Օգուտ Բժշկութեան

Որոյ աչացն լուսն վատուժի կամ ի տաքութենէ եւ կամ ի հովութենէ

Պատճառ ի տաքէ լինայ

Ֆօլօսն ասէ, թէ լինի ինքն ի սաֆրային սրութենէն, որ աչացն ի ջղերն յաւելցել է եւ կամ աւելի չորութենէն, որ ի ժիր պաք բռնէ եւ գիշերն ի քուն չի լինի եւ կամ շատ դատի։

Նշան որ ի տաքէ լինայ որ ի սաֆրայէ այն է, որ թթու ուտէ՝ նա աղէկ լինի աչքն. եւ այն որ ի չորութենէ լինի այն է՝ որ կէսօր լինայ՝ փոսնայ աչքն եւ պնտի աչքն։

Ստածումն որ ի տաքէ լինի։

Ֆօլօսն ասէ, թէ ի տաքէ լինի՝ դեղն այն է, որ սրքնճուպին տաս անօթեց եւ երկու նռան ջուր եւ զգարուն թեփն լվա՛, եւ նշայ եւ շաքար եւ զինչ հով իրք կայ՝ օգտէ, եւ ամէն պաղ ձիթերն, եւ աղջկմօր կաթն ի յաչքն կաթեցու. եւ ամէն սուր եւ տաք իրաց պատրաստէ՛. եւ թթվաշ իրվի ուտէ, եւ ամէն հով եւ գէճ իրքն օգտէ. եւ թէ գինի խմէ՝ ջուր խառնէ որ զըղեղն գիճացնէ, եւ զմանուշկի ձէթն եւ դդմի եւ նշի ձէթն օծէ ի գլուխն, եւ տաք եւ չոր մի՛ ուտեր. օգտէ։

Արպիասուսն ասէ, թէ այն որ ի չորութենէ լինի՝ գարէջուր տուր եւ շաքար. եւ տո՛ւր մուհթատիլ կերակուր, եւ տո՛ւր զերպայ եւ որ սոցին նման է. եւ տո՛ւր զհազարն եւ աղջկմօր կաթն յիրար խառնէ եւ դի՛ր ի վերայ աչացն. օգտէ. եւ երկու նռան ջուր եփէ, որ մնայ տասնէն մէկ, մեղր խառնէ եւ Գ շաբաթ արեւն դիր եւ աչքն քաշէ, զաչքն սրացնէ։ Եւ թէ ցաւն հին լինի՝ ա՛ռ դեղին հալիլայ եւ լոսէ՛ եւ ի յաչքն դիր. օգտէ։ Եւ թէ աչքն կիծ լինի՝ զաղտորն դրջէ՛ եւ զջուրն ի յաչքն քաշէ, եւ զխիարին տերեւն քացխով եւ ջրով եփէ՛ եւ ի վերայ աչացն դիր. օգտէ։

Եւ զԱմիրտովլաթ բժիշկն յիշեցէ՛ք ի տէր, որ շատ աշխատանօք զայս գիրքս թարգմանեցի. եւ Աստուած զձեզ յիշէ ի միւսանգամ գալուստն. ամէն։

Պատճառ որ ի հովէ լինայ

Սահակն ասէ, թէ ինքն ի պալղամէ լինի եւ աւելի գիճութենէ որ իջնու ի յաչիչն ի փարտան, եւ ստամոքին գիճութենէն. եւ այս ցաւուս պատճառն լինի ի շատ ուտելուն եւ ագահութեան։

Նշան որ ի հովէ լինայ այն է, որ ի պալղամէ լինի յորժամ տաք իրվի ուտէ՝ լաւ գայ եւ աղէկ տեսնու. եւ այն որ ստամոքէն լինի՝ նա Ա ցեղ չմնայ, եւ կշտու վատ տեսնու եւ անօթուց աղէկ տեսնու։

Ստածումն որ ի հովութենէ լինի։

Սահակն ասէ, թէ դեղն թրպութին ճուարիշն է եւ վարդ մուրապան է. անօթեց օգտէ. եւ մեղրն օգտէ աստուծով. եւ անօթեց ի բաղանիս մուտ. եւ ամէն թթուէ պատրաստէ՛ եւ ամէն ծանր կերակրէ, կաթն եւ մածունն եւ որ սոցին նման է, եւ ղալիանի եւ մութանճանայ եւ սիսռան ջուր։ Եւ զայս ծարուրն ի յաչքն քաշէ, խիստ զարմանալի է եւ օգտութիւն առնէ. - Ա՛ռ զաֆրան եւ սապռ եւ մամիսայ Ա Ա դրամ. զամէնն լոսէ՛ որպէս ծարուր եւ ի յաչքն քաշէ. օգտէ։ Եւ այս այլ նոյնպէս գովելի է. - Ա՛ռ ըռզիանայ ծեծած Գ դրամ, եւ պուստ եւ զաֆրան եւ աքլիլմէլիք Ա Ա դրամ. զամէնն յիրար խառնէ եւ անձրեւ ջուր լից ի վրան եւ եփէ՛ եղմն կրակով եւ ա՛ռ յետ. եւ զջուրն ի յաչքն կաթեցու. օգտէ։

Գեղիանոս ասէ, թէ տո՛ւր հապի այարիճ, եւ ըռզիանայի ջուր եւ պատրուճի ջուր յիրար խառնէ եւ ի յաչքն կաթեցուր. եւ զլեղեստնուն շաֆն եւ բասիլիկոն եւ ըռօշնայի եւ ոճի ջուր եւ մամիրան ի յաչքն քաշէ. օգտէ։

Մատային որդին ասէ, թէ այն որ ի գիճութենէ լինի ստամոքին՝ տո՛ւր այարիճի ֆայղարայ եւ տիրֆիլ եւ կուլանկուպին մազտաքով. եւ կե՛ր զանոնք որ զստամոքն զօրացնէ եւ յիստկէ զստամոքն ի պեղծ խառնվածոց. եւ ամիսն Գ հեղ վերաբերութիւն տուր այնել, եւ հանապազ թեթեւ կերակուր կեր եւ մարսական. օգտէ աստուծով։