Օգուտ Բժշկութեան

Որ շատ ուտէ եւ չկշտանայ բնաւ, որ շահվաթի քալպին ասեն տաճկերէն

Պատճառ որ ի տաքէ լինի

Զաքարիային որդին ասէ, թէ ստամոքին տաքութիւնն ի սէվտայէ լինայ եւ շատ ցաւերուն որ ի մարդն լինի եւ կամ ի ճանապարհէն։

Նշան որ ի տաքէ լինի այն է, որ մարդն շատ ուտէ եւ չկշտանայ, եւ ժիր ծարաւ ունենայ, եւ պաղ ջուր խմէ՝ դիւրաւ գայ, եւ այն որ ի ճանփէ լինայ՝ եւ յուշ ուտէ եւ խելքն անցնի եւ թուլանայ։

Ստածումն որ ի տաքէ։

Որ է շանբար, որ զինչ լինայ, թէ աղէկ է թէ վատ է՝ զամէնն ուտէ եւ չկշտանայ։ Եւ դեղն այն է, որ ի բասիլիկէն երակ առնես ի ձախ թեւէն, եւ զփորն լուծէ՛ մրգաջրով, եւ Բ ազգ նռան ջուր խմէ եւ տաքութիւնն կտրէ, եւ ազոխի մուզաւարայ տուր որ զփորն կապէ. եւ որպէս կարմիր սանդալ եւ ճուլապ եւ քաֆուր յիրար խառնէ եւ դի՛ր ի վերայ ստամոքին. օգտէ. եւ տո՛ւր զամէն հով իրվի. օգտէ. եւ տաք իրաց մի՛ ուտեր. եւ յորժամ ցաւն պակսէ՝ տո՛ւր սէքպայ եւ պախրու մսով եփած. օգտէ աստուծով։

Սահակն ասէ, թէ լաւն այն է, որ թէ սերկեւիլի եւ ազոխի ըռուպ տաս, լաւ է, եւ գինի մի՛ խմեր, չոր վարդ եւ ճուլինար, Բ սանդալ յիրար խառնէ եւ տիմէտ արա, եւ տո՛ւր փխտի որ ուտէ, եւ պախրու միս եւ դալար ձուկն քացխով եփած լաւ է. եւ տո՛ւր խիար եւ շանկիար եւ մրգեր եւ որ նման է սոցա. եւ խմէ՛ զսառն ջուրն. օգտէ։

Սապիթ Կուռանն ասէ. թէ քաղցենալն ի թվու անցնի, խելքն անցնի՝ պաղ ջուր եւ վարդէջուր երեսն ցանէ եւ զանուշահոտ ծաղկունքն հոտայ, որ է յօտն եւ ամպարն եւ զաֆրանն եւ սնպուլ եւ մազտաքէ եւ կարանֆիլ, եւ օծէ՛ զանձն հով դեղերով եւ ի ժիր աճռել տուր, եւ զանդամն կապել տուր։ Եւ որ ի ճանպայէ լինայ՝ դեղն այն է, որ հանապազ մսի ապուր ուտէ եւ ի բաղանիս մտանէ. օգտէ։

Պատճառ որ ի հովէ լինի

Սապիթ Կուռանն ասէ, թէ ի սուր սէվտայէ լինի որ ժողվի ստամոքին բերանն, եւ լինի թթու խառնուածէ, եւ կամ ի լուծմանէ ամենայն անձինն լինայ։

Նշան որ ի հովէ լինայ այն է, որ շատ ուտէ եւ չկշտանայ եւ քիչ ի յարտաքս ելնէ, եւ թէ չուտէ՝ ստամոքն ցաւի. եւ այն որ ի թթու խառնուածէ լինի պալղամէ այն է որ լուծմանէ լինի, երեւելի է։

Ստածումն որ ի հովէ լինի։

Ի սավտայէ լինայ այն է, որ բասիլիկէն երակ առ եւ լուծումն արա աֆթիմոնի մտպուխով, եւ զփայծաղն խարէ՛ երկթով եւ ապիկիս արկ. եւ քաղցր կերակուրն եւ գինին ուժով օգտէ. եւ թէ ցաւն ի ստամոքին պաղենալուն լինայ՝ նշան այն է, որ շատ ուտէ եւ ստամոքն ծանրանայ. տո՛ւր զգէր քէպապնին, եւ ի թթուէ պահէ՛։ Եւ թէ շատ ուտէ եւ արտաքսն շատ ելնէ եւ ստամոքն չկսկծէ՝ եւ արա զայն ստածումն որ ի ստամոքին հովութեան համարն է գրած. օգտէ։

Մասրճուէն ասէ, թէ արա՛ զսավտային դեղերն թէ լինայ սավտայէ, եւ տո՛ւր գառին միս եւ հաւու միս եւ ուժով գինի տուր. եւ գէր շուրվնի լաւ է։

Էհանան ասէ, թէ ի թթու պալղամէ լինի՝ լուծէ՛ հապի այարիճով եւ տո՛ւր զքամոնին, եւ հին գինի եւ քաղցր գինի լաւ է. եւ թէ քիչ մն թրիաք տաս՝ լաւ է. եւ զգէր կերակուրն տուր, եւ շուրվան օգտէ. եւ տո՛ւր մսի շուրվանի, տաք դեղերով եփէ, եւ տո՛ւր փալուզայ նշի ձիթով, եւ շատ օգտէ աստուծով։