Պատմութիւն

Ի հինգհարիւր յիսուն եւ երեք թուին ÿի մարերի երկոտասանն՝ դողաց երկիր հանդերձ աղիողորմ ձայնիւ որ գայր ÿի լերանց եւ ÿի դարափուլ վիմաց, եւ օրն էր կիւրակէ եւ ձայնն վառ. վասն որոյ եւ կարծեցաւ թէ օրն է կատարած աշխարհիս. եւ փլան յոլով քաղաքք եւ մեռան քառասուն հազար անձինք, զոր թուել կարացին։

Ի նմին ամի մեռաւ Գէորգ վարդապետն մականուն Մեղրիկ կոչեցեալ սակս քաղցրուսոյց վարդապետութեանն, նորոգօղ սուրբ ուխտին Դրազարկուն, որ էր ÿի Վասպուրական գաւառէ ÿի յԱնալիւր կոչեցեալ գեղջէ, սուրբ եւ սքանչելի եւ մեծ ճգնաւոր։ Եւ ÿի գալ միւս ամին, անկաւ հուր յերկնից ÿի ճէմիայն Ամթայ, որ է մնիրայն հաւաքման մսլիմանաց, եւ այրեաց զքարաշէն յարկն եւ ելանէր բոցն մինչեւ յերկինս։

Ի հինգհարիւր յիսուն եւ հինգ թուին Թորոս եղբայր Լեւոնի որդի Կոստանդեայ՝ կալեալ զտղայ Վասիլն ետ ÿի Պաղտոյնն ÿի կոմսն Ուռհայոյ, եւ նա չարչարեալ զնա էառ զամենայն երկիր նորա, եւ ելաւ աշխարհն ÿի Հայոց։ Եւ Վասիլն գնաց ÿի Կիլիկէ առ աներն իւր Լեւոն, եւ անտի ÿի Կոստանդինուպօլիս. եւ պատուեցաւ ÿի կայսերէ ազատովքն իւրովք։ Եւ ÿի միւս այլ ամին գնայ Պաղտոյն ÿի Նզէպն ÿի վերայ Ապլղարիպին՝ Հայոց իշխանին, որդւոյ Վասակայ, եղբօր Լիկոսին, որ էին տեարք հազար զօրականի. որ յառաջ ունէին զԹլպաշարն եւ զՊիրն, առեալ ÿի Թուրքաց մեծաւ քաջութեամբ. զոր ÿի խսար արկեալ ամ մի, էառ ÿի նմանէ զբովանդակն. եւ նա գնաց առ Թորոսն։ Նոյնպէս քակեաց զմիւս իշխանն որ բնակեալ էր յԱրեւընդան՝ զԲագարատ, եւ զԿոստընդին տէրն Կառկառայ, զոր մեռոյց ÿի կապանս ÿի բերդին Սամուսատ։

Ի հինգհարիւր վաթսուն եւ եօթն թուին մեռաւ թագաւորն Երուսաղեմի Պաղտոյնն, եւ առ զթագն միւս Պաղտոյնն կոմսն Ուռհայոյ։ Ի նմին ամի մեռաւ Տափարն սուլտանն Պարսից, որ եւ մերձ ÿի մահ եղեալ՝ ետ սպանանել զաւագ կինն իւր զԳոհար խաթունն, որ ունէր ասեն առաջի իւր ութսուն կուսանս ÿի սպասու ինքեան թագ ÿի գլուխ, եւ էր տէր զօրաց բազմաց, յորոց գաղտ զենուլ ետ. զի մի՛, ասէ, արասցէ այր զեղբայրն իմ, որ ունէր զխորին աշխարհն Պարսից. զԱւզկան քաղաք, եւ զԽզնէ, որ իննսուն աւուրբ ճանապարհաւ անդր է քան զԱսպահան. եւ զաթոռն տայր յաւագ որդին ÿի Մահմուտն, եւ զկրտսերն՝ զՄէլիքն՝ դնէր տէր Գանձակայ Հայոց։ Եւ ÿի գալ տարւոյն՝ մեռաւ Ալեքսն, եւ առ զթագն որդին իւր Փեռփեռօժէն, որ եղեւ բարեմիտ առ Հայս. եւ մեղադրէր հօր իւրում, որ մոլեալ ÿի սուտ առաջնորդաց, կրկին մկրտելով խաչէր կրկին զՏէրն։