Տաղեր

Յամենայն ժամ օրհնեալ Հայրն անեղական,
Գովեալ Որդին անճառ, անհաս, անսահման,
Բարեբանեալ Հոգին, բղխումն իսկական,
Անցեալն, այժմ եւ յապայն յաւիտենական:

Արդ պատմեցից զվարս ումեմն մանկան,
Որ Պաղտասար անուն նա վերձայնական,
Ի յերկրէն Թօխաթու ելեալ սեպհական,
Զաւակ բարի ծնօղաց, արմատ օրհնութեան:

Կամաց իւր վարդապետին նա լինի հաւան,
Եկեալ գնայ ի գործ կօշկակարութեան,
Ի նաւընթաց քաղաքն Յիզմիր կոչական,
Որ առաջին վիճակն է ասիական:

Ու անդ ի հաւատոյն հետէ առժամայն,
Ի պահանջել զհարկ ընդիմոսական,
Սակայն ի նոյն ժամու լինի փոշիման,
Թէպէտ տհաս գոլով տասւերկուամեան:

Բազում կերպիւ խորհի հնար փրկութեան
Եւ գտանել անդրէն դեղ առողջութեան,
Յետոյ ելեալ անտի գաղտ եւ թաքնական,
Գայ հասանի յերկիրն Արարատեան:

Քանզի լուեալ, թէ անդ է երկնանման,
Լուսածաւալ տեղին Միածնին իջման,
Եկեալ անդ աւուրս ինչ առնէ օթեւան,
Բայց կիրս անցից իւրոց ո'չ յայտնէ մարդկան:

Անտի ելեալ շրջի ի տէղիսն այն
Եւ գտանի կայանս ինչ պատշաճական,
Որ դադարեալ յայնս ամս ինն լման,
Առ ոտս յարեալ արանց սրբազան:

Համբերէ քաջութեամբ բազում նեղութեան,
Յանձն առնելով զլուծն խոնարհութեան,
Անդադար աղօթէ առ անմահ Արքայն,
Առաջնորդել ինքն ի ռահ ուղղական:

Ասէ` Տէ'ր, թող զյանցանս իմ զանգիտութեան,
Ջնջեա զձեռագիրս անօրէնութեան,
Գիտեմ, որդեգրութեան ես ո'չ եմ արժան,
Այլ արտաքոյ դրանդ արա զիս վարձկան:

Նա, որ նախախնամողն է ազգի մարդկան,
Անտես չառնէ զայնս, որք ինքն դառնան,
Ներէ նոցա եւ խնամէ գթով հայրական,
Որք միանան ի սէր իւր արարչական:

Արկեալ ի սիրտ նորա սէրն աներկեղեան,
Որպէս երբեմն ի սիրտ Վահանայ Գողթեան,
Դառնալ անդրէն ի նոյն տեղին սահեցման
Եւ անդ կոխել զգլուխ որդուն կորստեան:

Յայնժամ փութով չուեալ ի տեղւոջէն այն,
Որ նժդեհ եւ պանդուխտ դադարեալ կայր այն,
Եւ գայ ի վայելուչ քաղաքն յԵրեվան,
Որ հուպ Էջմիածնին, երկիր Հայաստան:

Իսկ անդ իմն դիպւած նմա պատահի,
Պատճառաւ ոմն մանկան իւր քաղաքակցի,
Զի պարտիս դրամս ինչ միոյ տաճկի,
Ո'չ երկեալ պահանջէր կարի բռնալի:

Անդ սա երախտաւոր լինի հատուցման,
Յետ երից աւուրց ինքն հատուցանէ զայն,
Ապա վաղվաղակի փախչի մանուկն այն
Եւ տաճիկն պահանջէ ի սմանէ զլոմայն:

Սմին իրի անտի ելանեն եւ գան,
Ընդ առ նոյն ի քաղաք Թէօդուպօլսեան,
Անդ գտանեն զմանուկն եւ ըմբռնեն զայն
Եւ նա հատուցանէ նոցա առժամայն:

Այլ տաճիկն առ այն ծածուկ մախացեալ,
Քանզի զկերպ բանին վաղուց էր ծանեալ,
Շուտով ելեալ որդւոց Նեռանն ազդեալ,
Որք ըմբռնել զնա փութապէս եկեալ:

Ցասմամբ մեծաւ կալան եւ ածել յատեան,
Պատեցին զնովաւ որպէս չար գազան,
Ասեն` Երբեմն լեալ ես դու կըրստական
Այժմ ընդէ՞ր կաս ի կրօնս քրիստոնեութեան:

Եւ նա արիաբար եւ դէմ յանդիման,
Ասաց, թէ` Քրիստոս է իմ տէրն եւ արքայն,
Այո', ես ուրացայ զնա յանգիտութեան,
Բայց արդ հեղում զարիւնս իմ նորա փոխան:

Առժամայն կապանօք առ մօլլան տարեալ,
Զատամունս ի վերայ նորա կրճտեալ,
Որ նա եւս ողոգմամբ գանձ շատ խոստացեալ,
Զմանուկն հաւան առնել բնաւ չկարացեալ:

Լուսաւորեալ մտօք առնէր պատասխան,
Ո'չ երկնչէր ի շանցն, որ վերայ յարեան,
Թէպէտ տանջանք եւ այրումն եւ գան,
Սպառնային նմա, բայց չերկեաւ սուրբն այն:

Եդին ի պարանոցն զծանր շղթան,
Եւ զոտսն պնդեցին ի մէջ կոճեղան,
Նա գոհ տալով օրհնէր զՔրիստոս արքայն,
Որ միշտ նախախնամ է զիւր տկար ծառայն:

Բազում բանիւք կամէր պատրել զքաջ վկայն
Եպարքոսն, որ դիւաց եղեալ էր դարան,
Այլ նա չեղեւ բնաւ կորստադարան,
Քանզի ցանկայր լինիլ սրբոց բնակարան:

Այլ ետ չորից աւուրց կացուցին յատեան,
Հարցանէին, թէ` Զի՞նչ տաս մեզ պատասխան,
Նա դաւանեաց զՔրիստոս` արարիչ արքայն,
Յաղագս որոյ հատին վճիռ գլխատման:

Նախ ի կենաց հացէն մարմնոյ արեան
Հաղորդեցաւ, մինչ դեռ կայր բանտին ի շղթայն,
Յապաւինեալ յաստուած եւ ի սուրբ վկայն,
Որ նախկին հեղինակն է համբերութեան:

Սիրով Հոգւոյն վառեալ էր արի վկայն,
Առ ոչինչ համարէր զտանջանսն զայն,
Որք յընթանալն իւր ի տեղի մահւան,
Այնպէս շուտով փութայր, իբր ի հարսնարան:

Առեալ դահիճն զսուրն եւ դիմեալ ի յայն,
Եհատ զպարանոց նոր վկային այն,
Եւ մինչ զգոհութիւնն առնէր ի բերան,
Փոխեցաւ յերկրայնոցս յերկնային խորան:

Յայն քրիստոնէիցն բազում գանձս տըւեալ,
Առեալ զսուրբ մարմինս նորա, ամփոփեալ,
Օրհնութեամբ զգոհութիւնս փրկչին մատուցեալ,
Որ զանգին մարգարիտն զայն ինքեանց բաշխեալ:

Սա ի թըւոջ մերս ազգի Հայկազեան
Հազար հարիւր քսան եւ մէկ ի լման
Յունիս ամսոյ չորսում` տօնին Գայեանեան
Կատարեցաւ մահուամբ մարտիրոսական:

Սակաւ բան այս եղեւ շարադրական,
Ձեռամբ Յակոբ էրէց լոկ եւ սոսկական,
Մականւամբ Մաքսաւոր, որ վերկոչական,
Ի քաղաքս Արզրում սնեալ սեպհական:

Սիրով հայցեմ ի ձէնջ հարք իմ պատուական
Ներել բանիս այսմիկ անյարմարական,
Զկարի