ՂԶԼԲԱՇ
ԶՈՐՔԻ
ԴԱՐԱՆԱԿԱԼ
ՀԱՐՁԱԿՄԱՆ
ԱՆՀԱՋՈՂ
ՓՈՐՁԸ
Մի
քանի
օր
անց
կողմերը
հանդարտվում
են:
Հեծյալ
ու
հետեւակային
գիշատիչ
խմբեր
ենուղարկվում
Ղարաբաղի
ու
հարեւան
շրջանները,
որոնքալան-թալանի
են
ենթարկում
Ռուսաստանին
հավատարիմբնակչությանը
եւ
սարսափելի
ավերածություններգործում
այդ
վայրերում:
Աբաս
Միրզան
ու
ղզլբաշներըչեն
հանգստանում
մինչեւ
որ
ամեն-ինչ
չենքանդում-ավերում՝
վրեժ
լուծելով
իրենց
հին
վերքերիհամար:
Այդ
ընթացքում
լուրեր
են
տարածվում,
թեՇուշի
բերդի
բնակիչները
Խալֆալու
գետի
կողմիցդուրս
գալով,
սննդամթերք
հայթայթելու
նպատակով
այսու
այն
կողմ
են
ցրվում
ու
շրջակայքի
բերքըհավաքելով,
քիչ-քիչ
ամրոց
են
տանում:
(128ա)
ՄեհդիՂուլի
խանն
ու
Ամիր
խան
սարդարը
իրար
հետխորհրդակցելով՝
որոշում
են.
«Գորիսի
գործումթերացանք
ու
թուլություն
հանդես
բերեցինք՝
դրահամար
կշտամբանքի
արժանանալով,
այժմ
հարմար
պահն
է[շահին]
ծառայություն
մատուցելու:
Փառապանծբանակից
մի
զորագունդ
վերցրած
գնանք
Խալֆալու
գետիկողմը,
որտեղ
գտնվում
է
անառիկ
ամրոցի
ելեւմուտիճանապարհը:
Այնտեղ
դարան
մտնենք
ու
փորձենք
բռնելպարենի
համար
դուրս
եկած
մարդկանց,
որից
հետոամրոցի
վրա
կգրոհենք
ու
այն
կգրավենքե:
Իրենց
այս
նախաձեռնության
մասինհայտնում
են
թագաժառանգին
ու
այնպեսպայմանավորվում,
որ
նրանց
դարան
մտնելուց
հետոթագաժառանգը
եւս
գիշերը
հրետանին
ամրոցին
մոտեցնի,
եւ
առավոտյան
երկու
կողմից
գրոհեն
բերդի
վրա
ու
այննվաճեն:
Այնուհետեւ
Ամիր
խան
սարդարն
ու
ՄեհդիՂուլի
խանը
սարբազների
չորս
զորագնդերով
եւՂարաբաղից
ու
այլ
վայրերից
հավաքված
հեծյալների
2000հոգանոց
խմբով
գիշերը
գնում,
դարան
են
մտնումԽալֆալու
գետի
մոտակայքում՝
Խաչենի
դարպասից
ոչհեռու:
Նրանց
գնալուց
հետո
նենգիշխանավորներից
մի
քանիսը,
որոնք
վերոհիշյալխաների
թշնամիներից
էին,
պատեհ
առիթ
գտնելով,
ԱբասՄիրզային
հասկացնում
են.
«Ամրոցի
ռուսները
այնքանշատ
չեն
եւ
եթե
Դուք
նրանց
[Ամիր
խանին
ու
ՄեհդիՂուլիին]
փոքր-ինչ
օգնեք
թնդանոթով
ուռազմամթերքով,
ամրոցն
անկասկած
կգրավվի:
Ամրոցիբնակչության
ողջ
գույքն
ու
հարստությունը,
ԱղաՄուհամմադ
շահի
գանձարանը,
որ
այնտեղ
է
գտնվում,
բանակի
ալան-թալանին
կենթարկվի
ու
շահի
մոտ
նրանցանունը
կբարձրանաե:
Այս
խոսքերը
Աբաս
Միրզայի
վրա
իրենցազդեցությունն
են
ունենում,
եւ
նա
հրաժարվում
էթնդանոթ
ու
զորք
ուղարկել:
Վերոհիշյալ
խաները
նախորդ
օրվապայմանավորվածության
համաձայն,
լուսաբացին
(128բ)աղմուկ-աղաղակով
հարձակվում
են
պարենի
համարամրոցից
դուրս
եկած
մարդկանց
վրա:
Ամրոցաբնակ
այդթշվառների
մի
մասին
գերեվարում
են,
մի
մասին
էլսրով
ու
հրազենով
կոտորելով
գրոհում
ամրոցի
վրա:
Գյանջոմ
Աղա
Խանդամիրովը,
որն
այնժամանակ
ղալաբեկի
պաշտոնն
էր
վարում,
բացում
էհողով
ամրացված
դարպասը,
երկու
ջոկատով
[ամրոցից]դուրս
գալիս
եւ
նրանց
հետ
կռվի
բռնվում:
Պարենհայթայթողների
մի
մասը
հարմար
պահը
որսալով՝պարիսպների
վրայով
ամրոց
է
մտնում:
Գյանջոմ
Աղանամրոց
է
վերադառնում,
դարպասը
նորից
հողովամրացնում
ու
կռիվը
շարունակում
արդեն
պարսպի
ուաշտարակի
վրայից:
Իրանցի
հետեւակայինները
որքան
էլջանում
են
բարձրանալ
ամրոցի
պարիսպներն
ի
վեր,
հրազենով
ետ
են
մղվում:
Բերդի
հայերին,
որոնք
հոգովու
սրտով
ռուսների
հետ
էին,
գնդապետը
զենք
էրբաժանել,
ուղարկել
պարիսպների
վրա,
եւ
նրանքխիզախորեն
կռվում
էին:
Մարտը
շարունակվում
էարեւածագից
մինչեւ
կեսօր:
Աբաս
Միրզան
օգնությանչի
հասնում,
դեռ
ավելին
մարդ
է
ուղարկում՝
մարտըդադարեցնելու
ու
վերադառնալու
հրամանով,
որից
հետովերոհիշյալ
խաները
ձեռնունայն
ետ
են
դառնում
իրենցբանակատեղին:
