Պատմութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Եւ եղեւ ի ժամանակին յայնմիկ նուաճեալ ընդ ինքեան Վստամայ զերկոսին թագաւորսն Քուշանաց, զՇաւկն եւ զՊարիովկն. եւ գումարեալ զամենայն զաւրսն կողմանց Արեւելից՝ դիմեաց գնաց յԱսորեստան զաւրու մեծաւ եւ հզաւր յոյժ, զի սպանցէ զԽոսրով եւ առցէ յինքն զթագաւորութիւն նորա: Եւ զաւրք նորա կային յաջմէ եւ յահեկէ բացագոյն ի նմանէ. եւ արքայն Քուշանաց Պարիովկն ի թիկունս նորա զկնի նորա: Յայնժամ արկեալ ի միտս իւր նենգաւոր արքային Քուշանաց՝ երթեալ անցանէր /510բ/ զառաջեաւ նորա սակաւ արամբք, եւ իջեալ յերիվարէն երկիր պագանէր ի վերայ երեսաց իւրոց եւթն անգամ: Եւ մատուցեալ սա յառաջ՝ հրամայեաց հեծանել անդրէն յերիվարն իւր: Եւ դարան գործեալ էր նմա ի ճանապարհի: Ասէ ցնա Պարիովկն. «Հրամայեա՛ արձակել ի քէն զամբոխդ, զի խաւսեցայց ինչ ընդ արքայի բանս ինչ խորհրդեանե: Որոյ ոչ զգացեալ զնենգութիւն նորա՝ հրամայեաց մարդկանն երթալ յինքենէ: Եւ եղեւ մինչդեռ երթային նոքա զճանապարհն եւ խաւսէին՝ ելին յանկարծակի դարանակալքն ի տեղւոջէն իւրեանց, եւ հարեալ սպանին զՎստամ: Եւ ժամադիր լեալ զաւրացն իւրոց Պարիովկն՝ ազդ առնէր նոցա փութանակի, եւ նոցա զհետ արշաւեալ հասանէին եւ կալեալ զկին Վստամայ եւ զամենայն աղխ եւ զկարասի նորա՝ դարձան փութանակի եւ գնացին:

Անագան ուրեմն եւ ապա յետ աւուրց ինչ անցելոց ազդ լինէր ամենայն զաւրացն. եւ նոքա լքեալ քակտեցան ի միմեանց, եւ մեկնեալ գնացին յիւրաքանչիւր ի տեղիս: Գնացին նոյնպէս եւ զաւրն Գեղումն որ ընդ նմա, եկեալ հասեալ փութանակի յամուրս աշխարհին իւրեանց, եւ արքն այն հայաստանեայք, որ ապստամբեալ էին ի Սպահան եւ գնացեալք առ Վստամ՝ ընդ նոսա: Իբրեւ գնացին նոքա յերկիրն որ կոչի Կոմշ, որ կայ անդրէն ի թիկանց Վրկանի, յայնմ կողմանէ սարոյն, որ անցանէ ընդ մէջ նոցա, եւ հասին ի գեւղն, որ կոչի Խեկեւանդ՝ ընդդէմ ելանէր նոցա Շահր Վահրիճ, եւ Սմբատ Գուրկան մարզպան հանդերձ բազմաւ: Եւ զաւրք Գեղումք ոչ աւելի քան զերկուս հազարս: Եւ պատերազմ ի վերայ երկրին այնորիկ: Հարին զզաւրն Պարսից, եւ փախստական արարեալ հալածական տանէին. զբազումս սպանեալ եւ զբազումս ձերբակալ արարեալ դարձան անդրէն եւ բանակեցան մաւտ ի տեղի պատերազմին եւ արքն այն հայաստանեայք ընդ նոսա: Մեռան բազումք եւ ի զաւրացն եւ ի հայաստանեայցն, որ ընդ մարզպանին Սմբատայ: