Օգուտ Բժշկութեան

Երկու ջերմն, մէկն ղիպ լաղիմայ ասեն եւ մէկն ղիպ նայիպայ ասեն

Պատճառ ղիպ լաղիմային

Էհանան ասէ, թէ ղիպ լաղիման ի սաֆրայէն ի զատ իրաց չի լինի եւ Բ ցեղ է. Ա ղիպ լաղիմայ ասեն, եւ այն սաֆրայէն, որ ի յերկին մէջն բորբսել եւ յաւելցել է։

Նշան ղիպ լաղիմային այն է, որ Ա օր պինտ բռնէ եւ դողցնէ եւ ծարվեցնէ շատ, եւ Ա օր չի բռնէ, եւ վատուժ առնէ զանձն։

Ստածումն ղիպ լաղիմային այս է։

Էհանան ասէ, թէ այս ջերմս շատ կտրիճ մարդկանց լենայ եւ այնոց որ տաք կերակուրք եւ գինի շատ լինի խմել. եւ մերձաւորութիւն շատ է արել։ Եւ բաժանումն ղիպ լաղիմին եւ ղիպ նայիպային մէջն այս է, որ այն որ ղիպ լաղիմայ է՝ ամէն օր ջերմն լինի, բայց Ա օրն խիստ, եւ դողն շատ լինայ. այնոր համար տաճիկն լաղիմայ ասէ, որ զմարդն ի ժիր եւ հանապազ բռնէ։ Եւ այն որ ղիպ նայիպայ է՝ Ա օր խիստ, դողն շատ, եւ Ա օրն հանգիստ անցնէ, այնոր համար որ նոպաթով գայ. վասն այնոր տաճիկն նայիպայ ասէ։ Եւ դեղն այն է. առնես զայն իրվին որ հով եւ գէճ է. եւ յետոյ լուծես մրգաջրով եւ սէրխիշտով եւ թարանկուպինով, եւ տաս գարէջուր եւ դդմի ջուր եւ խիարի եւ Բ նռան ջուր եւ սրքնճուպին շաքրով. եւ այն իրվին, որ զբնութիւնն հովցնէ եւ գիճացնէ, եւ հազար եւ դդում եւ խիար։ Եւ թէ ստամոքն ծանր լինի՝ տո՛ւր փսխել. եւ թէ յաղիքն լինայ՝ հոկնայ արա. եւ տո՛ւր կարօսի ջուր եւ հալիլայ եւ օշինդր։ Եւ յորժամ ջերմն թողու եւ կերակուրն հալի՝ բաղնիս տար եւ աւազան արա։

Զաքարիային որդին ասէ, թէ ժամհրօքն տո՛ւր սալորի ջուր եւ ճաշուցն գարէջուր, եւ կէսօրն խիարի ջուր, եւ պառկելու ժամն ասպաղօլի ջուր. զանձն հովցուր սառն ջրով, եւ այն օրն որ չի բռնէ ջերմն երակ առ. օգտէ աստուծով։

Պատճառ ղիպ նայիպային

Այն է, որ Ա օր բռնէ. եւ այսոր ղիպ նայիպային ասեն. եւ պատճառն այն սաֆրայէն է, որ երկէն ի դուրս ի բորբսել խիստ։

Նշան ղիպ նայիպային այն է, որ ժմուն խիստ բռնէ եւ տա[քու]թիւնն յաւելի լինայ ի յանձն, եւ քրտնի եւ հայհանդ լինայ. եւ յաւելի քան զԺԴ չանցնի ի յայս ջերմս։

Ստածումն ղիպ նայիպային։

Դեղն այն է որ կշտուց փսխէ. եւ ի ժիր Բ նռան ջուր խմէ. եւ թէ Ժ դրամ հալիլայ դեղին ծեծես եւ խառնես ի ճուլապն եւ փսխես՝ օգտէ. եւ թէ Բ դրամ սակամոնի, որ քանի մն ձեռք լուծումն առնէ եւ զսաֆրան հանէ. եւ գարէջուր եւ սրքնճուպին խմէ. եւ թանն եւ սպանախ եւ մաշն եւ ոսպն լաւ է, մինչեւ ջերմն թողու։ Եւ վարդէջուր եւ սանտալ եւ քաֆուր ի վերայ լերդին դիր եւ ի սրտին. եւ զոտվին լվա՛ եղկ ջրով եւ քացխով եւ վարդէջրով, որ յիրար լինայ խառնած։ Եւ յորժամ ցաւուն վերջքն լինի՝ հաւձագ տուր նռան հատով, եւ ուլի միս եւ դալար ձուկն՝ որ քացխով լինայ եփած, եւ օգտէ կամօքն աստուծոյ. ամէն։

Ֆաւլօսն ասէ, թէ դեղն այն է, որ ի հով տեղ նստի. եւ պապունաճ եւ մանուշակ եւ վարդ եւ նոնոֆար եւ եփէ՛ ջրով եւ ջուրն լնուս ի գլուխն, եւ օծէ՛ զգլուխն ամէն հով եւ գէճ ձիթերով. եւ ի պաղ տեղ պառկի, որ ուռու տերեւ կենայ ի չորեք դին եւ տաս հով եւ գէճ կերակուր. եւ լուծումն առնես մրգաջրով. եւ թարանկուպին եւ մանուշակ տուր. եւ խաղաջ արա հապի սապռով եւ մազտաքիով եւ ղաֆէթի հապով. եւ թէ փորն լուծ լինի՝ սրքնճուպին եւ նռան հատ տուր եւ սերկեւիլի ըռուպ եւ մրգաջուր. եւ թէ ծարաւ լինայ՝ տո՛ւր փրփրեմ եւ դդմի կուտ սրքնճուպինով, եւ յետոյ գարէջուր. եւ յետ այնոր ազոխի մուզաւարայ տուր. օգտէ։