Օգուտ Բժշկութեան

Որոյ ստամոքին բերանն խաղայ որ է վաճայ ուլ ֆուվատն

Պատճառ որ ի տաքէ լինի

Մասրճուէն ասէ, թէ սուր սաֆրան ի ստամոքին բերանն ժողվել եւ հանապազ կու խածնէ։

Նշան որ ի տաքէ լինի այն է, որ յորժամ ցաւն ուժովնայ՝ նա հիւանդին խելքն անցնի, եւ ձեռվին եւ ոտվին պաղի, եւ դադար չառնու. եւ թէ յերկարէ ցաւս՝ մահ բերէ։

Ստածումն որ ի տաքէ լինի։

Մասրճուէն ասէ, թէ այս ցաւուս վաճայ ուլ ֆուվատ այնոր համար ասեն, որ մօտիկ է սրտին եւ լինի այս ցաւուն հիմն. ստամոքին բերանն յիստկէ՛, փսխել տուր սրքնճուպինով եւ տաք ջրով։ Եւ թէ չէ սորվել հիւանդն փսխելու՝ տո՛ւր լուծումն առնել սալորով եւ թմրհնտով, եւ տո՛ւր նոնոֆարի շարապ եւ ստամոքն ուժովցո՛ւ խնծորի շարապով, եւ սերկեւիլի ըռուպ եւ Բ ազգ նռան ջուր, եւ թուրինճի ջուր եւ գարէջուր։ Եւ թէ փորն կապ լինայ՝ հոկնայ արա կակուղ. տո՛ւր գառնալեզվի ջուր, եւ թէ ցաւուն տեղն օծեն եւ ստամոքին բերանն չորնայ եւ պաղի՝ եւ տո՛ւր նռան մուզաւարայ նշի ձիթով եւ ի ցաւուն վերջքն տո՛ւր հաւձագ, եւ յամէն տաք իրվէ պահէ՛ զքեզ։

Գեղիանոս ասէ, թէ լաւն այն է, որ Ա քանի հեղ սրքնճուպինով տաս մատն արկանել եւ զստամոքն սրբես, եւ թէ չի լինի վերաբերութիւն՝ լուծէ՛ զփորն սալորով. եւ թմրհնտով եւ սպիտակ շաքրով եւ հոկնայ արա, եւ գարէջուր փրփրեմի հնտով եւ վարդի ձէթ եւ խնծորի շարապ եւ Բ ազգ նռան, եւ թէ զտնկին դալար խործովիլն առնուս եւ ծեծես եւ զջուրն քամես եւ իսպիտակ հացն թաթխես եւ տաս՝ օգտէ, եւ ի վերայ ցաւուն այլ դնես լաւ է, խիստ օգտէ Աստուծոյ զօրութեամբն։

Պատճառ որ ի հովէ լինայ

Ապուճարեհն ասէ, թէ այս ի հովութենէ քիչ լինայ, եւ լինի որ սավտային խլտն ի ստամոքին բերանն վաթի, եւ յուժովնայ եւ առնէ զայս։

Նշան որ ի հովէ լինայ այն է, որ փսխելուն սավտայ գայ եւ ստամոքն խիստ տաք չի լինի եւ ցաւն այլ հանց որպէս զսաֆրան, եւ թէ տաք իրվի խմէ՝ լաւ գայ։

Ստածումն որ ի հովէ լինայ։

Դեղն այս ցաւուս այն է, որ տաս զմտպուխ աֆթիմոնն եւ սրբես զստամոքն. եւ յետոյ տաս հին կուլանկուպին եւ վարդի ղուրս եւ յօտ եւ մազտաքէ եւ ղարանֆիլ վարդէջրով. եւ տո՛ւր որ քիչ քիչ խմէ. եւ տո՛ւր ըռզիան եւ կարօս եւ մազտաքիին ջուրն եփած։ Եւ թէ այսով չի յաջի՝ տո՛ւր սաճազնիայ եւ տովայ ըլ մուշք եւ մաճուն պանդատիղոն եւ մասրտիտոս եւ աւագ թրիաքն եւ քամոնի քրմանի. եւ զտաք դեղերն գինով եռցո՛ւ եւ տո՛ւր, եւ այն կերակուրքն որ սավտայ ընծայէ՝ մի՛ տար, եւ զամէն կակուղ կերակուրքն տուր. օգտէ աստուծով։

Արճիճանիսն ասէ, թէ դեղն այս է, որ յառաջն զստամոքն սրբես, եւ մաճուն աֆթիմոն տաս եւ հին սրքնճուպին մազտաքով, յօտ եւ սապռ եւ օշինդր եւ զաֆրան Ա Ա բաժին. զամէնն ծեծէ՛ եւ գինով շաղվէ՛ եւ դի՛ր սպեղանի. եւ թէ զայս դեղերն սնպուլի եւ մազտաքէի ձիթով եւ մոմով որպէս մորհամ առնես՝ օգտէ, որ հանապազ օծես ի տեղին եւ զօրութիւն շատ առնէ. եւ ամէն կերակուրք որ սավտայ ընծայէ՝ պատրաստ կացիր. եւ ամէն կերակուր ուտելուն՝ կակուղ, եւ գէճ լինայ զայն տուր. օգտէ աստուծով ամէն։