Վարք սրբոց հարանց…, հատոր Բ

ԱՍԱՑ սուրբ հայրն մեր Պափնոտի. մեծ քան զամենայն սէրն է. ոչ կայ իբրեւ զանձն դնել 'ի վերայ սիրելւոյ իւրոյ։ Եթէ ոք լուիցէ բան տրտմական 'ի մերձաւորէ իւրմէ եւ կարող է ընդդէմ պատասխանել եւ մախանս ստանալ՝ եւ ոչ շարժի 'ի չարն, այնպիսի դնէ զանձն 'ի վերայ սիրելւոյն։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն եհարց ցհայրն Պիմէն՝ թէ արժա՞ն է ինձ լինել առ միաբանակեացսն։ Ասէ ծերն՝ թէ որ նստի առ միաբանակեացսն, պարտի զամենեսեան իբրեւ զմի տեսանել, եւ պահել զբերան եւ զաչս իւր. եւ ապա հանգչի անհոգութեամբ։
       ՊԱՏՄԵՑԻՆ ոմանք՝ եթէ երբեմն հայրն Պիմէն եւ եղբարք նորա գործէին հեսկս առագաստեայ եւ ոչ կամէին վաճառել, եւ նեղէին՝ վասն զի ոչ գտանէին կտաւ գնելոյ. եւ ոմն նոցա պատմեաց վաճառականի ումեմն հաւատացոյց զիրսն։ Իսկ հայրն Պիմէն ոչ կամէր առնուլ ինչ յումեքէ վասն ամբոխելոյ։ Իսկ վաճառականին կամեցեալ կատարել զգործ ծերոցն, պատճառեաց եւ ասէ՝ թէ պիտոյ են ինձ հեսկդ առագաստէից։ Եւ ածեալ ուղտս առ զհեսկեանսն որպէս թէ պիտոյ է ինքեան։ Եւ եկեալ եղբօրն առ հայրն Պիմէն եւ լուեալ թէ զինչ արար վաճառականն՝ գովեաց զնա եւ ասէ. արդարեւ, հայր, ոչ ինչ պէտս ունելով առ 'ի մէնջ զհեսկն առագաստին։ Հօրն Պիմէնի լուեալ եթէ ոչ ինչ պէտս ունելով առ զհեսկան, ասէ ցեղբայրն իւր . արի առ ուղտս 'ի վարձու եւ բեր զհեսկանն այսրէն. ապա թէ ոչ բերես, Պիմէն աստ ոչ նստի ընդ ձեզ, վասն զի ոչ զրկեմ զմարդ՝ որում ոչ ինչ են պէտք, զի վնասեսցի վասն իմ, եւ առցէ զօգուտն։ Եւ երթեալ եղբայրն նորա եւ մեծաւ աշխատութեամբ բերեալ զնա, կասկածեալ թէ գուցէ ծերն գնայցէ 'ի նոցանէ։ Եւ յորժամ ետես զայն, խնդաց՝ որպէս թէ զմեծ ինչ գանձարան գտեալ։
       ԷԻՆ երկու եղբարք դրացիք իրերաց, եւ մին 'ի նոցանէ թաքուցանէր եթէ լումայս եւ եթէ հաց, եւ արկանէր յաման դրացւոյն իւրոյ. եւ նա ոչ գիտէր, այլ զարմանայր թէ ուստի բազմանայր նորայն այնքան։ Արդ յաւուր միոջ յանկարծակի գտեալ զնա զի այսպէս առնէր, եւ ելեալ կադէր ընդ նմա եւ ասէր՝ եթէ վասն մարմնաւորին քոյոյ գողացար զիմ զհոգեւորն։ Եւ պահանջեաց 'ի նմանէ բան, զի մի՛ այլ եւս զայն արասցէ. եւ այսպէս զայս սմա թողութիւն արարեալ։
       ԱՍԷԻՆ վասն հօրն Պափնոտի՝ եթէ ոչ ըմպէր գինի երբէք. եւ երբեմն ճանապարհ երթայր, դէպ եղեւ զի եկեալ 'ի վերայ աւազակաց՝ ետես զնոսա զի ըմպէին գինի, եւ ճանաչէր զնա աւազակապետն եւ գիտէր զի ոչ ըմպէր գինի։ Եւ տեսեալ զնա 'ի մեծի աշխատութե, եւ լցեալ զբաժակն գինեաւ եւ զսուսերն 'ի ձեռին իւրում եւ ասէ ցծերն. եթէ ոչ ըմպես, սպանանեմ զքեզ։ Ես գիտացեալ ծերոյն թէ զպատուիրանն աստուծոյ կամի կատարել, կամեցեալ շահել զնա՝ առեալ արբ զգինին։ Եւ անկեալ առաջի նորա աւազակապետն եւ ասէ. թող ութիւն արա, հայր, զի նեղեցի զքեզ։ Եւ ասէ ծերն. հաւատամ յաստուած, զի վասն բաժակիս այսր առնէ ընդ քեզ ողորմ ութիւն 'ի յաւիտենիս յայսմիկ եւ 'ի հանդերձելումն։ Ասէ ցնա աւազակապետն, հաւատամ յաստուած զի եւ ոչ ես յայնմհետէ չար ինչ ումեք արարից։ Եւ շահեցաւ ծերն զամենայն աւազակակիցսն աւազակապետաւն հանդերձ, զի ոչ կատարեաց զկամս իւր, այլ շահեցաւ զնոսա վասն աստուծոյ։
       ՊԱՏՄԵՑԻՆ ոմանք վասն հօրն Ագաթոնի եթէ փութայր զամենայն պատուիրանսն կատարել. եթէ անցանէր ընդ գետն, նա ինքն փութայր եւ ունէր զղեկ մակուկին. եւ յորժամ երթային առ նա եղբարք, զաղօթիցն սեղանն պատրաստէր, վասն զի լի էր սիրովն աստուծոյ։
       ԷՐ ոմն 'ի մեծ հարանցն 'ի Սկիւթ, որ ոչ հաց ճաշակէր եւ ոչ գինի ըմպէր. եւ ժողովեալ զծերսն եկն յեկեղեցին Իսիդորոսի. եւ իբրեւ ոչ եգիտ անդ զերէցն, յուսացեալ 'ի համարձակութիւնն զոր ունէր ընդ նմա, եւ գիտացեալ թէ յորպիսի կրօնաւորութեան եւ յաշխատութեան են ծերքն, մտեալ 'ի ներքս եբեր զպէտսն եւ փոքր մի գինի , եւ նախ ինքն սկսաւ ուտել եւ ըմպել։ Եւ զսքանչանային թէ զիարդ վասն աստուծոյ մերժեաց զիւր զկամսն, զի զծերսն հանգուսցէ։
       ԱՍԱՑ ոմն 'ի հարանցն. եթէ խնդրեսցէ ոք 'ի քէն իրս եւ չտայցես նմա կամօք, այլ 'ի բռնութենէ տանիցի, հաճեսցին եւ խորհուրդք քո վասն այնր զոր եթէ ետուրն, որպէս եւ գրեալ է՝ եթէ ոք տանիցի զքեզ մղոն մի, երթ ընդ նմա եւ երկուս. այսինքն է եթէ ոք խնդրեսցէ 'ի քէն իրս ինչ. տուր նմա սրտի մտօք։
       ԵԿՆ ոմն ծեր առ հայրն Ղովտ 'ի փոքր անտառն Արսենտու յեղէգնուտն եւ աղաչեաց զնա վասն խցի, եւ նա ետ նմա։ Եւ էր ծերն հիւանդոտ, եւ հանգուցանէր զնա հայրն Ղովտ. եւ գային ոմանք տեսանել զՂովտ , եւ յուղարկէր զնոսա զի տեսցեն զհիւանդն։ Եւ նա խօսէր նոցա 'ի գրոց Որոգինի, եւ նեղէր հայրն Ղովտ եւ ասէր. մի գուցէ կարծիցեն հարքն թէ մեք այնպէս իցեմք։ Եւ հանեալ զնա 'ի խղոյն երկնչէր վասն պատուիրանին. եւ յարուցեալ հայրն Ղովտ եկն առ հայրն Արսէն եւ պատմեաց