Վարք սրբոց հարանց…, հատոր Բ

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

ԵՐԹԵԱԼ երբեմն չորք սկիւթացիք առ երանելի հայրն Պամբով եւ զգեցեալ էին մաշկեղէն. եւ պատմեաց իւրաքանչիւր ոք 'ի նոցանէ զառաքին ութիւն ընկերի իւրում մինչեւ էր նա անդ։ Մինն 'ի նոցանէ պահէր քաջապէս, իսկ երկրորդն անստացուած էր, եւ երրորդն սէր ունէր յոյժ. ասեն ցնա եւ վասն չորրորդին՝ եթէ քսան եւ երկուս ամս ունի զի 'ի հնազանդութեան կացեալ է ծերոցն։ Ասէ ցնոսա հայրն Պամբով. ահա ասեմ ձեզ՝ զի առաքին ութիւն սորա մեծ է քան զամենեցուն. զի իւրաքանչիւր ոք 'ի ձէնջ զորմէ առաքինութենէ եւ կամեցաւ՝ բուռն եհար, իսկ սա զիւր կամսն 'ի բաց որոշեաց եւ զայլոց զկամս կատարեաց. արդ այսպիսիք խոստովանողք են եթէ պահեսցեն մինչեւ ցվախճանն։
       ԵԿՆ եղբայր ոմն աշխարհական առ հայրն Սիսոյ թեբայեցի, կամեցեալ լինել միայնակեաց։ Եւ հարցեալ ցնա ծերոյն եթէ կա՞յ ինչ նորա յաշխարհի, եւ ասէ ցնա. է մի միամօր որդեակ։ Պատասխանի տուեալ ծերոյն եւ ասացեալ՝ երթ ընկեա զնա 'ի գետ եւ ապա կարես լինել միայնակեաց։ Եւ եղեւ իբրեւ գնաց այրն զի ընկեսցէ զմանուկն 'ի գետն, առաքեաց ծերն զեղբայր ոմն զի արգելցէ զնա։ Եւ իբրեւ բուռն եհար՝ կամեցեալ ընկենուլ զնա 'ի գետն, ասէ ցնա եղբայրն. հանդարտեա եւ մի՛ ընկենուր զմանուկդ։ Եւ նա ասէ. հայրն հրամայեաց ընկենուլ զդա։ Ասէ ցնա եղբայրն. ծերն հրամայեաց զի մի՛ ընկեսցես զդա 'ի գետ։ Եւ թողեալ զմանուկն անդէն եկին առ ծերն. եւ եղեւ միայնակեաց ընտիր վասն հնազանդ ութեան իւրոյ։
       ԱՅԼ երբեմն ասաց հայրն Արսէն ցհայրն Աղեքսանդրաս. յորժամ սպառես զտերեւ արմաւենւոյդ, եկ ճաշակեա ընդ իս. եւ եթէ եկեսցեն օտարք, կեր ընդ նոսա։ Իսկ հայրն Աղեքսանդրոս յամր գործէր եւ պարկեշտ։ Արդ իբրեւ ժամ եղեւ նորա եւ այլ կայր գործելոյն, եւ կամեցեալ կատարել զբանն, փութայր սպառել զարմաւենին։ Իսկ ծերն՝ իբրեւ յամեաց՝ ճաշակեաց, կարծելով եթէ օտարս զոք ունիցի առ ինքեան։ Եւ իբրեւ սպառեաց, երեկունն չոգաւ առ նա։ Ասէ ցնա ծերն. օտա՞րս զոք ունէիր առ քեզ։ Եւ նա ասէ՝ ոչ։ Ասէ ծերն. եւ զիա՞րդ ոչ եկիր այսր։ Ասէ ցնա. վասն զի ասացեր՝ թէ յորժամ սպառես զարմաւենիդ՝ եկեսջիր, եւ պահեալ զբանբ քո՝ այժմ սպառեցի։ Եւ զարմացաւ ծերն ընդ հաստատ ութիւն նորա եւ ասէ ցնա. վաղագոյն սպառեա զգործն քո, զի եւ զպաշտօնն քո կատարեսցես եւ կերակուր ճաշակեսցես. ապա թէ ոչ՝ վաղագոյն ունի մարմին քո տկարանալ։
       ՍԻՂՈՒՒԱՆԷ սիրէր զՄարկոս քան զամենայն աշակերտս իւր, եւ եղեւ տրտունջ. եւ յաւուր միում ձայնեաց զհասարակն. եւ եկն նախ Մարկոս, եւ զի գրիչ էր, եմուտ Սիղուիանէ 'ի տունն տեսանել զգործն. եւ ահա եդեալ զգրիչն՝ զկէս շինուածոյ գրոյն ունէր, եւ 'ի ձայնելն ձգեալ էր եւ ելեալ արտաքս։ Եւ ապա եկն մայր նորա երեւելի սպասուք, եւ աղաչեաց զծերն ցուցանել նմա զորդին իւր, եւ նորա ասացեալ թէ ել արտաքս եւ տեսցէ զքեզ մայր քո, եւ նա ել առ մայր իւր՝ ունելով զաչսն խփեալ եւ ասէ՝ կեցցէս, եւ դարձաւ անդրէն։ Եւ ոչ ծանեաւ մայրն, եւ աղաչէր զծերն։ Եւ յասելն ծերոյն՝ թէ ընդէ՞ր չելեր առ մայրն քո, ասաց. ելի հայր, եւ աղաչեմ թէ բաւական իցէ այն։ Եւ ծերն Սիղուիանէ հաւանեցոյց զմայրն գնալ 'ի բաց։ Եւ ապա ասացին ամենեքեան՝ թէ արժանի է Մարկոս սիրոյ. զի զոր սիրէ տէր, արժանի է եւ մեզ սիրել։
       Էր ոմն աշխարհական երկիւղած 'ի կեանս իւրում, եւ երթեալ երբեմն առ հայրն Պիմէն, դէպ եղեւ զի էին անդ եղբարք առ ծերոյն եւ կամէին 'ի նմանէ ուսանել բան։ Ասէ հայրն Պիմէն ցհաւատացեալ աշխարհականն. խօսեա ընդ եղբարսդ։ Եւ նա աղաչէր եւ ասէր. թողութիւն արա, հայր, զի ես ուսանել եկի։ Եւ բռնաբարեաց զնա ծերն, եւ ապա նա հարկաւորեալ ասէր. ես աշխարհական եմ բանջարավաճառս, լուծանեմ զտակն եւ առնեմ երկուս. գնեմ սակաւոյ եւ վաճառեմ շատոյ եւ առնեմ վաճառաշահութիւն. բայց զի ոչ գիտեմ 'ի գրոց ասել, առակ ասեմ։ Այր ոմն ասաց ցսիրելի իւր, վասն զի կարօտեալ եմ տեսանել զթագաւորն, եկ ընդ իս։ Եւ ասէ. գամ ընդ քեզ մինչեւ ցմէջ ճանապարհին։ Եւ դարձեալ ասէ այլում սիրելւոյ իւրոյ՝ եկ տար զիս առ թագաւորն։ Ասէ ցնա՝ եթէ գամ ընդ քեզ մինչեւ 'ի պալատան թագաւորին, բայց 'ի ներքս ոչ կամիմ մուծանել զքեզ։ Ասէ դարձեալ ցերրորդն. եկ ընդ իս առ թագաւորն։ Եւ նա ասաց. ես գամ եւ մուծանեմ զքեզ 'ի պալատանն, եւ կամ խօսիմ վասն քո եւ մուծանեմ առ թագաւորն։ Եւ հարցեալ ցնա եղբարցն ուսանել կամեցեալ զընտրող ութիւն առակին, եւ նա ասէ ցնոսա. առաջինն է կրօնաւորութիւն՝ որ տանի մինչեւ 'ի կէս ճանապարհին, իսկ երկրորդն սրբութիւն՝ որ հասանէ մինչեւ յերկինս, եւ երրորդն եւ ողորմածութիւն՝ որ մուծանէ առաջի թագաւորին աստուծոյ համարձակութեամբ։ Եւ շինեալք 'ի նմանէ եղբարքն գնացին։
       ԱՍԱՑ հայրն Ռոփոս. չորս գունդս տեսի յերկինս առաջին զդասս հնազանդից՝ որք կային ընդ մարտիրոս ոսկի զգեցեալ, երկրորդքն օտարքն, եւ երրորդն որք սիրեն զօտարսն, եւ չորրորդն որ յանապատ փախչէին։ Եւ ասաց հրեշտակն տեառն ցիս. տես զի յայլ առաքինութիւնսնս ինքեանք են ընտրող իրացն զոր ինչ ախորժեն, իսկ հնազանդքն զայլոցն առնեն ընտրութիւն. եւ մեծ է այն քան զամենայնն։
       ԵԿԵԱԼ երբեմն հայրն Աբրահամ առ հայրն Արսեն եւ մինչ նստէին՝ եկն այլ ոմն եղբայր առ ծերն եւ եհարց ցնա եւ ասէ. զի՞նչ գործեցից զի ապրեցայց։ Եւ ասէ ցնա. երթ զտարիս զայս ճաշակեա երիկունն աղ եւ հաց, եւ եկ դարձեալ եւ խօսեցայց ընդ քեզ։ Եւ երթեալ արար այնպէս։ Եւ լուեալ հօրն Աբրահամու զարմացաւ։ Եւ 'ի կատարել տարւոյն եկն դարձեալ եղբայրն առ ծերն, եւ պատահեաց դարձեալ հայրն Աբրահամ անդ եւ ասէ դարձեալ ծերն ցեղբայրն. երթ արդ զայս տարիս երկուս երկուս աւուրս պահեա։ Եւ իբրեւ չոգաւ եղբայրն, ասէ հայրն Աբրահամ ցհայրն Արսէն, ընդէ՞ր ամենայն եղբարցդ թեթեւ լուծ դնես, եւ այսմ եղբօրս բեռինս ծանունս։ Ասէ ցնա ծերն. եղբարքն այնպէս խնդրեն, նոյնպէս եւ երթան. իսկ սա վասն աստուծոյ գայ եւ լուիցէ բան, վասն զի գործօնեայ է, եւ զոր ինչ ասեմ դմա՝ փութով կատարէ։
       ԱՍԷՐ ոմն 'ի ծերոցն. եթէ ունիցիս յոք վստահութիւն հաւատոց եւ տաս զքեզ 'ի հնազանդ ութիւն նմա, ոչ են քեզ պէտք հայել 'ի պատուիրանս աստուծոյ. հօրն քում թող զամ կամս քո, եւ ըստգտանս ինչ յաստուծոյ ոչ գտանես։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն եկեալ 'ի Սկիւթ եւ ասէ ցհայրն Ափովը՝ եթէ յորժամ առաքէ զիս հայրն իմ 'ի սպասաւորութիւն, երկնչիմ 'ի պոռնկութենէ։ Ասէ ծերն յորժամ եկեսցէ 'ի վերայ քո փորձութիւն, աստ՝ թէ աստուած հօր իմոյ, փրկեա զիս։ Արդ յաւուր միում մինչդեռ առնէր բանարարութիւն նա 'ի գիւղ մի, փակեաց կուսան ոմն զդուրսն եւ արգել զնա։ Եւ աղաղակեալ եւի ձայն մեծ ասէ. աստուած հօր իմոյ, փրկեա զիս։ Եւ առժամայն գտաւ 'ի ճանապարհին Սկիւթայ։
       ԱՍԷԻՆ վասն երկուց եղբարց միախորհրդոց 'ի միաբանակեացսն՝ եթէ մինն 'ի նոցանէ էր կրօնաւոր եւ անստացուած , իսկ միւսն հնազանդ եւ խոնարհ. եւ զիրեարս քննէին ասելով՝ ո՞յր իցէ արդեօք մեծ գործ։ Եւ եկին 'ի գետեզերն, եւ էին անդ բազում կոկորդեղոսք. եւ ամուտ 'ի մէջ նոցա հնազանդն, եւ երկիր պագին նմա կոկորդեղոսք։ Եւ ասէ ցկրօնաւորն. եկ եւ դու այսր։ Եւ նա ասէ. թող ութիւն արա ինձ, եղբայր, վասն զի ոչ եմ հաստատեալ 'ի չափ հաւատոց քոց։ Եւ եկեալ 'ի միաբանաւեացսն, ձայն եղեւ առ հայր նոցա որ ասէր. որ զհնազանդութիւնդ ունի, զանցանէ զերկրաւորօքդ։
       ԱՍԱՑ հայրն Յովսէփ թեբացի՝ եթէ երեք կարգ են պատուականագոյնք առաջի աստուծոյ. յորժամ իցէ մարդն 'ի հիւանդութեան եւ դարձեալ դնիցէ նմա ապաշխարութիւն եւ գոհանալով ընդունիցի, այս է առաջին կարգն. եւ երկրորդն՝ յորժամ ոք զամենայն գործս իւր սրբութեամբ գործիցէ առաջի այ՝ ոչ ինչ ունելով մարդկային. երրորդ կարգն՝ եթէ ոք 'ի հնազանդ ութեան իցէ եւ լսիցէ իւրում հօրն եւ թողուցու զիւր կամսն, այնպիսին ունի պսակ աւելի, բայց ես ընդ հնազանդութիւնն հաճեցայ։
       ՅԱՂԵՔՍԱՆԴՐԻԱ մերձ 'ի տաճար սրբոյն Մարիամու աստուածածնին արք քրիստոսասէրք մտանէին եւ ելանէին 'ի սաղմոսերգութիւն. եւ տեսեալ զոմն ծեր միայնակեաց որ նստէր արտաքոյ դրանն եւ վաճառէր զամբիղս, եւ ասեն ցմիմեանս. յորմէհետէ տեսաք զծերս զայս, ոչ լուաք եթէ վիճաբանեցաւ ընդ ումեք որ ինչ եւ իցէ բանիւք. եկայք փորձեսցուք զդա։ Եւ մերձեալք ասեն ցնա. ասա, ծեր դու, վաճառե՞ս զայդ։ Եւ նա ասէ. այո։ Եւ նոքա ասեն. քանո՞յ։ Ասէ ցնոսա. տասն տասն փողոյ։ Ասեն ցնա. կարի շատ են, այլ առ հինգ հինգ փող։ Ասէ ցնոսա. որպէս կամիք առէք։ Դարձեալ ասեն ցնա. կարի շատ են, բայց եթէ կամիս փողոյ փողոյ առնումք։ Ասէ ցնոսա. որպէս կամիք առէք։ Եւ տուեալ զփողեանն առին զամենայն զամբիղսն։ Իսկ ծերոյն առեալ զգաւազանն երթայր 'ի խուց իւր, եւ նոքա ծանուցեալ զառաքինութիւն ծերոյն հետեւեալ զկնի նորա ասեն ցնա. աբբայ, զի՞նչ արարեր։ Ասէ ծերն. զի՞նչ արարի։ Ասեն ցնա. ասացեր տասն տասն փողոյ զզամբիղսն , եւ ասացաք քեզ եթէ ծանր են, բայց առ հինգ հինգ փող, եւ ասացեր՝ առէք որպէս եւ կամիք. եւ դարձեալ ասացաք ցքեզ՝ եթէ կամիս փողոյ փողոյ առնուցումք, եւ կամակից եղեր։ Եւ արկանեն նմա ծունր ասելով. վասն աստուծոյ՝ ասա մեզ զի՞նչ է որ արարերդ։ Եւ նա ասէ. այսպէս ունիմ սովոր ութիւն ասել զգինսն, եւ որ ինչ տան ինձ՝ առնում։ Եւ աղաչեցին զի երթիցեն 'ի խուց նորա ընդ նմա. եւ իբրեւ գտին կուժ մի ջրով եւ պուտուկ եւ ափսէ, եւ ասեն ցնա. հրամայես զի արասցուք սակաւ ջերմիկ, զի ճաշակեսցուք ընդ քեզ եւ օրհնեսցուք. եւ ասէ՝ արարէք, եւ նոքա արարին. եւ էր խուց նորա մերձ 'ի տետրապողոյնն։ Իսկ յորժամ արարին. ասէ ցնոսա ծերն. երթայք յեկեղեցին որ կոչի Թէոդոսիու. եւ գտանէք անդ ծեր մի որ վաճառէ զամբիղս, ասացէք ցնա. ասէ ծերակիցն քո՝ եկ զի կերիցես զջերմիկս ընդ եղբարս։ Եւ նոքա երթեալ գտին զծերն որպէս ասաց նոցա եւ ասեն ցնա. ասաց ծերակիցն քո՝ եկ զի կերիցես զջերմիկս ընդ եղբարցս։ Եւ նա ասէ ցնոսա. զիա՞րդ ասաց աբբասն։ Եւ նոքա ասեն. ասաց՝ եկ զի ուտես զջերմիկս ընդ եղբարցս։ Եւ նա ասէ ցնոսա. եւ ոչ ասաց՝ որ զի ուտեմք, ապա ուրեմն վախճանեցաւ. Իսկ նոցա առեալ զծերն եւ զզամբիղսն, խռովեալ ընդ բանին եւ եկեալ գտին զծերն վախճանեալ, եւ պատեալ զնա եւ լացեալ յոյժ թողեցին, եւ աղաչեցին զմիւս ծերն ասելով. նիստ 'ի խցի քում եւ մեք բերեմք զպէտս քո օր ըստ օրէ, որ զի աղօթես 'ի վերայ մեր։ Եւ նա ասէ. եկայք յեօթներորդ աւուրն. եւ եթէ գտանէք զիս կենդանի, արարէք զոր ասացէքդ, քանզի բան ունիմ ընդ երանելի ծերոյն եւ նա ընդ իս. որպէս զի որ յառաջեսցէ 'ի մէնջ, աղաչեսցէ զաստուած, եւ զընկերն ժողովեսցէ առ ինքն յեօթներորդ աւուրն։ Եւ արարեալ այսպէս քրիստոսասէր արանցն այնոցիկ՝ եկին յեօթներորդ աւուրն գտին զնա վախճանեալ. եւ թաղեալ զնա մերձ առ ծերոյն առաջնոյ, գնացին գոհանալով զաստուծոյ որ յայտնեաց զայնքան առաքինութիւն ծածկեալ։
       ՊԱՏՄԵԱՑ ոմն 'ի ծերոյն՝ թէ սքողաստիկոս սպասաւորեալ հպատակեր արգելականի ումեմն. եւ աղաչէր զի միայնակեաց լիցի։ Իսկ ծերն ասէ. երթ վաճառեա զինչս քո եւ տուր աղքատաց ըստ տեառն հրամանի, եւ եկ առ իս։ Եւ երթեալ սքողաստիկոսն այնպէս արար։ Իբրեւ եկն, ասէ ծերն. աւանդեմ քեզ պատուիրան չխօսել իսկ։ Իսկ նա յանձին կալաւ եւ այլ ոչ եւս խօսեցաւ։ Եւ սկսան ոմանք գովեստիւ պատուել զնա։ Ասէ ցնա աբասն իւր. ոչ ինչ օգտիս աստ. եկ առաքեմ զքեզ 'ի վանս միաբանակեցաց յԵգիպտոս։ Եւ ոչ ասաց ցնա կամ խօսել կամ չխօսել։ Եւ նորա կատարեալ զպատուիրանն եւ եկաց անխօս։ Եւ կամեցաւ փորձել զնա աբասն որ ընկալաւն եթէ խօսի արդեօք . արձակեաց զնա յայնկոյս գետոյն յուխս գարնանային ժամուն, որպէս զի հարկաւորեսցի խօսել՝ եթէ ոչ կարացի անցանել. եւ առաքեաց զկնի նորա եղբայր մի լռելեայն տեսանել թէ զինչ առնիցէ։ Եւ իբրեւ եկին 'ի գետն եւ ոչ կարէր անցանել, խոնարհեցոյց զծունկս իւր յաղօթս, եւ իսկոյն եկեալ կոկորդեղոսն անցոյց զնա յայնկոչս գետոյն։ Եւ եկեալ եղբօրն պատմեաց հօրն զիրսն, եւ հիացան ամենեքեան։ Դէպ եղեւ նմա յետ սակաւ աւուրց ննջել, եւ արձակեաց աբասն յարգելականն եւ ասէ. եղբայր, թէպէտ եւ անխօս առաքեցեր զեղբայրս զայս առ մեզ, սակայն հրեշտակ աստուծոյ էր։ Իսկ արգելաւորն առաքեաց եւ ասէ. ոչ եթէ անխոս էր, այլ զի զպատուիրանն ելից, թէ ոչ՝ ատենադպիր էր Յունաց ճարտարախօս։ Զոր լուեալ զարմացան եւ փառս ետուն աստուծոյ։
       ԱՍԷԻՆ վասն հօրն Սիղուիանոսի՝ թէ երբեմն գնայր 'ի Սկիւթ ընդ ծերս, եւ կամեցեալ նորա զհնազանդութիւն աշակերտին իւրոյ Մարկոսի ցուցանել, յաղագս որոյ եւ սիրէր զնա, տեսանէ խոճքոր յանապատին եւ ասէ ցնա. տեսանէես զփոքրիկ վթիկն զայն, որդեակ։ Եւ նա ասէ. այո, հայր, եւ զեղջիւրսն՝ որպէս գեղեցիկ են։ Եւ զարմացան ծերքն ընդ պատասխանի նորա եւ շինեցան 'ի հնազանդութիւն նորա։ Դէպ եղեւ երբեմն գնալ նոցա 'ի Սկիւթայ, եւ երթեալ 'ի լեառնն Սինայ եւ բնակեալ անդ՝ յղեր մայրն Մարկոսի երդմամբ եւ արտասուօք զի երթիցէ տեսցէ զնա, եւ ծերն արձակէր զնա։ Եւ մինչդեռ կամէր գնալ, եկեալ ողջոյն թողոյր ծերոյ. առժամայն սկսաւ լալ եւ ոչ կամեցաւ գնալ։ Եւ՝ յորժամ կամեցաւ ծերն յԱսորիս երթալ, ասէ Մարկոս, ես ոչ կամիմ գնալ աստի, եւ դարձեալ ոչ կամիմ թողուլ զքեզ, այլ անսա աստ եւ կաց զերիս աւուրս։ Եւ յետ երրորդ աւուրն ննջեաց խաղաղութեամբ։
       ԱՍԷԻՆ վասն Յոհաննու աշակերտին Պաւղոսի՝ թէ ունէր մեծ հնազանդութիւն. եւ էին 'ի տեղւոջն գերեզմանք, ուր բնակեալ էին նոքա։ Եւ էր 'ի տեղւոջն յայն բորեան, եւ ետես անդ ծերն քակորս եւ ասէ ցՅոհաննէս. երթ 'ի գերեզմանս եւ բեր անտի քակորս։ Եւ ասէ. հայր, կասկածեմ 'ի բորենւոյն։ Եւ ծերն խաղալով ասէ. եթէ եկեսցէ 'ի վերայ քո, կապեա զնա եւ աստուած այսր։ Երթեալ եղբօրն ընդ երեկսն, եկն 'ի վերայ նորա բորեանն. իսկ եղբօրն կամեցեալ ունել զնա, փախեաւ 'ի նմանէ։ Իսկ նորա զհետ մտեալ ասէ ցնա. հայր իմ ասաց զի կապեցից զքեզ։ Եւ կալեալ կապեաց զնա։ Իսկ ծերն նստէր առ դուռն եւ մնայր, եւ նորա եկեալ՝ ունելով կապեալ զբորեանն, եւ տեսեալ ծերոյն զարմացաւ։ Ասէ. հայր, որպէս հրամայեցեր ածի զսա։ Եւ ծերոյն կամեցեալ խոնարհեցուցանել զնա, գան եհար զնա եւ ասէ. անմիտ դու եւ անմիտ շուն ածեր։
       ԾԵՐ ոմն անկեայ փայտ մրգենի չոր եւ ասէ ցաշակերտն իւր. հանապազ դարմանեա զդա ջրով։ Եւ էր ջուրն հեռագոյն, որ յաւուրն անգամ մի կարէր դառնալ։ Եւ աշակերտն առանց ամենայն գայթակղ ութեան զամս երկու ամենայն աւուր եբեր անկոյն ջուր, եւ ապա արձակեաց տունկն դալարութիւն եւ եբեր պտուղ։ Եւ զարմացաւ ծերն եւ փառաւորեաց զաստուած, եւ առեալ 'ի պտղոյն տանէր բաշխէր բազմաց եւ ասէր. առէք կերայք զպտուղ լսողութեանս թէ որպէս քաղցր է։
       Ի ՍԱՀՄԱՆՍ Երուսաղէմի 'ի ձոր մի մեծ եւ խոր, յորում էր վանս ճգնաւոր կրօնաւորաց, եւ յեզր ծովուն բարձր քարայր մի. եւ ոմն մի 'ի կրօնաւորաց վանացն երիտասարդ ցանկացաւ ելանել եւ բնակել անդ միայն, եւ աղաչէր զհայր վանացն զի ելցէ անդ, եւ հայրն արգելոյր եւ չտայր թոյլ, եւ ասէ ցնա. որդեակ, ոչ կարես միայն բնակել անդ, զի դեռ ոչ ես ուղղեալ զվարս ճգնութեան եւ ոչ հնազանդեցուցեալ զչար խորհուրդս մտաց քոց եւ ոչ 'ի չափ այլոց կրօնաւորացս հասեալ ես, եւ խնդրես 'ի գործ մտանել՝ որ առ քեզ քան զչափն աւելի է. մի՛թէ անգիտա՞կ ես զխարդախութիւն եւ զչար հնարս սատանայի եթէ ո՛րպէս մարտնչի ընդ ծառայսն աստուծոյ։ Լաւ է քեզ, որդեակ, սպասաւորելով եղբարցդ եւ յաղօթից նոցա շահել եւ ընդ նոսա զկարգաւոր ժամուցն զաղօթսն կատարել եւ զաստուած փառաւորել, քան զմիայն 'ի քարայրն բնակել եւ մրցել ընդ չար խորհուրդսն զոր արկանէ չարն 'ի միտս մարդկան. Քրիստոս ասաց՝ եթէ ուր իցեն երկու եւ երեք ժողովեալ յանուն իմ, անդ եմ ես 'ի միջի նոցա. բայց վայ միոյն, զի եթէ անկցի 'ի նեղասրտութիւն եւ ձանձրանայ 'ի միտս իւր, ոչ ոք իցէ որ մխիթարէ եւ կանգնէ զնա։ Եւ այլ բազում խրատ տայր կրօնաւորին եւ ոչ կարաց խափանել 'ի գործոյն զոր կամեցաւ, եւ թոյլ ետ նմա առնել զկամս իւր։ Եւ նա գնաց ընդ այլ կրօնաւորս եդեալ սանդուխտ եւ ելեալ բնակեցաւ անդ եւ զսանդուխսն առին։ Եւ հրամայեաց միումն յեղբարցն հայր վանացն տանել նմա հաց եւ ջուր ըստ չափոյն, եւ նա խաղացուցանէր զզամբիղն եւ հանէր 'ի վեր։ Եւ յետ սակաւ ժամանակաց որ 'ի սկզբանէ թշնամին էր մարդկան բանսարկուն՝ նեղէր զնա չար խորհրդովք եւ ընկենոյր 'ի միտս նորա հպարտութիւն, եւ ինքնին հաճէր ընդ բարի ճգնութիւն։ Եւ 'ի միում աւուր այլակերպեցաւ սատանայ որպէս լոսեղէն հրեշտակ եւ երեւեցաւ նմա եւ ասէ. վասն քո սուրբ ճգնութեանդ եւ անհանգիստ աղօթիցդ եւ հրեշտակակրօն վարուցն առաքեաց զիս տէր աստուած զի բնակեցոյց ընդ քեզ եւ սպասաւորեցից սրբութեանդ քո։ Ասէ միայնակեացն. զի՞նչ բարի գործս արարի որ հրեշտակ սպասաւորէ ինձ։ Ասէ բանսարկուն, զամենայն զոր ինչ առնես՝ մեծ է եւ ընդունելի առաջի այ, որ թողեր զերկիր եւ զամենայն վայելչութիւնս եւ զփափկութիւնս երկրի եւ առեր զխաչ քո, եւ պահօք եւ աղօթիւք գնացեր զհետ Քրիստոսի, եւ դարձեալ թողեր զվանսն եւ ելեալ բնակեցար միայն ընդ հրեշտակս յայսմ քարածերպ վիմիս, եւ զիա՞րդ ոչ ծառայեն քեզ։ Այսպիսի պարտողական բանիւք ընկէց զտառապեալ միայնակեացն 'ի սնափառութիւն. եւ յամ ժամ երեւէր նմա որպէս հրեշտակ եւ խօսեր որպէս մարդ։ Եւ 'ի միում աւուր գողք մտին 'ի տան մեծատան առն միում եւ բազում ինչս առին եւ թաքուցին յանկարծ տեղիս։ Եւ այրն 'ի բազում տըրտմութենէն ընթանայր առ միայնակեացն 'ի պատմել նմա զեղեալ գործն. եւ մինչդեռ երթայր, յառաջեաց դեւն 'ի քարայրն եւ ասէ ցմիայնակեացն, այր մի գայ առ քեզ, որոյ անուն է Մարուզան, որոյ գողք մտին 'ի տունն 'ի գիշերի եւ գողացան բազում ինչս եւ թաքուցին յայս նիշ տեղւոջ։ Եւ յորժամ գնաց այրն, աղաղակեաց 'ի ներքուստ 'ի վեր եւ ասէ. օրհնեա, հայր սուրբ։ Եւ նա խոնարհեցաւ 'ի պատուհանէն եւ ասէ. մի՛ տրտմիս, Մարուզան, զի գողքն որ գողացան զինչսն քո՝ թաքուցին յայս նիշ տեղւոջ երթ իջիր փութապես եւ գտցես։ Եւ այրն զարմացաւ ընդ կոչումն անուանն իւրոյ եւ ընդ գիտ ութիւն գողոցն. արագապէս երթեալ 'ի տեղին եւ եգիտ զամենայն զինչս իւր. եւ համբաւեաց ընդ ամենայն երկիրն ընդ այն՝ եթէ միայնակեացն որ 'ի քարածերպ վիմին է՝ սուրբ մարգարէ է. եւ պատմէր եթէ որպէս յառաջագոյն ասաց զանունն եւ զգողոցն եւ զտեղւոյն։ Եւ ամենայն սահմանք գաւառին այնորիկ արք եւ կանայք ընթանային առ նա եւ որպէս 'ի մարգարէէ լսէին բանս 'ի նմանէ , եւ մեծապէս փառաւորեցաւ անուն նորա։ Եւ յամենայն ժամ ասէին դեւքն նմա զոր ինչ լինելոցն էր, եւ նա դարձեալ ասէր այնոցիկ որ գային առ նա։ Իսկ հայր վանացն եւ կրօնաւորքն յոյժ սքանչանային եւ փառաւոր առնէին զաստուած, որ 'ի սակաւ ժամանակս այսպիսի շնորհս ետ միայնակեցին։ Եւ երկու աւուրբ յառաջ քան զտօն համբարձմանն տեառն երեւեցաւ նմա սատանայ որպէս հրեշտակ եւ ասէ գիտասջիր, հայր սուրբ, որ վասն քո արժանաւոր աղօթիցդ գալոց են առ քեզ եւ այլ հրեշտակք զի բարձցեն զքեզ մարմնով եւ հանիցեն յերկինս, եւ տեսցես զփառս երկնայինս զոր պատրաստեալ է քեզ աստուած զանպատմելի գեղեցկութիւնս։ Եւ զայս ասացեալ վերացաւ որպէս թէ յերկինս։ Իսկ ողորմած եւ մարդասէրնած որ ոչ կամեցաւ զկորումտ այնպիսի ճգն ութեան նորա, ընկէց խորհուրդ 'ի սիրտն զի կոչեսցէ զհայր վանացն առ ինքն եւ պատմեսցէ նմա զամենայն։ Եւ յորժամ տարաւ սպասաւոր աբեղայն զհացն եւ ըզջուրն, խոնարհեցաւ 'ի պատուհանէն եւ ասէ. կոչեա առ իս զհայրն, բեր եւ զանդուխսն զկնի իւր։ Եւ յորժամ գնացին, ել հայրն 'ի վեր առ միայնակեացն եւ ողջունեալ զմիմեանս՝ ասէ հայրն. ընդէ՞ր կոչեցեր զիս 'ի վեր։ Ասէ միայնակեացն. զի՞նչ փոխարէնս հատուցից քեզ, հայր պատուական, զոր ընդ իմ անարժանութիւնս արարէր։ Ասէ հայրն. եւ զի՞նչ բարի արարի քեզ , որդեակ։ Եւ նա ասէ. բազում եւ մեծամեծ բարութիւնս արարեր ինձ մեղաւորիս. քանզի քեւ զգեցայ զհրեշտակակրօն կարգ կրօնաւորուե, քեւ բնակեցայ 'ի բարձր քարայրի եւ քեւ արժանաւորեցոյց տեսանել զհրեշտակս եւ յարաժամ խօսել ընդ նոսա, եւ ձեր աղօթիւք ընկալայ շնորհս նախագիտութեան եւ մարգարէութեան։ Եւ զայն լուեալ հայրն զարհուրեցաւ զարմացաւ եւ ասէ, վայ ինձ, որդեակ, ով գերի եւ թշուառական, դու՞ արժանաւորեցար հրեշտակ տեսանելեւ մարգարէանալ. վայ քեզ, եղկելի եւ վատաշնորհ. ո՞չ ասէի քեզ՝ մի ելանէր 'ի քարայրս յայս, զի մի մոլորեսցին միտք քո 'ի չար դիւաց, վայ քեզ որ խաբեցար 'ի սատանայէ։ Ասէ միայնակեացն, մի՛ զայդպիսի բանսդ ասեր ընդ իս, հայր, զի ես քո աղօթիւք հրեշտակ տեսանեմ, եւ իջանելոց են բազում հրեշտակք յաւուր համբարձման տեառն եւ հանեն զիս յերկինս մարմնով եւ տեսից ես զՔրիստոս եւ աղաչեցից զնա՝ որ եւ զքեզ անդ հանցէ եւ վայելեսցես ընդ իս յանսպառ ուրախութիւնսն։ Եւ հայրն բախեաց զերեսս իւր եւ ասէ. այսահարեցար , որդեակ, եւ ցնորեցան խելք քո, բայց ոչ իջից աստի մինչ տեսից զոր ինչ լինելոց է. ես զպիղծ հրեշտակ ոչ տեսանեմ, այլ յորժամ եկեսցեն առ քեզ՝ ասա ինձ։ Եւ խոնարհեցուցեալ զգլուխն իւր 'ի վայր՝ հրամայեաց սպասաւորին առնուլ զսանդուխսն 'ի տեղւոջէն. եւ եկաց առ միայնակեցին 'ի քարայրն զերկու որն, եւ մեծաւ ճգնութեամբ պաղատանօք աղաչէր զած վասն փրկութեան խաբեալ աբեղային։ Եւ յետ երկու աւուրն եկին դեւքն 'ի կերպս հրեշտակաց. եւ ասէ՝ եկին, հայր հրեշտակքն։ Եւ նա գիրկս արկեալ միայնակեցին եւ պնդեաց զձեռս իւր ընդ պարանոցն եւ աղաղակեաց մեծաձայն, տէր Յիսուս. Քրիստոս եւ բան այ, օգնեա մոլորեալ ծառայիս քո եւ մի տար եւի ձեռս բանսարկուին։ Եւ դեւքն քարշէին զտառապեալ աբեղայն եւ կամէին յափշտակել 'ի գրկացն, եւ նա աստուծոյ անուամբն սաստեաց նոցա. եւ նոքա կորզեցին զկապերտն յուսոյն եւ վերացուցին մինչեւ յօդս 'ի բարձունս եւ անյայտ արարին. եւ յետ երկուց ժամուց տեսանէին ըզկապերտն որ գայր 'ի վերուստ եւ անկաւ եւ պատառեցաւ 'ի բազում մասունս։ Եւ ասէ հայրն ընդ խաբեալ կրօնաւորն. տեսանես ով տառապեալ, թէ որպէս արարին դեւքն ընդ քո կապերտն. եւ զայն ընդ քեզ կամէին առնել, եւ որպէս զՍիմոն կախարդն կամէին ընկենուլ զքեզ 'ի բարձանց յերկիր եւ չարաչար պահանջել 'ի քէն զհոգիդ։ Յայնժամ կոչեաց հայրն զկրօնաւորսն եւ կանգնեցին զսանդուխսն եւ իջոյց զմիայնակեացն եւ տարաւ 'ի վանսն եւ կացոյց զնա 'ի սպասաւորութիւն հացին եւ խորհակերոցին. զի ծառայեսցէ եղբարցն 'ի սեղանն, թերեւս ընկճեսցի հպատացեալ միտքն իւր։ Եւ պատուիրէր ամենայն եղբարցն չտալ ամենեւին զմիտս իւրեանց, 'ի պատրանս բանսարկու խաբողին ոչ զցայգ եւ ոչ զցերեկ, զի ամենեւին ոչ դադարեն 'ի պատերազմելոյ ընդ այնոսիկ որ կամին կեցուցանել զհոգիս իւրեանց։

       ՄՆԱՑՈՐԴ յերկրորդ թարգմանութենէ
       ԱՍԷ հայրն Անտոն՝ եթէ հնազանդութիւն եւ պահք հնազանդեն զգազանս։
       ԱՍԱՑ հայրն Արսէնիէ՝ եթէ հնազանդութիւն եւ խոնարհ ութիւն լծեալք հնազանդեն զդեւսն։
       ԱՍԱՑ ծեր ոմն՝ եթէ գնաց երբեմն մեծն Բասիլիոս եպիսկոպոս 'ի վանս միաբանաց, եւ զկնի սովորական վարդապետութեանցն ասէ ցառաջնորդ վանից. ունի՞ս աստ զեղբայր ոք որ կեալ կամեսցի։ Եւ նա ասէ. ամենեքեան կամին կեալ, տէր սուրբ։ Իսկ նա դարձեալ ասէ. ունի՞ս զոք որ ստացեալ իցէ ճշմարիտ հնազանդութիւն։ Եւ նա եբեր եղբայր մի եւ կացոյց զնա 'ի սպասու սրբոյն 'ի ժամու ընթրեաց։ Իսկ զկնի ճաշակմանն առեալ ջուր եղբայրն արկ 'ի ձեռն սրբոյն Բասիլիոսի, եւ լուաց զձեռս, եւ ապա ասէ ցնա Բասիլիոս. արդ բեր զի եւ ես արկցի ջուր 'ի ձեռս քո եւ լուասցիս։ Եւ նա 'ի հնազանդութենէն ոչ առնել՝ ասել ոչ զօրեաց , այլ կալեալ զձեռն լուացաւ։ Եւ սիրեաց սուրբն զնա յոյժ վասն կատարեալ հնազանդ ութեան նորա, եւ ձեռնադրեաց զնա քահանայ եւ տարաւ ընդ իւր։ Այսպէս սիրելի է հնազանդութիւնն մարդկան եւ աստուծոյ։
       ԱՍԱՑ հայրն Եսայիաս՝ եթէ զոր օրինակ գոյն արքունական ծիրանեաց ոչ թափեսցի եւ դարձեալ եւ ոստք ծառոց փափուկք դիւրաւ դարձցի ուր եւ ձգեսցէ ոք, այսպէս է եւ որք նոր գայցեն 'ի կրօնաւորութիւն, եթէ հնազանդեսցին հարցն՝ դիւրաւ ուղղին 'ի ճանապարհս կենաց։
       ԱՍԷԻՆ եւ վասն հօրն Մեգեթայ՝ եթէ էր նա խոնարհ յոյժ, եւ զի յամեալ էր նա յաշակերտ ութիւն մեծի ծերոց եգիպտացւոց, տեսեալ էր նա եւ զհայրն Սիսոյի եւ զհայրն Պիմէն, եւ բնակէր նա 'ի լեառն Սինա։ Եւ գնաց երբեմն ոմն 'ի սրբոց հարցն առ նա եւ ասէ ցնա. ո՞րպէս կեաս, հայր, յանապատս յայս։ Պատասխանի ետ եւ ասէ. պահեմ զերկուս աւուրս, հայր, եւ ուտեմ օր ընդ մէջ մի հաց։ Ասէ ցնա ծերն. լուր ինձ, որդեակ, եւ կերիցես յամենայն աւուր զկէս հացին այնորիկ։ Եւ նա արար նոյնպէս ըստ հրամանի ծերոյն, վասն հնազանդուե զսովորականն զայն պահս քակեաց։
       ԱՍԱՑ հայրն Դիոս՝ եթէ կատարեալ հնազանդ ութիւն օրինակ հնազանդութեանն աստուծոյ է. իբր զի այն որ գրեալն է՝ թէ սիրեսցես դու զաստուած , նա եւ աստուած սիրեսցէ զքեզ։
       ԱՍԱՑ հայրն Մովսէս ցեղբայր ոմն. եկ ասասցուք զհնազանդութիւն, զի 'ի նմանէ ծնանի խոնարհութիւն եւ համբերութիւն եւ երկայնամտութիւն եւ եղբայրասիրութիւն եւ սէր եւս, եւ սոքա են վահանք հոգւոց մերոց։ Դարձեալ ասէ. եկ, ով եղբայր, 'ի հնազանդ ութիւն ճշմարտութեան, յորում իցէ խոնարհութիւն եւ զօրութի, ուրախութիւն եւ համբերութիւն եւ եղբայրասիրութիւն, ողջախոհութիւն, զղջութիւն եւ սէր. քանզի որ ոք ունիցի բարւոք եւ հաստատուն հնազանդութիւն, նա կատարէ զամենայն պատուիրանս աստուծոյ։ Դարձեալ ասէ. կրօնաւոր որ պահէ եւ աղօթէ յաճախ, եւ ընդ ծերոյ իւրոյ հնազանդութիւն ոչ ունի, նա եւ ոչ մի ինչ առաքին ութիւն ունի, եւ բնաւ ոչ գիտէ թէ զինչ է կրօնաւոր ութիւն կամ առաքինութիւն։
       ԱՂԱՉԷՐ ոմն զհայրն Սոպատրոս եւ ասէ. տուր ինձ, հայր, պատուիրան զի պահեցից զնա։ Ասէ ցնա ծերն. տաց քեզ պատուիրան, որդեակ, որպէս եւ խնդրեցեր, մի՛ թողցես զկնի ոք մտանել 'ի սենեակ քո, եւ մի՛ բացցես զաչս քո տեսանել զնա, եւ մի՛ ընթեռնուր զծածկեալ թուղթս նորա, եւ մի՛ նկարէր մտօք զդէմս նորա. վասն զի թէպէտ այս գործ 'ի կատարեալ մեղաց ոչ է, այլ պատճառ մեծի աշխատութեան եւ կորստեան է 'ի մտի քո. վասն այսորիկ 'ի բաց մերժեալ լիցին 'ի մտաց քոց այդ։ Այլ 'ի գործն աստուծոյ կատարեալ հասանել մարդկան անկար է, որդեակ. բայց զկարեւորն զայն եւ զզօրաւորն հնազանդ ութիւն հարցն հրամանաց կալցես յանձին քո հաստատեալ եւ կեցցես։ Եւ գնաց եղբայրն շահեալ եւ օգտեալ։
       ՍԻՆԿԼԻՏԻԿԷ ասէ, որ 'ի միաբանութիւն եղբարցն կեցցէ, ստանալ պարտ է նորա հնազանդութիւն, զի հնազանդ ութիւն բերէ յինքն զամենայն առաքինութիւն. եւ պարտ է առաջնորդին զի իմաստութեամբ առաջնորդեսցէ անձին, մի՛ խնդրել զանձին եւ մի՛ ծառայել իւրն ախտի, այլ հնազանդել հօր հոգեւորի։ Արդ որք հեռացեալ եմք յաշխարհէ եւ յամենայն հոգոց նորա՝ մի՛ դարձցուք անդրէն 'ի նա, եւ մի՛ ասասցուք՝ անդ փառս ունէի եւ աստ անարգ եմ, անդ մեծատուն եւ աստ աղքատ. այս ոչ եւս յիշելի է մեզ, այլ հնազանդել հարցն սրբոց եւ կրօնից նոցին եւ հրամանացն։
       ԾԵՐՈՅՆ ումեմն էր աշակերտ, եւ կամէր զնա զի կացցէ առ նմա մինչեւ հասցէ 'ի կատարեալ հնազանդութիւն, եւ ասէ ցնա. առ զգիրս մեր զայս եւ ընկեա զսա 'ի թոնիր վառեալ։ Եւ գնացեալ եղբայրն արար զհրամայեալն 'ի ծերոյն առանց յերկուանալոյ։ Եւ իբրեւ ընկէց անդ զգիրք աւետարանն, առժամայն շիջաւ հուրն եւ ոչ վնասեաց գրոյն։ Արդ զայս արար ծերն, զի մեք ծանիցուք թէ ո՛րքան բարի իցէ հնազանդութիւնն, եւ քանզի նա է սանդուխք արքայ ութեանն երկնից։
       ԷՐ ոմն կրօնաւոր բնակեալ 'ի միաբանաց վանս, եւ ունէր ընդ ինքն զորդի իւր։ Իսկ հայրն վանացն կամեցաւ փորձել զնա եւ ասէ ցնա. մի՛ բնաւ խօսեսցիս ընդ որդւոյ քում եւ մի՛ տար խօսեր նմա ընդ քեզ, այլ համարեա զնա որպէս զօտար ոք։ Եւ նա խոստացաւ առնել զայս. եւ եկաց նա բազում ամս եւ ոչ խօսեցաւ ընդ նմա։ Յետոյ յետ աւուրց ինչ մերձեցաւ օր կոչման որդւոյ իւրոյ եւ մերձ էր 'ի մահ, ասէ ծերն զհայր նորա. գնա եւ խօսեա ընդ որդին քո։ Իսկ նա ասէ. թէ կամիս՝ պահեցից զպատուիրանս քո իսպառ։ Ասէ ծերն. արասցես այդպէս։ Եւ ննջեաց որդին, եւ հայրն ոչ խօսեցաւ ընդ նմա. եւ զարմացան ամենեքեան, զի յօժարութեամբ կատարեաց զայն 'ի փառս աստուծոյ։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն բնակէր 'ի Սիկտէ եւ կամէր գնալ 'ի հունձս, եւ գնացեալ առ ծեր ոմն ասէ. ասա ինձ բան, հայր , զի գնամ 'ի հունձս։ Ասէ ցնա ծերն. եւ եթէ ասացից քեզ բան ինչ, արասցե՞ս զայն։ Պատասխանի ետ եղբայրն եւ ասէ. այո լսեմ քեզ, հայր։ Ասէ ցնա ծերն. գնացեալ 'ի հնձոց հրաժարեա, եւ եկ զի պատմեցից քեզ զինչ արասցես։ Եւ գնացեալ եղբայրն հրաժարեաց 'ի հնձոց եւ եկն առ ծերն։ Ասէ ցնա ծերն. գնացեալ նիստ 'ի սենեկի քո եւ պահեսցես յերեկոյէ մինչեւ ցերեկոյ, եւ հաց եւ աղ միայն առցես, եւ եկեսցես եւ այլ ինչ ասացից քեզ։ Եւ գնացեալ եղբայրն արար զայն եւ եկեալ պատմեաց ծերոյն։ Իսկ ծերն իբրեւ ետես զնա զի մշակ առաքին ութեան հնազանդ ութեան է, ուսոյց նմա զկարգ նստելոյ 'ի սենեկի։ Եւ գնաց եղբայրն 'ի տունն իւր, եւ անկեալ յերկիր ողբայր ջերմ արտասուօք զերիս աւուրս եւ զգաստ զղջութեամբ։ Զկնի այսորիկ սկսան խորհուրդք իւր շփոթել զինքն եւ ասել՝ եթէ ահա եղեր մեծ ոմն եւ առաքինի։ Եւ նա դնէր առաջի զբազմ ութիւն մեղաց իւրոց եւ խոնարհէր յոյժ այնու։ Դարձեալ ասէին խորհուրդք նորա. մեծապէս մեղաւոր ես դու, եւ ոչ գոյ քեզ յոյս փրկութեան։ Իսկ նա դարձեալ ասէր. թէպէտ եւ յոյժ մեղաւոր եմ ես, այլ արարից զսակաւ աղօթս եւ զկարգ իմ, եւ յուսամ յողորմութիւն աստուծոյ անթիւ զի թերեւս ողորմեսցի ինձ։ Իսկ իբրեւ երկուց կողմանցն յաղթեցաւ թշնամին, յայնժամ երեւեցաւ նմա դեւն դէմ յանդիման եւ ասէ ցնա. ձանձրացայ ընդ քեզ, այր դու։ Ասէ ցնա եղբայրն. ընդէ՞ր եւ կամ ի՞նչ պատճառի վասն։ Ասէ ցնա դեւն. եթէ բարձրացուցանեմ զքեզ՝ դու փախուցեալ իջանես 'ի խոնարհութիւն, եւ եթէ խոնարհեցուցանեմ՝ դու փութաս եւ ելանես 'ի բարձրութիւն։ Ասէ ցնա եղբայրն. տէր է զօր ութիւն իմ եւ ես յուսամ 'ի նա։ Եւ դեւն հալածեալ՝ եղեւ աներեւոյթ։ Իսկ եղբայրն կրկին զգաստացեալ շնորհիւն աստուծոյ եւ խրատիւք ծերոյն՝ եղեւ ընտրեալ կրօնաւոր 'ի ձեռն հնազանդ ութեան հարցն եւ փառաւորէր զաստուած։
       ԱՅՐ ոմն եղեւ կրօնաւոր եւ գնացեալ բնակեցաւ 'ի վանս, եւ եթող երիս որդիս 'ի քաղաքի. եւ իբրեւ եկաց 'ի վանս զերիս ամս, սկսան խորհուրդք իւր նեղել եւ տխրել զնա վասն մանկանցն։ Իբրեւ ետես զնա հայրն վանից այնպէս տխրեալ, եւ ոչ գիտէր զպատճառն տրտմութեան, եհարց ցնա եւ ասէ. զի՞ տրտմեալ ես։ Յայնժամ եղբայրն պատմեաց նմա եւ ասէ. երիս որդիս են իմ 'ի քաղաքին, եւ կամիմ զի եւ զնոսա բերից աստ։ Եւ հրամայեաց հայրն գնալ եւ բերել զնոսա 'ի վանսն։ Եւ իբրեւ գնաց 'ի քաղաքն, եդիտ վախճանեալ զերկու որդիսն. այլ զմին տղայն զայն եւ զմասն ընչից իւրոց առեալ եկն 'ի վանսն, եւ հրամանաւ հօրն ետ զմանուկն 'ի տուն հացագործաց վանիցն։ Իսկ հայրն վանիցն եկն 'ի տուն հացագործին, եւ իբրեւ ետես զմանուկն համբուրեաց զնա եւ ասէ ցհայր նորա. դու սիրե՞ս զսա յոյժ։ Իսկ նա ասէ. այո, հայր, սիրեմ զսա։ Ասէ հայրն. գիտեմ զի սիրես դու զսա, այլ առեալ զսա ձգեսցես 'ի ջեռուցեալ այն փուռն։ Ո՜վ ողորմութեանց քոց Քրիստոս, եւ զի հնազանդեալ սրբոյ հօրն հրամանաց երանելին այն այր հայր մանկանն՝ առեալ առժամայն զմանուկն ձգեաց 'ի բորբոքեալ յայն հուրն, եւ եղեւ սքանչելիք մեծ. զի իբրեւ զհնոյ երից մանկանցն եղեւ եւ աստ, քանզի 'ի ցօղ փոխեցաւ բոց փռանն եւ ոչ կիզեաց զմանուկն եւ ոչ մազ մի վնասեաց նմա. եւ եղեւ սա իբրեւ զպատարագն Աբէլի եւ Աբրահամու նախահօրն, նոյնպէս ամբողջ պահեցաւ մանուկս այս շնորհօքն Քրիստոսի աստուծոյ։ Եւ որք լուանն գոհանային զաստուծոյ. քանզի հանեալ զմանուկն 'ի փռանէն կարմրացեալ գեղեցկութեամբ եւ 'ի քրտանցն՝ ետ զհայր նորա եւ ասէ. այսպէս սքանչելի իցէ պտուղ հնազանդութեան։ Եւ հիացեալ փառս տային աստուծոյ։
       ԱՍԱՑ ծերն՝ եթէ գրեալ է 'ի տեառնէ եթէ յառաջագոյն վիշտք եւ նեղութիւնք ունիցիք, զի սկիզբն ամենայն գործոյ աշխատութեամբ եղիցի լինել. եւ ամենայն ոք որ փախչի 'ի վշտացն սկսմանէ գործոց, զկնի նա 'ի գիտութենէն աստուծոյ. քանզի սկիզբն ուսմանց գրոց աստուածայնոց աշխատութեամբ լինի եւս 'ի մանկունս։ Այսպէս եւ կրօնաւոր աշխատութեամբ ստանայ զհնազանդութիւնն, եւ այսպիսեօք լինիցի նա որդի աստուծոյ եւ ժառանգակից Քրիստոսի։ Քանզի եւ զայս խնդրէ Քրիստոս 'ի կրօնաւորէ եւ յամենայն քրիստոնէէ, որպէս զի հետեւեսցուք սուրբ գրոց. եւ զոր ասասցուք 'ի նոսա բանիւք՝ զայն գործովք արասցուք, եւ զի հնազանդեսցուք առաջնորդաց մերոց եւ հարց հոգեւորաց։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն տրտմեցաւ յումեքէ եւ յարուցեալ գնաց 'ի սենեակս առ ծեր ոմն եւ ասէ ցնա. հայր, տրտում է անձն իմ։ Ասէ ցնա ծերն. ընդէ՞ր, եղբայր։ Պատասխանի ետ եղբայրն եւ ասէ. զի տրտմեցոյց զիս ոմն յոյժ եւ գրգռէ զիս դեւն հատուցանել նմա առաւելապատիկ։ Ասէ ցնա ծերն. եթէ լսես ինձ եւ հնազանդիս զոր ասեմն՝ փրկեսցէ զքեզ աստուած յախտէդ յայդմանէ, Իսկ նա ուխտեաց նմա առնել զոր ասէ։ Ասէ ցնա ծերն. գնա 'ի սենեակ քո եւ աղօթեա 'ի բոլոր սրտէ եւ օրհնեա զնա յաղօթս քո։ Գնաց եղբայրն եւ արար այնպէս, որպէս եւ ասաց ծերն, շաբաթ մի. եւ ջնջեաց աստուած զտրտմութիւնն զայն 'ի սրտէ նորա վասն հնազանդ ութեան իւրոյ։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն հնազանդեալ էր ընդ ձեռամբ ծերոյ ումեմն մեծի, եւ եհարց ցնա եղբայրն եւ ասէ. հայր, գրեալ է թէ բազում վշտիւք պարտ է մեզ մտանել յարքայութիւնն աստուծոյ. իսկ ես ոչ ինչ վշտանամ վասն արքայութեանն երկնից, եւ երկնչիմ թէ կորուսից զանձն իմ։ Ասէ ցնա ծերն. մի՛ տրտմեսցիս, որդեակ, զի ամենայն ոք որ տայ զանձն իւր 'ի հնազանդ ութիւն հոգեւոր հօր իւրոյ, այնպիսին ոչ եւս հոգասցէ ինչ. քանզի հասանել ունի նա հանգստեան յաւիտենից, եւ նմա բացեալ է դուռն առագաստին, որդեակ. քանզի հնազանդելոցն երկբայ ութիւն ոչ գոյ մտանել յայն հանգիստն։
