ԻԶ.
Եւ
հասեալք
ամենեքեան
սոքա
ի
դուռն`
յանդիման
եղեն
նախ
մեծամեծացն
դրան
արքունի
եւ
ապա
թագաւորին
Յազկերտի։
2
Հրաման
տուեալ
արքային
Պարսից
Յազկերտի
առ
վաղիւն,
որպէս
զի
աւագանին
դրանն
հանդերձ
երեւելի
մոգաւքն
առաջի
նորա
լիցին
ի
խորանին։
3
Եւ
ասացեալքն
ի
թագաւորէն
կատարէին
առ
վաղիւն։
ի
Հայոց,
ի
Վրաց
եւ
յԱղուանից
զառաջեաւ
ածել։
5
Եւ
նախգոյն
հարցեալ
ցՀայոց
տանուտեարսն
եւ
ցսեպուհսն`
ասէր,
ե
թէ
«Նախ
եւ
առաջին
կամիմ
լսել
ի
ձէնջ,
եթէ
զի՛նչ
համարեալ
եմ
ես
ձեզ,
եւ
կամ
թէ
ո՛րպէս
կարծէք
զձեր
անձինս
լինել
»։
6
Եւ
նոցա
պատասխանի
արարեալ
միաբան
ասացին,
ե
թէ
«Այդ
տեսութիւն
եւ
գիտելութիւն`
եւ
առանց
պատասխանի
լսելոյ
ի
մէնջ`
յայտնի
է
ամենայն
Արեաց
եւ
անարեաց»։
7
Եւ
թագաւորն
անդրէն
երկրորդեալ
ասաց,
ե
թէ
«Յայտնի
եւ
անծածուկ
են
այնոցիկ,
որ
ընդ
իմով
իշխանութեամբ
են
եւ
հրամանի
իմում
ընդդիմանալ
չիշխեն
ամենեւին.
բայց
ես
ի
ձէնջ
կամիմ
լսել,
եւ
զձեր
ճանաչողութիւնդ
կամիմ
գիտել,
եթէ
զի՞նչ
հաշուեալ
կարծէք
զիս.
ասացէ՛ք
ցիս»։
8
Եւ
նոցա
պատասխանի
արարեալ
ասացին,
ե
թէ
«Մեք
զձեզ
թագաւոր
գիտեմք,
որպէս
ամենեցունց`
առաւել
եւս
մեր.
իշխանութիւն
ունիս
նման
Աստուծոյ
ի
վերայ
մեր
եւ
ամենայն
մարդոյ
որ
է
ի
թագաւորութեան
քում`
սպանանել
եւ
կեցուցանել»։
9
Եւ
Յազկերտի
արքայի
լուեալ
ի
նոցանէ
եւ
ամենայն
դրանն
աւագանւոյն
զայսպիսի
պատասխանիս`
ասէ
ցնոսա
թագաւորն
Յազ
կերտ.
«Այդ
պատասխանիք
ձեր
ի
նամակէն,
զոր
ետուք
բերել
առ
իս`
շատ
հեռի
են
եւ
աննմանք։
10
Վասն
զի
ի
նամակին
յայտ
արարեալ
էր,
եթէ
է
իւիք,
ծառայեմք
քեզ
եւ
կամաց
քոց
եւ
հրամանի
չընդդիմացեալք
հաւանիմք.
եւ
է
ինչ,
զոր
ոչ
քեզ
պարտ
է
ասել
եւ
ո՛չ
մեզ
հնար
հնազանդել
եւ
յանձն
առնուլ։
11
Արդ`
ի
մեր
թագաւորութենէս
եւ
ամենայն
Արեաց`
ի
ձէնջ
նախ
եւ
առաջին
կարեւոր
եւ
պիտոյ
խնդիր
այդ
է,
եւ
այդու
ճանաչի
մեր
առ
ձեզ
տէրութիւն
եւ
խնամարկութիւն,
եւ
ձեր
առ
մեզ
արդարամտութեամբ
ծառայութիւն
եւ
հնազանդութիւն.
զի
զվաստակոյ
եւ
զաւգտէ,
որ
մինչեւ
ցայսաւր
ձեր
առ
մեզ
թագաւորս
եւ
առ
Արեաց
աշխարհս
ցուցեալ`
գոհ
եմք.
եւ
արդ
կամիմ
պատուով
եւ
մեծամեծ
փառաւք
արձակել
զձեզ
յաշխարհն
ձեր.
միայն
եթէ
զայդ
եւս
զիմ
,
որ
վասն
ձեր
հոգւոյ
փրկութեան
հոգացաք`
յանձն
առնուք
եւ
դառնայք
ի
կորստեան
ճանապարհէն,
յորում
ցայժմ
իբրեւ
զկոյր
մի
ի
խաւարի
շրջեալ
էիք։
12
Ապա
եթէ
այլազգագոյն
ինչ
խորհիք,
եւ
արդարեւ
յորում
միտս
եւ
մոլար
աւրէնս
ցայժմ
կեցեալ
էք
եւ
ի
նմին
յամառեալ
պնդիք
դուք,
Հայք,
Վիրք
եւ
Աղուանք`
առ
ոչինչ
համարիմ
զայնչափ
ի
ձէնջ
աւգուտս
եւ
,
այլ
կնաւ
եւ
որդւովք
եւ
ազգաւ
կորուսանեմ
ի
միջոյ»։
աշխարհաց
ազատանւոյն`
լռե
ցին
առ
վայր
մի
այլքն.
