Հայրէններ

Ա/Կ

* * *

Հոգին հողվերօքն անցաւ

Ու զմարմինն ի հողն անիծեց,

Մարմինն ի հողուն ի դուրս

Հոգուն մէկ խօսօք վըճարեց,

— Ըզմեղքն ես եւ դու արանք,

Յետեւ՝ իմ երեսն ամաչեց,

Ես հող էի, հող դարձա,

Քո ամալն, որ ըզքեզ բըռնեց:

 

* * *

Մէկ մարդ մ' ըզփետատն ունի

Եւ զվարդին տկըն կու փորէ,

Պլպուլն ի վարդին սիրուն,

Զիր շըլիքն ի դէմ կու բերէ,

Արծիւն ի հաւան ելեր

Ու կասէ, թ'Այս ի՜նչ աճապ է:

Թեպուր մ' յիմ թեւսէ ընկեր,

Նետ եղեր ու զիս կու խոցէ:

 

* * *

Այն մարդն, որ ի դուրն երթայ,

Գէմ պիտիզդըժարն անտիճէ,

Շաքրին շատ ուտել չվայլէ,

Արդմորդւոն սըրտին կահոկէ,

Մըտիկ լեռներուն արէք,

Խելօքի ասած մասալ է,

Ա՛յն, որ բարձր է ձուն ունի,

Ա՛յն, որ ցածն՝ ի՞նչ խօշ կանանչ է:

 

* * *

Կանչեմ հօտ ի վեր, Աստուա՛ծ,

Իմ մեղաց ճարակն ի քէնէ,

Երէցն եւ Աւետարան՝

Աստուծոյ մօտիկ նըշան է,

Զինչ շաբթուն որ մեղք գործես՝

Կիրակի զայն խոստովանէ,

Առնուս անթառամ պըսակ,

Յանտենին հուրդ ըզքեզ չը երէ:

 

* * *

Կանչեմ հօտ ի վեր, Ստեղծօ՛ղ,

Զամենայն ղարիպ դու պահէ,

Իմ տէրն ի ղարիպութիւն,

Իր կըրակն ըզիս կու երէ,

Զիր գալն ինձ շուտով արա,

Զիմ ամէն գանկատ նա գիտէ,

Զերեսս երեսին դընեմ,

Որ հոգեկս ի ծոցն ելանէ:

 

* * *

Պլպուլն ի ծովի միջին,

Ի օձուն բերանն՝ կու ասէ,

— Թո՛ղ ես եմ ի յաս հալիս,

Թո՛ղ իմ վարդըն գէշ չը քաշէ,

Վարդն այլ ի փըշին միջին

Սուտ ի քուն եւ զայն կու լըսէ,

Լօք զիր շարեղէն շապիքն

Ի չորեք դիհաց կու խըզէ:

 

* * *

Թէ չուզես, որ քուֆֆր ասես,

Ձեռքըդ տար ու սիրտըդ բըռնէ,

Ո՛չ քուֆրըն քի հաց բերէ,

Ո՛ թացան, թէ նիստ ու ծախէ,

Անշահ 'ւ անօգուտ բան է

Քուֆր ասելն, որ խիստ մեղանք

Սատանա յիշոցք ասաց,

Դեռ յանկից ի վեր կու յիշէ:

 

* * *

Հա՜յ իմ մէկ ու մէկ Աստուած,

Մէկութիւնըն քեզ վայել է,

Զով որ դուն ի վեր հանես,

Մարդ ի վայր բերել չկարէ,

Զան հացն, որ դու տաս ուտել,

Մարդ իսկի խըլել չը կարէ,

Ջուր ի կենաց աղբերէդ

Ով խըմէ՝ անմահ մընասցէ:

 

* * *

Գիշե՛ր, դու յերկան եղիր,

Եւ տարեկ մ' եղիր՝ թէ կարես,

Իմ եարն ինձի հուր եկեր,

Զետ հազար տարու, թէ գիտես,

Առաւօ՛տ, դու յետ կեցիր,

Որ ըզմեր խաղըն չաւիրես,

Երբ ըզլոյսն ի վեր բերես,

Զիս ի յիմ եարէս բաժանես:

 

* * *

Զիմ եարն ի գընալ տեսա,

Որ կերթար ի ճամփատ ի վար,

Մանրը քալուփոխ կանէր,

Եւ քաղէր ծաղիկ նոնոֆար,

Յամէն հանքչելու տեղիկ

Երեսին դընէր ու կու լար,

Կուրնա՛ չարկամնուն աչերն,

Կու պահեն զիս քենէ օտար:

 

* * *

Այս գիշերս լերանց բարձած

Ծաղկունաց ի մէջն եմ ի քուն,

Իմ եարն ի ըգլուխս վերեւ

Կու խըմէ՛ 'ւ ես՝ անհոք ի քուն,

Գըլխակս այլ ի վեր կալի,

Լուք թըռաւ նըման կաքաւու,

Թեւիկ շահենի առի,

Լուք հասա յանեզրը ծովու,

Հասա, չհասա սիրուն,

Վա՜յ հազար մօրըս բերելուն:

 

* * *

Այս առաւօտու լուսոյն

այր ջըրին ձանիկն ու ձագուն,

Այն իմ պէօֆա եարին

Ձայն անուշ էր՝ քան զամենուն,

Բարակ սիրու տէր մարդիք

Ինքն ու իր եարըն մէն ի քուն,

Պաք տան ու պաք առնուն,

Պաք պահեն մեկալ գիշերուն:

 

* * *

Մահալօքդ ի վար կու գի,

Լօք տեսա չոր գանգ մի ձըգած,

Ոտօքս ալ թաւալ տըւի,

Նա յերեսս ի վեր ծիծաղեց,

— Ես ալ էգմ մանուկ էի,

Ի մանկաց ի մէջըն կանգնած,

Ես այլ եմ գերի գընած,

Ի ներքեւ հողին զընտանած,

Զկպղանքն ի վերայ զարկած,

Ըզբալիքն յա՛յլ երկիր տարած:

 

* * *

Գիշերս ես ի քուն էի,

Քունս ի ներս սըրտիկս երեցաւ,

Եկին ու խապար բերին՝

«Քո սիրած եարն ըզքեզ մոռացաւ»,

Մանկտի՛ք, ձեր արեւն ասեմ,

Լըսեցի՝ լեզուս կապեցաւ,

Շուտով դեղ ու ճար արէք,

Որ չասեն, թէ՝ «Անկի մեռաւ»:

 

* * *

Նըման ես դու յայն ոսկոյն,

Որ մըսրա տէրըն կու պահէ,

Քո ձայնդ յերկիր ելեր,

Զքո ղիմայթըն մարդ չգիտէ,

Զքո ղըմաթն այլ ես գիտեմ,

Որ ճիկարս ի փորս եփեր է,

Սըրտիկս է աղեղ նըման,

Գիրկըդ՝ լար է ապիրշումէ:

 

* * *

Յու՞ր էիր, յուսկի՞ եկիր,

Անծանո՛թ, ու զիս սիրեցիր,

Զկրակն ի թթեզնիքդ ունէիր,

Լուք ի ծոցդ ի վայր վաթեցիր,

Զծոցիկտ այլ քուրա արիր,

Լուք զոսկին ի ներս հալեցիր,

Զոսկին այլ հալղայ արիր,

'Ւ իմ սըրտին ականջն անցուցիր:

 

* * *

Յերէկ չէ, այսօր տես

Խընծորի տալիկ մի հուսա,

Թ' ապրիմ՝ օրերուս մընա,

Թէ հանեմ՝ շուտով չորանա,

Ջուր Յորդանանու բերեմ

Ու ջըրեմ, որ արմատանա,

Ի շըքին հանգչիմ ես այլ,

'Ւ ի պըտղուն վյելեմ նորա:

 

* * *

Գիտեմ, պարծեցար 'ւ ասիր,

Թէ՝ Ճերմակ ծոցըս քի ծառա,

Յետո փոշիման կերար,

Զխրատ ո՞վ երետ, մէկ ասա՛,

Ինձի այն մուհալ կու գայ՝

Քոյ ծոցուտ այլ մարդ տիրանա,

Պագնէ զիմ պագած տեղիկն,

Ու դընէ զերեսն ի վերա:

 

* * *

Գիշերս ես ի դուրս ելա,

Թէ զիմ եարն գտնում խմելու,

Գըրօղն այլ ի դէմս ելաւ,

Թէ՝ «Զհոգեկտ ունիմ տանելու»:

Գըրօ՛ղ 'ւ անհաւատ գըրօղ,

Ես մանուկ, չե՛մ տանելու,

Ե՛կ, որ քեզի մարդ ցցնում

Տանելու, շըլին զարնելու,

Զայախնի յաբին ունի,

Ո՛չ խըմէ, ո՛չ խըմելու,

Զաղւորն ի գըրկին ունի,

Ո՛չ գըրկէ, ո՛չ տա գըրկելու:

 

* * *

Ի՞նչ անեմ, կամ ի՞նչ լինամ,

Կամ թէ ի՞նչ ունիմ կատարած,

Հա՜յ վա՜խ, զիմ սիրած մանչն

Զէտ կատղած շունն զիս իխած,

Կանգուն մի դանակ ունէր,

Անողորմը նա զիս իզարկ,

Ո՛չ յիշեց օր մի աղ ու հաց:

 

* * *

Այս ծով, անական գիշերս

Ես երկու շըրջան մանեցի,

Խօշ եարս ալ ի միտս անկաւ,

Շուտ մ'ելա, զջահրըս վերուցի,

Փարչիկ մի գինի առի,

Յիմ եարին դուռըն գընացի,

— Խօշ եա՛ր, շուտ ըզդուռն իբա՛ց,

Ձուն եկեր, ոտւիս կու մըսի:

 

* * *

Հանչաք ես հայրէն ասի,

Որ քաջերն՝ ի քարն ուսուցի,

Դարձա մուրճավաթ բերի,

Երկընուցըն սւոն կապեցի,

Ելան ի վերան նըստան,

Աստուծոյ գանկատ մի արի,

— Այ տէ՛ր, ամ ի վար հայէ,

Խիստ ողորմը բան կու լինի,

Տասըն տարեկան մանուկն

Ի սիրուն զէտ մոմ կու հալի,

Ոսկորն է պատրոյգ դարձեր,

Ու կաշին զէտ մոմկու վառի:

 

* * *

Ա՜յ իմ նըռանա խալա,

Որ եկիր ի մեր մահալաս,

Եկիր ու նոր սէր բերիր,

Ու լըցիր զկըրակն ի վըրաս,

Երթամ, աղաչեմ զԱստուած,

Երբ եկիր՝ նա ալւի չերթաս,

Պագիկ մ' յերսէտ կուզեմ,

Անհաւա՛տ, մեռնիս՝ թէ չըտաս,

Զերեստ երեսիս դընեմ,

Որ զեկած ճամփատ մոռանաս:

 

* * *

Արի՛ք, ի ծովափն իջնումք

Ու ձըկներ որսամք վարըմով,

Առնումք եւ ի տուն տանիմք,

Լուք եփեմք զինք բարկ կըրակով,

Ձըկներըն այլ հանց ասին,

Թէ՝ Լըցւաւ մեր սիրտ արիւնով,

Երբ ես յարեւէս ելնեմ՝

Թող ցամքի զինչ գետ կայ ու ծով:

 

* * *

Սըրտիկս երկու դուռ ունի,

Մէկըն՝ գաղտ ու մէկն՝ ալանի,

Յայն գաղտ դուռն ի դուրս ելա,

Լուք գըտա հաիտկ մի ոսկի,

Ոսկին, որ ի յափս ինկաւ,

Չէր ինկեր ի ձեռքն ոսկերչի,

Ո՛չ ձեռքն ոսկերչի ընկեր,

Ո՛չ ըսեր ձայնըս կըռանի:

 

* * *

Ով որ սիրու տէր մարդոյն

Չողորմի՝ ինքըն մեռանի,

Իր մահն ի մորին լինի

'Ւ իր բերնին հաղորդ չը ինկնի,

Աղւեսն լալական լինի,

Գայլագռաւն՝ իր հաբեղանի,

Շունն այլ իւր մատաղ լինի,

Լուք ագին զէտ ըզմոմ  վառի:

 

* * *

Երնեկ ես նորա կու տամ,

Որ առեր զիր եարն ու փախեր,

Ոնց որ ըզկարմունճն անցեր,

Ջուրն ելեր զկարմունճն է տարեր

Ձընիկ 'ւ եղեմնիկ եկեր,

Զոտւընուն հետն է կորուսեր,

Առեր 'ւ ի պաղչան մըտեր,

Ցորեկով դընչիկն է պագեր:

 

* * *

Գիշերս ես ի քուն էի՝

Իմ հալա տեղացն ի վերա,

Լուսինն էր կամար կապեր՝

Իմ ճոհար անձկանս ի վերա,

Իմ եարն յերազիս եկաւ

Ի սիրուն զէտ հարբած եղա,

Յանկարծ ի քընուս ելա,

Լուսինկա ու խիստ կու ցոլա:

 

* * *

Սիրեմ զատ սիրուն ուներտ,

Որ լուսինն ի մօտն է գերի,

Պագնեմ զատ բարակ պըռկունքդ,

Որ շաքարն ի մօտն է լեղի,

Թուխ աչքդ եւ թուխ ուներտ

Զինչ ըզծով կու զարնէ ալի,

Բերնիկտ է ի շիշ նըման,

Որ վարդի ջըրովն է ի լի:

 

* * *

Զոխախովն ի վար կու գի,

Լուք մէկ մի անուշ ձայն էած,

Դառնամ՝ ի յետիս նայիմ,

Խօշ եարս է կանգներ շար շապկանց,

Զլաչկիկն ալ թուլ ու մուլ կապեր,

Զկէս ճակտին թողեր է ի բաց,

Թուխ աչւին ծարուր քաշեր,

'Ւ այտ քաֆրիկ ելեր յօրինկաց:

 

* * *

— Իմ եար, դուն երդիքդ ի քուն,

Ծոցըդ լոյս տա աստեղերուն,

Կամ ա՛ռ զիս ի ծոցդ ի քուն,

Կամ տաստուր տուր՝ երթամ ի տուն:

— Ո՛չ կառնեմ ծոցիկս ի քուն,

Ո՛չ տաստուր տամ՝ երթաս ի տուն,

Պահեմ սահուն 'ւ երերուն,

Մինչոր գայ լուսն առաւօտուն:

 

* * *

Երկու եարուկ զիս կուզէ,

Չըգիտեմ, թէ ո՞րն է սիրուն,

Մէկըն՝ ցորեկւան արեւ,

Մէկ լուսին մութըն գիշերուն,

Լուսի՛ն, ըզքեզ չեմ սիրեր,

Դու սորվեր ես խոռ կենալուն,

Երթամ զարեգակն սիրեմ,

Որ ծագէ լուս առւօտուն:

 

* * *

Ա՜յ իմ եղբարց արիւն,

Ապառաժ քարըն կենաս դուն,

Աչերտ է տուռնա նըման,

Ո՛չ ի քուն ես, ո՛չ ի արթուն,

Վախեմ, թէ ըզքեզ որսան,

Լուք զըրկեն զիս ի քոյ տեսուն,

Առանց քեզի ո՞նց ապրիմ,

Կամ իմ աչերս տանի քուն:

 

* * *

Ա՜յ իմ նոնոֆար ծաղիկ,

Յայտ ջըրիտ մէջըն կու կենաս,

Զջուրըն քեզ պատճառ արիր,

Ի սիրուտ քան զուռ կու դողաս,

Գամ զջուրտ ի քենէ կտրեմ,

Որ տակէտ ի վեր չորանաս,

Յաչացս քեզ առու հանեմ,

Զքեզ ջըրեմ, որ պայծառանաս:

 

* * *

Իմ բարձրագընաց լուսին,

Որ կերթաս գիշերն անիհուն,

Շատ երդիք ի վայր հայիս,

Շատ կոզալ տեսնուս դու ի քուն,

Զկոճկիկն այլ արձակ արեր,

Լոյս դըպեր ի մէջ ծըծերուն,

Շառաւիղն յերկինքն ելեր,

Խաւարեր լոյսն աստեղերուն:

 

— Իմ բարձրաըգնա լուսին,

Շատ բարեւ տանիս իմ եարին,

— Բարեւըն տես ու՞մ տանիմ,

Չեմ գիտեր զտունըն կոզալին,

— Գընա՛ ի վերա թաղին,

Բարձըր պատ ու ծառն ի միջին,

Նըստեր ի ծառին շըքին,

Կու խըմէ ի լուրջ ապիկին,

Խըմէ ու հայրէն կասէ,

Թ'՝ Ի՜նչ աղէկ է սէրն ու գինին:

 

* * *

Ես մեռնիմ ի քո վերա,

Դու ըզքոյ ծամըդ թէ կըտրես,

Կըտրես, մաշալա վառես,

Ձեռքդ առնուս ու զիս բընտըռտես,

Գաս, իմ հողվերօքս անցնիս,

Հետ լընուս զաչերտ ու թափես,

Գըրկիկ իմ քարիս ածես,

Զապառաժ վէմըս համբուրես:

 

* * *

Իմ եարն ի հարանց տանէն

Հանց ելաւ, զինչ նաւն ի ծովէն,

Հագեր ըզկանանչ ճուպան

Ու քաշեր զգըլխակն ի վերէն,

Իր շունչն է յայն մըշկէն,

Որ դըրած ի յամպարիէն,

Երեսն յա՛ն ղումաշն նըման,

Որ հանած ֆըռանգաց միջէն:

 

* * *

Հընցեղ կու հանէ սըրտիս,

Որ հագնիմ ես այլ մազեղէն,

Հագնիմ, ի լեռներն ինկիմ,

Լօք ուտեմ զամէն խոտեղէն,

Կասկած կա ի յիմ սըրտիս,

Զարհուրիմ ի մահուանէն,

Վախեմ, թէ անէրէց մեռնիմ

Ու տանին թաղեն անօրէն:

 

* * *

Աչերտ է ի ծով նըման,

Որ Մըսրա ի դուռն է կանգներ,

Վարսերտ է յալի նըման,

Որ քամին կանէ տարուբեր,

Քան զուռ ես՝ ի վեր վազեր,

Քան զկարմիր խընծոր բոլորեր,

Պայծառ ես քան ըզզաֆրան վարդ,

Հոտով զաշխարհս ես լըցեր:

 

* * *

Այդ քոյ ստեղծողիդ համար,

Երբ քայլես՝ զունքդ մի՛շարժեր,

Այդ քո աչերուտ խընճերն

Շատ մարդուարիւնէխըմեր,

Խօշ եար, ար-ուտ համար,

Որբուկ եմ, զիս մի՛ լացըներ,

Տղայ եմ ու չեմ լըռեր,

Զիս ի քո հուրըն մի՛ ձըգեր:

 

* * *

Խօշ եա՛ր, դու հերիք արա,

Քո սիրուտ հոգիս կու քակի,

Արե՛կ յայլ աշխարհ երթանք,

Աշխարհս այս մեզի չը պիտի,

Երթանք յայլ աշխարհ կենանք,

Որ անվախ կենանք 'ւ ալանի,

Քանի՜ տեղս ահով կենանք

Ու դողանք, թէ՝ Ի՞նչ տի լինի:

 

* * *

Հոգե՛կ, դու տայիր տաստուր,

Որ զծոցիկտ ի յետ տանէի,

Զծոցիկտ այլ պաղչա անէի,

Տաստուրովըդ ի ներս մըտնէի,

Երդու'ի, երդում անէի,

Անտաստուր ի դուրս չգայի,

Այն ի՞նչ անհաւատ գըրօղ՝

Զիս ի քո ծոցուտ գա, տանի:

 

* * *

Ժամ-ժամ զիմ ղարիպութիւնս

Հետ յիշեմ, հետ նըստիմ ու լամ,

Ճապղեր եմ ջըրի նըման,

Ի յօտար երկիր կու ընամ,

Ցորեկն եմ ի նետ նըման,

Զով տեսնում՝ ի դէմ կու գընամ,

Գիշերն՝ աղեղան նըման,

Լարթըփիմ՝ ի վար կու մընամ:

 

* * *

Կանանչ ու կարմիր ամիս,

Մի՞թէ մարըն չէ բերեր զիս,

Իբեր, սիրու տէր արաւ

Այս քաղքիս, այս հըմնաւիրիս,

Երկու եարուկ կու սիրեմ,

Երկուսին սիրտըն կուզէ զիս,

Պըզտիկն առաւել կասէ,

Մէծն ասէ թէ՝ Արե՛գ, մօտ ի յիս:

 

* * *

Ստեղծօ՛ղ, զքո ստեղծած  ծառայն

Մի՛ ձըգեր ի ձեռն ի սիրու,

Թէ ձեռն ի սիրու ձըգես,

Մի՛ մատներ ի խալխի լեզու:

 

* * *

Խիստ եմ կարօտցեր, յիմ եար,

Դու աժես, որ կարօտանամ,

Ով զքեզ մօտ ի յիս բերէ,

Նա հանեմ զճիկարս, իւրէն տամ,

Ապրեր եմ քառսուն տարի

Ու քաշեր հազար տարու ղամ,

Ի՜նչ շահ է իմ շատ ապրիլս,

Դէպ ի քէն մահրում կու մընամ:

 

* * *

Կօզա՛լ, խըղճա քո գերուս

Քո գերուս մէնակ կենալուս,

Գաղտուկ 'ւ ալանի լալուս,

Կու վախեմ՝ ելնում աչերուս,

Լըսեր եմ, որ վարդ ունիս,

Ուղարկէ տաստա մի գերուս,

Պագնեմ, աչերուս դընեմ,

Որ կըտրի աչերս ի լալուս:

 

* * *

Կօզա՛լ, քեզ վատ չեմ ասեր,

Ամ ինձի յէ՞ր ես խըռովեր,

Ղամազ կա ի մեր միջիս,

Զքեզ ղալատ է հասկըցուցեր,

Ղամազն է ի յօձ նըման,

Որ զԱդամ է ղալտեցուցեր,

Խաբեր, ի դրախտէն հաներ,

Ի լուսուն է մերկացուցեր:

 

* * *

Երկինքն որոտաց գոռաց,

Աստղ մի յիր տեղըն չմընաց,

Իմ վարդն ի պաղչէն ընաց,

Բիւր հազար ծաղկունքն ի հիտրաց,

Գըրեմ բարակիկ թըղթիկ,

Ուղարկեմ շատ պատգամ ու լաց,

«Յո՞րտեղ ես՝ բարով կենաս,

Զքո սիրած եարըն չմոռանաս»:

 

* * *

Դու ելար ի ձեր տանէն,

Զինչ ելնէ արեւն ի մօրէն,

Ծագէ լոյսն ի քո ծոցէն,

Զինչ գարնան կայծակն ի յամպէն,

Շատ երէց, շատ հաբեղա

Իջուցեր քո սէրտ ի բեմէն,

Զիս այլ սիրու տէր արիր,

Հանեցիր իմ հօրն ի տանէն:

 

— Փոքրիկ, բոլորիկ դըռնակ,

Որ ի քէն ծագեց լուսնէակ,

Քո մէջքն է քան զուռ բարակ,

Ու ծամերտ իջեր բարունակ:

— Ծօ՛, լա՛ճ, երբ զայտ ինձ ասիր,

Նա ապրիս բազում ժամանակ,

Յօրէս ի ժըմէս ի վեր

Ի ծոցէս այնեմ քի ճարակ:

— Ասիր ու չարիր ճարակ,

Թող ինկնիս ի հուր 'ւ ի կըրակ:

 

* * *

Փոքրիկ, բոլորիկ շամամ,

Յե՞րբ տի լի սիրուտ տիրանամ,

Քո սէրն յանատակ ծովին,

Ատ քաֆիր ալիտ պահապան,

Երթամ, հաւ մրտեմ լինամ,

Գամ ինկնիմ ի ծոցտ ու լողամ,

Հանչաք ել ու մուտ անեմ,

Մինչեւ քո սիրուտ տիրանամ:

 

* * *

Երկու՝ թուխ ու մէկ բարակ,

Կու կենան ի մէկ բըրկշակ,

Թուխն այլ ի բարակն ասաց,

«Ի ծոցէս անեմ քի ճարակ»,

Ասաց ու չարաւ ճարակ,

Թող ընկնի ի ծովն անատակ,

Ձըկունքն ի մըսէն ուտեն,

Ու քաշեն ի վըտկէ-վըտակ:

 

* * *

Լուսինն ի սարէն փըրթաւ,

Ինքն ու իւր աստղըն ի հիտրաց,

Զաղւորն ի գիրկս առի,

Պագ առի երկուքն ի հիտրաց,

Ստեղծօղն իր բերանովն ասաց,

— Մի՛ թողուր զատ եարտ ի ձեռաց,

Հընցկուն պէլըման աղւոր

Չեմ ստեղծեր երկուքն ի հիտրաց:

 

* * *

Վաղվենէն ի դուրս ելա,

Արեգակն աչացս ի դիմաց,

Աղւորն ալ ի դէմս ելաւ,

Զէտ հազար լուսին բոլորած,

Ասի, թէ՝ «Սիրեմ ըզքեզ»,

Լօք պըռկունքն ալ ի դէմս իխած,

— Սիրես՝ նա սիրէ դու մէն,

Մի՛ աներ այլ մարդու իմաց,

Հանեն զքեզ ի քո գըլխուտ,

Յարեւուտ ու յայլ շատ իրաց:

 

* * *

Տարպա մի սիրու վերա

Ծեծացին՝ կողերս երեւաց,

Դարձան ապուրշումէ թելով

Կապեցին, հետըն չերեւաց,

Առէք զիս յիմ եարն տարէք,

Թէ հազար կողերս է լոսած,

Զերեսս երեսին դընեմ

Եւ երդնում, թէ Տեղ չցաւաց:

 

* * *

Դէմ առաւօտու լուսուն

Քուն անուշ գա ադամորդոյն,

Բարակ սիրու տէր մարդիկ

Ինքն ու իր եարըն մէն ի քուն,

Զերեսն երեսին դըրեր

Ու ձեռւին ի մէջ ծըծերուն,

Ամէն չըմաժեմ մարդու

Պաք կուտամ իր շըրթըներուն:

 

* * *

Պիտէր զիս ասուն-խօսուն

Պլպուլին խելօքն ու գիտուն,

Որ զան կարնայի գիտենար,

Թ' աղւորին ծոցն ո՞վ կա ի քուն,

Ով ի նորա ծոցն ի քուն

Թող խօթէ սեւ օձն իր լեզուն,

Ոչ պաք տա, ոչ պաք առնու,

Ոչ խաղա հետ իւր ծըծերուն:

 

* * *

Երբ ես մեր քաղքէս ելա

Արեգակն էր երկու կանկուն,

Ելա, յայս քաղաքս եկա

Լօք եղաւ օրիկս երիկուն,

Աղւորն այլ ի դէմս ելաւ,

Պինտ գըգրկեց, տարաւ զիս ի տուն,

Շամամ ծըծերուն միջին

Տեղ ձըգեց 'ւ արաւ զիս ի քուն,

Պաք տայր ու պաք առնուր,

Ղալվ անէր մէկալ գիշերուն:

 

* * *

Ի՞նչ եմ արեր քեզ, հոգի՛,

Որ կասես, թէ սիրտըս քար է,

Քաւ ել, թէ կարծիք ունիս

Աչերս թ'այլ մարդ կու սիրէ,

Երդնում զինչ երդում ունիս,

Որ Աստուած ի վեր վկայ է,

Սըրտիկս ի քենէ զատ

Չեմ մընար՝ թ' այլ մարդ կու սիրէ:

 

* * *

Կանգնիմ եսի քո դիմաց,

Լամ, որ իմ հուրն ըզքեզ չերէ,

Մանուկ սիրու տէր արիր,

Հանեցիր ի մարդութենէ,

Ջանա՛, շուտով ճար արա,

Զիս ի քո գիրկըն ժողովէ,

Թէ չէ կը սպանեմ ես զիս,

Գան՝ ուզեն զարիւնս ի քենէ:

 

* * *

— Ուսկակը գընամ, խօշ եար,

Արե՛կ, զիմ ճամփեկըն օրհնէ,

Տարեկ մի օֆա պահէ,

Զերեսիկտ ի մարդոյ ծածկէ,

Թէ գամ նա տուա արա,

Թէ չգամ՝ նա դու սեւ ներկէ,

Հազար ամանաթ, հոգի՛,

Յետեւ ինձ ըզսէրըն թարկէ:

 

* * *

Գընալ ու գընալ կասես,

Առ դանակ ու դու զիս մորթէ,

Քո սիրած եարուկն եմ ես,

Իմ արիւնըս քեզ հալալ է,

Այս իմ նենգաւոր աչերս

Ծըռկըտի, գա ըզքեզ փընտռէ,

Թէ դուն որ ի հոս չըլաս՝

Նա լեզուակս հետ ու՞մ զըրուցէ:

 

* * *

Հաշչեմ, նա հառաչ կու գայ,

Հուրն ու բոցն ի վերա կու բերէ,

Ամէն՝ խօշ եարին տարտէն,

Զիսթողեր 'ւ այլ մարդ կու սիրէ,

Աճապ այն ինձի՞ կու գա,

Ամ թէ զոր անգէտ կու սիրէ,

Զինչ մէկ մ' որ թողու զպաղչան

'Ւ ի փողոցն երթա փընտըռտէ:

 

* * *

Աչերուտ ամ համր արա,

Քո ուներտ զերկիր կաւիրէ,

Շիրազ ու Շիրւան քաղաք

ԶԸսպահան ի հիմնէ քաղէ,

Մարդն, որ սիրու տէր լինի,

Թէ լեռներն երթայ՝ նա կասէ,

«Ցորեկն է իր մութն եղեր,

Մարդ ըզիւր տարտըն չգիտէ»:

 

* * *

Ելաւ նորելուկ չօճուխ

Լուք տարաւ ըզսէրն ի բանէ,

Ինչպէս որ ելնէ հովիւն

Ու ձըգէ զխընծորն ի գանէ,

Խընծորն որ գանած լինի,

Զիր առջի գինն ո՞նց կու բերէ,

Քանի քամ ոսկի լինի՝

Մէկին տասն արծաթ կու բերէ:

 

* * *

Մըտի՛կ ցորենին արէք,

Որ ի մէջն ի վար կիսած է,

Շատ կէսն մարմին է կերեր,

Եւ քիչ հոգւոյն դըրած է,

Մար մի դարձեր

Ու ցորեն ի յոտն կու տանէ,

Այնչափ առ եւ դիր կանեն,

Զիր մահուն օրըն չգիտէ:

 

* * *

Պլպուլն ի վերա վարդին

Է նըստեր ու մանր կասէ,

— քան ըզիս փոքրիկ հաւուկ

Զիմ ճաֆաս այլ ո՞վ կու քաշէ,

Տարին տասւերկու ամիս

Փուշն ըզիմ մորթիս կու ծակէ,

Երբ վարդն որ թըփին բերեմ,

Նա ամէն ապլահ գայ քաղէ:

 

* * *

Գիշեր ու ցորեկ կու լամ,

Աճափ իմ եարըն կու լըսէ՞,

Հընցկուն ողորմուկ կու լամ՝

Աչերուս արիւն կու կաթէ,

Ով որ իմ ձայնիս լըսէ,

Իմ տարտիս տարման մի չանէ,

Հաշւէ՝ թէ գերի գըներ

'Ւ արեւուն ազատ կու անէ:

 

* * *

Ելնես դու ի ձեր տանէն,

Լուք աչօքդ անես, թէ՝ Սիրէ

Իմ սէրըն մէն ի՜նչ անէ,

Երբ քուկիկն ի հետ չընկերէ,

Երբ սէրն երկուքէն լինի,

Քան զնուշ ու շաքարն անուշ է,

Երբ սէրն ի մեկէն լինի,

Քանց մահուն օրըն դըժար է:

 

* * *

Քանի մարըն զիս բերեր՝

Իրիցու չեմ խոստովաներ,

Յորտեղ ժամ, եկեղեցի որ կա՝

Ճուկ առեր, զճամփեկս եմ շեղեր,

Յորտեղ աղւոր եմ տեսեր՝

Գիրկ արեր 'ւ ի դէմ գընացեր,

Զժամիկս եմ յիր ծոցն արեր,

Ծըծերուն եմ խոստովաներ:

 

* * *

Ղարիպ եմ ու խիստ լալի

Յայս օտար երկիրս որ եկի,

Ո՛չ հայր, ո՛չ եղբայր ունիմ,

Ո՛չ ունիմ սըրտովսիրելի,

Ինձի սիրելի պիտէր,

Որ սըրտիս սըռըն ասէի,

Զհոգուս հոգին իր տայի,

Յարեւէս բաժն հանէի:

 

* * *

Ճապղեր եմ ջըրի նըման

Ի յերկրոց-յերկիր կու գընամ,

Ցըցուր մէկ մի քեզ նըման,

Զայն սիրեմ ու զքեզ մոռանամ,

Թէ չէ զայս գեղիս քարերն

Արիւնէս կարմիր լուանամ:

 

* * *

Այսօր ինձ երնեկ տըւէք,

Քան զամէն օրերս եմ ուրախ,

Իմ եարն ալ ի մերն եկաւ,

Վաղվընէ ու խիստ մըթընթախ:

Մանկտիքն ի գինին նըստեր,

Սիրու տէր մանչըն կասէ խաղ,

Այն, որ սիրու տէր չեղեր՝

Նա նըստեր քան զծովըն խաղաղ:

 

* * *

Աղւորին մըտիկ արէք,

որ դըրեր կարմիր սարաղուճ,

Եկեր, պարըսպին առեր,

Որ ամէն է աղւընոյ պուռճ,

Ելնեմ ու պաղչան մըտնում

Ու քաղեմ ծաղիկ մօռ ու լուրջ,

Առնում իմ եարին տանիմ

Ու պագնեմ զինք խումար ու լուրջ:

 

Ա/ԿԱ

* * *

Ի՛մ եար, ի քո սիրուդ

Արծաթէ ղալամ շինեցի,

Զատ քո նռանհատ սուրաթղ

Ի աջ թեւս գրեցի,

Ցորեկն ի վրան հայէի,

Քո սիրովդ կշտանայի,

Գիշերն երեսիս դնէի

Ու բարով ի լոյս ելնէի:

 

* * *

Իմ հոգւոյս հոգեկ եարում,

Քանի քո քովէդ գնացի,

Հոգիս ի մարմնոյս ելաւ,

Ի մահուն դուռն գնացի,

Վաղվընօքն մինչ իրիկուն՝

Կու լայի, ու զքեզ կուզէի,

Գիշերն մինչոր լուսանայր՝

Քո սիրոյն ես քուն չլնայի:

 

* * *

Կօզալն այլ ի խօսք ելաւ,

Իմ եարուն գանկատներ արւ,

— Հանց մի որ սիրես դու զիս,

Ինձ ասէ, որ ես գիտենամ:

 

* * *

Ես ալ քնար պիտէի

Զօրն ի քո գիրկն կենայի,

Կամ ապրշմէ գօտի՝

Քո միջացդ գիրկ ածէի,

Կամ աղբերական ջրիկ՝

Գայի, քո բերանդ մտնէի,

Կամ գարնանային ցօղիկ՝

Ես ի քո վրադ ցօղէի,

կամ ապրշմէ լարեր՝

Հետ քեզի պէն այ պէն խաւսէի:

 

* * *

Զականջըդ դու յիս արայ

Ու լսէ ըզիմ գանկատնի,

Կամ քաղցր նռան գինի՝

Զօրն ի քո շիշան կենայի,

Դէմ գայի, ըզլեզուդ պագնէի:

 

* * *

Ես ծիծըռնիկ պիտէի,

Բունս ի ձեր տունըն դնէի,

Ձագ հան'ի, ճըռվռայի,

Որ սիրովդ կշտանայի,

Վաղվնէն մինչ իրիկուն

Ի երեսդ ի վեր հայէի,

Իրիկունն, երբ որ մթնէր՝

Գայի, քո ծոցդ մտնէի,

Գիշերն մինչոր լուսանայր՝

Ես ի քո ծոցդ պառկէի,

Երբոր առաւօտանայր՝

Ես ի բունս ճռվռայի,

Երբոր լուսն լուսանայր՝

Աշխարհիս վերայ ժուռ գայի:

 

* * *

Ելայ ես, ի քեզ եկայ,

Զիս ի քեզ կարաւտ գիտէի,

Իմ գալն քեզ դիժար թվաց,

Ես իմ միտքն անտիճեցի,

Մի՛ լար, մի՛ տրտում կենար,

Մի՛ հաշունր զօրըս քի տարի,

Ոտունքն, որ հօս եկաւ,

Նայ կենայ, որ այլվի տանի:

 

* * *

Երբոց դուն հետ ինձ սէր չունիս՝

Է՞ր չասիր ի առջի օրէն,

Քանց ղաւլ ու ըրխար արիր,

Թէ սիրոյ տէր զքեզ պահեմ,

Հիմայ դու ի զտան ելար,

Պէմուննաթ, զքեզ, ո՞վ տեսեր է,

Կասես դու ի քո մտիդ,

Թ' Այս այլվայ կու սիրէ:

 

* * *

Սըրտիկս եղեր ղալամ,

Բաժնալու թխտեր կու գրէ,

Կանչեմ՝ Ո՛հ, իմ Տէր Աստուած,

 

Զամենայն ղարիպն դու պահէ,

Ղարիպ գնացած ունիմ,

Իր տարտերն զիս կու լափէ,

Շալլայ թէ շուտով դառնայ,

Թէ չէ իմ հոգեկս կելնէ:

 

* * *

Աչերն է քառեր ղալամ,

Ու իջեր ի Մըսր թալան,

Իջեր, շատ թալան արեր,

Շատ խոճայ ու շատ պազըրկան,

Զիմ եարն ի հետ բերեր,

Ու դրեր ղութովն ի շուկան,

Ամէնն աշքարայ հային,

Ես՝ գաղտուկ, նայ դեռ կու ճօշան:

 

* * *

Եկին ու ասին ընծի,

Թէ եարիդ պաղչան կայ կօհար,

Ելայ, գնացի, եղբա՛յր,

Չըտեսայ ես հատ մի ճօհար,

Ընկայ ի ծովուն միջին,

Ղարղ ի ծովուն միջին,

Ղարղ եղայ ու կերթամ ի վար,

— Մանկտի՛ք, ձեր արեւն ասեմ,

Ցըցուցէք ինձ ելնելու՝ ճար,

Ասեմք քեզ ելնելու ճար,

Մի՛ երթար դու յերկիր օտար,

Կերթաս դու յերկիր օտար,

Փոշիմանիս, ու բանդ է դիժար:

 

* * *

Հա՜յ իմ նոնոֆար ծաղիկ,

Ու ծովուտ մէջն կու կենաս,

Երթամ, ջուր ակէն կտրեմ,

Ու ակիտ վերայ չորանայս:

 

* * *

Հա՜յ իմ աղաւնի պայծառ,

Որ թեւիտ թպրիկն է հազար,

Երկինքն ու գետին վկայ

Եմ արեր ու չեմ մոռնար,

Կու գան ու կու տան հազար,

Չե՛մ առնուր ու քեզ չե՛մ ի տար:

 

* * *

Երեստ է կարմիր ու լայն,

Ի վարդի տերեւն նման,

Պօյիկդ է բարակ 'ւ երկան,

Ի շամպայ եղէգն ի նման,

 

* * *

Թուխ աչեր, սոգուած լաչկով՝

Մի՛ ձեր վրադ մանէման,

Մի՛ գար, մի՛ դրօքս անցնիր,

Մի՛ ձգեր զիմ սիրտն ի կուման,

Դու ինձ խօսք մի արիր,

Ես տարտէդ եղայ սարկարտան:

 

Քո սէրդ իմ սրտիս միջին

Հերկ արիր ու դարձեր է եռ,

Սիրել պիտի զայն կօզալն,

Ոպ դընջիկն է զետ կարագ եղ,

Բերնակն է շաքրի սովոր

'Ւ երեսեկ է պագնելու տեղ:

 

Ա/ԿԲ

* * *

Խիստ եմ կարօտացեր, զիմ եարս,

Դուն աժես, ոպ ես կարօտանա'

Ով զքեզ մօտ յիս բերէ,

Նայ հանեմ զճիկարս, իրեն տամ:

Զատ ասայ, ճերմա՛կ, զատ ասայ,

Ճերմակծոց ու ծինն ի վերայ:

Ապրեր եմ քառսուն տարի

Ու քաշեր հազար տարու ղամ,

Ի՜նչ շահ է իմ շատ ապրիլս,

Երբ ի քէն կարօտ կու մնամ:

Տար ու բեր, քամե՛կ, տար ու բեր:

Զգէշըն տար, զաղէկն առ ու բեր:

 

* * *

Կօզա՛լ խղճայ քո գերոյս,

Քո գերոյս մինակ կենելոյս,

Գաղտ եւ ալանի լալուս,

Կու վախեմ՝ ելնեմ աչերուս:

Զատ ասայ, ճերմա՛կ, զատ ասայ,

Ճերմակծոց ու ծինն ի վերայ:

Լսեր եմ, որ վարդ ունիս,

Ուղարկէ փունջ մի քո գերոյս,

Պագնիմ, աչերուս դնեմ,

Որ դադրի աչերս ի լալուս:

Տար ու բեր, քամե՛կ, տար ու բեր,

Զգէշըն տար, զաղեկն առ ու բեր:

 

* * *

Կօզա՛լ, քեզ վատ չեմ ասեր,

Դու ընձի է՞ր ես խռովեր,

Ղամազ կայ ի մեր միջիս,

Քեզ ղալատ է հասկացուցեր:

Զատ ասայ, ճերմա՛կ, զատ ասայ,

Ճերմակծոց ու ծինն ի վերայ:

Ղամազն է ի օձ նման,

Որ զԱդամ է ղալտեցուցեր,

Խաբեր, 'ւ դրախտէն հաներ,

'Ւ ի լուսոյն է մերկացուցեր:

Տար ու բեր, քամե՛կ, տար ու բեր,

Զգէշըն տար, զաղեկն առ ու բեր:

 

* * *

Երկինքն որոտաց դողաց,

Աստղն ի իւր տեղըն չի մնաց,

Իմ եարն յիսնէ գնաց,

Բիւր հազար ծաղկունք հետ իրաց:

Ճերմակծոց ու ծինն ի վերայ:

Գրեմ բարակիկ թխթիկ,

Ուղարկեմ շատ պատգամ ու լաց,

«Որտե՞ղ ես՝ բարով կացիր,

Զքո սիրած եարըդ չի մոռնաս»

Տար ու բեր, քամե՛կ, տար ու բեր,

Զգէշըն տար, զաղեկն առ ու բեր:

 

* * *

Դու ելար ի ձեր տանէն,

Զինչ ելաւ արեւն ի մօրէն,

Ծագէ լոյս յիւր ծոցէն,

Զինչ գարնան կայծակն ի ամպէն

Զատ ասայ, ճերմա՛կ, զատ ասայ,

Ճերմակծոց ու ծինն ի վերայ:

Շատ երէց ու հաբեղայ

Իջուցեր քո սէր ի բեմէն,

Զիս ալ սիրու տէր արեր,

Ու հաներ իմ հօրս ի տանէն:

Տար ու բեր, քամե՛կ, տար ու բեր,

Զգէշըն տար, զաղեկն առ ու բեր:

 

* * *

— Փոքրիկ, բոլորիկ դռնակ,

Որ քէնէ ծագեց լուսընկայ,

Քո մէջքդ է քան զուռ բացակ,

Քո ծամերդ իջեր բարունակ:

Զատ ասայ, ճերմա՛կ, զատ ասայ,

Ճերմակծոց ու ծինն ի վերայ:

 

* * *

— Իմ եա՛ր, դու զատ ինձ ասիր,

Դու ապրիր բազում ժամանակ,

Օրէսի ժմէս ի վեր

Ի ծոցէս անեմ քեզ ճարակ:

Զատ ասայ, ճերմա՛կ, զատ ասայ,

Ճերմակծոց ու ծինն ի վերայ:

— Ասիր ու չերիր ճարակ,

Դու ընկնիս ի հուր 'ւ ի կրակ,

Զատ ասայ, ճերմա՛կ, զատ ասայ,

Ճերմակծոց ու ծինն ի վերայ:

 

* * *

Երկու՝ թուխ ու մէկ բարակ

Կու կենաս ի մէկ բրըշակ,

Թուխն ալ ի բարակն ասաց,

— Ի ծոցէս անեմ քի ճարակ:

Զատ ասայ, ճերմա՛կ, զատ ասայ,

Ճերմակծոց ու ծինն ի վերայ:

— Ասիր ու չարիր ճարակ,

Դու ընկնիս ի ծովն անատակ,

Ձըկներն ի մըսէդ ուտէն,

Որ ընկնիս տապկէ ի տապակ:

Զատ ասայ, ճերմա՛կ, զատ ասայ,

Ճերմակծոց ու ծինն ի վերայ:

Կանչեմ այտ ծովուդ վերայ,

Ծովն ակէն թող թանաք դառնայ,

Զինչ շամպայ եղէգ որ կայ՝

Ամէնն ինձ ղալամ պիտենայ:

Զատ ասայ, ճերմա՛կ, զատ ասայ,

Ճերմակծոց ու ծինն ի վերայ:

 

* * *

Շատ ոք այդ ծովդ է մտեր,

Լօղացեր ու ալվայ ելեր,

Եկեր եմ, առջիս առեր,

Զիս սարսափն ու դողն է պատեր:

Տար ու բեր, քամե՛կ, տար ու բեր,

Զգէշըն տար, զաղեկն առ ու բեր:

Բազկի զինէհար անկայ,

Թէ՝ Լողայ ու ա՛ռ զիս ու ել,

Շատ դու ինձ ասեն հասել,

Հիմայ ինձ յէ՞ր ես խռովեր:

Զատ ասայ, ճերմա՛կ, զատ ասայ,

Ճերմակծոց ու ծինն ի վերայ:

Դարձաւ ու ճուղապ ետուր,

— Քեզ մեղաց ալին է թացեր,

Շատ մարդ այն ծովերդ անկեր,

Մոլորեր անհետ, կորուսեր:

Տար ու բեր, քամե՛կ, տար ու բեր,

Զգէշըն տար, զաղեկն առ ու բեր:

 

Ա/ԿԳ. ՀԱՅՐԵՆԻՔ ՍԻՐՈՅ ՎԵՐԱՅ, ԱՍԱՑԵԱԼ Ի ԱՇԸՔՆԵՐՈՒՆ

* * *

Երբոր ես պզտիկ էի

Կանչէին ինձ՝ «Ոսկի տղայ»,

Մեծցայ, սիրու տէր եղայ,

Երեսիս գոյնն կու գնայ,

Մանկտի՛ք, ձեր արեւն ասեմ,

Որ սիրուն՝ քարըն չըդիմնայ,

Սիրուն՝ քար 'ւ երկաթ պիտի,

Պողպըտէ դռնակն ի վերայ:

 

* * *

Մանուկ ես նորա կասեմ,

Որ առնու զբալինքն ու բանայ,

Բանայ ու պախչան մտնու,

Վարդ քաղէ որ ցօղն ի վերայ,

Առնու ու տաստայ անէ,

Լուք տանի եարին նաւալայ:

 

* * *

Ա՜յ իմ ճերմակծոց բազայ,

Ճերմակծոց ու ծինն ի վերայ

Քո բունն ի դիժար քարին,

Արծուին ահիկն ի վերայ,

Երդամ 'ւ աղաչեմ յԱստուած,

Որ արծիւն շուտ վերանայ,

Ճերմակծոցն ի յիս դառնայ,

Չարն երդայ շլեցն ի վերայ:

 

* * *

Աւա՜ղ ու հազար բերան,

Խելօք էի անխելացայ,

Քան ըզկաթն ըստակ էի,

Քան զգարնան ջուր պղտորեցայ,

Քան զասպապ ի ծալն էի,

Նայ տկուկ-տկուկ քակվեցայ,

Քան զմարգրիտ ի շարն էի,

Չըմաժան փողոց թափեցայ:

 

* * *

Լուսի՛ն, դու լուսով կացիր,

Թէ կենաս պահիկ մի հուսա,

Երկու խօսք գանկատ ունիմ,

Զայն ասեմ, լուք ալվի գնա՛յ,

Գնա՛յ, 'ւ իմ եարուն ասայ,

Թէ՝ Նստեր երթինքն ու կու լայ,

Կու լայ, 'ւ ողորմուկ կու լայ,

Աչերուն արիւն կու ցողայ,

 

* * *

Երբ ես ի Թօխաթ մտայ,

Բարակ մէչք կօզալ մի տեսայ,

Ճամբիկս մահանայ արի,

Կանչեցի տարպեկ  մի նորա,

, , , , , ,

Աչօք երաց թէ՝ «Գընա՛յ,

Գնա՛ 'ւ իրիկունն եկօ,

Ոտքն ի խաղ, որ մարդ չիմանայ,

Հանչաք գիրկ ու ծոց անենք,

Պագ հազար մինչոր լուսանայ»:

 

* * *

Եկոյ զքեզ ի ծոցս առնում,

Տեղ շինեմ կրծոցս վերայ,

Ծոցս քեզ սեղան քաշեմ,

Ծիծըս բարձ՝ էրեսդ ի վերայ,

Կոճկիկըս թուլկիկ կոճկեմ,

Որ հոգիտ ի ծոցիկս ելնայ:

 

* * *

Մանկան հոգին դու՛ կառնուս,

Լուք գրօ՛ղն եղեր մահանայ,:

Զալու՛մ, ես քեզի կասեմ,

Քո հօրն տնանկն երերայ,

Խաժ աչք, ես զքեզ սիրեմ,

Թող ալամս ամէնն իմանայ,

Թող զիս՝ ի վրատ մորթեմ,

Հենց հաշւեմ, թէ օր մի չեղայ:

 

* * *

Գիշերս ես ի դուրս ելայ,

Ղարայկօզ ու բարկ լուսունկայ,

Կօզալ մ' այլ ի դէմս ելաւ՝

Քրտնած ու բաղնէլուայ,

Երի թէ բռնեմ, պագնեմ,

Նայ բոլորն էրթար ղալապայ,

Պէջան այլ ի վեր իկալ,

Թուխ ունօքն արաւ, թէ՝ «Գնա՛յ,

Գնա՛յ 'ւ իրիկունն եկօ,

Հաւն ի քուն, որ մարդ չիմանա»:

 

* * *

Եկին ու խապար բերին,

Թէ քո եարն եղաւ յաբեղայ,

Զարմացքն զիս առաւ,

Թ' աճապ ո՞նց եղաւ յաբեղայ,

Բերնակն էր շաքրի սովոր,

Թ' աճապ ո՞նց կերաւ նայ բակլայ,

Անձն էր քթան շապկի սովոր,

Թ' աճապ ո՞նց հագաւ նա վալայ:

 

* * *

Գիշերս ես ի դուրս ելայ,

Մութ գիշեր, չըկայ լուսունկայ

Բռնեմ զայս բարակ ճամփիկս

Ու երդամ մինչոր լուսանայ,

Շատ գեղ, շատ քաղաք անցայ,

Այս գեղիս դէմն կապեցայ,

Թող շեն ու բոլոր մնայ,

Թէ ինչ աղէկ կօզալ կու կենայ,

Զմարդն սիրու տէր կանեն

Ու կու տան ճանփան թէ՝ Գընայ,

Հաց մի բաղարիկ կու տան,

Ոչ երկու պագիկ նուաղայ:

 

* * *

Գիշերս ես ի դուրս ելայ,

Ի վերի թաղն նայեցայ,

Չարդախ մ' ապիկի տեսայ,

Իմ եարիկն ի հոն կու խաղայ,

Չըգիտեմ, թէ սիրե՞մ զնայ,

Թէ՝ թողում, որ այլ մեծանայ,

Երթամ ու հեռուն կանկնիմ

Ու պահեմ զաչերս ի վերայ,

Մէկ մ' այլ գա, թէ՝ «Տէր կանկնիմ»,

Նայ թափեմ զյարիւնս ի վերայ:

 

* * *

Գիշերս ես ի դուրս ելա,

Թուխ ամպերն անուշ կու ցողայ,

Ղարիպ սիրու տէր մանուկս՝

Դուռնէ-դուռ անկեր կու դողայ,

Հարսնուկ մի Աստուծոյ սիրուն,

Զիւր կողպած դուռըն կու բանայ,

— Եկո՛յ, զքեզ ի ծոցս առնում՝

Մինչոր սըրտիկըդ հովանայ,

Արի՛ ու հնցկուն գնայ,

Որ ծոցու տէրըն չիմանայ,

Մահիկդ դանկով կանէ,

Արիւնովտ զձեռն լուանայ:

 

* * *

Դու ինձ պարծենցար 'ւ ասիր,

Թէ՝ «Ճերմակ ծոցիս քեզ ծառայ»,

Դարձար փոշիման եղար,

Չկեցար ըխրարիտ վերայ,

Ինձ դժւար ու զերայ կու գայ՝

Քո ծոցուտ այլ մարդ տիրանայ,

Պագնէ զիմ պագած տեղիկն

Ու դնէ զերեսն ի վերայ:

 

* * *

Ելար, գնացիր, հոգե՛կ,

Ու չասիր՝ Դու բարով նմայ,

Ես իմ հօր որդի չլինիմ

Թէ թողում, որ այս քեզ մնայ,

Զարկեմ արծաթէ դանակ

Ու քաշեմ ի ճկռուտ վերայ,

Ելնէ այդ կարմիր արիւնդ,

Քո ճերմակ ծոցըդ լուանայ:

 

* * *

Աշունք էր, եղեւ գարուն,

Ու քանի՜ խմենք մեք ի տուն,

Եկէ՛ք, որ իջնումք պաղչան,

Լուք խմենք հետ պլպուլներուն,

Մտիկ մանուշկի՛ն արէք,

Որ բուսեր ի հետ թփերուն,

Գլուխն ի յառջին կախեր,

Քրտներ երեսն ամօթուն:

 

* * *

Հառջեմ նա հառաջ կու գա,

Ի սրտէս ու լերթէս՝ արիւն,

Հառաչս որ երկինք ելնէ՝

Նա երկնուցն կու գայ ամպովն ձիւն,

Ո՞վ տեսեր է այսպէս  ֆիղան,

Որ կու գայ սիրու տէր մարդուն,

Գիտեմ, թէ ինձ մէն կու գայ,

Նա կու գա հաւսար ամէնուն,

Ով որ միամիտ լինի՝

Կու փրկի յամէն չարերուն:

 

* * *

Այս ծով ու անհուն գիշերս

Ես ի ձեր երթիքն եմ եկեր,

Գլխակս այլ ի վայր դրեր,

Նա անուշ քունն զիս տարեր,

Սիւներն ի գերանն ասին,

— Սիրոյ տէրն ի երթինքն եկեր,

Մանկտի՛ք, ձեր արեւ ասեմ,

Ես փայտէ ղամազ չեմ տեսեր,

Չոր փայտն ի մորեն բուսեր,

Խամզութիւն ուսկի՞ց է ուսեր:

 

* * *

— Այս ծով ու անհուն գիշերս

Ես ի ձեր դռնակն եմ եկեր,

Դռնակն այլ ի փակ տեսեր,

Փոշիման ի յետ եմ դարձեր,

— Էրնէկն յարեւուտ վերայ,

Դուն ի մեր դուռն չե՛ս եկեր,

Մեր դուռն երբ գալու էիր՝

Ցորեկով ինձ է՞ր չ'իր ասեր,

Ոտօքս ես ի դէմ ելեր,

Երեսօք ըզդուռըն բացեր,

Թեւիկս ի շըլիտ ձըգեր,

Պագնելէն ի տուն ի տարեր:

 

* * *

Քո սէրտ ի սրտիս միջին

Հանց մտեր զինչ ոսկի բեւեռ,

Գնացեր ի սրտիս ի մէջն,

Ու փառչին արեր կեռ ու մեռ:

 

* * *

Երբ դու հետ ինձ սէր չուն'իր՝

Է՞ր չասիր ի յառչի օրէ,

Հանց ղաւլով իխրար արիր,

Թէ՝ Սիրէ՛, Տէրն զքեզ պահէ,

Հիմա դուն ի զատ ելար,

Պէկուման, զքեզ ո՞վ տեսեր է,

Կասես դու ի քո մտին,

Թէ՝ Կերթայ, մէկ մ' այլ կու սիրէ:

 

* * *

Սրտիկս է քաշեր եղեգ,

Բաժնելու թղթեր կու գրէ,

Կանչեմ՝ ո՛հ, ի Տէր Աստուած,

Զամենայն ղարիպ դու պահէ,

Ղարիպ գնացած ունիմ,

Իւր տէրտն զիս խիստ կու լափէ,

Իշալայ շուտով դառնայ,

Թէ չէ իմ հոգիս կու ելնէ:

 

* * *

Աչերտ ես քառեր ղալամ

Ու ջրեր ի Մսր ի թալան,

Իջեր, շատ թալան էրեր,

Շատ խօճայ ու պազիրկեան,

Զիմ եարն այլ ի հետ բերեր,

Լուք դրեր ղութով ի շուկան,

Ամէնն աշքարա հային,

Ես՝ գաղտուկ, նայ դեռ կու ճոշան:

 

* * *

Եկին ու ինձի ասին,

Թէ՝ Եարուտ պաղջան կայ ճոհար,

Ելայ, գնացի, եղբա՛յր,

Չի գիտայ ես հատ մի գօհար,

Ընկայ ի ծովին միջին,

Ղարիպ ելայ ու կերթամ ի վայր,

— Մանկտի՛ք, ձեր արեւն ասեմ,

Ցուցէք ինձի ելնալու ճար,

— Ասեմ քեզ ելնալու ճար,

Դու մի՛ երթար երկիր օտար,

Կերթաս դու յերկիր օտար,

Փոշմնես, ու բանդ է դժւար:

 

* * *

Հա՜յ իմ նունոֆար ծաղիկ,

Որ ծովուտ մէջն կու կենաս,

Երթամ, ջուրն ակէն կտրեմ,

Որ տակիկդ վերայ չորանաս,

Այլվի շուտով վայր հանեմ,

Որ սիրուտ ղատրն գիտենաս:

 

* * *

Հա՜յ իմ աղաւնի պայծառ,

Որ թեւիտ թէպրիկն է հազար,

Երկինք ու գետին վկայ՝

Չեմ երեր, զքեզ չեմ մոռանայր,

Թէ գան ու թէ տան հազար,

Չե՛մ առնուր, զքեզ չե՛մ ի տար:

 

* * *

Երեսդ է կարմիր ու լայն,

Քան զվարդն հոտով ու պայծառ,

Պօյիկդ է բարակ 'ւ երկան,

Ի շամբան էղէգին նման,

Թուխ աչեր, ուգած լաչերով՝

Մի՛ ձգեր վրատ մանիման,

Մի՛ գար՝ մեր դռնովն անցնիր,

Մի՛ ձգեր սրտիկս կուման,

Դու ինձի խօսկուք մ'ասիր,

Ես տարտէս եղայ սարկարտան:

 

* * *

Քոյ սէրտ իմ սրտիս միջին

Հերկ արեր ու դարձեր է մեղ,

Սիրել պիտի զայն աղւորն,

Որ դնչիկն է զէտ կարագ եղ,

Բէրնակն է շաքրի նման,

Երեսիկն է պագնելու տեղ:

 

* * *

Ա՜յ ի մեր մահալին մորճիկ,

Մեր աղբիւրն ի ջուրն ես եկեր,

Լուսինն ի ծոցէտ ի դուրս

Աղբերին ի յակն է ցաթեր,

Էրնէկ ես նորա կու տամ,

Որ գիշեր մ'ի ծոցդ է պառկեր,

Ուռ միջացդ գիրկ ածեր,

Զբերնիտ բոլորն է պագեր:

 

* * *

— Կօզա՛լ, քեզ բան մի կասեմ,

Քո ահուն չեմ իշխեր ասեր,

Այնոր չեմ իշխեր ասեր,

Դուք՝ հարուստ եւ ես՝ տառապել:

— Ծուլա՛յ, ասայ, մի վախեր,

Շատ հարուստ է աղքատացեր,

— Շատ հարուստ է աղքատացեր,

Այնչափ հարստի դստրիկ

Աղքատուն ի ծոցն է պառկեր:

 

* * *

Ամէն քար իւր տեղն ամուր,

Որ ոչ հոգ ունի 'ւ ոչ երեր,

Դու այլ սրտիւ տէր լինիք,

Լուք ընկնիք ի հոգ ու երեր,

Ամէն օր հետ ինձ հաշտ էիր

Ու այսօր ի՞նչ ես խռովեր:

 

* * *

Դէմ առաւօտ լուսուն,

Որ Զօհալ աստղն կու ելնու,

Իմ եարն ի քուն եղեր

Ու մտքունք ունի գնալու,

Ձեռկունքս այլ ի դէմ բերի

Հանց արգել, չի թող բռնելու,

Ելաց ու լալով ասաց,

Թէ՝ Գնալու եմ, չե՛մ կենալու,

«Կերթամ» կու ասեմ հոգե՛կ,

Դեռ կուման չունիս աւտալու,

Պաշրիկս այլ եփել տուի,

Դեռ աւօտ-չաւօտ կանես դու:

 

* * *

Զիմ եարն ի գնալ տեսայ,

Կանչեցի, թէ՝ «Եար աննման»,

Դարձաւ ինձ ճուղապ երետ,

Թէ՝ չեմ քո եարին նման,

Քո եարն ունի թուխ աչքեր,

Թուխ ընքվի ու պզտիկ բերան,

Քո եարն ոսկոյ նման,

Ես իւր շատ չարին եմ պատրան,

Լուկ աղւորն ի նման ծախեմ,

Քանց սիրեն զգէշն ու եկան,

Զէտ գէշն՝ հարիւր հազար,

Աղվորին զարինին պատրան:

 

* * *

Ով որ սիրու տէր մարդուն

Չողորմի՝ ինքն ներելու,

Ինքն այլ սիրու տէր լինի,

Ի յօտար յերկիր եւ հեռու,

Ո՛չ իւր սիրուն ճար լինի,

'Ւ ո՛չ դադարի աչերն ի լալու:

 

 

* * *

Մանուկ ես այն մանկան կասեմ,

Որ ընտրէ զհայրէնն ու ասէ,

Զհայրենին ղաթար ասէ,

Որ յետն ամօթ յամօթ չբերէ,

Մարդիք կայ ի յայս ճերկաս,

Ուր կասեն, թէ՝ Բան չգիտէ,

Լեզուակ կայ այնոր բերանն,

Որ ղաթար ջորին չքաշէ:

 

* * *

Մտիկ իմ եարին էրէք,

Որ նուշ ու շաքար կու ծախէ,

Զաչերն այլ շէհենք արեր,

Զունքն թառ՝ ի վեր կու քաշէ,

Ով կերթայ՝ նայ արժան կու տայ,

Ես կերթամ՝ նայ սուխ կու ծախէ,

Չգիտեմ, թէ խոյւը՞ն հանց է,

Ըզղարիպս ի լաց կու պահէ:

 

* * *

Դաւիթ մարգարեն, ի՛մ յոյս,

Շատ մեղքունք ունիմ՝ թէ թողուս,

Եարուկ մի սիրեր եմ ես,

Պարապար հետ երկու լուսուս,

Հէնցկուն խորոտիկ սիրուն,

Թէ ի խուձն գայ՝ նայ թողուս,

Ցորեկն սաղմոս ասես,

Ու գիշերն ծոցիկտ առնուս:

 

* * *

Իմ մայրըս որ զիս եբեր,

Անիծեց, թէ՝ Ղարիպանաս,

Երթաս ի յօտեր երկիր,

Հայր ու մայր 'ւ եղբայր չունենաս,

Ուր որ քոյր 'ւ եղբայր տեսնուս՝

Դարձնես զերեսիկդ ու լաս,

Սեւ այնքան սնարք առնես,

Ի վերայ հողին քնանաս,

Գլխակդ այլ ի վեր կալնուս,

Քան զԱստուած այլ ճար չունենաս:

 

Ա/ԿԴ. ԱՅԼ ԲԱՆՔ ՀԱՅՐԵՆԻՔ, ԱՆՏՈՆԻ ԱՍԱՑԵԱԼ

* * *

Եարուկ մի սիրեր եմ ես,

Որ երեսն երեք ծին ունի,

Բերանն է բոլոր 'ւ աղվոր,

Տուփ նման քան զմանուշակի,

Հանչաք ջանացի հետ իր,

Որ իւրմէն պագիկ մի առի,

Ի քաղցրութէնէն, եղբա՛յրք,

Բռընկեր պռունքս ու կայրի:

 

* * *

Պագնեմ զայտ քո լայն ճակատն,

Որ աչեր ունիս ղազալի,

Գրկեմ զայտ քո ուռ միջկունքդ,

Որ հագեր ես շար կապանի,

Աչեր ղազալի ունիս,

Գէմ ուներ ունիս թաթարի,

Այտով խոցեցիր դու զիս,

Զարկ ի յիս զնետ սահարի:

 

* * *

Բազան երբ քաղցած լինի՝

Զորսն առնու, այնու ըմբռնի,

Մանուկ՝ սիրու տէր լինի՝

Պագն առնու, կարօտն անցանի,

Ամ ի՞նչ անեմ, ա՜յ հոգի,

Ամ քանի պագնեմ՝ նայ պիտի,

Ըսկայ ի ծոցուտ ելայ,

Դեռ աչերս ի յետ կու հայի:

 

* * *

Թող լռչուկ շապկիկ հագնեմ

Որ շրջիմ զէտ սըգաւորի,

Զկոճկիկն այլ արձակ թողում,

Որ տեսնու՝ սիրտըն նուաղի:

 

* * *

Հարսնուկ մի յանտի թաղէն

Զարթըրվեր ու կերթար ի ժամ,

Ասի, «Ո՜վ աղւոր հարսնուկ,

Ու՞ր կերթաս՝ քո ժամն է հարամ,

Դարձի՛ր ընձի պագ մի տուր,

Այն քեզի շատ վարձք ու քարամ,

Ուրտեղ եկեղեցի տեսնում,

Կանկնիմ քեզ համար ես ի ժամ,

Կանկնիմ աղօթք անեմ,

Յայտ ճերմակ ծոցուտ տիրանամ»:

 

* * *

Ճերմակ ծոցդ ոսկի փողոց,

Քո սիրուտ եմ հերատաթ ու խոց:

 

* * *

Քո սէրն իմ սրտիս միջին

Տուն շինէր 'ւ ի մէջ կու կենայ,

Աչերն այլ երթինք դրեր,

Մութ ընքվին ի վեր կու կենայ,

Աչերն այլ երդինք դրեր,

Մուխն երդիօքն ի վեր կու ելնայ,

Եկէ՛ք, հանց տնակ տեսէք,

Մուխն ելեր, երդիք չի կենայ:

 

Ա/ԿԵ. ՀԱՅՐԵՆԻՔ ՍԻՐՈՅ ԵՒ ՈՒՐԱԽՈՒԹԵԱՆ

* * *

— Թուխ աչք 'ւ իմ կամար ուներ,

Խորւեցեր դու զիս, խորւեցեր,

Վեր սպիտակ ծոցեր ո՞վ տեսեր,

Ժուռ ծըծեր, որ դեռ չէր հասեր,

Ե՛կ, իմ խկա ու ժուռ ծծեր,

Որ նազով մայրն սնուցեր,

— Զատ այլ ի ծոցս եմ պահեր,

Քո արեւն՝ այլ մարդ չէ տեսեր:

 

* * *

Առանց խոց, առանց եարայ

Զիս տեղիկս հիւանդ է ձըգեր,

Հարցունք մէկ ընդ իմ եղէք,

Որ ասեմ՝ սեւ աչքն է արեր,

Էնօ՛ք սեւ աչքն է արեր,

Իւր ծոցուն մահրում է հաներ,

Այլ ու՞մ, այլ էլ ու՞մ կասեմ,

Եսչեմ եկեր, քո սէրտ է բերեր:

 

* * *

Հատիկ մի մէրճան լին'ի,

Ես ի քո վզնոցն ելնէի,

Կամ սիրուն ակունք լինէի՝

Քոյ լօհիդ մէջն լոյս տայի,

Կամ պաղ աղբեր ջուր լին'ի՝

Քո հերանց ի պաղջան մտն'ի,

Զկուժն առն'իր, ի ջուրն գայիր՝

Քո կժիտ մէջն լցւէի,

Վեր կալն'իր ու թեւիտ դն'իր՝

Ես ի քո ծոցըտ թափէյի,

Գլոր'ի ի մէջ ծծերուտ,

Քո ճերմակ ծոցըտ թանայի:

 

* * *

Ո՞վ էր վարեր զիւր եարն,

Զինչ որ ես հանի՝ վարեցի,

Տարայ յանահուն սարերն

Յանցուցի ու նստայ լացի,

Ով եկաւ՝ նայ հարցուցի,

Ով գնաց՝ նա թուխտ գրեցի,

«Գնացէք 'ւ իմ եարոջն ասէք,

Թէ քո եարն անկեր կու մեռնի,

Բարձր սարերուտ ի ափն,

Զոր ածեն ակնատ մի քանի,

Չի գաս դու ի ներս ընկնիս,

Մնայ եարտ ողորմ ու լալի»:

 

* * *

Ես կա՛նչ մի կուզեմ կանչեմ,

Ուր որ իմ ձայնըն հասանի,

Ուր որ ադամորդի լինի՝

Թող սիրոյ պէլան չի ընկնի,

Սէրն այլ ոտք ու ձեռք ունի,

Ժուռ կու գայ քան զադամորդի,

Եկեր 'ւ իմ գլուխս ելեր,

Վերայ երեսիս ի քարշ կու տանի:

 

* * *

Մանկան այլ մահանայ բերի,

Թէ ի՝նչ առնէ մանուկն ատենի,

Անցգուն ատենի առայ,

Որ փողոցն ի ջուրն կու տանի,

Վախեմ թէ չարկամ լինի,

Գայ զիս այս հալըս տեսանի,

Մեռնելն ինձի շատ լաւ էր,

Քանց ի այս հալըս կենայի:

 

* * *

Մօտ իմ եարուն մի՛ նստիլ,

Թէ հազար ես ինձ սիրելի,

Ինձի խիստ դժւար կու գայ,

Քանց հոգւոյս քակտիլն աւելի,

Այլօ, ու՞մ, այլ ել ու՞մ ասեմ,

Իսկի մահուն ճար չի լինի:

 

* * *

Իմ բրձրագնայ լուսին,

Շատ ի բարձր կերթաս 'ւ անահուն,

Շատ երթինք, շատ դռներ կանցնիս,

Շատ տեսնուս ջուխտակ եար ի տուն,

Թող չես էնր սնարքն ի գլխուն,

Էնէր, թէ մէկ պագ առնէր,

Նայ խօթէ սեւ օձն զլեզուն:

 

* * *

Մտիկ իմ եարոջն արէք,

Որ կելնէր կանուխ ի քնուն,

Հանկցուն թոլ ու մուլ կելնէր,

Զինչ մանուկն ելնէր ի գինուն,

Հագեր դուպարայ շապիքն

Ու կերթէր հովն ծառերուն,

Շեկ ծամն ի հոսել առնէր,

Կու կաթէր քրտունքն ուներուն,

Քրտինքն ուներուն կաթէր

Ու իջնէր ի մէջ ծծերուն:

 

* * *

Խօշ եարս ի տէնէրն ի քուն,

Ծոցն ի բաց ի դէմ աստղերուն,

«Կամ ա՛ռ զիս ի ծոցտ ի քուն,

Կամ տամտուր տուր երթամ ի տուն»:

 

* * *

Գանկատ մի կուզեմ ասեմ,

Ես եմ լուսուն յարեւուն,

Երբ սէր չես հաներ ի տուն,

Է՞ր կու հանես մանուկն յարեւուն:

 

* * *

Իմ եարն ի Հոռմոց ի վեր

Ուղարկեր շատ արմաղաննի,

Ուր կայ՝ թող բարով մնայ,

Ես գտեր եմ ինձ լմնանի,

Թէ յինք յիր լման գտեր,

Թող ազիզ արեւս ապրի,

Մէկ մ'այլ երթամ ես սիրեմ,

Ղարակօզ զինքն լմանի,

Զանունն այլվի իր դնեմ,

Երբ կանչեմ՝ սիրտըն նուաղի:

 

* * *

Իմ եար 'ւ իմ կանաչ խիար,

Թող չորնաս թէ զիս մոռանաս,

Չորնաս ճիճէկեր դառնաս,

Թէ զծոցիկիտ մարդու բանաս,

Մեռնիս ու յանտէնն երթաս,

Անդ ճերմակ ծոցդ ի՞նչ տի ենես,

Զայդ այլ որթըներն ուտեն,

Զիս ատկից մահրում կու հանես:

 

* * *

Փողոցկունքս ի վեր կու գի,

Նայ տեսայ դռնակ մ' ալ ի բաց,

Ցնծցայ, թէ մտնում ի ներս,

Խօշ եարուտ շունն զիս եխած:

Իմ եարն ի ներսէն կանչեց,

— Ա՜յ, կէլ չը՛խ, այլ գայլ ու կատղած,

Այտոր ի՞նչ խածնել պիտի,

Զայտ ի յիմ կրակն է այրած:

 

* * *

Կերթաս ի թուխ ամպերդ,

Ի քուլէն, վա՜յ թէ զիս այրես,

Դառնաս թուխ ամպէն ի դուրս

Զայդ ճերմակ ծոցտ ինձ ցըձընես,

Զայտ այլ ութըներն ուտեն,

Զիս ատկից մահրում կու հանես:

 

* * *

Ա՜յ իմ պզտըկից  եարուկ,

Քո ամէն տեղիկտ աղէկուկ,

Քո ծոցն է ոսկի սնտուկ,

Ես ի մէջըն՝ ղրիպ կագվուկ:

 

* * *

Ա՜յ իմ արծաթէ զպայ,

Մարգարտէ ծածկոցն ի վերայ,

Քո բունտ ի դժար քարին,

Արծիւուն ահիկն ի վերայ,

Չըշես ել ու մուտ էներ,

Թէ չասեն աղկեկ է նորայ:

 

* * *

Հայեց ի ծառին վերայ,

Թէ քանի հունար կայ ի նայ,

Այն ճիւղն, որ պըտուղ բըռներ՝

Քանց դարտակըն ցած կու կենայ:

 

* * *

Հայրէն մի կարեմ ասեր

Ի վերայ կարմիր խընծորին,

Ամառն ի ծառին ճուղին

Ու ձմեռն՝ ի մէջ շուկային,

Գային այն ճահիլ մանչերն,

Գնէին, տան'ին սիրողին,

Սիրողին յնաօրէն լինէր,

Լուք կու տէր ի ձեռքն տղին,

Տղան այլ դխմար լինէր,

Լուք դանակ քաշէր ձնձորին,

Խնձորն էրկու կէս անէր,

Մէկըն յիր, մէկըն՝ սիրողին:

 

* * *

Երեստ ի խանզատ նման

Արեւի խոնչին մէջն շինած է,

Ուներտ ի կեռաստ նման

'Ւ ի խոնչին մէջն շարած է,

Աւա՜ղ ու հազար բերան,

Տէր չունիս, որ զքեզ աժէ,

Յօմրիկդ է սեւով անցեր,

Ժամանկիկդ որ մարդ չի իտէ:

 

Ա/ԿԶ

* * *

—Ա՜յ իմ մարգրտէ շարոց,

Ոսկեթել ծածկոցն ի վրայ,

Զքո հայրն պատիւ ձենեմ,

Քեզ ինձի կուզեմ՝ թէ կու տայ:

— Կըտրի՛ճ, մի՛ անխելքանար,

Թէ հազար ուզես՝ նայ չի տայ,

Ծոցըտ լի ոսկւով արա,

Եկո մեր դուռըն դուն, խաղ արա:

Զիմ հարս պարտական արա,

Դու կանգնէ զինչ քուրթ հաւալայ,

 

* * *

Ես իմ հօրս հետ կըռուեմ,

Թէ՝ Գնա՛, պարտքիդ ճար արա:

Մայրս քեզ աթոռ դընէ,

Դու նըստիս զինչ բարձր ամիրայ,

, , , , ,

, , , , ,

Ձեռքըդ բըռնեմ, ներս տանեմ,

Դուռըն դընեմ, փակն ի վրայ,

 

* * *

Ապրիշում խալի կը ձգեմ,

Ոսկեթել դօշակ ի վերայ:

Բարձրիկ մի սեղան բերեմ

Ու խորված կաքւուկն ի վրայ,

Շիշա մի գինի բերեմ,

Որ խըմենք ի սիրոյ վրայ:

Հագնիմ իզմ շարէ խապիքս,

Որ շամամ ծծերս երեւայ,

Բանամ զարծաթէ վնառէսն,

Մուտ ի ներս ու տավրան արայ:

 

Ա/ԿԷ

* * *

Գիշերս ես ի դուրս ելայ,

Թուխ ամպեր 'ւ անուշ կու ցօղայ,

Զիմ եարն այլ կանկնուկ տեսայ,

Զիւր կանանչ կապան կու բանայ,

Ձեռքս բռնեցտուն տարաւ,

Զդուռն եդիր, զփակն ի վերայ,

 

* * *

Մանուկ ես նորա կասեմ,

Որ առնու զբալնին ու բանայ,

Բանայ 'ւ պաղչան մտնու,

Վարդ քաղէ ու ցօղն ի վերայ,

Եւ փունջ մի եարոջն տայ,

Որ դնէ զերեսն ի վերայ:

 

* * *

Ճերմակծոց ու լայն ճուպայ,

'Ւ ի ծոցիկդ ի վայր սահեցայ,

Այդ խակ ծծերուտ միջին

Գիրկ ածի, պահիկ մ'արգելցայ,

Ձեռկուքս այլ ի վեր կալի,

— Տէ՛ր, արա զմահիկս ի հոսայ,

Զմահիկս ու մատղիկս արայ

Աղկեկա՛ն կրծոցն ի վերայ:

 

* * *

Այս աստնուորիս շահէն

Անշահին ես ի՞նչ շահեցյ,

Առի զբաղաս՝ որս ելայ,

Թռուցի, թ' Ի՜նչ մաղպուն եղայ,

Բազա՛, տնաւեր բազա՛,

Գնացած տեղիկտ ինձ ասա,

Ես  այլ հետ քեզի կու գամ,

Հանց հաշուեց, թէ օր մի չեղայ:

 

* * *

Դիժար հիւընդուկ եմ ես,

Առ խնծոր, արե՛կ, զիս ի տես,

Հազար զենեհար կու տամ,

Որ օտար հաքիմ չբերես,

Օտար հաքիմն ի՜նչ անեմ,

Զիմ ամէն տարտս դու գիտես,

Եկո՛, տամ ծոցուս բալնին,

Բաց սրտիս դուռն, մուտ ի ներս:

 

* * *

Եալա՜մ, եալալա՜մ կասեմ

Չեմ եկեր, քո սէրն է բերեր,

Քո սէրն իմ սրտիս միջին

Տուն շիներ 'ւ ի ներս կու կենայ:

 

* * *

Բազան երբ քաղցած լինի՝

Զորսն առնու, այնով զմպաղի,

Մանուկ՝ սիրու տէր լինի՝

Պաք առնու, կարօտն անցանի,

Ամ ի՜նչ լինենամ, գերի՛ս,

Թէ պաքնեմ՝ նայ ինձ կու պիտի,

Հիմի ի ծոցուդ ելայ,

Դեռ աչերուս ի հետ կու նայի:

 

* * *

Հանցեղ եմ ի քո սիրուդ,

Զինչ ամռան աւազն, որ կայրի,

Զօրն ի բուն երկինս ի վեր

Կու հայի կաթիլ մ' անձրեւի:

 

* * *

Հանչաք ջանացի իւր հետն,

Որ իւրմէն պաքիկ մ'առի,

Ի քաղցրութենէն, եղբայրք,

Բռներ է սրտիկս ու կայրի:

 

* * *

Պաքնիմ զքո լան ճակատդ,

Որ աչուեր ունիս ղազալի,

րկեմ զքո ուռ միջկունքդ,

Որ հագեր ես շար կապանի:

 

* * *

Քանի՜ ու քանի՜ ասեմ,

— Զիմ եարին կապան կարեցէք,

Արեւն իւր երեսք արէք,

Զլուսընկան աստառ ձեւեցէք,

Թուխ ամպն այլ բամբակ արէք

'Ւ ի ծովէն դերձան քաշեցէք,

Աստղերն այլ կոճակ արէք,

Զիս ի ներս ողկիկ շարեցէք:

 

Ա/ԿԸ. ՏԱՂ ՍԻՐՈՅ

* * *

Դարձաւ ու ճուղապ երետ,

Թէ՝ Հերի՛ք էպլէհ զրուցես,

Տարի մ'է ու չորս ամիս՝

Կու սիրեմ՝ դու ն՞ր մի գիտես:

 

* * *

Ձագուկն առիւծոյն եմ ես,

Զով սիրեմ՝ ի հուն հանեմ ես,

Արե՛կ, որ զքեզ ալ սիրեմ

Ու տանիմ այլ աշխարհ ի ներս,

Չարկամն, որ ի գալ տեսնում,

Քո արեւդ, որ լաւ ջանամ ես,

Զարիւնս ի վերայ թափեմ,

Թուխ աչեր, դու կանգնէ ու տե՛ս:

 

* * *

Քո տունն՝ ի յանտառ մորին,

Եւ քո դուռն՝ ի դէմ դիժարին,

Քո բերդն՝ ի զանճիլ նման

Ու հազար հսար՝ զանճիլին,

 

* * *

Զթեւն արծուին առնում,

Գամ, մտնում ի մէջ զանճիլին,

Զճիկարն առիւծուն առնում,

Գամ, մտնում ի մէջ քո բերդին,

Կամ առնում զքեզ, ելնեմ,

Կամ թողում զգլուխս ի տեղին:

 

* * *

Մոմի նմանակ ես դու,

Զքեզ վառեն ի հայոց Զատկին,

Ծառ պահենի ես դու,

Որ ծաղկիս այն ծառզարդարին,

Արեւուն նմա ես դու,

Որ ծագես Կանանչ կիրակին,

Լուսընկի նման ես դու,

Կանգնիս ի մէջ տեսնուհնկին:

 

* * *

Ով որ զքեզ յիսնէ զատէ՝

Կանիծեմ, որ կելնէ հոգին,

Մէկէր պէմուրատ մեռնիմ,

Չհասնիմ սրտիս մուրատին,

Այս ալ անցանի, սուտ է,

Որ չառնու զսէրն ի սրտին:

Լուսին՝ ջրբեր ո՞վ տեսեր,

Արեգակն ու կուժն ի յուսին,

Երթար, շուք կու տար վզին,

Կու խաղար շամամն ի ծոցին,

Թէ՞ այդ իմ սիրածն չէ՝

Մարգարտէ շարոցն ի վզին,

Հնցեղ, զինչ կտրեն զմուշկն

Ու դնեն ի ոսկի սենին,

Արի՝ թէ պագնեմ զսենին,

Հոտ առնեմ այն ամպարենին,

Զսուրաթն այլ ի դէմ իբեր,

Թող պագնէ՛, որ չելնէ հոգին:

 

* * *

Արծիւն ու շահին բազան

Հետ երամ կաքուին գնացին,

Երամն ի յերամ խառնվաւ,

Ու թռաւ երամն ի մորին,

Ելաւ հնազանդ բազան

Ու խրատ երետ արծուին,

— Երբ չէիր գիտեր դու որսալ,

Է՞ր խրատուց եղեր երամին:

 

* * *

Շատ կայ քան զքեզ մանուկ,

Որ տեղէ աղեղն ի գօտին,

Լնուր ու եղան զարնէր,

Փէրչինէր զճիկերն ի փորին,

— Կաքա՛ւ, դու հերիք խօսիս,

Որ չերթայ փետուրտ ի քամին:

 

* * *

Պիւլպիւլն յանատակ ծովին,

Ի յօձուն բերանն՝ կու ասէ,

— Քան զիս փոքըրկիկ հաւիկ,

Ոչ այլ հաւ, զիմ ղուսան չքաշէ,

Տարին տասվերկու ամիս

Փուշըն զիմ սիրտս կարունէ,

Զվարդն ո՞վ հասիլ բերէ,

Քան ամէն անգէտ զնա քաղէ:

 

* * *

Խիկարն է առեր զբահն

Ու զվարդին տակն կու ջրէ,

Պիւլպիւլն անցուդարձ կանէ,

— Քո աղէկն Աստուած վճարէ:

Էպլէհն քաշեր զկացինն

Զվարդին տակն կու կտրէ,

Պիւլպիւլն ի վարդին իսրուն

Զիւր վզիկն ի դէմ կու բերէ,

— Զարկէ՛ք պիւլպիւիլին շլնին,

Թող իր վարդն չար չքաշէ:

 

* * *

Այսօր ի յիս մի՛ խօսիք,

Խոց ունիմ, որինձ հերիք է,

Խոցած եմ չարխի նետով,

Որ սլաքն կէս նուկի է,

Առած ու հէքիմ տարած,

Նայ ասաց, թէ Ապրելու չէ,

Կտրեր է սրտին երկն,

Յաչերուն արիւն կու կաթէ:

Յում որ պիտի շատ ապրիլ,

Թող խելօք կենայ, թէ պիտի,

Փորէ իւր ձեռօք տապան,

Ինքն ի ներս մտնու կենդանի,

Շնչին պատուհան թողու,

Բոցն ելնէ ի գոյն ծիրանի:

 

* * *

Թոքն դմակ ե՞րբ լինի

Կամ զենած ոչխարն՝ արօտի,

Բոզին օֆայ ե՞րբ լինի

Կամ ընկած մարդուն՝ սիրելի,

Նաքասն, որ ի հաց հասանի՝

Ի խոպան այգի նմանի,

Ճուղ տայ ու ազոխ առնու,

Իւր պտուղն իսկի չերեւի:

 

* * *

Այտ փողնէտ ի վայր կու գի,

Զինչ տեսայ բրուտ մ'ի բանի,

Կաւիկն ալ ի ձեռքն առել

Կու ստեղծէր սուրաթ մի քանի,

Կաւիկն ի բրուտն ասաց,

— Մի՛ դատեր ողորմ ու լալի,

Վաղն ու մէկալ օրն, ասեմ,

Քո սուրաթն ի յի՛ս նմանի:

 

* * *

Հոգիս ի մարմնոյս ելաւ,

Նայ նստայ յառջեւն ու լացի,

— Ա՛՜յ հոգի դու ու՞ր կերթաս,

Երբ քենով եմ ես կենդանի:

Հոգիս ի մարմնոյս ասաց,

— Ես զքեզ խիկար կու գիտ'ի,

Երբ տունն ի  քակիլ առնու՝

Տէրն ի ներսն այլ ի՞նչ բան ունի:

 

* * *

Աստուած է վերն ի վկայ,

Որ զքեզ մէկ սրտով կու սիր'ի,

Յանկարծ, որ երկուք լինէր՝

Նայ հան'ի զմէկիկն ու մորթ'ի,

Յարենէն շիշան առն'ի,

Թուխթ գր'ի, իքեզ ղրկէի,

«Առ, կարդա՛, կիւզէլ ու տե՛ս,

Թէ վրատ ինչե՞ր կու քաշ'ի»:

 

* * *

Հնցեղ՝ զինչ ամռան աւուրն

Օձն այրի ի դէմ արեւին,

Պագիկ մ'երեսէդ դու տես,

Որ ելնէ փափագն ի սրտէս,

Չերթամ ղարիպուկ մեռնիմ,

Չմնայ հասրաթն ի սրտիս:

 

* * *

Կրակն ի մորին անկաւ,

Սուրբ մնաց մոծիրն ի տեղին,

Հայրէն մի ի տեղն ասաց,

Թէ՝ Սիրոյ տէր մարդոյ սրտին

Հանչաք ես հայրէն ասեմ,

Որ երթայ իւր սէրն ի քամին:

 

* * ***

Յաշխարհս ես ի ժուռ եկի,

Քան զսէրն անուշ՝ ի՞նչուտելու,

Շաքար ու նապաթ կասեն,

Մօտ ի սէրն՝ դառն ու թթու,

Ով մր սիրու տէր չեղեր,

Թող ուտէ ու զհամն առնու,

Եկեր եմ ղարիպ եղեր,

Հողթաւալ թաւալ կու տանի:

 

* * *

Ես սէրն ուտելու գիտէի,

Հագնելու կամ վայելելու,

Քո սէրն՝ անապակ գինի,

Ամենեւին չտուիր խմելու:

 

Հետ հոգոյս ի վեր թռայ՝

Բռնելու եւ արգիլելու,

Զերդումն ի բերանդ առիր,

— Երթալու եմ, չեմ կենալու,

— Երթաս ի ղարիպ աշխարհ,

Ի յօտար երկիր ի հեռու,

Լայ սրտիկդ ու զիս ուզէ,

Չկտրի աչերտ ի լալու:

 

* * *

Ա՜յ իմ կարմրիկ խնծոր,

Ի՜նչ մահալ ունիս քաղելու:

— Ա՜յ իմ կարմրիկ սուրաթ,

Զի՜նչհէվան ունիս պագնելու:

 

* * *

— Հնցեղ եմ ի քո դիմաց,

Զինչ կակազն՝ ի դէմ ատենու,

Եփրատ գետն՝ ի մեր միջիս,

Ճար չունիմ՝ ի դէմ քեզ գալու:

— Գնա՛, սուտասաց ես դու,

Երբ այդ ինչ պատճառ դնելու,

Յէրնէկ եմ անցեր զԵփրատ,

Խալ ի խօսու ի՞նչ գետ առնելու:

 

* * *

Գիշերս ես ի դուրս ելայ,

Գաւն ի ձեռս՝ կերթայի գինու,

Իմ եարն ալ ի դէմ դիպաւ,

Զիս ի յիւր տունն կու տանի,

—Քո սէրն իմ սրտի միջին

Կու այրի զինչ հում ճրագու,

Արտասուս յերեսս ի վայր

Կու թափի զինչ գետ ու առու:

 

* * *

Ա՜յ իմ հաւտիկ Աստուած,

Չձգես ի ձեռըն սիրու,

Թէ ձեռըն սիրու ձգես՝

Մի՛ ձգեր ի խալխի լեզու,

Թէ խալխի լեզու ձգես՝

Զիմ մահուն օրըն մօտեցու,

Գլուխս դնեմ, մեռնիմ,

Որ չգայ երեսս ամօթոյ:

 

* * *

Ի՛մ եար, քեզ վատչեմ ուզեր,

Դու ինձի յէ՞ր ես խռովեր,

Զայտ սուտ խըռովըդ

Իսկի մարդ սրտէն չի հաներ:

 

* * *

Արեւն ի մօրէն ելնու

Վերայ քո զայն եմ կամեցեր,

Քո սէրն, ի ծըծու նըման,

Հաւասար յոսկերս է ցրուէր,

Զղեղն յոսկրէն ո՞վ եհան,

Չոր ոսկորն ի հողն է փտեր:

Փըթի ու թաւալ առնու,

Հասրաթն յիւր սիրտն է մնացեր:

 

* * *

Չկայ ո՛չ տղայ, ո՛չ ծեր,

Որ սիրոյ կածն չէ կոխեր,

Չկայ իմ խոցիս հէքիմ,

Այն ալ որ կայ՝ դեղ չի գիտեր,

Կամ զգանկատս ու՞մ անեմ,

Իմ եարնոչ որ չերթար ասեր,

Երթամ Ստեղծողին ասեմ,

Զինչ որ յիմ ճակատն է գրեր:

 

* * *

Լուսին ի յամպոյն ահուն

Շուտ ի յերթամն ի արարեր,

Կօզէլն արեւուն ահուն

Շուքն ի մեր երդիքն է արեր,

 

* * *

Սներն ի գերան ասեն,

— Սիրու տէրն երդիքս է եկեր,

Սներ խօսան ո՞վ տեսեր,

Կամ գերին՝ զգերիս մատներ,

Ճըրագ ղամազ ո՞վ տեսեր,

Կամ պատրուք խապար տարուբեր:

 

* * *

Ի՞նչ մայր է զքեզ բերեր,

Ի՞նչ դայեկ՝ զքեզ սնուցեր,

Զքեզ եղն ի սարին բերեր,

Ու շահին բազան սնուցեր,

Լուսինն քեզ ծիծ տվեր,

Արեգակն է դադրեցուցեր,

Քամին՝ տարուբեր արեր,

Սուրբ կուսանքն՝ օրօր ասացեր:

 

* * *

Դեռ գարունն չէ եղեր

Իմ կիւզէլն ինձ վարդ է ղրկեր,

Թելիկ մի վարսին մազէն

Ի բոլոր վարդին փաթաթեր,

Առի, երեսիս դրի,

Զիմ ելած հոգիս դարձուցեր,

Ես զվարդն ալ ի՜նչ անեմ,

Զհեղեղն տնակս աւերեր:

 

* * *

րեր բարակիկ թխթիկ

Իմ կեւզէլն ու ինձ է ղրկեր,

Թէ՝ «Առ, կարդայ, տե՛ս, իմ եար,

Որ իմ սէրն ի խոստ ես եկեր»:

Ես ալ բարալիկ թխթիկ

Գրեմ, իմ եարին ուղարկեմ,

«Առ, կարդայ ու տե՛ս, կեւզէլ,

Ղալատ խօսք են հասկեցուցեր»:

 

* * *

Կտրած ղամազին լեզուն

Ու ձգած, ու շունն է կերեր,

Ղամազն է յօձ նման,

Որ զԱդամ է զրկեցուցեր,

Պտուղն ալ ի կեր տվեր,

Ի դրախտէն հաներ ու վարեր,

ԶԱդամ ի դրախտէն հաներ,

Զիս ի քո ծոցուն է վարեր:

 

* * *

Քո սէրն է անգին ղումաշ,

Ի վաճառ վասն քեզ եկայ,

Տվի զարեւուս թարկիկն,

Ի վերայ ծովուն նաւեցայ,

Է՜, եար, ինձ բարիս առնուս,

Նաւս ունի զիս՝ առ քեզ կու գայ,

Իմ մէկն հազար եղաւ

Այն պահուն, որ զքեզ տեսայ:

 

* * *

Գիշեր ու ոցրեկ կու լամ,

Աճապ իմ եարն կու լըսէ՞,

Այնչափ ողորմիկ կու լամ՝

Յաչերուս արուն կու կաթէ,

Այն իմ հեռացեալ վարդուն,

Որ ինձի խապար մի բերէ,

Հաշուիմ՝ զիմ ելած հոգիս

Դարձուցեր, ի յիս կու բերէ:

 

* * *

Ով զիս կտրատէ, մորթէ,

Քարկոծէ՝ իմ կէս հախն չէ,

Աչերս ի՞նչ տեսաւ քեզ,

Որ իմ սիրտս զքեզ կու սիրէ,

Քոն ամ ի՞նչ պատճառ կու ձգէ,

Թէ քու սիրտըն զիս չուզէ,

, , , , ,

Նայ պէզար է իմ սիրտն ի քէնէ:

 

* * *

Ի՞նչ անեմ, կամ ի՞նչ լինիմ,

Տէր չունիմ, որ այ զիս ձէնէ,

Ոչ ունիմ համբերութիւն,

Որ լռեմ սահաթ մ' ի քէնէ,

Հանցեղ եմ ի քո սիրուտ,

Զինչ ամառ՝ ծաղիկն ի ջրէ,

Եղջն ի յերկինք իվեր

Պաղատէր, թէ Կաթ մի կաթէ:

 

* * *

Դաւիթ մարգարէն հրամէ,

Թէ՝ Չարկամ ունիս, նայ սիրէ,

Զձեռքն բռնէ ի տուն տար,

Աստուծոյ բարով զնա պատուէ,

Գաւաթ լից, ի ձեռքն տուր,

Իւր լեզուովն զինքն անիծէ,

Աստուած տունդ շէն պահէ,

Զքո չարկամն գլխիվարէ:

 

Ով ձուկ ու գինի ունի

Ու խումար մարդուն խնայէ,

Թող մուկն ի կարասն ընկնի,

Կատուն զիւր ձկնակն աւիրէ:

 

* * *

Կացինն ի մորին ինկեր,

Զծառերուն տակըն կու խազէ,

Ծառերն ալ ի խօսք ելան,

— Ի՞նչ անենք, որ կոթն ի մեզնէ:

 

* * *

Քո գունովն ինձ գինի պիտէր,

Խըմէի ու հարբենայի,

Քո ծոցդ՝ Ադամայ դրախտ,

Մտնէի, խնծոր քաղէի,

Քո երկու ծծամիջին

Պառկէի ու քուն լինէի,

Յայնժամ ես հոգի պարտ'ի

Գրողին, լուկ թող գայ, տանի:

 

* * *

Աչե՛ր, ծարուրեմ զքեզ,

Կրակեմ, որ մարդ չի նայիս,

Լեզուա՛կ, կտրատեմ զքեզ

Գուլ դանկով, որ այլ չի խօսիս,

Սրտի՛կ, դանկտեմ զքեզ,

Արունին մէջըն թապլտիս,

Երբ սապռ ու համբեր չունիս՝

Սիրոյ տէր ամ է՞ր կու լինիս:

 

* * *

Պիտէր ինձ հազար մաքի,

Հազարին եաթաղն՝ ապիկի,

Պիտէր ինձ հազար ջորի,

Ու հազրին բեռնակն ալ ոսկի,

Պիտէր ինձ ծովեր գինի

Ու նաւերտ ինձ տօստօքանի,

Իմ եարն ալ ի քովս ըլնար,

Խմէաք տարեկ մի քանի:

 

Ա/ԿԹ

* * *

Աղէկ մի սիրեր եմ ես,

Որ երեսն երեք ծին ունի,

Բերան է բոլոր 'ւ աղոր,

Տուփ նման զէտ զքան զխնկենի,

աշխարհս այլ ի յափ առի,

Հայեցայ քան զհայելի,

Դարձաւ 'ւ այլ վար դը…

Չի գտայ սրտով սիրելի:

 

* * *

Հետ այս ժամանկիս մարդուն

Աղ ու հաց ուտել չի պիտի,

Անչափ կու ճօշան զմարդն,

Որ սուտն այլ իրաւ կու լինի:

 

* * *

Հոգե՛կ, թէ զհոգիս ուզես,

Չէ չասեմ, հանեմ տամ ի քեզ,

Վախեմ, թէ զաչերս ուզես,

Լուք ինչո՞վ հայիմ դէպ ի քեզ:

 

* * *

Աչերտ է ի ծով նման,

Ծով աչուտ ծառայ լինենամ,

Քանի որ ի միտքս ընկնիս,

Ի մահուն դուռն կու գնամ,

Իմ սիրտս է պատառ մը միս,

Քո սիրուտ ինչպէ՞ս դիմանամ,

Հանց որ կու սիրես դու զիս,

Ինձ ասա՛, որ ես գիտենամ:

 

* * *

Աշխարհս է վարդով լի,

Ես ի քեզ ապով կու կենամ,

Չասես, իմ սիրուն եարուկ,

Թէ ես քո աղեկն մոռանամ:

 

* * *

Խիստ եմ կարօտեցեր, մի եար,

Դու կարժես, որ կարօտանամ,

Ով որ քեզ մօտ իս բերէ,

Ն հանեմ ճիրակս, իւրեան տամ,

Ապրեր եմ քսան տարի

Ու քաշեր եմ հազար տարվան ղամ,

Ի՜նչ շահ է անշահ ապրիլս,

Երբ ի քեն կարօտ կու կենամ:

 

* * *

Տիլպա՛ր, խղճայ քո գերուս,

Քո գերուս, մինակ կենալուս,

Գաղտնի ու ալանի լալուս,

Կու վախեմ, թէ ելնում աչերուս,

Լսեր եմ, որ վարդունիս,

Ուղարկէ տաստա մ' քո գերուս,

Պագնեմ, աչերուս դնեմ,

Որ կտրի աչերս ի լալուս:

Տիլպա՛ր, քեզ ի՜նչ եմ արեր,

Հիմիկ ինձ յէ՞ր ես խռովեր,

Ղամազ կայ ի մեր միջին,

Քեզ ղալաթ է հասկցուցեր,

Խամազ է ի օձ նման,

Որ զԵւայ է ղալտեցուցեր,

Խաբեր ու դրախտէն հանէր

'Ւ ի լուսուն է մերկացուցեր:

 

* * *

Երկինք որոտաց դողաց,

Աստղ իւր տեղն իսկի չմնաց,

Իմ եարս ի յիսնէ գնաց,

Բիւրք հազար ծաղկունք հետ իլաց,

Գրեմ բարակիկ թղթիկ,

Ուղարկեմ շատ պատգամ ու լաց,

«Ո՞րտեղ ես՝ բարով կացիր,

Զքո սիրած եարն չի մոռանաս»: