1
Ընդ
այսոսիկ
հանդերձ
աստուծով
առաջիկայ
տեսութիւն
ՊՐԱԿՔ
ԻԲ
2
Ասացաք,
եթէ
ըստ
որոց
իրաց
զանազանին
ի
միմեանց
տարբերութիւնքս։
3
Ասասցուք,
թէ
զի՞նչ
զանազանութիւն
ունի
առ
ինքն
յատկեղն՝
յայտնելով
զբաղկացականս
եւ
զբաժանականս
տարբերութիւնս։
4
Վասն
որոյ
ասեն
ոմանք,
թէ
նոյնք
են։
5
Եւ
զի
ոչ
են
նոյնք՝
յասացելոցս
յայտ
է։
6
Սեռականագունից
սեռիցն
ոչ
են
բաղկացուցիչ
զանազանութիւնք,
բայց
միայն
բաժանականքն.
եւ
դարձեալ,
տեսակագունից
տեսակացն
ոչ
գոն
բաժանականք
տարբերութիւնք,
այլ
բաղկացուցիչ
զանազանութիւնք։
7
Արդ,
եթէ
նոյնք
էին,
պարտ
էր
ի
միում
մասին
տեսանել
զերկաքանչիւրսն,
իսկ
եթէ
ոչ
տեսանին,
յայտ
է,
թէ
ոչ
են
նոյնք։
8
Եւ
ունիմք
աստուստ
երկուս
առածս։
9
Մի՝
թէ
սեռականագոյն
սեռն
ոչ
սահմանի,
վասն
զի
ոչ
ունի
բաղկացուցիչ
զանազանութիւնս.
նա
քանզի
եւ
ամենայն
սահման
ի
սեռէ
եւ
ի
բաղկացուցիչ
զանազանութեանց
լինի,
եւ
եթէ
ըստ
այսմ
բանի՝
եւ
ոչ
տեսակագոյն
տեսակն
բաժանի.
քանզի
այսպէս
ասէ
Պղատոն՝
նախ
պարտ
է
զբաժանումն
ի
սեռականագունիցն
մինչեւ
ցտեսակագոյնսն
լինել,
եւ
ոչ
անցանել
յայնկոյս
յանհատսն։
10
Երկրորդ,
բաժանականքն
սեռիցն՝
սեռիցն
միայն
են,
ոչ
երբէք
եւ
տեսակացն.
իսկ
բաղկացականքն՝
տեսակացն
միայն
են,
ոչ
եւս
եւ
սեռիցն.
եւ
թէպէտ
ասէ
ոք,
թէ
եւ
սեռիցն
են
բաղկացականքն։
11
Ապա
ուրեմն
պարտ
էր
եւ
ամենայն
սեռի
գոյ,
զի
որք
նոյն
տեսակի
գոյեղաբար
գոն,
եւ
ամենեցուն
նմանեացն
գոյեղաբար
գոն։
12
Արդ,
եթէ
միում
սեռի
բաղկացականք
գոն
զանազանութիւնք,
պարտ
է
եւ
ամենայն
սեռի
գոլ.
իսկ
եթէ
ոչ
գոյ,
քանզի
սեռականագունիցն
ոչ
գոն
բաղկացականք,
ապա
ուրեմն
ամենայն
իրաւք
ոչ
նոյնք
են
բաղկացականք
եւ
բաժանականք
տարբերութիւնքն։
13
Եւ
յընդդիմակէն
մարթ
գոյ
հակադարձել
զբանն,
եւ
զնոյն
ասել
ի
վերայ
բաժանականացն։
14
Եթէ
էին
բաժանականք
տարբերութիւնք
տեսակի,
պարտ
էր
եւ
ամենայն
տեսակի.
իսկ
եթէ
ոչ
են,
քանզի
տեսակագոյնքն
ոչ
ունին
բաժանականս,
ապա
ուրեմն
ամենայն
իրաւք
ոչ
են
նոյնք,
քանզի
ոչ
կարաւղ
գոն
ի
միում
եւ
ի
նոյնում
տեսանիլ։
15
Երրորդ
եւ
հաւաստագոյն՝
եթէ
ոչ
նոյնք
են.
վասն
զի
կենդանոյն
բաղկացականք
են
գոյացութիւն,
ներշնչաւորն
եւ
զգայականն.
իսկ
բաժանականք
կենդանոյն՝
բանականն
եւ
անբանն։
16
Չորրորդ,
թէպէտ
եւ
նոյնք
էին՝
ամենայն
իրաւք
բաղկացականքն
ի
բաժանականացն
լինին.
բայց
սակայն
ոչ
ի
նոյնում
եւ
ի
միում
կարաւղ
գոյ
տեսանիլ.
քանզի
կենդանոյն
բաժանական՝
բանականն
եւ
մահկանացուն,
մարդոյն
բաղկացականք
գոն։
17
Հինգերորդ,
բաղկացականքն
հանրականագոյնք
են,
իսկ
բաժանականքն՝
մասնականագոյնք։
18
Եւ
զի
բաղկացականքն
հանրականագոյնք
են,
յայտնի
է
ի
բաժանելն
մեր
զնոսա,
քանզի
ասեմք,
եթէ
կենդանին՝
գոյացութիւն
ներշնչական
զգայական։
19
Արդ,
վասն
զի
ներշնչականն
ի
յոլովագոյնս
հասեալ
գոյ,
քան
զկենդանին,
բաժանեմք
զնա
ի
զգայականն
եւ
յանզգայականն.
եւ
դարձեալ,
վասն
զի
զգայականն
յոլովագոյն
է,
քան
զկենդանին,
բաժանեմք
զնա
յինքնաշարժն
եւ
յանշարժն։
20
Վեցերորդ,
բաժանականքն
ապականութեան
գոն
արարչականք,
իսկ
բաղկացականքն՝
բաղկացութեան.
քանզի
ոմանք,
բաժանելով
զկենդանին
ի
բանականն
եւ
յանբանն,
կարծիս
ապականութեան
տան,
իսկ
բաղկացուցիչքն՝
բաղկացութեան։
21
Եաւթներորդ,
բաժանականքն
ի
հակակայսն
տեսանին,
բանականն
եւ
անբանն.
իսկ
բաղկացուցիչքն՝
եւ
ոչ
երբէք,
քանզի
ոչ
ոք
ասէ,
եթէ
մարդ
է
կենդանի
բանական
եւ
անբան։
22
Եւ
պարտ
է
գիտել,
թէ
Պորփիւրիոս
միով
անուամբ
զբաղկացականսն
բաժանականս
կոչէ,
եւ
զբաժանականսն՝
բաղկացականս։
23
Քանզի
պատուականագոյն
է
բաղկացականն,
քան
զբաժանականսն։
24
Նախ
եւ
առաջին
աստուստ,
զի
բաղկացականքն
պատուականագոյնք
են,
քան
զբաժանականսն.
վասն
զի
բաղկացականքն
հանրականագոյնք
են,
իսկ
բաժանականքն՝
մասնականագոյնք։
25
Իսկ
պատուականագոյն
է
հանրականն,
քան
զմասնականն։
26
Երկրորդ,
վասն
զի
բաժանականքն
զաւրութեամբ
են,
իսկ
բաղկացականքն
ներգործութեամբ։
27
Եւ
պատուականագոյն
է
ներգործութեամբքն,
քան
զզաւրութեամբն.
վասն
զի
կենդանին
զբաժանականն,
այս
ինքն
զբանականն
եւ
զմահկանացուն,
զաւրութեամբ
ունի
յինքեան,
իսկ
մարդն՝
ներգործութեամբ։
28
Վասն
այսորիկ
պատուականագոյն
է
բաղկացականն,
քան
զբաժանականն։