       ԾԵՐ ոմն ունէր աշակերտ սուրբ, որ ունէր հնազանդ ութիւն յոյժ. եւ որչափ ընդդէմ եւ խոտորնակս ասէր ծերն, զամենայն արագապէս եւ հաւատով եւ սիրով եւ ուրախութեամբ կատարէր. եւ յորժամ պիտոյ լինէր՝ տայր նմա ծերն չուխայ, եւ յորժամ կարէր եւ կազմէր բարւոք եւ աւարտէր զնա՝ հարցանէր ցնա ծերն եւ ասէր. կարեցե՞ր զայդ, որդեակ։ Եւ նա ասէր. այո՝ կարեցի, հայր։ Ասէր ցնա ծերն. երթեալ տացես զայդ այս ոմն եղբօր։ Եւ տանէր նա այնպէս ուրախութեամբ, եւ ծերն այլ եւս տայր նմա. եւ զայս առնէր նա բազում անգամ։ Եւ զամենայն աւուրս կենաց իւրոց ոչ տրտմեցաւ նա եւ ոչ ձանձրացաւ եւ ոչ անհնազանդեցաւ ծերոյն, եւ զոր ինչ ասէր նմա ծերն՝ լսէր նա որպէս 'ի բերանոյ աստուծոյ երանելին այն եղբայր։
       ՅՈՀԱՆՆԷՍ սաբայիտն արժանալուր ճառ ինչ պատմեաց մեզ՝ թէ 'ի վանսն իմ յԱսիոյ, քանզի անտի էր եկեալ արդարն, ասէ՝ ածեալ էր անդ ծեր մի 'ի բացուստ կողմանէ անտի , եւ էր յոյժ պղերգ եւ անյագ, եւ յասելն զայս ոչ դատեմ զնա, ասէ, այլ զի երեւեցայց ես ճշմարիտ։ Արդ այսպիսիս ոչ գիտեմ թէ ո՛րպէս ստացաւ աշակերտ մանուկ տղայ՝ անուն նորա Ակակիոս, պարզ 'ի մանկ ութեան կամսն իւր եւ իմաստուն խորհրդով, որ այսպիսի եւ այսմ ծերոյ համբերէր հնազանդեալ նմա, զի բազում իրօք հաւասար անհաւատիցն էր նա։ Զի ոչ միայն անարգանօք եւ անպատուութեամբ՝ այլ եւ գան հարկանելով յամենայն որ տանջէր զնա. եւ նա համբերէր այնպիսի անարգ ծերոյն եւ անողորմ բարուց նորա, զի եւ ոչ բանիւ միով տրտունջ հանեալ էր 'ի բերանոյ իւրմէ. եւ տեսանէի ես յամենայն աւուր որպէս գնածոյ ծառայ զնա 'ի չարչարանս։ Յաւուր միում հանդիպեալ նմա ասացի. զի՞նչ իցէ, եղբայր Ակակիէ, որպիսի՞ ես այսօր։ Եւ նա որպէս 'ի տեառնէ իւր երբեմն զաչսն ինձ ցուցանէր կապուտակեալ, եւ զպարանոցն եւ զգլուխն գան հարեալ եւ վիրաւորեալ եցոյց ինձ։ Եւ ես ծանեայ զի վաստակաւոր է մանուկն՝ ասացի ցնա. բարւոք բարւոք , համբերեա եւ օգտեսցիս յոյժ։ Եւ կատարեաց անդ առ անողորմ ծերն ամս ինն, եւ ոչ ել 'ի նմանէ եւ ոչ անհնազանդ եղեւ նմա եւ ոչ մի՝ յայնպիսի տանջանաց միջի գոլով։ Եւ զկնի ինն ամաց փոխեաց առ տէր, եւ թաղեցին զնա 'ի գերեզմանս հարցն։ Եւ յետ հինգ աւուր գնաց ծերն որ վերակացուն էր Ակակիոսի՝ առ վերակացու մեծն եւ ասէ ցնա. հայր, եղբայրն մեր Ակակիոս մեռաւ։ Ասէ ծերն. հաւատս ինձ, եղբայր, ոչ հաւատամ եթէ Ակակիոս եղբայրն մեռաւ։ Ասէ ցնա. եկ եւ տես, հայր, զի ոչ ստեմ։ Եւ ելեալ ծերն վաղվաղակի գնաց 'ի գերեզմանն եւ ասէ. ա՞յս է գերեզման Ակակիոսի զոր համարիս մեռեալ։ Ասէ. այո, հայր, այս իցէ։ Իսկ ծերն մեծ եւ վերակացուն ձայնեաց որպէս կենդանւոյ առ ճշմարիտն ննջեցեալն եւ ասէ. եղբայր Ակակիէ, մեռա՞ր։ Իսկ նա որ բարեմիտն էր եւ լսող, եւ յետ մահուան իւրոյ եր՞եցոյց զհնազանդութիւնն իւր եւ ասէ առ մեծն. զիա՞րդ, հայր, 'ի մարդկանէ որք զգործ հնազանդ ութեան ունին՝ մեռանել կարեն։ Յայնժամ ասէ մեծն ցծերն այն. ով դու, տես զի ոչ է մեռեալ որդի հնազանդութեանն, եւ զիա՞րդ համարեցար մեռեալ զկենդանի նահատակն զճշմարիտ հնազանդն զերանելի մանուկն Ակակիոս։ Յայնժամ ծերն որ էր յառաջագոյն վերակացու Ակակիոսի՝ զահի հարեալ անկաւ 'ի վերայ երեսաց իւրոց արտասուօք, լայր դառնապէս եւ ասէր ցհարսն. ես ինքն սպանի զնա։ Եւ արար սենեակ մերձ գերեզմանի նորա, եւ անդ այնուհետեւ իմաստութեամբ եւ զգաստութեամբ զամենայն աւուրս իւր լայր սգով մեծաւ եւ կոծէր։
       ԴԱՐՁԵԱԼ պատմեաց նոյն ծերն՝ թէ հարցի վասն շին ութեան անձին ցոմն յեղբարցն որում անունն էր Անբակեռնէ, որ հնգետասան ամս ունէր 'ի վանս միաբանակեցաց. որ մանաւանդ յամենեցունց անիրաւէր եւ հալածեալ լինէր 'ի սպասաւորացն յոտն կալն եւ 'ի նստելն 'ի սեղանն, քանզի էր մարմնով փոքրահասակ յոյժ եւ անժուժկալ լեզուաւ։ Իսկ ես ասեմ ցնա. նայեա 'ի քեզ, եղբայր Անբակեռնէ, ընդէ՞ր 'ի սեղանոյդ ամենայն աւուր հալածիս, եւ անընթրիս բազում անգամ ննջես։ Իսկ նա ասէ. հաւատա ինձ, հայր, եթէ օրհնիմ կրօնաւոր՝ ոչ իշխեն զիս այսպէս տանջել, եւ ես այսուհետեւ գիտեմ զմեծութիւնն զայն, վասն այն համբերեմ, վասն զի առանց փորձելոյ ոսկին ոչ կատարի։ Եւ կայր մնայր այսպէս Անբակեռնոս 'ի հալածանս եւ 'ի կատականս։ Եւ 'ի նոյն ամն փոխեցաւ 'ի տէր, եւ 'ի ժամ փոխմանն ասաց ցհարսն. գոհանամ զձէնջ եւ զաստուծոյ, զի վասն փորձելոյ զիս 'ի ձէնջ եւ հալածելոյ կատականօք ըստ փրկ ութեան իմոյ՝ անփորձ միայն ես 'ի դիւացն ահա հնգետասան ամ։ Զայս այսպէս խոստովան եղեւ որոց կային անդ սուրբ հարքն, եւ ասացին. ճշմարտիւ անփորձ լինին 'ի դիւաց որք ուրացեալք են զկամս անձանց եւ հնազանդեալք այլոց կամաց եւ որք անարգ 'ի փառաց աշխարհիս։