Օգուտ Բժշկութեան

Նասուր որ լինի նստոյտեղն որ ծեծած լինի եւ ուռէց լինի ի նստոյտեղն

Պատճառ նասուրին

Դէվճանիսն ասէ, թէ պատճառն խոցն է որ հին լինայ եւ նասուր դառնայ եւ ցաւն յաւելնայ, եւ պեղծ հոտ գայ, եւ բնութիւնն զինքն ի դուրս ղրկէ։

Նշան նասուրին այս է. յիրմէն թարախ եւ հոտած հոտ գայ, եւ հանապազ քամի հանէ ակամայ, եւ նստոյտեղն թուլնայ եւ վատուժի։

Ստածումն նասուրին այս է։ Եւ թէ նասուրէն հոտած թարախ չգայ՝ նա հեշտ լինայ։ Դեղն այն է, որ ծանր եւ պեղծ կերակրոյ պատրաստի, եւ զմիս բուսցնող մորհամն ի վերան դնես, որ աղէկ առնէ։ Եւ թէ յիրմէն շատ հոտած թարախ գայ՝ դեղն այն է, որ սուր դեղերով ստածես, եւ զփթած միսն ուտէ, եւ զորն մկրատով կտրէ՛։ Եւ թէ նստոյտեղին ի դուրս լինայ՝ մի՛ կտրել. եւ թէ ի դուրս լինայ եւ աղէկ չերեւնայ՝ չէ պատեհ կտրելն։ Եւ թէ յարտաքս յելանելուն յետեւ ինքն ընդ ինքն ի դուրս գայ, եւ դեղերով կուզես որ պէտ այնես՝ պիտի որ չոր դեղնի հին բամբակով ի վերան դնես եւ հին եղով սրբէ։ Եւ յորժամ թարախն սրբի՝ իսպիտակ մորհամ ի վերայ դիր. օգտէ եւ ողջանայ։

Բագարատն ասէ, թէ այս մորհամս ի բան տար. շատ օգտէ. - Ա՛ռ սեւ ձութ Ե դրամ, եւ ընկզի եղ Է դրամ, զսեւ ձութն ձիթով հալէ. եւ յետոյ աֆիոն եւ նռան կեղեւ եւ գղթոր Գ Գ դրամ ծեծէ՛ եւ մաղէ՛ եւ խառնէ՛ ի ձութն եւ ի ձէթն. եւ քիչ մն արծթի խարտուքսն խառնէ եւ յեսմէկի ձէթն, եւ քթանէ պատրուգ արա եւ օծէ՛ եւ դի՛ր ի վերայ տեղուն. օգտէ։ Եւ այս մորհամն այլ օգտէ, - Ա՛ռ քօշմօրուաց քամուքսն Դ դրամ, ծեծած խունկ Զ դրամ. զերկուքն ի խաղողին շիրան դրջէ՛, որպէս մորհամ լինայ, եւ յետ այնոր ի քթան փաթես եւ ի վերայ ցաւուն դնես. օգտէ աստուծով։

Պատճառ ծեծածին

Գեղիանոս ասէ, թէ այս լինի ի փորուն ի շատ լուծմանէն յետեւ, եւ կամ ի սուր սաֆրայէ, կամ շատ չորութենէ որ յաւելնայ ի նստատեղն եւ աւիրի։

Նշան ծեծածին այն է, որ կսկծէ եւ արիւն գայ եւ ցաւի, եւ թէ իրք մն ուտէ, որպէս ապուխտ եւ որ նման է սոցա՝ ցաւն խիստ լինի։

Ստածումն ծեծածին։

Գեղիանոս ասէ, թէ դեղն այն է, որ իսպիտակ մորհամ եւ հաւկթի իսպիտակ եւ քաֆուր եւ վարդի ձէթ եւ մէշպահարի ջուր խառնես եւ օծես ի վերայ, եւ յետ այնոր անուշահոտ դեղերով աւազան առնես։ Եւ թէ ի ցաւն խիստ տաքութիւն կենայ՝ հաւկթի դեղնուց եւ պախրու ըղուղ եւ հաւու ճրագու եւ քիթրայ եւ նշայ եւ աֆիոն եւ հայկաւ եւ իսպիտակ մոմ եւ ձէթ խառնէ եւ մորհամ արա եւ օծէ՛ ի ցաւուն տեղն, եւ շատ կերակուր մի՛ տար. եւ գինի եւ քաղցր կերակուր մի՛ տար, եւ ասպաղօլ տուր ճուլապով եւ շորվայ հաւձագով եւ մուզաւարայ եւ սպանախ։

Սապիթ Կուռանն ասէ, թէ յորժամ մարդն տաք բնութիւն լինի, եւ ծեծեն եւ տեղն ուռի՝ դեղն այն է, որ երակ առնուն, եւ ի վերայ ծեծածին մորհամ դնեն։ Եւ այն որ տաքութիւն եւ ուռէց չի լինայ՝ հաւկթի դեղնուց տիմէտ առնես, եւ զմուղլն ծեծես ճրագուով եւ ծխես, շատ օգտէ։ Եւ թէ ծեծածն հին լինայ՝ լաւն այն է, որ զինքն քերեն որ շատ արիւն երթայ, եւ յետ այնոր մորհամ բասիլիկոնով դեղ առնես եւ հաւու եւ սագու ճրագու քիթրայով թողուս պահ մն, եւ նստո՛ւ զհիւանդն ի տաք ջուրն եւ յետոյ օծէ՛ զտեղին. օգտէ։

Զաքարիային որդին ասէ, թէ տաքութիւն լինայ՝ իսպիտակ մորհամ։ Եւ զայս օծէ. լաւ է. - ա՛ռ դեղին մոմ եւ խիրոյ ձէթ եւ սուսանի ձէթ եւ հաւու ճրագու Ա Ա բաժին, եւ քիթրայ տրորած կէս բաժին. զամէնն յիրար խառնէ եւ օծէ՛ ի վերայ ծեծածին. եւ զկակղացնող իրվին ի բան տար. օգտէ։