1
Ընդ
այսոսիկ
հանդերձ
աստուծով
առաջիկայ
տեսութիւն
ՊՐԱԿՔ
Թ
2
Զհանդիսասիրացն
զպարգեւս
հանրականացն
եռակի
շնորհեալ,
եթէ
ոչ
սոսկ
ի
մտածութեան
են,
այլ
ենթակայացեալք.
եւ
եթէ
ոչ
են
մարմինք,
այլ
անմարմինք.
եւ
եթէ
յառաջ
քան
զբազումս
են,
եւ
ի
բազումս,
եւ
ի
վերայ
բազմաց.
բե՛ր
այսուհետեւ
եւ
զընդդէմսն
նոցա
եդեալ՝
զստոյգն
ուսցուք։
3
Քանզի
ոմանք
ասեն,
թէ
ոչ
են
ենթակայացեալք,
այլ
ի
սոսկ
մտածութեան
են.
եւ
ոչ
են
անմարմինք,
այլ
մարմինք.
յառաջ
քան
զբազումս
եւ
ի
բազումս
ոչ
ասեն
լինել,
այլ
ի
վերայ
բազմաց։
4
Եւ
զառաջինն
այսպէս
ասեն,
թէ
ի
սոսկ
մտածութեան
են,
եւ
ոչ
են
ենթակայացեալք.
քանզի
որք
ոչ
են
ի
բնութենէ
ստեղծեալ,
այլ
ապաւէն
իւրեանց
լինելութեանն
զմեր
տրամախոհութիւնս
ունին,
զայսոսիկ
ասեմք
ի
սոսկ
մտածութեան,
որպէս
զեղջերուաքաղն։
5
Իսկ
առ
երկրորդն
ընդդիմաբանեն
ասելով,
թէ
մարմինք
են
ընդհանուրքն,
զի
զնոյն
բնութիւն
ընդունին
զմասնականացն
եւ
զնոյն
սահմանս։
6
Արդ,
եթէ
ընդհանուրն
մարդ՝
պարտ
է
եւ
զսահման
ընդունել
զմասնական
մարդոյ.
եւ
եթէ
ոչ
ընդունի
զմասնականին
սահման,
ապա
եւ
ոչ
ընդհանուր.
իսկ
եթէ
ընդունի՝
մարմին
է
ամենայն
իրաւք.
քանզի
կենդանի
բանաւոր,
մահկանացու,
մտաց
եւ
մակացութեան
ընդունակ՝
ամենայն
իրաւք
զմարմնաւոր
յայտնէ։
7
Իսկ
առ
երրորդն
ասեն
թէ
ոչ
է
նախ
քան
զբազումս,
որպէս
յայտ
առնէ
Արիստոտէլ
ասելով,
թէ
տեսակք
ի
բաց
երթիցեն,
քանզի
ընդհանրականն
ոչ
է.
զի
յերկբայս
է
վասն
այսոցիկ
Արիստոտէլ.
ապա
թէ
է՝
ի
մերում
տրամախոհութեան
միայն
է։
8
Այլ
եւ
ոչ
ի
բազումս
ասեն
գոլ.
քանզի
ասեն,
կամ
զմի
բնութիւն
ենթակայացեալ
եւ
ի
բազմաց
ունակացեալ,
կամ
զբազումս
ի
բազումս
տեսանել։
9
Եւ
եթէ
մի
բնութիւն
ասեն
ըստ
ինքեան
ենթակացեալ,
սուտ
ասեն.
քանզի
յանդիմանեցաւ
յառաջնումն
ձեռնարկութեանն։
10
Իսկ
եթէ
բազումս,
եւս
անկարելի
է՝
զ՚ի
վերայ
բազմացն՝
միայն
ասել։
11
Եւ
բարւոք
ասեն,
քանզի
այս
որ
ի
վերայ
բազմացս
է
ընդհանուր,
ոչ
եթէ
վասն
զի
ի
բազումս
է՝
վասն
այնորիկ
ընդհանուր
է.
քանզի
կարող
գոյ
եւ
ի
Սոկրատումն
միայն
տեսանիլ.
այլ
վասն
զի
ի
Պղատոն
հայելով
եւ
ի
յառաջագոյնսն
քան
զնա,
նոյնպէս
էին
եւ
որ
ի
վերջոյ
քան
զնա։
12
Եւ
համայն
իսկ
ասել,
թէ
վասն
զի
նախ
եղելոցն,
եւ
որ
լինելոցն
են,
եւ
որ
ենս
պատկանին,
վասն
այնորիկ
ասի
գոլ
ընդհանուր։
13
Իսկ
այս
ապրի
եւ
լինի
ի
մերում
տրամախոհութեանս.
քանզի
հայելով
ի
Սոկրատէս
եւ
ի
միւսն,
որք
զնոյն
բնութիւն
ունին,
ասեմք
գոլ
զընդհանուրն։
14
Եւ
արդ,
զի՞նչ
ասասցուք։
15
Բարիո՞ք
տարակուսեցին
առ
ամենայն։
16
Ասասցուք՝
թէ
ոչ.
քանզի
եւ
ոչ
ի
սոսկ
մտածութեան
են՝
որպէս
ասեն,
այլ
ենթակայացեալ
են.
ոչ
ըստ
ինքեան,
այլ
ի
մերում
տրամախոհութեանս։
17
Քանզի
եթէ
զոչ
գոյն
ասեմք
ի
սոսկ
մտածութեան,
այս
ինքն
զեղջերուաքաղն։
18
Ապա
թէ
այդպէս
է,
ընդհանուրն
ոչ
է
սոսկ
մտածութեան.
քանզի
ի
գոյիցն
ճանաչեմք
զհանուրն։
19
Իսկ
այսպիսիս
ի
մերում
մտածութեան
ապրի,
այլ
ոչ
եթէ
ըստ
ինքեան
ենթակայանայ։
20
Իսկ
առ
երկրորդն՝
թէ
մարմինք
են
եւ
եթէ
անմարմինք,
ոչ
ինչ
է
մեզ
փոյթ.
քանզի
ենթակայանայ
ի
մերում
տրամախոհութեան,
որ
է
ի
վերայ
բազմաց։
21
Իսկ
առ
երրորդն
բարիոք
ասացին՝
ոչ
գոլ
յառաջ
քան
զբազումս.
քանզի
ոչ
գոն
ենթակացեալք,
բայց
եթէ
ըստ
գիտութեան
աստուծոյ,
որպէս
ասէ
Արիստոտէլ։
22
Իսկ
ի
բազումսն
գոլ
ոչ
է,
զի
եւ
ոչ
ի
գիտութեան.
քանզի
գիտութիւն
ի
մեզ
է,
կամ
յարարչին,
որ
է
յառաջ
քան
զբազումս։
