Թուղթ ընդհանրական

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Խօսիմք ըստ կարգի եւ առ դասս զինուորացդ, որ ընդ ձեռամբ էք իշխանութեանց եւ պետութեանց:

Եւ նախ եւ առաջին՝ զառաքելականն առ ձեզ բարբառիմք բան, որ պատուիրէ ձեզ հնազանդ լինել տերանց ձերոց՝ յամենայնի. «Մի՛ առ ականէ ծառայել որպէս մարդահաճոյք, այլ միամտութեամբ սրտիւ որպէս Աստուծոյե [Եփես. Զ 6]: Զի եւ այնմ ասէ, Տէր է հատուցանօղ, այսինքն թէ՝ որ հաւատարմութեամբ ծառայէ այնմ՝ ընդ որոյ իշխանութեամբ անկեալն է, թէեւ ի նմանէ պակասութիւն ինչ լինիցի ինքեան, մի ասէ տրտմեսցի, զի Աստուած է որ հատուցանէ նմա փոխարէնս բարեաց՝ ըստ ուղիղ վաստակոց իւրոց:

Իսկ որ նենգաւոր գտանիցի բանիւ կամ գործով, կամ անձին տեառն իւրոյ, կամ տեղւոյ ամրականի նորա, կամ ընչից նորին, Աստուծոյ է այն նենգութիւն եւ ոչ մարդոյ. եւ յԱստուծոյ ընդունելոյ է զվրէժ հատուցման չարեաց իւրոց, որ եւ ի հաւատոյն որոշեալ է այնպիսին եւ չար քան զանհաւատսն է, քանզի նոքա թէպէտ եւ ի ճշմարիտ հաւատոյ եւ յօրինաց Աստուծոյ մոլորեալք են, բայց զհնազանդութիւն տերանց իւրեանց եւ զմտերմութիւն հաստատուն բերեն յանձինս:

Եւ զի՞նչ ասեմք առ քրիստոնեայ իշխանս՝ ունել միամտութիւն եւ սէր, յայտնի եւ ծածուկ. այլ թէեւ ի քրիստոնէից ոք ընդ այլազգւոյ է իշխանութեամբ եւ ի նորին պարգեւաց կերակրի եւ զգենու, զնոյն հաւատարմութիւն պարտ է ցուցանել նմա եւ զառանց նենգութեան ծառայութիւն: Զի եւ յորժամ գրէր զայսոսիկ առաքեալն Պօղոս, թէ՝ «Ծառայք՝ հնազանդ լերուք տերանց ձերոցե [Կող. Գ 22], ոչ եթէ քրիստոնեայք էին տեարք ծառայիցն, այլ կռապաշտք: Բայց այսու յայտնի կամեցաւ ցուցանել հեթանոսացն զճշմարիտ օրէնս քրիստոնէից, եթէ ատելի է օրինաց մերոց նենգութիւն տերանց եւ սիրելի է հաւատարմութիւնն, զի մի՛ բանս հայհոյութեան յօրէնս եւ ի հաւատս մեր խօսեսցին, յորժամ ի քրիստոնէից զոք տեսցեն նենգաւորս գտեալ առ նոսա:

Եւ եթէ կարգիցիք ի տէրանց ձերոց ի գործ վերակացութեան, կամ առաքիցիք ի տնօրէնութիւն ինչ բանի, արդարութեամբ եւ իրաւամբք առ զհնազանդեալսն վարեցարուք, մի՛ զոք նեղելով անողորմաբար արտաքոյ իրաւանց եւ մի՛ զոք զրպարտելով անկարեկից բնութեամբ՝ ցուցանելով զձեզ առ նոսա օրինօք դահճաց, եւ մի՛ առաւել քան զհրամայեալն ձեզ առնիցէք ըստ սրբոյ Մկրտչին խրատու, այլ թոշակօքն ձեր բաւականասջիք եւ ողորմութեամբ եւ սիրով գնացէք առ ամենայնսն, զի եւ դուք ողորմութիւն գտանիցէք յԱստուծոյ. եւ մի՛ յաղագս զինուորութեանդ արհամարհեալ զպատուիրանս Աստուծոյ, լինիցիք անհնազանդք առաջնորդաց, որք խրատեն զձեզ պահել զպատուիրանս Աստուծոյ, կամ զսուրբ պահս անօրինաբար լուծանէք, կամ զյափշտակութիւն ընչից աղքատաց եւ զանպարտ արեանց հեղմունս ոչ մեղս համարէք, զի բաց ի հասարակաց պատերազմական սպանմանցն, որք հրամանաւ թագաւորացն լինին, այլոցն, որ ի ձէնջն լինին, ամենեցուն, համարս պահանջելոց է ի ձէնջ Աստուած՝ ծանր եւ անաչառ դատաստանաւ:

Նոյնպէս եւ զորս քան զսահմանեալ հռոգսն ձեր անիրաւաբար եւ բռնութեամբ յաղքատաց յափշտակէք, կամ ի տերանց ձերոց ընչից գողանայք, ունիք տալ զվճարն առանց պակասութեան յաւուրս դատաստանի:

Նաեւ քան զայլ հասարակաց ժողովրդականսդ՝ ձեզ առաւել պարտ է երկնչել յԱստուծոյ եւ զպատուիրանս նորա պահել, զի յամենայն ժամ ընդդէմ սրոյ թշնամեաց ունիք պատերազմել:

Վասնորոյ, առաւել քան մարմնական զինուք, հաւատոյ զինովն վառեցարուք, այսինքն՝ աստուածպաշտութեամբ եւ արդարութեամբ եւ սրբութեամբ, պահօք եւ աղօթիւք եւ ողորմութեամբ, որպէս զի Աստուած լիցի ախոյեան ի պատերազմունսն եւ զթշնամիսն վանեսցէ առաջի ձեր: