Օգուտ Բժշկութեան

Որ գիշերն չտեսնու որ է հաւկուրն որ ցորեկն տեսնու աչքն

Պատճառ հաւկուրին

Սապիթ Կուռանն ասէ, թէ ինքն ի թանծր պուխարէ, եւ անկից է որ գիշերն չի տեսնու, եւ պուխարն ցորեկն յարեւէն լատիֆ կու լինի եւ մթնութիւն կերթայ, եւ տեսնու։

Նշան հաւկուրին այն է, որ գիշերն իսկի չի տեսնու եւ ցորեկն կու տեսնու. եւ ի յաչքն իսկի պակասութիւն չկայ։

Ստածումն հաւկուրին այս է։

Սապիթ Կուռանն ասէ, թէ դեղն այն է, որ զանձն իստկես այարիճով ֆայղարայով, եւ շուտ շուտ խաղաջ այնես. այն իրօքն որ փռնքտայ՝ տաս հոտալ. եւ զլեղեստնուն շաֆն ի յաչքն քաշես։ Եւ այս դեղս շատ օգտէ. - Ա՛ռ տարիֆիլֆիլ եւ զանճապիլ Գ Գ դրամ, լոսէ՛ աղէկ եւ յաչքն քաշէ. եւ լուծումն արա հապի ղուղիայով, եւ զտարիֆիլֆիլն եւ զրազիանն լոսէ՛ եւ ցանէ՛, եւ ուլին եւ կամ ածուն զլերդն եփէ եւ զփրփուրն առ եւ զմիլն ի յայն փրփուրն թաթխէ եւ յաչքն քաշէ. օգտէ. եւ իսկի գէճ իրք մի՛ ուտեր, որպէս կաթն եւ ձուկն եւ մրգեր. եւ տո՛ւր սիսռան ջուր եւ ղալիան. եւ Բ գիշերն Ա հապի շապիարն կեր։

Բագարատն ասէ, թէ այս շաֆս օգտէ. - Ա՛ռ վայրի ածու լեղի Ա նուկի, եւ շահմի հանդալ լոսած զէտ ծարուր Ա մթխալ, եւ ձիթապտուղ եւ նշատիր կէս կէս դրամ, եւ սէքպինաճ կէս դրամ. զամէնն այլ լեղովս ի հաւանն լոսէ՛ եւ արեւն չորցո՛ւ. եւ սազապի եւ ըռազանայի ջրով շաֆ այնես եւ քաշես. օգտէ խիստ։

Սահակն ասէ, թէ զածուն լերդն ի կրակն ձգէ եւ զան ջուրն որ ի յիրմէն ելանէ՝ ա՛ռ, ի շիշան դիր եւ հետէն ի յաչքն քաշէ եւ կաթեցո՛ւ. եւ թէ զայն եփած լերդն ուտէ՝ օգտէ։ Եւ զլերդն ածուն եփեն եւ զերեսն ի վրայ բռնեն, որ շոգին երթայ ի յաչքն. շատ օգտէ, եւ զլերդն ուտէ, խիստ օգտէ։

Թէ մարդ գիշերն ի լուսին եւ ի աստղն չկարենայ հայել՝ մէկ ոսպան ծանրութենով քունտուսէ մանուշկի եղով տրորես եւ ի քիթն կաթեցնես Գ հեղ՝ ազատի եւ զհաւկուրութիւն տանի։

Պատճառ ցորեկկուրին

Ապուճարեհն ասէ, թէ այս ի յաւելի չորութենէ լինի որ իմաստութեան հոգին յաւելնայ. եւ կամ ի ստամոքին կալուածուն լինայ, եւ ի պեղծ խառնուածէ այլ լինայ այս։

Նշան ցորեկկուրին այն է, որ արեւն չկարէ նայել, եւ պայծառ իրք չկարէ նայիլ. եւ այն օրն ամպ լինայ՝ աղէկ նայի, եւ այն որ ի ստամոքէն լինի՝ այն է, որ ի յանօթութիւն աղէկ չի տեսնու։

Ստածումն ցորեկկուրին։

Սահակն ասէ, թէ այս ցաւուս շատն ի կապուտ աչվին լինի եւ կամ խաժ աչվին լինայ, որ խիստ լատիֆութենէն հոգուն լինի։ Եւ դեղն այս է, որ քաղցր եւ թթու նռան ջուր շաքրով ի յաչքն կաթեցու, եւ ասպաղօլի լուապ ճուլապով եւ փրփրեմի հունտ սրքնճուպինով օգտէ. եւ վարդէջուր սանտալով ի ճակատն օծէ, օգտէ, եւ աղջկամօր կաթն եւ մանուշակի ձէթ ի քիթն կաթեցուր, եւ զսառն վարդէջուրն ի յաչքն քաշէ. եւ հանապազ լվա՛ անուշ գինով, զաչքն յիստակ ջրին մէջն բաց. եւ հաւձագ տուր որ ուտէ, եւ մասուս որ լինի գինծով. եւ ի բանճարնուն տուր զշողգամն. եւ ի գինոյ եւ ի քաղցր կերակրէ պատրաստ կացիր. եւ ամէն հով եւ գէճ կերակուրն օգտէ։

Հունան ասէ, թէ ի ստամոքէն է՝ նա հեշտ է, եւ նշանն այն է, որ Բ աչքն յանօթութեան ժամն աղէկ է, եւ թէ այսպէս լինի՝ ուժով դեղ չտան, շուտ վերաբերութիւն այնել տան, եւ ստամոքն սրբի ի պեղծ խառնուածոցն։ Եւ թէ այս ցաւ ի մէկ աչքն լինի՝ գուշակէ զցաւուն սկիզբն. եւ պատճառն ի յըղեղն է. եւ ցաւն խիստ լինի. պիտի որ հապի շապիեար առնուն, եւ ի ժիր խաղաջ առնէ, եւ շատնաճ լվացած ի յաչքն քաշէ եւ ի ժիր լվա՛ եղկ ջրով, եւ աղջկմօր կաթն ի յաչքն կաթեցնէ, եւ հանց առնէ որ չուտէ աղի իրվի. մանուշակի ձէթ յականջն կաթեցնէ եւ ի քիթն. օգտէ։