բայց
յառաջ
կացեալ
աներկիւղ
եւ
քաջասիրտ
մտաւք
Վարդանայ
Մամիկոնէից
տեառն
եւ
Հայոց
`
պատասխանի
ետ
թագաւորին
Յազկերտի
առաջի
ամենայն
բազմութեանն
եւ
ասէ,
ե
թէ
«Բազումք
են
յայս
աշխարհաց
յազատորերոյ,
որք
են
աւագ
քան
զիս
եւ
գահու
եւ
աւուրբք,
եւ
շատ
են,
որ
ի
խոնարհ
են։
14
Զվաստակ
եւ
զհպատակութիւն,
զոր
ծառայից
պարտ
է
առ
իւրեանց
տեարսն
եւ
առ
առնել`
զայն
նախ
դու,
որ
ամենեցուն
տէրդ
ես,
եւ
ապա
ամենայն
Արիք,
զիմ
եւ
զիւրաքանչիւր
ի
մինչեւ
ցայժմ`
քաջ
գիտէք,
եւ
ոչ
ինչ
պիտոյ
է
ինձ
եւ
կամ
ումեք
ի
սոցանէ
զիւր
զվաստակ
եւ
զսպաս
ծանուցանել
ձեզ։
15
Յայսմ
հետէ
եւ
յառաջ
ի
մտի
այսպէս
եդեալ
իմում
անձինս,
զի
եթէ
եւ
գոյ
հնար
առնել
զմի
անձն
իմ
բազում
անձինս,
զոյժ
եւ
զյաւժարութիւն
կամաց
առաւել
եւս
քան
զնոյնս,
զկեանս
եւ
զկարասի,
որ
գամ
մի
յիմում
տանս
կայ,
ձեր
առնելով,
եւ
ի
վերայ
Արեաց
տեառն
եւ
ի
վերայ
Արեաց
աշխարհի
եդեալ
է
ի
մտի
մաշել։
16
Բայց
զաւրէնս,
զոր
ուսայ
յԱստուծոյ
ի
մանկութենէ
իմմէ,
թողուլ
եւ
ընդ
երկիւղի
փոխանակել`
չէ
հնար։
17
Զի
եթէ
ի
մարդոյ
ընկալեալ
էր
զարդար
վարդապետութիւնն,
զոր
հաստատեալ
է
ի
միտս
,
գիտէի
թէ
ճշմարիտ
են,
եւ
ուրանայի`
ողորմելի
համարէի.
թող
թէ
աւրէնս,
զոր
ընկալայ
եւ
ուսայ
ի
բերանոյ
Աստուծոյ`
վաճառել
ընդ
երկիւղի
մարդոյ
եւ
սնոտի
փառաց.
քա՛ւ
լիցի։
18
Իմ
պատասխանիք
այդ
են,
յորում
ցանկամ
մեռանել,
քան
թէ
կալ
ուրացութեամբ
առանց
Աստուծոյ։
19
Իսկ
այլքս,
որ
կան
առաջի
ձեր
ամենեքեան,
որ
են
ի
քրիստոնէական
կարգէ`
բաւական
է
իւրաքանչիւր
ոք
ընդ
անձին
իւրոյ
տալ
պատասխանի»։
,
Հայոց,
Վրաց
եւ
Աղուանից,
զպատասխանիսն
աներկիւղութեամբ
զսպարապետին
Հայոց
Վարդանայ
եւ
զսաստիկ
սրտմտութիւն
զտեսլեան
թագաւորին`
ետուն
պատասխանի
եւ
ա
սեն.
«Ներեսցէ
մեզ
արքայ
աւուրս
ինչ
խորհել
ընդ
միմեանս,
եւ
առնել
ձեզ
պատասխանիս
հաստատապէս
միաբանութեամբ.
վասն
զի
յաղագս
հոգւոց
ընտրողութեան
խնդրին
ի
մէնջ
պատասխանիքդ,
յորում
կայ
առաջի
գիւտ
եւ
կամ
կորուստ
յաւիտենական։
21
Եւ
ոչ
է
պարտ.
ստիպով
եւ
անքնին
մտաւք
առաջի
ձեր
առնել
այդպիսի
մեծի
խնդրոյ
դարձուած
բանից.
քանզի
զնախնի
եւ
զսովորական
հայրենի
աւանդութեան
մերոյ
խնդրէք
զքակտումն,
եւ
զյանձնառութիւն
բռնադատէք
աւրինաց`
որոց
ոչ
եմք
եղեալ
մեք
եւ
կամ
հարք
ընդունողք
եւ
սիրողք»։
22
Եւ
թագաւորին
ամենայն
աւագանեաւն
յանձն
առեալ
հաւանեցան
բանիցն,
եւ
շնորհեալ
նոցա
զժամակալութեան
խնդիրն`
արձակեցին
զատեանն։
