Օգուտ Բժշկութեան

Որոյ գոզն կապի որ տաճիկն յոսըլ պավլ ասէ

Պատճառ որ ի տաքէ լինի

Սահակն ասէ, թէ այս լինայ ի տաք խառնուածոց, որ բնութիւնն զինքն ի յերիկամն ղրկէ եւ աւելնայ եւ այս ցաւ ընծայէ ի մարդն։

Նշան որ ի տաքէ լինայ այն է, որ փորն կապ լինի, եւ կուշտն ցաւի եւ ծարաւ լինայ, եւ ի կռնակն ծանրութիւն լինայ, եւ գոզն թանծր եւ դեղին լինայ։

Ստածումն որ ի տաքէ լինի։

Դեղն այն է, որ տաս զհով դեղերն, որ է փրփրեմին հունդն, եւ Բ ազգ խիարի հունդ, եւ ձմերկին, եւ զսեխին կտին զկաթն ա՛ռ եւ ի նռան շարապն խառնէ եւ տո՛ւր, եւ լուապն ասպաղօլին եւ խաշխշին շարապն եւ սրքնճուպին խառնէ եւ տո՛ւր. եւ խաշխշին ղուրսն օգտէ այս ցաւուս քասնու ջրով. եւ շնխաղողի ջրով եւ միշպահարի ջրով լաւ է։

Մատային ասէ, թէ պատճառն այս ցաւուս ի տաքէ եւ ի չորէ լինայ, եւ այս տիմէտս օգտէ աստուծով. - ա՛ռ տղտի տերեւ եւ մանուշակ եւ քաքանաճ եւ շնխաղող, եւ ծեծէ՛ եւ գարէ ալրով շաղվէ որպէս մորհամ եւ տաքցո՛ւ եւ սպեղանի արա։ Եւ այս այլ օգտէ. - ա՛ռ շնխաղող եւ քասնի եւ գարի եւ պապունաճ եւ մանուշակ եւ նշի ձէթ կամ մանուշկի, եւ արա՛ զայս ամէնն որպէս մորհամ եւ դի՛ր ի վրան։

Սապիթ Կուռանն ասէ, թէ դեղն այն է, որ տաս Բ խիարի հունդն եւ զդդմին եւ քաքանաճ եւ պզր ղաթունի լուապ եւ մանուշկի շարապ, եւ հանապազ օծէ՛ զաճուկն մանուշկի ձիթով, եւ տո՛ւր զայնոք որ զգոզն յորդորէ։ Եւ թէ բուշտն ուռի եւ ցաւի կսկծէ՝ ի բասիլիկէն երակ առ, եւ գարէջուր պզր ղաթունի լուապով եւ շաքրով, որ հանապազ ուտէ, եւ շատ օգտէ աստուծով։

Պատճառ որ ի հովէ

Մասրճուէն ասէ, թէ յաւելի յաղի պալղամէ լինի, որ ի բուշտն ժողվի եւ պաղեցնէ զբնութիւնն, եւ ուտէ շատ պալղամի եւ հով կերակուրք, եւ հովնայ բուշտն։

Նշան որ ի հովէ լինայ այն է, որ գոզն իսպիտակ լինայ եւ բուշտն հով լինայ, եւ ջերմն չլինայ եւ ծարաւ չլինայ, եւ յորժամ կսկծայ ճանապարհն գոզին եւ ցաւի խիստ։

Ստածումն որ ի հովէ լինի։

Սապիթ Կուռանն ասէ, թէ տո՛ւր զտաք մաճուննին եւ զԳեղիանոսին զայարիճն, եւ փոքր տիրֆիլ տուր եւ շաքար եւ պալուտ. եւ տո՛ւր զայս դեղս. շատ օգտէ աստուծով. - ա՛ռ մրտի պտուղ եւ պալուտ եւ խունկ եւ քամոն սնուցած. զամէնն աղա՛ եւ մաղէ՛ եւ տո՛ւր ժմուն Գ դրամ հին գինով. օգտէ։ Դեղ մն այլ։ Ա՛ռ մրտի տերեւ եւ իսպիտակ զաճ եւ հինայի տերեւ եւ մուռ եւ խունկ եւ ճուլինար եւ պալուտ. զամէնն եփէ՛ ջրով եւ գինով եւ տո՛ւր անօթեց Ա նուկի որ խմէ, եւ թէ քամոն քրմանի եւ ղանդարիոն Ե Ե դրամ տաք ջրով խմէ՝ օգտէ։ Ա՛ռ քապուլի եւ ամլաճ եւ պալիլաճ Ե Ե դրամ. զամէնն աղա՛ եւ մաղէ՛ եւ մեղրով շաղվէ եւ Գ դրամ դարբնի ջրով. օգտէ աստուծով. եւ թէ զպալուտն քացխով դրջես եւ աղնձես եւ Ժ դրամ ըռասան, ամէնուն չաք քապիլի եւ ամլաճ եւ պալիլաճ ջրով եփէ եւ չոր զուկի խառնէ եւ սֆուֆ արա։

Սահակն ասէ, թէ ա՛ռ սօտ եւ զաճ ըռասան եւ պալուտ Բ Բ դրամ, մուռ Գ դրամ. զամէնն աղա՛ եւ մաղէ՛ եւ տո՛ւր ժմուն Գ դրամ օգտէ աստուծով. եւ տո՛ւր սրքնճուպին, Դ դրամ խունկ եւ Բ դրամ մահլապ տաս՝ օգտէ։ Զայս հոկնան արա. շատ օգտէ աստուծով. - ա՛ռ պանի ձէթ եւ ղարի ձէթ եւ ֆնտուխի ձէթ եւ ֆստուխի եւ սպզտանի Ա Ա բաժին, եւ քիչ մն մուշք խառնէ եւ հոկնայ արա, օգտէ։

Եւ թէ ի գոզարգելն թվոյ անցնի, եւ արտաքսն այլ չելնէ եւ գանծակն եւ հալաբուշտն ուռի՝ գիտացի՛ր որ հիւանդն մահու մօտ է։