն։

Զաքարիայի որդին ասէ, թէ դեղն այն է, որ յառաջն երակ առնուս եւ զփորն լուծես մեղրաջրով եւ Գ օր հետրաց զսպիտակ շաֆն ի յաչքն քաշէ թաժա կաթնով. եւ յորժամ ցաւն պակսի եւ թարախն ի բարձրն ելնէ՝ եւ յայնժամ շաֆի ապար քաշէ. եւ յետոյ ասքարին քաշէ. եւ թէ տեսնուս, որ խոցն կու չորնայ եւ կաղէկնայ՝ նա արա զայն դեղեր որ զսպիտակն տանի, օգտէ, եւ իսկի իրք չի մնայ ի տեղն։ Եւ թէ նշանն մնաց իսպիտակէն ի յաչքն՝ փոսն մնայ, բնաւ չերթայ. եւ թէ լուսուն հեռու է՝ նա մի՛ հոգար, զի աչացն զէն չառներ, եւ դեղ արա որ ան նշանն երթայ անկից։

Սահակն ասէ, թէ զասքարին ի յաչքն քաշէ, որ մեծ օգտութիւն կայ։ Ա՛ռ շատնաճ լվացած եւ մարգարիտ եւ պուստ եւ պղնձի թուալ եւ ըռաստուխ լվացած եւ աղլէմիա ոսկոյ Բ Բ դրամ, եւ Սպահանի ծարուր եւ ծովու փրփուր եւ մարզաշիշայ Ա Ա դրամ, զամէնն լոսէ՛ եւ յիրար խառնէ եւ մինչեւ ի ցաւուն վերջին քաշէ։

Եւ այս խիստ օգտակար է. - ա՛ռ անգրութ Գ դրամ եւ շաքար տապարզի եւ նշայ Ա Ա մթխալ. զամէնն ծեծէ՛ եւ ի յաչքն քաշէ. օգտէ։

Էհանան ասէ, թէ աչիչն խոցն Է ցեղ է եւ դեղերով ստածեն եւ զաւելին յիրմէն սրբեն։ Եւ աչքն ի պատուական անդամոցն. եւ շատ ցաւն ի գիճութենէ է. եւ ինքն հանց կերպ մն է, որ զգիճութիւնն շատ ընդունի կամօքն Աստուծոյ մերոյ։

Պատճառ պսուրին այս է

Մատային ասէ, թէ այս մանր շտեր է, որ ի յաչքն ելնէ, եւ ի գիճութենէ լինայ, որ ի կաշուն ի մէջն լինի. Բ աստառին մէջն է ժողվել եւ պսուր եղել է։

Նշան պսուրին այն է, որ փոքր ուռուց մն ի յաչիչն ի մէջն երեւնայ։

Ստածումն պսուրին այս է։

Մատային ասէ, թէ պսուրն որ ի վեր տայ՝ մանր է եւ խոշոր է եւ շուտով մեծանայ. ստածումն աղջկմօր կաթն է եւ ամէն պաղ լուապնին է, որ ի վեր տալն տանի. եւ թէ այս դեղերուն Բ որ լինի՝ օգտէ։ Եւ թէ պսուրն ի փոսն լինայ՝ դեղն այն է, որ եփեն այսպէս. - ա՛ռ մարվի հունտ եւ դրջէ՛ ի յաղջկմօր կաթն եւ հետէն ի յաչքն կաթեցու։ Եւ այս շաֆս օգտէ. - Ա՛ռ խունկ Ա բաժին եւ անզրութ կէս բաժին, աւշակ, զաֆրան եւ աֆիոն Ա Ա բաժին. զամէնն ծեծէ՛ մանր եւ շաֆ արա եւ կամ հուլպայի եւ կամ կտաւտի ջրով եւ կամ մարվի հնտի ջրով եւ ի բան տար. օգտէ։ Եւ հանց կու պիտի որ ի ցաւուն յառաջն երակ առնուն եւ ըստ ուժուն արիւն հանես, եւ զփորն կակղացնես, եւ մէն ի մսէն եւ այլ ի ամէն քաղցր իրաց պատրաստին. շատ օգտէ. եւ տո՛ւր զդդումն եւ զսպանախն եւ զմաշն եւ որ նման է սոցա։ Եւ յորժամ եփի եւ ցաւն խաղի՝ բարձ դիր եւ պինտ կապէ, եւ զշաֆի ապարն քաշէ։ Եւ թէ պսուրն մեծ լինի ի լուսուն վրան եւ կամ ի մօտն լինի՝ դու ասքարին քաշէ, եւ շատ պառկի։

Արճիճանիշն ասէ, Բ Գ հետ երակ առ եւ լուծումն արա նուխու սապռով եւ մտպուխ հալիլայով, եւ ապիկիս արկ եւ զցաւն ի վայր քաշէ՛, եւ զքասնու ջուրն տուր. շատ օգտէ աստուծով։