Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Ղ. Եւ խաւսեցեալ զայս ամենայն բանս Մամիկոնենին Վահանայ ընդ Շապհոյ խորհրդեան դպրի եւ ընդ Միհր-Վշնասպայ Ճուարշացւոյ` յուղարկեաց զնոսա. առաքեաց եւ Մամիկոնեանն Վահան ընդ պատգամաւորսն Նիխորոյ եւ յիւր ուխտակցացն զՅաշկուր Արծրունի եւ զՍահակ Կամսարականն, զերանելւոյ զԱրշաւրայ զորդի, եւ զՎասաւուրտ Կարքային , եւ զԱռաւան Աղբեւրկացի եւ զՊաճոկ ի Մարդպետական գնդէն։ 2  Եւ հրաժարեալ զամենեսեան զնոսա Մամիկոնենին Վահանայ` արձակէր խաղաղութեամբ առ Նիխոր։
       * , եւ տեսեալ Նիխորոյ զՀայերն, որ չոքան առ նա ի Մամիկոնենէն Վահանայ` ամենայաւժար սրտիւ խնդութեամբ ուրախացաւ։ 4  Եւ հրաման տուեալ ընթրեացն` ընկալաւ զնոսա բազում գոհութեամբ եւ յոյժ սիրով, յիշելով հանապազ ըստ ամենայն բաժակի զքաջ Մամիկոնեանն Վահան. եւ կատարեալ զուրախալից ընթրիսն` գնային յիւրաքանչիւր վանս։ 5  Եւ ընդ առաւաւտն ժողովեցան ամենայն ատեանն Պարսկաց առաջի Նիխորոյ, եւ աստուածուրաց մար դիկն որ անդ էին. եկեալ եւ պատգամաւորքն որ ի Նիխորոյ առ Մամիկոնեանն Վահան երթեալ էին, Շապուհ եւ Միհր-Վշնասպն, եւ հայ նախարարքն եւ այլ արքն ի Մամիկոնենէն Վահանայ որ ընդ նոսա էին։ 6  Եւ տուեալ զպատգամն Մամիկոնեանն Վահանայ` Շապհոյ եւ Միհր-Վշնասպայ առաջի ամենայն ատենին յայտնապէս։ 7  Եւ լուեալ Նիխորոյ զամենայն զբանսն եւ զխաւսս Մամիկոնենին Վահանայ, եւ խնդալից եղեալ` ասաց առաջի ամենե ցուն, թէ «Ամենայն բանքդ այդ եւ պատգամդ զոր յղեալ է Վահանայ` արդարեւ աստուածոց արժանի. քանզի որպէս անմեղ են մարդիկն այն, զորս բռնի տարաւ Պերոզն եւ Հեփթաղին կոտորեալ ետ, եւ զամենայն զարիւնն զայն աստուածքն ի Պերոզի գլխոյն խնդրելոց են` նոյնպէս անվնաս է Վահանն յամենայն իւր իրքս, զոր խորհեցաւ եւ գործեաց. զի ի բռնութենէ չարութեանն Պերոզի գործեաց, եւ ոչ իւրով կամաւ։ 8  Եւ ես մինչեւ ցայսաւր չէի մխիթարեալ ի մեծ բեկմանէն որ եհաս Արեաց աշխարհին . բայց այդ լուր ուրախացուցեալ մխիթարեաց զիս այսաւր։ 9  Բայց տացեն աստուածքն եւ զաւրն տեսանել, որ Վահան յիմ ձեռն նուաճեալ` Արեաց ի ծառայութիւն հնազանդի»։
       10  Եւ խաւսեցեալ զայս այսպէս Նիխորոյ առաջի ամենայն ատենին, եւ լուեալ զայս ուխտապահ նախարարացն Հայոց եւ այլ արանց, որ եկեալ էին ի Վահանայ Մամիկոնենէ` տային փառս Աստուծոյ, յորոյ ձեռս են սիրտք իշխանաց, եւ որպէս ինքն կամի` տայ բարբառել նոցա։ 11  Կոչէր այնուհետեւ վաղվաղակի Նիխոր զնոյն պատգամաւորս, զՇապուհ խորհրդեան դպիր եւ զՄիհր-Վշնասպ Ճուարշացի, եւ գրէր նամակ առ Մամիկոնեանն Վահան աւրինակ զայս.
