Ժամանակագրութիւն (1871)

Յովհաննու. միայնակեցի տեսանողի, աշակերտի Պետրոսի եպիսկոպոսի Վիրիացւոյ, եթէ անօրէն եւ ամպարտաւան ժողովն Քաղկեդոնի 'ի բարկութենէն Աստուծոյ եւ 'ի թողյոյ 'ի ձեռաց եղեւ եւ ոչ 'ի Հոգւոյն Սրբոյ, որպէս Նիկիայն, Կոստանդնուպօլսին եւ Եփեսոսին. եւ Վկայեն այսմ նախատեսութիւնք սրբոցն որ եղեն յառաջագոյն եւ որ զկնի ժողովոյն:
      
       Ա. «Այսր աղանդոյ սկիզբն Նեստոր եղեւ, զոր պատմեաց մեզ հայրն մեր եւ հայրապետն սուրբն Պետրոս, եթէ Ես էի 'ի Կոստանդինուպօլիս, եւ 'ի տօնի սրբոց Քառասնիցն հայեցաւ Նեստոր 'ի պատկեր Տիրամօրն որ կայր յեկեղեցին եւ ասաց. «Մի ' պարծիր, ո'վ Մարիամ, թէ զԱստուած ծնար. զի ոչ ծնար զԱստուած, այլ դու մարդ ես եւ մարդ ծնար»։ Եւ 'ի նոյն ժամն լլկեցաւ 'ի դիւէ, եւ զարկաւ զգետնի, եւ բարձեալ սարկաւագացն տարան 'ի յարկս իւր: Եւ այս եղեւ սկիզբն պղտորման եւ ամբոխի սուրբ Եկեղեցւոյ»։
       Բ. «Պատմէր մեզ նոյն հայրն մեր վասն Պալակիոսի ուռհայեցւոյ, որ էր այր սուրբ միայնաւոր, եւ ունէր հոգի մարգարէութեան. սա լուաւ զհերձուածն Իբասայ , եւ սաստեալ նմա եւ զայրացեալ եկն 'ի Փղիշտ, եւ կայր հանդարտութեամբ: Եւ էր անդ Իւիլոս եպիսկոպոսս, այր սուրբ եւ սքանչելի, եւ հանապազ գայր առ նա 'ի Գազացւոց քաղաքն վասն հոգեւոր իրաց. եւ յաւուր միում եղեւ 'ի զարմացման, եւ հարցեալ զկնի զպատճառն` ասէ ցՊետրոս. «Յառնէ թագաւոր մի Մարկիանոս անուն, եւ առնէ ժողով եւ հալածէ զուղղափառսն. եւ կրեմք ես եւ դու, եւ 'ի նոյն կատարիմք»։ Եւ էր այս յառաջ քան զեւթն ամն ժողովոյն»։
       Գ. «Նոյն յիշեցեալն Պալակիոս յաւուր միում ետես տեսիլ, եւ սկսաւ ասել. «Վա~յ Պողքեր, վա~յ Պողքեր . » եւ ժողովեցան 'ի հարցանել, եւ ասաց. «Պողքեր` որ նուիրեաց զինքն Աստուծոյ , պոռնկեալ անկանի յԱստութոյ, եւ հալածէ զուղղափառ հաւատացեալսն 'ի նա 'ի ձեռն Մարկիանոսի»։
       Դ. «Պատմեաց մեզ Պալակիոս վասն Պամփիլոսի սարկաւագի: «Յաւուր միում, ասէ, աղօթէր 'ի սուրբն Գողգոթա յԵրուսաղէմ, որ եղեւ 'ի հիացման, եւ սկսաւ ասել երիցս անգամ. «Վա~յ Եւիլիոս (Պրայիլիոս ) պատրիարք Երուսաղէմի»։ Եւ հարցեալ զնա` ասէ. «Այս Եւիլիոս որ տեսանէր պատուեալ յամենեցունց, լինի ժողով 'ի Քաղկեդոն, եւ ընկենուն յանարգանս եւ յաքսորս եւ 'ի մահ»։
       Ե. «Եւ ասաց Պալակիոս ցՊետրոս հայրապետ եւ ցՅովսէփ ներքինի. «Այժմ կարդացէք զգրեանդ, զի զգուշասջիք եկեղեցւոյ զոր յանձնեաց ձեզ Աստուած: Զի գայ ժամանակ, որ ոչ պարապէք 'ի հալածանեաց»։ Եւ Պետրոս զարմացաւ եւ ասէ. «Տրտմութիւն մեծ կրեսցէ սուրբ եկեղեցի յետ աւուրց. եւ յորժամ լինի, յիշեցէք զիս»։ Եւ ինքն սկսաւ միայն աղօթել զայս. «Տէր Աստուած իմ անսասան պահեա զիս յուղիղ հաւատս, եւ մի ' տանիր զիս 'ի ժամանակ տրտմութեան եկեղեցւոյ քո, այլ որպէս կամիս, առ զհոգիս` թէ' 'ի տուէ , թէ 'ի գիշերի, թէ 'ի տան եւ թէ 'ի բացեալ»։ Եւ յաւուր միում երթալով նմա 'ի ճանապարհ, ետես այր մի սուրբ եւ ասէ ցնա. «Յիշեա զիս յաղօթս քո»։ Եւ ինքն անկեալ մեռաւ. եւ ազդ արարեալ առնն 'ի մերձակայ գեղջն, եկին եւ տարան, պատուով թաղեցին»։
       Զ. «Պատմեաց մեզ Յովհաննէս քահանայն աղէքսանդրացի, թէ «Մինչ էի ես մանուկ, գնալ կամեցայ 'ի մեծ քաղաքն Ատալիս յուսումն իմաստասիրութեան, եւ 'ի գնալն մտի յայրն ուր կայր մարգարէն մեռեալ. եւ սկսայ աղօթել` հանդիպիլ հաճոյիցն Աստուծոյ: եւ եղեւ ձայն առ իս. «Որդեակ չկայ խաղաղութիւն, չկայ ժամանակ բարւոյ. զի յառնէ թագաւոր Մարկիանէ անուն եւ առնէ ժողով, ուր ուրանան զմահն Աստուծոյ խաչիւ. եւ յառնէ պատրիարք ուղղափառ Դէոսկորոս անուն, որ կայ ընդդէմ չար ժողովոյն, եւ 'ի նոյնն կատարի վկայութեամբ. եւ փոխէ զդաւանութիւն նորա Տիմոթէոս անուն. եւ շփոթ ժողովոյն մնայ մինչեւ ցՆեռնն»։
       Է. «Հայրն Զենոն որ կոչէր մարգարէ, 'ի Քրազրու գեղջէ` փղշտացի, ասաց ցհայրն Ստեփաննոս. «Թէ կամիս բարեգործութիւն առնել, արդ արա. եթէ կամիս յօտարութիւն գնալ, արի գնա, զի ժողով կամի լինել չար, եւ հալածումն յառնէ եկեղեցւոյ»։ Եւ ինքն խնդրեաց յԱստուծոյ մահ, եւ ննջեաց քան զժողովն Քաղկեդոնի յառաջ»։
       Ը. «Պատմեաց հայրն Անոկտիոս Պամփիլեցի գլուխ եղբարց, թէ «Այր մի սուրբ բնակէր յառանձնական տեղւոջ, եւ եկն առ նա աստանայ եւ ասէ. Հնազանդեաց ինձ: Եւ նա ասէ. Մի ' բա'բէ քեզ : Եւ ասէ սատանայ. Չհնազանդի՞ս. ահա առնեմ ժողով որ ամենեքեան հնազանդին ինձ: Եւ զայս ասաց զի հաւանեցոյց զժողովն ասել, թէ ոչ խաչեցաւ Աստուած, այլ մարդն»։
       Թ. «Նախ քան զժողովն, յորժամ կամէր լինել, նսեմացաւ արեգակն . եւ տեղաց օդդ քարինս եւ հող. եւ քարինքն որպէս ձեռագործ էին մարդկան: Եւ ոմանք Երուսաղեմացիք եւ Փղշտացիք առին 'ի ձեռս եւ կուրացան: Եւ Եւսեբի առեալ 'ի քարանցն առաքեաց առ Եւդոքսիա 'ի Կոստանդնուպօլիս. եւ գուշակեաց թէ ` պատճառ խաւարման եկեղեցւոյ լինելոց է»։
       Ժ. «Եւ Պետրոս եւ Անդրէ աշակերտն իւր վկայեցին, թէ յորժամ եղեւ ժողովն, կուրացեալքն այն օծանէին ղաչս իւրեանց արամբ սպանելոցն վասն ուղղափառութեան, եւ բժշկէին»։
       ԺԱ. «Եւ յետ ժողովոյն, 'ի Կեսարիա յորժամ վիճէին Քաղկեդոնացիքն, թէ մարդն խաչեցաւ, եղեւ պատարագն իւրեանց միս եւ արիւն մարդոյ. եւ չկարացին ճաշակել, եւ մնաց ու բազումս պահեալ :
       ԺԲ. «Եւ յորժամ զառաջինն թագն 'ի գլուխն եղաւ Մարկիանոսի, խաւար կալաւ զամենայն երկիր, գուշակելով զխաւարումն եւեղեցւոյ. եւ ինքն ասաց թէ` «Զայն նշանակեաց որ մինչեւ յիս խաւար էին աշխարհքս, եւ ինեւ սկսանի լոյս եւ բարութիւն»։
       ԺԳ. «Յեկեղեցւոյն վերայ, որ շինեալ կայ 'ի տեղւոջ համբառնալոյ Տեառն, կայր խաչ մի ոսկեղէն, եւ ընդ լինել ժողովոյն` յարնկարծ այրեցաւ եւ փոշի եղեւ, եւ սուգ եղեւ ժողովրդոցն. եւ գրեցին 'ի Կոստանդնուպօլիս, եւ առաքեցին քաչ պղնձի եւ եդին 'ի տեղւոջն»։
       ԺԴ. «Ասաց հայրն Եսայի թէ` «Ասաց ինձ հայրն Պօղոս եթէովպացի, որ էր հարիւր եւ տասն ամաց, թէ յետ քսան ամի լինի շփոթ մեծապէս 'ի ձեռն Մարկիանէի, որ թագաւորէ վեց ամ: Եւ զկնի լինի սակաւ մի խաղաղութիւն եկեղեցւոյ, եւ դառնան անդրէն 'ի նոյն չարիս մինչեւ 'ի սուտ Քրիստոսն»։
       ԺԵ. «Ասաց հայրն Զենոն, որ ասի Երեքամեռիլեան, որ յանդիման Աղէքսանդրի էր, թէ «Գնացի առ նոյն հայրն Եսայի, եւ տեսի որ զսիրայն 'ի ձեռին ունէր, եւ միտք իւր վերացեալ էր, եւ կարծեցի թէ աղօթէր , եւ դարձայ. եւ կոչեաց զիս եւ ասէ ցիս. Գրեա' », թէ սուրբն Տիմոթէոս, որ այսօր յաքսորս է, յետ սակաւ ժամանակի դառնայ, եւ կանգնէ զուղղափառութիւնն երկու ամ, եւ ապա ննջէ: Եւ յետ իւր լինի սարկաւագապետն եպիսկոպոս, եւ յաւուրսն յայնոսիկ լինի պատառումն յեկեղեցի, որ ոչ ողջանայ մինչ 'ի յայտնել պիղծ Նեռինն»։
       ԺԶ. «Հայրն Պաւղոս անապատացին պատմեաց, թէ «Ոմն միայնակեաց տեսանող տեսանէր, զի ժողովեալ էին ամենայն եպիսկոպոսք եւ վառէին թոնիր. եւ կալան լուսապատկեր երիտասարդ մի, եւ ձգեցին 'ի ներքս եւ ծեփեցին. եւ յետ երեք աւուր ետես ելալ, եւ ասէ Տէր. «Ո'վ էին որ այրէին զքեզ, եւ զիա՞րչ զերծար»։ Եւ ասէ. «Հրեայքն Նեստորականք, Քաղկեդոնայք եպիսկոպոսքն, որ ասեն` մարդն խաչեցաւ, եւ այրեն զեկեղեցի իմ: Եւ ծեր մի որ ոչ միաբանեաց ընդ նոսա, զերծոյց զիս ամենեւին յայրմանէն: Եւ ասեմ. Տէր, ո՞վ էր նա: Եւ ասէ, Դէոսկորոս. եւ որպէս կիւրենացին էր Սիմոն, որ եբարձ զԽաչն իմ. եւ Կիւրենա աշխարհ է Լիբիոյ, որ բառնան զԽաչն իմ պարծանաց 'ի ձեռն Դէոսկորեայ եւ պահեն զուղղափառութիւն»։
       ԺԷ. «Տիմոթէոս 'ի ժամ ննջման իւրոյ պատմեաց, թէ «Մինչ մանուկն էի եւ երթայի 'ի դպրոց, հանդիպեցաւ ինձ փառատեսիլ ծեր մի, եւ համբուրեաց զգլուխ իմ եւ ասաց երեք անգամ. Ողջոյն ընդ քեզ Տիմոթէոս, հայրապետ կատարելութեան »։
       ԺԸ. «Եւ դարձեալ ասէ նոյն Տիմոթէոս, թէ «Ի տեպեան երթայի ես 'ի Սելովամ, եւ տեսի վանք մի աւերակ. եւ դարձեալ էին մրգաբեր ծառքն 'ի փուշ եւ այգին բեկոտեալ. եւ հարցի թէ այս ի՞նչ է. եւ ասէ ոմն ցիս. «Այս վանքն Իւինիլիոսի (Յոբնաղի ) է, յորմէ կոչեցաւ յեպիսկոպոսութիւն , եւ եղեւ հակառակ Դէոսկորոսի 'ի ժողովն Քաղկեդոնի. եւ կատարեցաւ առ նա բանն, թէ «Եղիցի բնակութիւն նորա աւերակ, եւ 'ի յարկս նորա մի ' ոք իցէ որ բնակիցէ »։
       ԺԹ. «Ի յաղուհացան շրջէր Իւինիլիոս ըստ հին ժամանակին 'ի վանորայսն, եւ գնաց 'ի դուռն տեսանողի մենաւորին ումեմն. եւ փակեաց ընդդէմ նորա: Եւ նա բախէր. եւ ասէ մենաւորն. «Գնա սուտ քրիստոս, գնա Յուդա մատնիչ»։ եւ ասէ. «Պահքն տարեալ է զխելքն»։ Եւ գնացին ամօթով:
       * մի յԵրուսաղէմ 'ի Պրոպատիկէն տեսանէր զՏէրն, զի մտանէր 'ի Տաճարն հրեշտակօք, որ ունէին լապտերս շիջեալս, եւ ասէր. «Մոռացան զերախտիսն իմ եւ զպարգեւսն իմ: Եղկելին Լիւիլիոս արար զտունս իմ այրս աւազակաց, բոզանոց եւ պոռնկանոց եւ շնանոց»։ Եւ բացաւ առաջի նորա խորհրդանոցն, եւ սկիհն էր աղտեղի եւ փոշոտեալ հանդերձիւ ծածկեալ. եւ ասաց Տէրն. «Հանէք, ձգեցէք, զի ոչ է իմ դա»։ Եւ ցանագանոսն ասէ. «Եւ աստի»։ Եւ նա ասէ. «Ողորմութեամբ օգնեա ' ինձ Տէր»։Եւ ել Տէրն եւ գնաց: Եւ այս տեսիլ յայտնի եղեւ ամենայն քաղաքին. եւ լուաւ Իւիլինիոս թէ համբաւեցաւ տեսիլն. եւ 'ի գիշերին աներեւոյթ արարին զմանուկն. եւ թէ զի՞նչ արարին, Աստուած գիտէ»։
       ԻԱ. «Յաւուրսն յայնոսիկ Պետրոս ոմն սուրբ, ետես զսուրբ խորհուրդն ապականեալ. եւ այլ ոչ եւս հաղորդեցաւ մինչեւ ցմահ»։
       ԻԲ. «Ոմն անապատաւոր Պաւղոս անուն, որ բնակեալ էր հեռի յԵրուսաղեմէ հնգետասան միլ, տեսանէր դաշտ մի, եւ 'ի մէջ դաշտին բլուր մի, եւ 'ի բլրին խորան մի, եւ 'ի վերայ խորանին սիւն մի ոսկի` ակամբ եւ մարգարտով զարդարեալ. եւ ցոլմունք շառաւիղաց հրեղինաց հատանէին 'ի նմանէ. եւ շուրջ զնովաւ բազմութիւն զօրաց` որ կային նմա 'ի սպասու. եւ եղեւ ձայն յերկնից որ ասէր. «Նզովեալք են ամենեքեան որ ասեն երկու բնութիւն»։ Եւ որք շուրջ զխորանաւն կային, ասացին. Ամէն: Եւ ազինք ամենայն լցեալ ունէին զդաշտն սասանեալք յոյժ: Եւ եղեւ այլ ձայն որ ասէր, «Նզովեալք եղիցին որ բաժանեն զմին զանբաժանելին. նզովեալք եղիցին ուրացողքն զմինն . » եւ ամենեքեան աղաղակէին . Ամէն:
       ԻԳ. «Եւ յետ սակաւ մի տեսին զԼիւինիոս զի անցանէր, եւ ասաց. «Վասն այսորիկ անցանեմ ընդ քեզ, զի այլ ակն ոչ ունիմ տեսանել զքեզ. 'ի պատերազմ երթամք , եւ նեղութիւն ունիմք կրել. կա'մ կոխել զխորհուրդն Աստուծոյ կայ առաջի, կամ մեռանիլ. զի խնդրեն 'ի մէնջ ուրանալ զհայրենի հաւատս մեր, եւ զՍիմոնին եւ զՀրէիցն խոստովանել, թէ ոչ էր Աստուած ոչր չարչարեցաւ եւ մեռա »։
       ԻԴ. «Զհետ այսր ետես նոյն ինքն ծերն Պաւղոս զՅոբնաղ մերկ կանգնեալ յանկեան մի եւ սեւացեալ իբրեւ զաթուն: Եւ ասէ ծերն. «Ընդէ՞ր է այդպէս»։ Եւ ասէ. «Տեսանեմ զամօթ իմ, զի ոսկի բազում ժողովեալ եմ սուտ քրիստոսին, այն որ պատերազմելոց է ընդ բնութիւն հողոյ»։ Եւ իմացաւ ծերն, թէ ընդ մարդկային բնութիւնս է պատերազմելոց, որ 'ի հողոյ ստեղթեալ»։
       ԻԵ. «Էր վանք մի 'ի սահմանս Տրապօլեայ, (որոյ ) առաջնորդին անունն Պանուփրիտոս, որ եղեալ էր 'ի հարկէ եպիսկոպոս: Եւ Վասիլիոս եպիսկոպոսն Սելեւկիոյ մինչ երթայր 'ի ժողովն Քաղկեդոնի, տարաւ զնա 'ի հետ. եւ ետես զի զառաջինն ամենեքեան նզովէին զասողսն երկու բնութիւն, միաբանեալքն ընդ Դէոսկորոսի, եւ յետս դարձեալ ուրացան զմինն եւ աքսորեցին զԴէոսկորոս. եւ նորա տրտմեալ արգելեաց զինքն 'ի տուն մի, եւ արտասուօք հայցէր ինքն յԱստուծոյ յայտնել նմա զկամս իւր: Եւ եղեւ 'ի հիացման, եւ տեսանէր կոնդակ մի ոսկեգիր տարածեալ 'ի կամարէն երկնից մինչեւ 'ի վայր, եւ յերկուց կողմանց գրեալ լուսաւոր գրով. «Նզովեալ լիցի ժողովն Քաղկեդոնի. ուրացան զիս, ուրացան զիս. նզովեալ եղիցինե, նզովեալ եղիցին»։ Եւ 'ի գիշերին մտեալ 'ի նաւ, գնաց եւ պահեաց զքաղաքն Տրապօլիս յուղղափառութեան հնգետասան ամ»։
       ԻԶ. Ստեփաննոս հայր եղբարց, 'ի Սելեւկիայ Դակու վանից, ասաց թէ «Չհաւատամ թէ Վասիլիոս եպիսկոպոս անկաւ 'ի ճշմարտութենէն, զի գիտուն եւ (այր ) շնորհաց է»։ Եւ յորժամ դարձաւ 'ի ժողովոյն, խնդրեաց 'ի Տեառնէ ցուցանել նմա` թէ ունիցի՞ զուղղափառութիւն. եւ տեսանէ տեսիլ` զի մտանէր յեկեղեցին, եւ պատուեցին զնա ժողովուրդքն. եւ եմուտ ընդ նմա այր մի լուսաւոր. եւ յորժամ կամէր բանալ զբերանն եւ ասել աղօթս, էած զմատն 'ի բերանն, եւ դարձոյց եհան յեկեղեցւոյն եւ ասէ. «Չես արժանի. այլ որպէս դարձուցեր դու զերեսդ յԱստուծոյ, դարձուսցէ Աստուած զիւրն 'ի քէն»։
       ԻԷ. «Այս Ստեփաննոս խնդրեաց յԱստուծոյ ցուցանել նմա ստուգութեամբ, թէ զի՞նչ կոչի ժողովն Քաղկեդոնի. եւ տեսանէր զնա յարքունիս, ուր կային եպիսկոպոսք ժողովոյն, եւ ասէ. «Այս են ատելիքն Քրիստոսի, այս են ուրացողք նորա»։ Եւ ետ նմա խարազան եւ ասէ. «Հան զամենեսեան զատելիքդ Քրիստոսի»։
       ԻԸ. «Այր մի հոգետես Ռոմանոս անուն, 'ի գեղջէ Աբէլմէուլայ (Պաղեստինի ) առաջնորդ եղբարց վեցհարիւրոց, որք ասէին ընդ նա, թէ «Ընդէ՞ր լռեալ կաս, եւ ոչ նախանձիս զնախանձ Տեառն վասն չար ժողովոյն Քաղկեդոնի»։ Եւ ասաց. «Ներեցէք ինձ զաւուրս տասն»։ Եւ գնաց ընդ անապատն 'ի կողմանս հարաւոյ եւ աղօթեաց անսուաղ տասն օր. եւ խնդրեաց 'ի Տեառնէ յայտնել նմա զճշմարտութիւնն: Եւ եղեւ ձայն առ նա. «Գնա պահեա զհաւատն Նիկիոյ»։ Եւ չոգաւ պատմեաց եղբարցն, եւ նոքա ասեն. «Իսկ Յոյնք ասեն թէ զնոցայն մեք ունիմք, այդ զի՞նչ է»։ Եւ դարձեալ գնաց կրկնեաց հայրն զպահքն. եւ եղեւ ձայն. «Գնա լսէ Պետրոսի, Դէոսկորոսի, Գրիգորի Աստուածաբանին, Գրիգորի նիւսացւոյ, Բարսղի, Գրիգորի սքանչելագործի»։
       Եւ գնաց պատմեաց վանիցն. եւ նոքա ասեն. «Վասն Քրիստոսի սրբեա զմեր սիրտս, զի եւ նոքա ասեն, թէ մեք զԳրիգորին եւ զԲարսղին ունիմք եւ զայլն 'ի յուղղափառացն հաստատեցաք»։ Եւ գնաց երրորդեաց զպահքն. եւ ետես տումար պարզեալ յերկնից մինչեւ յինքն, եւ էր գրեալ. «Ուրացան զիս 'ի Քաղկեդոն, եւ անցին ընդ սահման ուղղափառացն. վա~յ է նոցա, եւ նզովք է բաժին նոցա»։ Եւ իբրեւ ընթերցաւ, ոչ գնաց առ եղբարսն, այլ յԵրուսաղէմ գնացեալ պատմեաց: Եւ շարժեցան եկեղեցականքն 'ի վերայ Յոբնաղայ: Եւ ընկեցին 'ի յաթոռոյն եւ եդին պատրիարք զԹէոդոսիոս: Եւ լուաւ Մարկիանէ, եւ առաքեաց վերստին հաստատեաց զՅոբնաղ յԵրուսաղէմ»։
       ԻԹ. «Պատմեաց քահանայն Աւփիլոս կեսարացին, թէ «Մինչ էր Տիմոթէոս յաքսորս 'ի Խրախաւսանաս կղզի , գնացի առ նա, եւ տեսի յոտս նորա վէրս սաստիկ, նա` սուր անբժշկելի. եւ մերձակայքն ոչ դարմանէին զնա. եւ ես աղաչեցի զի թոյլ տացէ ինձ հպիլ եւ մաքրել զթարախն, եւ ասէ ցիս, «Ո՞չ տեսանես սպի յաչս իմ»։ Եւ ասեմ` «Այո'»։ Եւ ասէ ցիս. «Մինչ կայի ես 'ի ժողովն Քաղկեդոնի, եւ առանձնացեալ կայի յաղօթս, երեւեցաւ ինձ սեաւ մի Եթէովպացի. եւ ունէր 'ի ձեռին տումար մի, յորում կայր ձեռագիր բազում եպիսկոպոսաց. եւ ասէ ցիս. «Ընդէ՞ր չդնես զձեռագիր քո 'ի սմա. դի'ր, թէ չէ` առից զոգիդ»։Եւ եբրեւ ոչ լուայ նմա, եզարկ զաչս իմ, եւ վայթեցաւ որիւն յաչացս իմ. եւ թուեաց թէ` փլաւ պտուղն. եւ վոհացեալ զԱստուծոյ, եդի զձեռս իմ անուամբն Քրիստոսի աչացս եւ բժշկեցաւ, եւ մնաց ապիս յիշատակ իրացն: Նոյպէս եւ այս վէրս 'ի սատանայէ է, որ կաղացոյց զիս. եւ արդ թոյլ տուր, թէ պատեհ տեսանէ Տէր, կարող է բժշկել. եւ այս չէ շատ 'ի դիւական ժողովոյն ինձ»։
       Լ. «Ոմն Պետրոս` զօրապետ Մարկիանէի պատմեաց զօրապետին Զենոնի, թէ «Յոյժ սիրով ընկալայ զժողովն Քաղկեդոնի: եւ էի հալածիչ ուղղափառացն, մինչեւ տեսի 'ի տեսլեան ոմն որ ասէր ցիս. «Ի չարէդ 'ի բաց կաց. եւ եկ տես զոր ցուցանեմ քեզ»։ Եւ տարաւ եցոյց ինձ տեղի անճառելի լուսով լցեալ. եւ կայր անդ Թէոդոս . եւ եցոյց (այլ ) տեղի, յորում հուր բորբոքէր, եւ անդ կայր Մարկիանոս եւ ամենայն դաւանողքն Լեւոնի. եւ զայն տեսեալ 'ի բաց կացի, եւ եղէ ընդ Դէոսկորոսի եւ ընդ Տիմոթէի»։
       ԼԱ. «Երկու աբեղայք կիպրացիք, անուն միոյն Կիրակոս եւ միւսոյն Յուլիտոս, պատմեցին թէ` «Կայր առ մեզ վկայարան մի նշանագործ, եւ յետ ժողովոյն ձայն եղեւ 'ի շիրմէն` 'ի շնորհէն որ անդ կայր, թէ «Այլ ոչ կամ ես աստ. մի ' գայք առ իս. ուրացան զՔրիստոս 'ի Քաղկեդոն, եւ ընկալան բազումք եւ դուք ընդ նոսա»։
       ԼԲ. «Ի Կեսարիա Փղշտացւոց կայրերկու տապան, Յովհաննու Մկրտչին եւ Եղիսէի մարգարէին. եւ սարկաւագ մի Կոստանդին անուն սպասաւորէր սրբութեամբ. եւ զկնի ժողովոյն Քաղկեդոնի սկսաւ լալ. եւ ետես զնա ոմն Ապօղոս անուն եւ եհարց թէ վասն է՞ր լաս: Եւ նա ասէ. «Յամենայն առաւօտու մտանէի, եւ տեսանէի նստեալ 'ի վերայ տապանացն զՅովհաննէս եւ զԵղիսէէ, եւ մխիթարէի: եւ արդ 'ի տարածել աղանդոյն Քաղկեդոնի` կամիմ գնալ եւ զրկիլ 'ի տեսլէնէ սրբոցս»։ Եւ նա ասաց թէ` «Յառաջ խնդրեա 'ի սրբոցդ, եւ ա'ռ զխրատն ըստ Աստուծոյ կամացն»։ Եւ լուաւ նմա, եւ սկսաւ խնդրել պաղատանօք. եւ երեւեալ սրբոցն ասեն. «Արի գնա աստի , զի եւ ոչ մեք մնամք աստէն, այլ գամք զհետ քո, եւ ոչ թողումք զքեզ. մի ' տրտմիր»։
       ԼԳ. «Հայրն Զոսիմոս անապատաւոր խնդրէր տեղի, եւ եկն 'ի Բեթէլ. եւ կայր անդ վանք մի, եւ աղաչեցին լինել առ նոսա. եւ նա ասէ, թէ «Յաղանդէն Քաղկեդոնի փախչիմ»։ Եւ նոքա ասեն, թէ «Առ մեզ չէ մտեալ աղանդն այն . » խաբելով զնա: Եւ հաւատաց նոցա, եւ յանձն էառ մնալ առ նոսա. եւ 'ի գիշերին յայնմիկ երեւեալ նմա Յակովբ նահապետն ասաց. «Մի ' կենար աստ, զի յուրացողացն Քրիստոսի են չոքա»։ Եւ յարուցեալ գնաց»։
       ԼԴ. «Պատմեաց հայրն Պետրոս վասն Աղեւթորոսի (Ելեւթերոս ) սրբոյ, որ բնակեալ էր 'ի Կիլիկիա 'ի լեառն Տորոս. եւ էր գիսաւոր եւ ընդակեր, մինչեւ որսորդք ըմբռնեցին զնա որպէս անասուն. եւ իբերեւ իմացան` աղաչեցին զնա լինել ընդ եղբարս, եւ նա յանձն էառ. եւ ժողովեցան առ նա աշակերտք: Սա 'ի վախճանելն իւրում ասաց ընդ աշակերտսն իւր. «Գրեցէք, որդեակք, եւ առաքեցէք ընդ ամենայն երկիր, թէ յետ քսան եւ չորս ամի լինի ժողով եւ ուրանան զՔրիստոս. փախիք եւ դուք եւ գնացէք 'ի Մեծն Հայք եւ յԵգիպտոս, զի անդ մնայ ուղղափառութիւն, եւ անտի աճէ 'ի Միջագետս, եւ փառաւորի Քրիստոս 'ի նոցունց»։
       ԼԵ. «Դարձեալ պատմեաց հայրն Պետրոս թէ` «Ի մեռանելն Թէոդոսի թագաւորի, ոմն 'ի յանապատն Եպիսպոսի (Եգիպտոսի՞ ) ետես հոգւովն զմահ թագաւորին եւ ձայնեաց ուժգին եւ ասաց. «Մեռաւ այսօր ուղղափառութիւն 'ի բազմաց: ահա փլաւ երկինքն, եւ ոչ ոք է որ ցաւի եւ ողբայ զաղէտս»։
       ԼԶ. «Յորժամ էր Նեստոր յաքսորս 'ի Թեբաս Եգիպտոսի, գնաց ոմն 'ի թագաւորէն Կոմիտոս տալ հռոգ զօրացն արքունի. եւ երթեալ առ Նեստոր ասաց, թէ «Կամին մեծարել զքեզ 'ի ժողովն»։ Եւ զկնի այնորիկ եկն մագիստրոս ոմն 'ի խնդիր նմա. եւ սկսավ ասել Նեստոր. «Միթէ սո'ւտ ասէի` թէ Մարիամ չէ Աստուածածին եւ ոչ ծնեալն 'ի նմանէ Աստուած»։ Եւ նոյն ժամայն թափեցաւ լեզուն, եւ սկսաւ ուտել զլեզուն եւ զայլ միսքն, մինչեւ սատակեցաւ եւ գերեզման չընկալաւ զնա: Եւ յայս պատմեաց Տիմոթէոս 'ի գիրս իւ»։
       ԼԷ: «Փոտիմոս միայնակեաց սկիւթացի, եկն յԵգիպտոս եւ ասաց. «Պետրոս հայր, մի տրտմիր վասն չար ժողովոյն եւ Պռոտերի զոր առաքեցին աստ պատրիարք. քանզի երկնաւորն Երուսաղէմ աղաչեն զԱստուած վասն սուրբ եկեղեցւոյ եւ վաղագոյն սատակեն զՊռոտէր:
       ԼԸ. «Ոմն սարկաւագ Վասիլ անուն, աշակերտ հօրն Պետրոսի թեբայեցւոյ, որ կեցեալ էր առանձնական երեսուն եւ հինգ ամ, եղեւ ձայն առ նա երկնաւոր, թէ «Ել յաշխարհ եւ օգնեա ուղղափառութեան»։
       Եւ եկն 'ի Լիկիա գաւառ եւ բնակեաց անդ երկոտասան ամ: Եւ եղեւ կրկին ձայն առ նա թէ` «Երթ յանդիմանեա զՆեստոր»։ Եւ մինչ յանդիմանէր, եւ նա չլսէր, եւ առեալ զնա մագիստրոս ոմն, տանջեաց զնա եւ արկ 'ի բանտ. եւ նա աղաչէր զՏէր 'ի բանտին, եւ յանկարծ անկաւ 'ի գլխին Թէդոսի թագաւորին կղմինտր մի յօդիցն եւ շատ ցաւեցոյց. եւ 'ի տեսլեանն ասացաւ նմա, թէ «Վասն Վասլի տանջանացն եղեւ քեզ այդ . » զի յորժամ յանդիմանէր զՆեստոր, թագաւորն մօտ կայր եւ լռեաց: Իսկ յորժամ զտեսիլն ետես թագաւորն, զահի հարաւ եւ եհան զՎասիլն 'ի բանտէն, եւ առեալ խրատ 'ի նմանէ եւ թողութիւն. եւ խրատն էր ժողովն Եփեսոսի որ եղեւ»։
       ԼԹ. «Կին մի անունն Ալինէ (Հեղինէ ) երկիւղած յԱստուծոյ, ետես տեսիլ թէ` «Յետ երեք ամի Նեստոր անուն լինի պատրիարք, եւ դու մի ' հաղորդիր 'ի նմանէ . » բայց լռեաց զտեսիլն մինչ Վասիլն յանդիմանեաց զՆեստոր. զնոյն տեսիլ ետես եւ վասն ժողովոյն Քաղկեդոնի որ եղեւն»։
       Խ. «Պատմեաց հայրն Պետրոս փիւնիկեցին, թէ «Մինչ մանուկն էի ես առ վարդապետին իմում, եւ էաք 'ի Կոստանդինուպօլիս, եւ անկաւ 'ի վերայ իմ հիացումն, եւ սկսայ որոնել` թէ զիա՞րդ Երրորդութիւնն միահաւասար է, եւ երեք` եւ մի է»։ Եւ երեւեցաւ ինձ սուրբն Պետրոս առաքեալն, եւ եհան զիս 'ի բլուր մի, եւ եցոյց ինձ լոյս անպարագիր մեծութեամբ եւ անհաս, եւ ասաց. «Ահա Հայրն»։ Եւ եցոյց ինձ այլ լոյս նոյնպէս անպարագիր եւ ասաց. «Ահա Հայրն»։ Եւ եցոյց ինձ այլ լոյս անպարագիր եւ ասէ. «Ահա Հոգին Սուրբ»։ Եւ ասեմ նմա է Հօր եւ Որդւոյ»։ Բայց Որդին մարդկապէս փայլատակէր անճառ եւ անհասական, եւ կայր 'ի մէջն յաջմէ Հօրն, եւ սուրբ Հոգին յաջմէ Որդւոյ»։
       ԽԱ. «Անինոս ոմն աղէքսանդրացի, որ մկրտեալ էր 'ի հօրէ մերմէ, ունէր կին Քաղկեդոնի աղանդովն, եւ չմիաբանէր ընդ հաւատ առն` մինչեւ հիւանդացաւ մերձ 'ի մահ , եւ յափշտակեցաւ 'ի տեսիլ, եւ ետես դրախտ անպատմելի եւ ասացին: «Այս է տեղի առն քո»։ Եւ ետես խաւար, եւ անտի գայր ձայն լալոյ. (եւ ասեն. «Այդ է տեղի այդմ աղանդոյ ուր կասդ»։ ) Եւ առողջացաւ եւ դարձաւ յուղղափառութիւն»։
       ԽԲ. «Մաւտիոնէ, որ կոչի խոստովանութիւն, այսինքն խնամատար եկեղեցւոյ, էր յոյժ ողորմած, բայց խմորեալ էր 'ի ժողովն Քաղկեդոնի: Եւ սա հիւանդացեալ ետես տեսիլ նման ասացեալ կնոջն. եւ ետ տանել զինքն 'ի վանքն Ռամանոսի , եւ հաղորդեցաւ յուղղափառութիւնն: Եւ յետ երեք աւուր ննջեաց. եւ իւր ողորմածութիւնն եղեւ պատճառ փրկութեան իւրոյ, որ չեթող զինքն 'ի կորստեան»։
       ԽԳ. «Պունիտոս ոմն երէց` ազգաւ Ֆռանգ, որ ոչ հաւանէր եկու բնութեանն` ոչ մտօք եւ ոչ բանիւ, ետես 'ի տեսլեանն հոտեալ մեռեալ մի'ի սուրբ Յարութեանն, որ յանկարծակի կենդանացաւ. եւ ունէր 'ի ձեռին թուղթ ոսկէներկ արտաքոյ եւ ներքոյ. եւ յորժամ եբաց, լցեալ էր աղտեղութեամբ. եւ յորժամ զարթեաւ, մեկնեաց եւ ասաց. «Դարձեալ նորոգի աղանդն Քաղկեդոնի . » զի յայնժամ նորոգեալ էր 'ի Զենոնէ արքայէ»։
       ԽԳ. «Սարկաւագ մի սպասաւորէր սուրբ Յարութեանն (տաճարի ) յԵրուսաղէմ. եւ եղեւ նմա շնալ ընդ կնոջ, եւ եմուտ ննջել զգիշերն 'ի սւորբն Գողգոթա. եւ եղեւ ձայն թէ` «Ապականեաց Յոբնաղ եւ աշակերտք իւր զտեղի սրբութեան իմոյ»։ Եւ վաղիւն գտաւ ձգեալ 'ի փողոցին, եւ խոստովան եղեւ զեղեալն. եւ լուեալ բազմաց ողջացան յաղանդոյն»։
       ԽԵ. «Պատմեաց Վասիլիոս երանելին թէ, 'ի գեղ մի էր Պատաւլինէ անուն երէց մի Քաղկեդոնի, որ վիճէր ընդ աշխարհականի ուղղափառի. եւ կատարումն իրացն եղեւ, զի երէցն խնդրեաց հրով փորձել զհաւատսն. եւ կապեցին զմէկ ձեռն ուղղափառին եւ զերիցուն ընդ միմեանս, եւ վառեցին 'ի ներքոյ հուր, եւ այրեցաւ ձեռն երիցուն, եւ ուղղափառն անհոգ կայր, եւ փառաւորեցին զՔրիստոս»։
       ԽԶ. «Ի գիւղ մի անուն Սալտու, այր մի Եպիփան անուն չհաղորդէր ընդ այլսն, եւ երէցն սպառնացաւ, եւ նա առեալ զկինն իւր փախեաւ. եւ երէցն նոյն օրն հարեալ 'ի բարկութենէն Աստուծոյ` մեռաւ: Եւ դարձուցեալ զԵպիփան 'ի տուն իւր, ամեն դեօղն դարձան յուղղափառութիւն»։
       ԽԷ. «Յորժամ Պետրոս պատրիարքն էր յԱղէքսանդրիա յաքսորս, եղեւ ձայն առ Պիուր միայնաւորն սուրբ, թէ «Արի գնա առ հայրն Պետրոս, եւ մխիթարեա զնա»։ Եւ առաջնորդեաց նմա սիւն լուսոյ, եւ ած զնա ուր կայրն Պետրոս, 'ի տան միում: Եւ ետես տանուտէրն շնորհ երկնաւոր 'ի վերայ նոցա, եւ աղաչեաց մկրտել զորդին իւր, եւ դարձան յուղղափառութիւն»։
       ԽԸ. «Ետես հայրն Պիու, զի բազում աբեղայք խաչ մի առեալ ձգէին առ իրեարս եւ վիճէին. եւ ասաց թէ «Հերձուած մի լինի, որ ոչ բժշկի մինչեւ 'ի կատարածս»։
       ԽԹ. «Կին մի երանելի յԵրուսաղէմ Ուլւակիա անուն, գնաց երկրպագել 'ի տաճար Համբարձմանն, եւ ետես զՏիրամայրն անդ նստեալ փառօք, եւ յերես 'ի վայր անկաւ. եւ Տիրուհին կանգնեաց զնա եւ ասէ. «Մի ' վախեր, եւ կաց յուղղափառութեան, զի չարչարանք Որդւոյ իմոյ այլայլեցաւ 'ի բերան պղծոց. եւ եղեւ եկեղեցի որպէս զկոտորեալ անտառ առ լերամբ, եւ ոչ խաղաղի մինչեւ 'ի կատարած»։
       Ծ. «Լեւոնտիոս ասկաղոնացի, մարգարէացաւ վասն նորա Զենոն անապատական թէ` «Լինիս եպիսկոպոս, բայց ոչ մեռանիս եպիսկոպոս»։ Եղեւ եպիսկոպոս եւ սիրելի Նեստորի. եւ 'ի յաքսորիլն Նեստորի , աղաչէր զՅոբնաղ հաստատել զՆեստորի անղանդն: Եւ ''ի լինել ժողովոյն գնաց առ նա (Լեւոնաիոս ) եւ ջանայր յոյժ յերկու բնութիւն. եւ 'ի դառնալն յիւր քաղաքն, կամեցան քլարկոծ առնել, եւ փախեաւ 'ի Կիպրոս, եւ բարկութեամբ (Տեառն ) սատակեցաւ. եւ իւր ընտանիքն գնացին եւ բերէին զնա նաւով. եւ եղեւ հողմն սաստիկ եւ ընկեցին զնա 'ի ծովն նաւորդքն, գիտելով թէ աշխարհական է, զի կայր աշխարհական մի այլ Կոստանդնուպօլսեցի մեռեալ. եւ այնպէս 'ի գլուխ ել մարգարէութիւնն Զենոնի սրբոյ առնն Աստուծոյ»։
       ԾԱ. «Կին մի ասկաղսնացի Նեիկիտէ անուն, սաստիկ յանդիմանէր զՔաղկեդոնացիսն. եւ երեւեալ նմա սատանայ 'ի կերպարանս հրեշտակի, ասէ ցնա. «Ընդէ՞ր հայհոյես զսուրբ ժողովն»։ Եւ փլոյց զաղիւսէ պատն 'ի վերայ նորա, եւ ոչինչ եղեւ նմա. եւ յարուցեալ խաչակնքեաց ընդդէմ (սատանայի ) եւ չիք եղեւ»։
       ԾԲ. «Պատմեցին մեզ երկու եղբարք Կիլիկեցիք, թէ «Գնացաք առ Թէոդորոս Մանուեստացին (Մոպսուեստացի ), որ անկեալ 'ի խելաց եւ արարեալ էր մեկնութիւն Գործոցն եւ Աւետարանին Յովհաննու գլխոյն , եւ յանդիմանեցաք զնա. եւ եհար զնա հրեշտակ Տեառն, եւ յետ երից աւուրց սատակեցաւ, որ էր յաշակերտացն Նեստորի »։
       ԾԳ. «Ի Պատմփիլիա երկու դասք, ուղղափառք եւ հերեստիկոսք, փայտ կոտորէին, եւ վիճէին վասն հաւատոյ. եւ վկայութիւն ճշմարտութեանն կամեցան խնդրել, եւ գտան հնար զայս. բերին զտումարն Լեւոնի եւ զսահմանն ուղղափառացն, եւ ընկեցին 'ի հուր. եւ այլեցաւ տումարն Լեւոնի եւ անարատ մնաց ուղղափառացն. եւ միաբանեալ դարձան յուղղափառութիւն»։
       ԾԴ. «Նախ քան զժողովն Քաղկեդոնի երեք ամաւ, յերուսաղէմ յեւթներորդ ժամու աուրն երեք արեգակն երեւեցաւ, մի յերեւելք, մի յարեւմուտք, եւ մի 'ի մէջ երկնից, որ ցուցանէ թէ երեք ժողովն է լուսաւորիչ աշխարհի եւ ոչ այլքն»։
       ԾԵ. «Ի դառնալն Յոբնաղայ 'ի ժողովոյն Քաղկեդոնի` ելին ընդդէմ եկեղեցականք եւ ժողովրդականք յանդիմանել զնա. եւ հայրն Պետրոս նստաւ 'ի լռութեան, եւ երեւեալ նմա Փրկիչն ասէ. «Ես զրկեցայ եւ հաւատս իմ այլայլեցաւ, եւ դու հանգի՞ստ խնդրես քեզ»։ Եւ յարուցեալ գնաց նա` եւ Թէոդոսիոս ընդ նմա, այն որ յետոյ ձեռնադրեցաւ եպիսկոպոս, որ եւ կարի իսկ հայհոյէր զՅոբնաղ: Եւ հրամայեաց Յոբնաղ զօրականի միում ըմբռնել զնա որպէս խռովարար. եւ շարժեցաւ հայրն Պետրոս, բուռն եհար ղուրարէն Յոբնաղայ եւ պատառեաց, եւ ասաց: «Դու ես որ հաւատ փոխես. զայլն թող, զքո գործքն այս գիշեր ասեմ` զինչ գործեցեր. եւ խնդրեմ հուր երկնաւոր մաշել զքեզ եւ զքոյսդ»։ Եւ անկաւ յոտս նորա եւ ասաց. «Ողորմեա, հայր սուրբ, խնայեա'»։ եւ առեալ զԹէոդոս գնաց Պետրոս 'ի յարկս իւր»։
       ԾԶ. «Թէոսովիոս այր իմաստուն եւ սուրբ, տանջէր 'ի խորհուրդս իւր վասն երկու բնութեանցն, եւ խնդրէր յԱստուծոյ լալով` յայտնել նմա: Եւ երեւեցաւ նմա Յովհաննէս Աւետարանիչն եւ ասէ. «Որ էրն 'ի սկզբանէ, նա է զոր շօշափեցաք, զԲանն կենաց, եւ ոչ է երկու բնութիւն»։ Եւ զայս լուեալ հաստատեացաւ 'ի մի բնութեանն»։
       ԾԷ: «Այր մի սուրբ տեսեալ բազում ժողով եպիսկոպոսաց, եւ 'ի միջի նոցա Պաւղոս առաքեալ որ ասէր: «Ա՞յդ է իմ պատուէրն, զա՞րդ ուսուցի. արդ եկայք առէք 'ի սափորոյս եւ լուացէք զերեսս ձեր»։ Եւ իբրեւ լուացին` ամենեքեան սեւացան, եւ ասէ: «Այդպէս ամենեքեան սեւացայք»։
       ԾԸ. «»Մարկիանէ ոմն աշխարհական յանդիմանեաց զՊամփիլայ եպիսկոպոսն, որ առնէր քարոզ երկու բնութիւն ասելով. եւ մատնեցին զնա տուկի (դքսի ) քաղաքին, եւ տանջեաց զնա արջառաջլօք. եւ այր մի լուսաւոր մօտ կայր նորա` եդեալ ձեռն, եւ ոչ ցաւէր նմա, սակայն իջանէր արիւն: եւ արար բժշկութիւն ցաւոց 'ի ժամուն յայնմիկ»։
       ԾԹ. «Սուրբն Տիմոթէոս պատմեաց հօրն Յովհաննու յորժամ յաքսորս էր, թէ «Յորժամ կամէր լինել ժողովն Քաղկեդոնիե, եւ եկին հրաւիրել զիս. եւ յայնմ գիշերի տանէին զիս յեկեղեցին 'ի պատարագի, եւ նշխարն էր սեւացեալ իբրեւ զածուխ, եւ բաժակն քացախ, եւ ոչ կարացի հաղորդել, եւ իմացայ զոր կամէր լինլ»։
       Կ. «անաստաս աբեղայ ուռհայեցի, աշակերտեցաւ հօրն մերում Պետրոսի եւ հաղորդեցաւ 'ի նմանէ, եւ յայնմ գիշերի նոր մկրտեալ տեսանէր զինքն, եւ ոմն ծեր մեկնեաց, թէ յուղղափառութիւն դառնալ` նորանալ է սրբութեամբ»։
       ԿԱ. «Թամասիոն երէց պատմեաց մեզ, թէ «Յորժամ գայր հերետիկոս եպիսկոպոսն 'ի ժողովոյն Քաղկեդոնի, մկրտէի ես տղայ մի, եւ տեսայ ես եւ ժողովրդականքն, զի Հոգին Սուրբ աղաւնակերպ ել յաւազանէն եւ գնայր, եւա սաց զօդաւոր ձայնիւ, թէ «Ես ոչ այլ դառնամ յայդ աւազանդ»։
       ԿԲ. «Պատմեաց մեզ հայրն Պետրոս, որ կայր իւր եկեղեցական մի, որ խմորեալ էր յաղանդն Քաղկեդոնի, եւ դիպեցաւ նա 'ի նեղ շուկայ մի, եւ ջանաց դարձուցանել զերեսս իւր, եւ նեղ էր տեղին` չկարաց. եւ եկեղեցականն երկրպագելով ողջոյն ետ, եւ նա յամօթոյն էառ զողջոյնն. եւ յանմ գիշերի տեսանէր դաշտ մի, ուր ժողովեալ կային ամենայն սուրբք , եւ Քրիստոս Աստուած 'ի մեջ նոցա փառօք նստեալ: Եւ գնաց երկրպագեաց նմա, եւ Տէրն դարձոյց զերեսս իւր 'ի նմանէ: եւ գիտաց թէ այն է պատճառն, զի էառ զողջոյն հերետիկոսին, եւ անկաւ յերեսս իւր. եւ մինչ բարեխօսէին ամենայն սուրբք, ոչ հայեցաւ 'ի նա»։
       ԿԳ. «Ոմանք աշխարհականք արեւելեան ուղղափառք գնացին ճանապարհաւ 'ի Բիւրիտոնիա, գւ գնացին առ Սիւնակեաց մի, եւ նա ասաց ցնոսա. «Լսեմ թէ ոչ հաղորդիք յեկեղեցիսս մեր»։ Եւ նոքա ասեն. «Ունիմք առ մեզ հաղորդ 'ի հարցն մերոց ուղղափառաց, եւ նոցա հրամանաւ հաղորդիմք»։ Եւ նա սաստեաց եւ ասէ. «Դուք աշխարհականքդ եւ զիա՞րդ իշխէք նախատել զմեզ. եւ զոր ունիք առ ձեա, այդ չէ հաղորդ»։
       Եւ նոքա տրտմեցան եւ ասեն. «Զի՞նչ է այս»։ Եւ յաւուր կիւրակէի տեսին զհաղորդն իւրեանց եւ էր վառեալ լուսով եւ անոյշ հոտով. եւ ոմն 'ի նոցանէ հաւատացեալ էր սիւնակեցին, եւ տեսանէր զիւր մասն միս արիւնաթաթախ, եւ մեղայ ասաց. եւ հաստատեցան յիւրեանց կրօնսն , եւ փոխեցաւ մասն եւ հաղորդէին անխիղճ»։
       ԿԴ. «Ստեփաննոսի սարկաւագապետին Երուսաղէմի քոյր մի կայր կուսան սուրբ: որ պահօք եւ աղօթիւք կատարէր զաւուրս իւր. եւ եհաս 'ի կատարելութիւն այնչափ, որ յորժամ երթայր յեկեղեցին սուրբ Ստեփաննոսի եւ Յովհաննու, տեսանէր զսուրբն Ստեփաննոս եւ զՅովհաննէս. եւ յետ ժողովոյն Քաղկեդոնի դարձեալ գնայր աղօթէր ըստ սովորութեանն ընդ խմորեալսն յաղանդն. եւ երեւեալ նմա սուրբն Ստեփաննոս ասէ. «Քոյր, երթ նիստ 'ի տան քո, մի ' գար այսր. եւ մեք առ քեզ ամք. ժողովոյս չկամիմք լինել ուրացողաց Քաղկեչոնացւոց»։
       ԿԵ. «Կին մի ուղղափառ պամփիլացի բնակէր յԵրուսաղէմ :, եւ գնաց ընդ մեծ ժողովոյ 'ի տաճար Համբարձմանն, եւ դիպեցաւ նմա մնալ 'ի տաճար Համբարձմանն, եւ փակեցաւ դուռնն, եւ զգիշերն աղօթեաց յեկեղեցին, եւ վաղիւն չոգաւ 'ի խրճիթն: Եւ յետ աւուրց կալաւ զնա ցաւ մահու, եւ տեսանէր զի կային առ ընթեր նմա հրեշտակք, եւ վիճէին ընդ նմա. դարձաւ առ մերձակայքն եւ ասէ. «Տեսէք զի՞նչ ասեն ընդ իս մեղադրութիւն, թէ զիա՞րդ վճարես ուղղափառութեամբ զկեանս քո, եւ համարես զքեզ կատարեալ, զի զանարժանիցն պատարագն տեսեր եւ զհաղորդութիւնն, եւ աղօթեցեր ընդ նոսա »։ Նոյն կինն այն կանգենեալ 'ի հիւանդութենէն` ապաշխարեաց, զի խնդրեաց յԱստուծոյ եւ ընկէց զինքն յանդիման սեղանոյն Աստուծոյ, եւ գոչէր արտասուօք թէ` զիա՞րդ խոստովանեսցուք զհաւատն ուղղափառ, յայտնեա մեզ սուրբ եկեղեցի: Եւ եղեւ ձայն 'ի սուրբ սեղանոյն եւ ասաց. «Որդին Աստուծոյ նոյն է որ ծնաւն 'ի կուսէն, նոյն է որ խաչեցաւն, նոյն է որ թաղեցակ, նոյն է որ յարեաւ եւ գալոց է»։
       * Պամփիլացւոց կուսանաց վանաց աւագ մի կայր, որում անուն էր Զոյի, եւ էին ուղղափառք: Եւ յաւուր միում յափշտակեցաւ մտօք 'ի դրախտն , եւ ցուցին նմա զծառն կենաց. եւ տեսանէր թէ ո'րպէս պարք մեղուաց գային եւ ջանային յարեալ 'ի ծառն կենաց: Եւ սարկաւագ մի լոյս զգեցեալ հալածեաց զնոսա. եւ հարցանէր Զոյի թէ` «Զի՞նչ է այդ»։ Եւ ասէ սարկաւագն. «Ծառս Քրիստոս է, եւ մեղուքս ժողովն Քաղկեդոնի, որք չեն արժանի մերձենալ 'ի Քրիստոս»։ Եւ մինչ եկն Կլոդոնիոս եպիսկոպոսն յԱտալիա , յանդիմանեաց զնա Զոյի, թէ ընդէ՞ր ձեռագրեցեր 'ի տոմարին Լեւոնի: Եւ նա ասաց. «Մատամբ գրեցի, եւ ոչ մտօք»։ Եւ ասէ Զոյի. «Մեռեալ ձեռք զիա՞րդ կարէ գրել առանց կենդանի մատանց»։ Եւ հրաժարեաց 'ի նոցանէ իւր կուսանօքն»։
       ԿԷ: «Լեւոնտիոս անապատական տեսանէր զեկեղեցի մերկ, եւ զխորհուրդն վայթեալ, եւ ասէին. «Այս է նոցա եկեղեցին եւ պատարագն, որ չորրորդութիւն խոստովանեցան 'ի Քաղկեդոն»։
       ԿԸ. «Եւ այլ ոմն սուրբ եւ տեսանող տետեսանէր զեկեղեցին Կոստանդինուպօլսի ախոռ լեալ, եւ լի անսուրբ անասնովք եւ գարշ եւ զարզիր հոտով»։
       ԿԹ: «(Եպիսկտիտոս ) եպիսկոպոս հայր վանից Պամփիլոյ տեսանէր զեպիսկոպոսն Ամղիքոս զԵդեսեայ քաղաքի, այն ` որ կոչէր ողորմած, եւ զԵպիփան Պերկացի` թաղեալ 'ի ցեխս գարշ մինչեւ ցպարանոցն: եւ ասէ Ամղիքոս (ցԵպիփան). «Դու բարի գործովք զարդարեալդ, զիա՞րդ եղեր այդպէս»։ Եւ պատասխանի ետ (Եպիփան ) եւ ասէ. «Բարին յԱստուծոյ էր եւ չարս 'ի մէնջ. զի հնազանդեցաք ժողովոյն Քաղկեդոնի»։ Եւ ասէին թէ` նա էր նորոգել զտումարն Լեւոնի»։
       Հ. «Կին մի սուրբ եւ զգաստ Ակթասալի անուն, յետ ժողովոյն Քաղկեդոնի մտօք յերկուս բաժանեալ տարակուսէր` թէ յորո՞ց հաղարդիցի, եւ հայցէր յԱստուծոյ ցուցանել նմա: եւ տեսանէր եկեղեցի մի երկխորանի, եւ մեծ խորանն էր մերկ եւ Քաղկեդոնի մի 'ի վերայ, եւ փոքրն զարդարուն եւ ճառագայթաւոր եւ մանուկ մի հրեղէն 'ի վերայ նորա, եւ ասէր` թէ «»Առիս եկ` հաղորդեաց, 'ի բաց կաց յուրացողացդ»։ Եւ էր ինքն Քրիստոս որ ասէր զայս»։
       ՀԱ. «Ի վասն հօրն Ռոմանոսի էին երկու եղբարք, Տիմոթէոս եւ Յովհաննէս, Տիմոթէոս վախճանեցաւ եւ պատեցին զնա եւ տարան 'ի թաղել, եւ յանկարծ նստաւ 'ի դագաղսն առընթեր գերեզմանին եւ ասէ. «Գիտէ՞ք, եղբարք, որ առ իս չկայր այլ մեղաց պատճառ քան զայն` որ իրաւ կարծէի զերկու բնութիւն: Եւ վասն այնորիկ տանին զիս 'ի տանջանս, եւ խնայեաց յիս ողորմութիւնն Աստուծոյ, որ ամեմ ձեզ զայս վասն ձեր զգուշութեան, եւ որ հայցէք վասն իմ թողութիւն ուղղափառութեամբ ձերով»։
       ՀԲ. «ՅԱնտիոք Ասորւոց մերձ յարքունիսն բնակեալ էր ոմն այր սքանչելի, որ ոչ առնոյր ինչ յումեքէ, բայց սակաւ բանջար, որով լնոյր զպէտսն իւր. եւ զի սաստիկ եւ յայտնի յանդիմանէր զՔաղկեդոնիկոն, սպանաւ 'ի նոցանէ տանջանօք. քանզի ասէր նա` թէ «Հոտ անօրէնութեան գայ ինձ հանապազ 'ի տեանելն իմ զնոսա. եւ ոչ կարեմ տանել լռութեամբ»։