Հայ Գիրքի Մատենագիտական Գործեր

Է. ՄԱՆԿԱՎԱՐԺԱԿԱՆ

1. ԴԱՍԱԳԻՐՔԵՐ

Լ. Շանթ՝ Ստեփանոս Լիսիցեանի եւ Յովհ. Թումանեանի գործակցութեամբ լոյս ընծայած է ընթերցանութեան դասագիրքեր, որոնք անջատաբար լոյս տեսած են թէ՛ Թիֆլիս եւ թէ՛ Պոլիս։ Ձեռքի տակ ունեցած ենք պոլսական հրատարակութիւնները։

1927-ին սկսած է առանձին խմբագրութեամբ լոյս ընծայել դասագիրքերու նոր շարք մը Մանկական աշխարհ եւ Հայրենի աշխարհ վերնագրով։ Բոլորն ալ կը յիշատակենք իրենց հրատարակութեան կարգով։ Երբեմն կարելի չէ եղած Ա. տպագրութեան տարեթիւը ճշդել։

Լուսաբեր։ Այբբենարան։ Կազմեցին՝ Ստ. Լիսիցեան, Յովհաննէս Թումանեան եւ Լ. Սեղբոսեան։ Պատկերազարդեց՝ Վ. Ախիկեան, ։ Կ. Պոլիս, հրատարակութիւն Արծիւ ժողովրդ. գրավաճառանոցի, 1911, 64 էջ։

Ա. անգամ լոյս տեսած է Թիֆլիս, 1907-ին։ Պոլիս, Դ. տիպ, 1921. ԺԶ. տիպ, 1954։

Լուսաբեր։ Ա. տարի։ Այբբենարան եւ առաջին ընթերցարան։

Կազմողներ եւ պատկերազարդող՝ նոյնք։ Թիֆլիս, 1907, 96 էջ։

Պոլիս, Զ. տիպ, 1933. Ը. տիպ, 1940, Ժ. տիպ, 1947, 80 էջ։

Լուսաբեր։ Բ. տարի։ Կազմողներ եւ պատրաստող՝ նոյնք։ Կ. Պոլիս, Արծիւ ժողովրդ. գրավաճառանոց, 1912, 112 էջ։ Պոլիս, Ե. տիպ, 1932. Զ. տիպ, 1935, Է. տիպ, 1943։

Լուսաբեր։ Գ. տարի։ Կազմողներ եւ պատրաստող՝ նոյնք։ Դ. տիպ։ Պոլիս, Հրատ. Հայկաշէն գրատան, 1936, 144 էջ։

Լուսաբեր։ Դ. տարի։ Կազմողներ՝ նոյնք։ Կ. Պոլիս, Արծիւ ժողովրդ. գրավաճառանոց, 1914, 176 էջ։

Բ. տիպ։ Պոլիս, Հայկաշէն գրատուն, 1930, 156 էջ։

Լուսաբեր։ Ե. տարի։ Կազմողներ՝ նոյնք։ Թիֆլիս, Էլեկտրատպ.

Ն. Աղանեանի, 1914, 256 էջ։

Լ. Շանթի գրութիւններէն առնուած են «Գիշեր» եւ «Գիշերապահը» (չափածոյ գործերը) էջ 217 եւ 244-245, նաեւ «Խծկոնքի վանքը» (արձակ գրութիւնը), էջ 231-234։

Լուսաբերի ուղեցոյցը։ Նախապատրաստական տարի։ Գրել-կարդալ սորվեցնելու եղանակը։ Մշակեցին՝ Ստ. Լիսիցեան եւ Լեւոն Սեղբոսեան։ Հրատ. Արծիւ ժողովրդ. գրավաճառանոցի։ Կ. Պոլիս, Տպ.  Արաքս, 1911, 176 էջ։

Լուսաբեր։ Գրաւոր վարժութիւններ։ Ա. տարի։ Կազմեցին՝ Ստ. Լիսիցեան եւ Լ. Սեղբոսեան։ Կ. Պոլիս, Արծիւ ժովրդ. գրավաճառանոց, 1914, 48 էջ։

Պոլիս, Դ. տիպ, 1933։

Լուսաբեր։ Բ. տարի։ Կ. Պոլիս, Արծիւ Ժողովրդական գրավաճառանոց, 1913, 48 էջ։

Պոլիս, Դ. տիպ, 1933։

 

ՄԱՆԿԱԿԱՆ ԱՇԽԱՐՀ

Այբբենարան։ Կազմեց՝ Լ. Շանթ։ Պատկերազարդեց՝ Տիրան Աճէմեան։ Հրատ. Հայ Ճեմարանի։ Պէյրութ, տպ. Յոյս, 1939, 112 էջ։

Տպուած է նաեւ 1944-ին։

Մանկական աշխարհ։ Ա. գիրք, Բոստոն, տպագր. Հայրենիքի, 1928, 114 էջ։

Հայերէնի գրաւոր դասեր։ Ա. եւ Բ. տարի։ Շարադրութեան եւ ուղղագրութեան նախնական մշակումը։ Հրատ. Պօղոսեան վրժ. ի (Աղեքսանդրիա)։ Փարիզ, Imp. de Navarre, 1927, 96 էջ։

Գ. եւ Դ. տարի։ Շարադրութեան եւ քերականութեան հիմնական ըմբռնումները։ Հրատ. Պօղոսեան վրժ. ի (Աղեքսանդրիա)։ Փարիզ, Imp. de Navarre, 1927, 128 էջ։

 

ՀԱՅՐԵՆԻ ԱՇԽԱՐՀ

Հայրենի աշխարհ։ Դասագիրք հայերէն լեզուի։ Ուսման հինգե- րորդ տարուան համար։ Դասագիրքերու շար թ. 1։ Հայ Կրթական եւ Հրատարակչական Համազգային Ընկ., Փարիզ, Imp. de Navarre, 1930, 144 էջ։

Տպուած է նաեւ Պէյրութ (Հրատ. Հայ Ճեմարանի, տպ. Յոյս, 1943), 142 էջ։

Հայրենի աշխարհ։ Ընթերցարան հայերէն լեզուի։ Դպրոցական Զ. տարուան համար։ Դասագիրքերու շար թ. 2։ Հայ Կրթական եւ Հրատարակչական Համազգային Ընկ. ։ Պէյրութ, տպ. Համազգային, 1932, 160 էջ։

Գրախօսական

«Հայրենի աշխարհ»։ Ընթերցարան հայերէն լեզուի։ Բ. գիրք։

Կազմեց՝ Լ. Շանթ։ Գրախօս՝ Մ. Ե. ։ Հայրենիք ամս., Ժ. տարի, թ. 12 (Հոկտեմբեր, 1932)։ էջ 173-176։

Հայրենի աշխարհ։ Ընթերցարան հայերէն լեզուի։ Գ. գիրք։ Ուսման Է. եւ Ը. տարիներուն համար։ Կը պարունակէ գրական էջեր, գրաբանական եւ գրապատմական էջեր, նոր հայ յեղափոխութեան պատմական էջեր։ Պէյրութ, տպ. Համազգային, 1933, 224 էջ։

1940-ական թուականներուն վերոյիշեալ դասագիրքերուն մէջ փոփոխութիւններ մտցուցած է եւ վերհրատարակած։ Դժբախտաբար Լ. Շանթ իր դասագիրքերուն վրայ տպագրութեանց շարքը չէ յիշատակած, ինչ որ դժուարացուցած է մեր մատենագիտական աշխատանքը։

Մանկական աշխարհ։ Այբբենարան։ Պատկերազարդեց՝ Տիրան Աճէմեան։ Պէյրութ, Հրատ. Հայ Ճեմարանի, տպ. Յոյս, 1943, 112 էջ։

  Մանկական աշխարհ։ Ընթերցարան հայերէն լեզուի։ Ա. գիրք (Այբբենարանէն անմիջապէս ետքը)։ Հրատ. Հայ Ճեմարանի։ Պէյրութ, տպ. Յոյս, 1943, 96 էջ։

Բ. տարի (ութէն ինը տարեկաններու համար)։ Հրատ. Հայ Ճեմարանի։ Պէյրութ, տպ. Յոյս, 1943, 112 էջ։

Գ. տարի (իննէն տասը տարեկաններու համար)։ Հրատ. Հայ Ճեմարանի։ Պէյրութ, տպ. Յոյս։ 1943, 128 էջ։

Դ. տարի (տասը տարեկաններու համար)։ Հրատ. Հայ Ճեմարանի։ Պէյրութ, տպ. Յոյս, 1943, 144 էջ։

 

ՀԱՅԵՐԷՆԻ ԳՐԱՒՈՐ ԴԱՍԵՐ

Հայերէնի գրաւոր դասեր։ Ա. տարի (Այբուբենէն անմիջապէս ետքը)։ Պէյրութ, տպ. Հայ Ճեմարանի, 1949, 64 էջ։

Բ. տարի (ութէն ինը տարեկաններու համար)։ Շարադրութեան եւ ուղղագրութեան նախնական մշակումը։ Պէյրութ, Հրատ. Հայ Ճեմարանի, տպ. Յոյս, 1942, 64 էջ։

Գ. տարի (իննէն տասը տարեկաններու համար)։ Շարադրութիւն, նախադասութիւն եւ բառակազմութիւն։ Պէյրութ, Հրատ. Հայ Ճեմարանի, տպ. Յոյս, 1945, 64 էջ։

Դ. տարի։ 1. Բայերու խոնարհումը. 2. Անուններու հոլովումը. 3. Մակդիր եւ մակբայ։ Պէյրութ, տպ. Համազգային, 1955, 64 էջ։

2. ՄԱՆԿԱՎԱՐԺԱԿԱՆ ՅՕԴՈՒԱԾՆԵՐ

«Կրթութեան էութիւնը եւ տեսակները», Հայրենիք ամսագիր, Բ. տարի, թ. 1 (Նոյեմբեր, 1923), էջ 88-109. թ. 2 (Դեկտ., 1923), էջ 107125։

«Կեանքի դպրոցը», նոյն, թ. 10 (Օգոստոս, 1924), էջ 92-99. թ. 11 (Սեպտ. ), էջ 90-97. թ. 12 (Հոկտ. ), էջ 86-95։

«Ընդհանուր կրթութիւն եւ ինքնաշխատութիւն», Հայ վարժարան (մանկավարժական ամսագիր, Գահիրէ), Ա. տարի, թ. 4 (Յունիս, 1926), էջ 98-102. թ. 5 (Յուլիս, 1926), էջ 137-140։

 

3. ԿՐԹՈՒԹԻՒՆԸ ԸՆԴՀԱՆՐԱՊԷՍ, 1951.

Կրթութիւնը ընդհանրապէս, Լ. Շանթի երկերը, Զ. հատոր։ Պէյրութ, տպ. Հայ Ճեմարանի, 1951, 283 էջ։

Բովանդակութիւն

Կրթութեան էութիւնն ու բաժանումները

Անվար կրթութիւն

Ընտանեկան ու դպրոցական ղեկավարութիւն

Նպաստ կարողութիւններու բացման

Դաստիարակութիւն

Ուսում

Ինքնակրթութիւն

Գրուած է ու դասախօսուած Պէյրութի Հայ Ճեմարանին մէջ 1933-1950 տարիներուն։

4. ՈՒՍՈՒՄ ՈՒ ԿՐԹՈՒԹԻՒՆ ԴՊՐՈՑԱԿԱՆ, 1952.

Ուսում ու կրթութիւն դպրոցական։ Լ. Շանթի երկերը, Է. հատոր։ Պէյրութ, տպ. Համազգային Ընկ. եան, 1952, 301 էջ։

Բովանդակութիւն

Դպրոցին արտաքին կազմը

Ներքին կեանք, ոգի եւ դաստիարակութիւն

Դպրոցական աշխատանքին կապուած ընդհանուր հարցեր

Դպրոցական չորս շրջանները եւ ուսուցման նիւթերը

Գիտութիւններու ուսուցումը

Լեզուներու աւանդումը

Գեղարուեստական մշակումը

Խաղ եւ մարզանք

Այս հատորը լոյս տեսած է Լ. Շանթի մահէն ետք։ Շանթի որդին՝ Սուրէն Շանթ, հատորին սկիզբը ունի բացատրողական քանի մը տողեր, զորս ամբողջութեամբ կը մէջբերենք. «Հանգուցեալ հայրս այս հատորի պատրաստութեանը աշխատիլ սկսաւ իր հիւանդութեան ծանր օրերուն։ Մինչեւ մահը, անկողինէն կրցաւ թելադրել առաջին չորս հատուածները միայն։ Մնացեալ հատուածները իր թողած ձեռագիրներն են, որ եղածին պէս յանձնած եմ տպագրութեան։ Բայց դժբախտաբար, հայրս պէտք եղած ուժն ու ժամանակը չունեցաւ կատարելու իր ծրագրած ընդլայնումները եւ ամբողջ գործը ենթարկելու վերջնական սրբագրութեան։ Իր իսկ պահանջքին վրայ, այս կէտը կը յանձնեմ ընթերցողի ուշադրութեան»։