       * , զոր ես առաքեցի առ քեզ. եւ գրեցի բովանդակ զնոյն բանս քո ի նամակիդ, ծանուցանել քեզ, թէ արդարեւ խաւսեցան ընդ իս զամենայն, եւ լուայ։ 12  Արդ` արի՛ ե՛կ առ իս վստահութեամբ, եւ զամենայն խնդիրս քո, զոր ի ձեռն դոցա յղեցեր առ իս, եւ այլ ինչ զոր դու ասես` ուխտեալ է Արեաց տեառնն եւ ամենայն Արեաց աւագանւոյ` տալ լիով եւ կատարել. եւ զքեզ եւ որ ընդ քեզ են, որպէս քո կամք են` Արեաց տէրն շքեղ առնէ եւ արձակէ ի Հայս»։
       * Վահանայ` սիրով ընկալեալ Նիխորայ եւ պատուեալ` արձակէր ընդ պատգամաւորս իւր առ Մամիկոնեանն Վահան. մեծաւ պատուիրելով յանձնէր նոցա` վաղվաղակի եւ անյապաղ ածել զՄամիկոնեանն Վահան. եւ հրաժարեալ զնոսա Նիխորոյ` արձակէր սիրով։ 14  Եւ տեսեալ զայն աստուածուրաց խաբեբայիցն , որք ի միաբանութեան Պարսկացն էին, թէ ո՛րպէս յապստամբացն եկեալ Հայք ի Նիխորոյ պատուեալք եւ մեծարեցան ի Պարսկացն, եւ ինքեանք արհամարհեալք են իբրեւ զանպիտանս` դարձեալք լի ամաւթով յերկիր կործանէին։ 15  Եւ տեսեալ զայն ուխտապահ նախարարացն Հայոց եւ այլոցն որ ընդ նոսա էին` ակն արկեալ ցուցանէին միմեանց զկորանս նոցա։ 16  Իսկ մի ոմն ի յուխտապահացն ասէ ցնո սա. «Զի եթէ լոկ ի բանիցն խաւսելոյ ընդ մեզ սիրով Նիխորոյ զձեաւք այդպէս ամպ մթագին եւ շափառուկ անկաւ, եւ չերեւիք ի գետնոյդ, իսկ յորժամ շնորհեսցէ Քրիստոս, եւ տեսանիցէք փառաւորեալ զՄամիկոնեանն Վահան եւ զայլ ուխտապահսն որ ընդ նմա են փառաւքն, զոր տալոց է Քրիստոս` խորտակիցիք իսկ արդեաւք եւ հեղձանիցիք. այլ ի մեծի աւուր յանշէջ գեհենին զի՞նչ արդեաւք գործիցէք հէքքդ եւ թշուառականքդ»։
       17  Եւ զայս ասացեալ առն` գնային ընդ պատգամաւորսն Նիխորոյ առ Մամիկոնեանն Վահան։ 18  Եւ հասեալ պատգամաւորացն Նիխորոյ առ Մամիկոնեանն Վահան եւ մատուցեալ զնամակն Նիխորոյ, եւ յայնմանէ գիտաց ի գրելոցն, թէ լուեալ տեղեկացաւ Նիխոր ի պատգամաւորացն զամենայն յղեալսն իւր առ նա, եւ ոչ էր բան յամենայն խաւսիցն Մամիկոնենին Վահանայ` զոր թէ չէր թուեալ Նիխորոյ։ 19  Ի պատգամաւորացն տեղեկացեալ ծանեաւ եւ զայն , թէ ո՛րպէս խնդութեամբ եւ սիրով ընկալեալ զնախարարսն մեծարեաց Նիխոր. պատմեցին եւ զչարաչար կորանս ուրացողացն ջոկոյ, եւ թէ ո՛րպէս կարի եւ փութով զերթս քո խնդրէ փափաքելով. զոր եւ պատգամաւորացն Նիխորոյ ստիպով հաւանեցուցանէին զնա երթալ։