նմա վասն ծերոյն։ Ասէ ցնա հայրն Արսէն. մի՛ հալածէր զնա, այլ ասա ցնա՝ ահա զաստուծոյ շնորհսն, կեր եւ արբ եւ հանգիր որպէս եւ կամիս, բայց միայն զբանդ զայդ մի՛ խօսիր։ Եւ եթէ կամի՝ ուղղէ զինքն. ապա թէ ոչ՝ աղաչեա զնա զի գնասցէ 'ի տեղւոյն, եւ ոչ լինիս ինչ դու պատճառք։ Եւ երթեալ հայրն Ղովտ արար այնպէս։ Իսկ ծերոյն լուեալ զայս՝ ոչ կամէր զինքն ուղղել, այլ աղաչէր զնա եւ ասէր. վասն տեառն՝ արձակեցէք զիս աստի, եւ ոչ եւս կարեմ համբերել յանապատի։ Եւ այսպէս յարուցեալ գնաց՝ յուղարկելով սիրով։
       ԱՍԱՑ ծեր ոմն. եթէ տեսցես զոմն զի անկելոյ է 'ի ջուր եւ կարես նմա օգնական լինել, ձգեա առ նա զգաւազանն քո եւ աստուած զնա արտաքս. ապ՝ թէ ոչ կարես ձգել զնա, թող 'ի նա զգաւազանն քո. ապա թէ տացես նմա զձեռն քո եւ ոչ կարասցես հանել ցնա, ձգէ զքեզ 'ի խոնարհ եւ երկոքեան մեռանիք։ Զայս ասէր առ այնոսիկ որք եթէ արկանեն զինքեանս քան զչափն իւրեանց աւելի եւ գայթակղին, այլ ըստ համեմատ ութեան չափոյն իւրոյ իւրաքանչիւր ոք օգնական լիցի եղբօրն. վասն զի աստուած ոչ պահանջէ 'ի մարդոյ պատուիրան առաւել քան զզօրութիւն իւր։
       ԵԿՆ երբեմն հայրն Իզարիոն յԱսորւոց 'ի լեառնն առ հայրն Անտոն, եւ ասէ ցնա հայրն Անտոն. բարի եկիր, աստուածազգեստ, որ ընդ առաւօտս ծագես։ Եւ ասէ ցնա հայրն Իզ'արիոն. խաղաղութիւն ընդ քեզ, սիւնդ լուսոյ , որ զաշխարհս լուսաւորես։
       ԱՍԱՑ ծեր՝ եթէ մարդ որ խնդրիցէ յումեքէ իրս եւ առժամայն բանին միտքն իբրեւ տայ նմա առաւելագոյն քան զխնդիրն, այս շնորհք յաստուծոյ են վասն գործոյ խնդրողին։ Է դարձեալ այլ ոք որ խնդրէ եւ ունի զշնորհս, եւ կամօք ոչ տայ նմա եւ համարի նմա վարձք, վասն զի բռնաբարեալ ետ։
       ԱՍԱՑ հայրն Անտոն՝ եթէ 'ի մերձաւորէ քումմէ է կեանք եւ մահ. եթէ շահեսցուք զեղբայրն մեր՝ զաստուած շահիմք, եւ եթէ գայթակղեցուսցուք զեղբայրն մեր՝ յաստուած մեղանչեմք։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն սպասաւորէր ումեմն 'ի հարանցն. հիւանդացաւ, դէպ եղեւ զի անդամալուծեցաւ ծերն, եւ ելանէր թարախ 'ի մարմնոյ եւ գայր հոտ. եւ ասէին խորհուրդք եղբօրն՝ թէ փախիր, վասն զի ոչ կարես տանել հոգւոյդ այդմ։ Իսկ եղբօրն առեալ սափոր արկ զլուացուկսն հիւանդին 'ի նա, եւ յորժամ ծարաւէր՝ անտի ըմպէր. եւ սկսան խորհուրդք նորա ասել ցնա՝ թէ մի փախչիր եւ 'ի ըմպեր 'ի չարահոտութենէդ յայդմանէ։ Իսկ եղբայրն աշխատէր եւ ժուժկալէր ըմպելով զլուացուկսն եւ սպասաւորելով ծերոյն։ Եւ տեսեալ աստուծոյ զհամբեր ութիւն եղբօրն՝ դարձոյց զլուացուկսն 'ի յստակ ջուր, եւ զծերն բժշկեաց 'ի ցաւոցն։
       ԱՍԱՑ հայրն Թէոդորոս՝ թէ մինչդեռ էի մանուկ եւ կայի յանապատին, չոգայ առ հացարարսն զի արարից ինձ հաց. եւ գտի անդ եղբայր մի առնել ինքեան հաց, եւ ոչ զոք ունէր ինքեան ձեռնտու։ Իսկ ես զիմն թողի եւ ետու ձեռն եղբօրն. եւ իբրեւ պարապեցի, եկն այլ եղբայր, եւ ետու նմա ձեռն դարձեալ եւ արարի ըզհացն. եւ դարձեալ երրորդ եկն , նոյնպէս արարի եւ նմա, եւ իւրաքանչիւր ումեք առնէի որ թէ գայրն. եւ արարի վաթսուն փուռն, եւ յետոյ զիմ երկուս փռունսն արարի եւ գնացի։
       ԵԿՆ երբեմն աբբայ Ագաթոն 'ի քաղաքն վաճառել անօթս, եւ եգիտ զոմն տառապեալ անդամալոյծ։ Եւ ասէ. ու՞ր երթաս։ Ասէ ցնա աբբայն, 'ի քաղաքն, զի վաճառեցից զանօթքս։ Ասէ ցնա. արա սէր եւ տար զիս զկնի։ Եւ բարձեալ զնա եբեր ՚ի քաղաքն։ Եւ դարձեալ ասէ. ուր վաճառես զանօթքդ, անդր դիցես զիս։ Եւ արար այնպէս։ Եւ յորժամ վաճառեաց զանօթեսն, ասէ ցնա անդամալոյծն. 'ի քանի վաճառեցեր զդա։ Ասէ ցնա՝ այսչափ։ Ասէ ցնա. գնեա ինձ պլակունտա, այսինքն նատիփ։ Եւ նա գնեաց։ Եւ դարձեալ վաճառեալ միւս այլ անօթ, եւ նա ասէ. այս ո՞րչափ։ Եւ ասէ՝ այսքան։ Եւ դարձեալ ասէ. գնեա ինձ եւ զայս ինչ։ Եւ նա գնէր։ Եւ յորժամ վաճառեաց զամենայն անօթսն եւ կամէր ելանել 'ի քաղաքէն, ասէ ցնա գթուցեալն՝ գնաս։ Ասէ աբբայն այս։ Եւ նա ասէ . արա սէր եւ առ զիս եւ տար մինչեւ ցանդր ուր գտերն զիս։ Եւ եբարձ զնա մինչեւ 'ի տեղին իւր։ Եւ ասէ ցնա. օրհնեալ ես դու. Ագաթոն, 'ի տեառնէ երկնի եւ երկրի։ Ամբարձ զաչս իւր եւ այլ ոչ ետես զնա, զի գթուցեալն հրեշտակ տեառն էր եւ եկն փորձել զնա։
       ԱՍԷԻՆ վասն ումեմն եղբօր՝ եթէ սփիւրիդս առնէր եւ դնէր զանգեղս նորա։ Լուաւ 'ի դրացւոց իւրմէ զի ասէր. զի՞նչ արարից զի վաճառն մերձ է եւ չունիմ անգեղս սփիւրիդիցն իմոց։ Եւ գնաց եհան յիւրոց սփիւրիդիցն զանգեղսն եւ մատոյց եղբօրն իւրոյ եւ ասէ. զայս աւելորդս ունիմ, դիր 'ի սփիւրիդսդ քո։ Արարեալ ըզգործս եղբորն իւրոյ կատարեալ զիւրն եթող։
       ԿՐՕՆԱՒՈՐ մի եփեաց հաց, եւ կամեցաւ կոչել 'ի հաց զծեր մի որ հեռի էր 'ի նմանէ տասն մղոն։ Եւ ապա ասաց. ոչ արարից զնա աշխատ։ Եւ առեալ տարաւ նմա, եւ եհար զոտն զքարի, եւ հոսեաց արիւն բազում։ Եւ ասէ ցնա հրեշտակն նորա. մի տրտմիր, զի ամենայն քայրափոխի քո վարձս առցես, եւ տանիմ ես զարիւնս զայս առաջի աստուծոյ ընծայ մեծ։ Եւ իբրեւ չոգաւ առ ծերն, պատմեաց նմա. եւ յայտնեցաւ բանն, եւ նախանձեցաւ այլ ոմն զնոյն առնել եւ տանել հաց ծերոյն։ Եւ եղեւ զի դիպեցան միմեանց, եւ ասէ առաջինն. ընդէ՞ր առեր զգանձս իմ։ Եւ նա ասէ. եւ քանի նեղ է ճանապարհն եւ դուռն ընդ որ դու միայն մտանես։ Եւ երեւեալ նոցա հրեշտակ տեառն ասաց. կագդ ձեր հոտ անուշից է տեառն։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն անկաւ 'ի մեղս եւ պատմեաց ումեմն ծերոյ եւ ասէ. մեղայ եւ ոչ կարեմ ապաշխարել, դառնամ դարձեալ յաշխարհ։ Եւ ծերն աղաչէր եւ ասէր. դու միայն մնա 'ի ձեւիդ, եւ ես ապաշխարեմ ընդ քո։ Եւ յինքն ընկալաւ զմեղսն եղբօրն եւ ապաշխարեաց վասն նորա. եւ զկնի տասն աւուր թողութիւն արար աստուած եղբօրն վասն սիրոյ եւ աշխատութեան ծերոյն։
       ԵՐԲԵՄՆ հայրն Պամբով երթայր ճանապարհս ընդ եղբարս 'ի կողմ Եգիպտոսի. եւ տեսեալ աշխարհականս զի նստէին՝ ասէ ցնոսա. արիք ողջոյն տուք միայնակեցացս զի օրհնեսջիք, վասն զի հանապազ ընդ աստուծոյ խօսին, եւ բերանք նոցա սուրբ են։
       ԱՍԷԻՆ վասն որումն ծերոյ՝ եթէ հիւանդացաւ եւ կամէր ճաշակել սակաւ մի հաց դալար։ Եւ լուեալ ոմն յեղբարցն ճգնաւորաց, յարուցեալ առ զմախաղ իւր եւ եդ անդ հաց չոր եւ գնաց յԵգիպտոս, եւ փոխեալ զհացն եբեր ծերոյն. եւ տեսեալ զայն ջերմ եւ զարմացաւ։ Իսկ ծերն ոչ կամէր ճաշակել ասելով՝ արիւն եղբօրն է։ Եւ աղաչեցին զնա ծերքն՝ վասն աստուծոյ կեր 'ի հացէդ, զի մի ընդունայն լիցի պատարագ եղբօրն։ Եւ այնպէս աղաչեցեալ 'ի նոցանէ՝ ճաշակեաց։
       ԾԵՐ ոմն աղաչէր զերիտասարդ մի բնակել ընդ նմա, եւ ասէր ցնա երիտասարդն. յետ շաբաթու միոյ գամ։ Եւ գնաց եւ յամեաց։ Եւ եկն առ ծերն եւ փորձեաց զնա ասելով՝ անկայ 'ի պոռնկութիւն, հայր։ Եւ ասէ ծերն, գոյ յոյս ապաշխարողաց որդեակ, առնում ես զկէս մեղացն քոց յիս եւ ապաշխարեմք 'ի միասին։ Եւ ասաց երիտասարդն. արդ գիտեմ եթէ կարեմք բնակել'ի միասին։ Եւ կացին 'ի միում խրճթի, եւ մինչեւ ցայսօր կոչի խուցն այն 'ի Սկիւթ՝ խուց երկուց եղբարց։
       ՈՄՆ 'ի հարանցն խնդրեաց յաստուծոյ տեսանել զամենայն կրօնաւորսն զվախճանեալսն. եւ տուաւ նմա տեսանել զամենեսեան 'ի տեղի փառաւոր, եւ Անտոն ոչ էր ընդ նոսա։ Եւ ասէր. ո՞ւր է Անտոն։ Եւ ասէին ցնա. առաջի տեառն աստուծոյ է տեղի նորա։
       ԱՍԷՐ ոմն 'ի ծերոցն՝ թէ յառաջին ժամանակսն յորժամ գային նոր եղբարք յանապատս, դեւք սաստիկ պատերազմէին ընդ նոսա. եւ գային կատարեալքն 'ի ծերոցն մխիթարել զնոսա. եւ գտանէին զոմանս կաղացեալս 'ի հարուածէ դիւացն եւ զոմանս կողմնառեալս եւ զոմանս կարկամեալս 'ի միջացն, եւ առեալ բերէին զնոսա յեկեղեցին եւ բժշկէին առժամայն զնոսա։
       ԵՐԹԵԱԼ երբեմն եղբարք 'ի լեառն Դիողկոսի նստել անդ, եւ ուսան գործել զկողմնակի հեսկս առագաստին եւ գործէին վարձկանութեամբ. եւ վասն զի ոչ էին արուեստաւորք, ոչ ոք տայր նոցա գործել։ Երթայր երբեմն առ նոսա ոմն 'ի ծերոցն եւ ասէ ցնոսա. ընդէ՞ր ոչ գործէք։ Իսկ եղբարքն վասն զի երկիւղածք էին, պատասխանի ետուն եւ ասեն. վասն զի զազիր գործեմք, վասն այնորիկ ոչ տան մեզ ձեռագործ։ Իսկ ծերն գիտէր զոմն գործովն աստուծոյ եւ ասէ ցնոսա. երթայք առ այս անուն ծեր եւ նա տայ ձեզ գործ. եւ նոքա երթեալ խնդութեամբ՝ ետ նոցա գործ։ Իսկ եղբարքն ասացին՝ եթէ ոչ գործեմք ազնիւ։ Եւ ասէ ծերն՝ եթէ հաւատամ յաստուած զի վասն ձերոյ եւ այլ եւս հանեմ։ Եւ սիրով առ լցեալ յօժարեցուցանէր առ նոսա գործել։ Ահա արդարեւ բռունք յափշտակեն զարքայութիւնն երկնից։
       ԵԲԵՐ ոմն ծերոյն կարասի եւ ասէ. առ զայդ 'ի պէտս քո, զի ծերացար։ Եւ էր ծերն տկարացեալ։ Իսկ ծերն ասաց. դու յետ եօթանասուն ամի եկիր առնուլ զդարմանիչն իմ յինէն. վաթսուն ամ է տկարութեանս իմոյ եւ ոչ ինչ կարօտ եղէ՝ աստուծոյ պատրաստելով եւ դարմանելով զիս։ Եւ ոչ առ յանձն զկարասին։
      
       ՄՆԱՑՈՐԴՔ յերկրորդ թարգմանութենէ
       ԱՍԱՑ հայրն Անտոնիոս. ես ոչ երկնչիմ յաստուծոյ, այլ սիրեմ զնա, զի սէր արտաքս վարէ զերկիւղ։
       ԱՍԱՑ հայրն Աղաթոն. ոչ երբէք ննջեցի ունելով ոխ զումէքէ, եւ ոչ թողի զոք ննջել թէ ունէր խէթ զինէն։ Նոյն ինքն ասէ. ոչ երբէք ետու ես սէր. զի ոչ եթէ տալ սէր եւ առնուլ՝ այն սէր թուէր ինձ կամ շահ եղբօրն զայն համարեալ կարծէի , այլ կեանք եղբօրն է ինձ պտուղ ընտիր։
       ԱՍԷՐ հայրն Յովսէփ՝ եթէ ասէին եղբարքն եթէ մեք ոչ գիտեմք զգործ սիրոյն. քանզի եմուտ եղբայր ոմն առ հայրն Աղաթոն եւ ետես զձեւիչն եւ գովեաց զնա, եւ ոչ եթող զնա ծերն ելանել մինչեւ տարաւ ընդ ինքն զձեւիչն։
       ԱՍԷՐ հայրն Աղաթոն. եթէ կարող ութիւն էր եւ գտանէի գոդի անկեալ, տայի նմա զմարմին իմ եւ առնուի ես զնորայն յօժարութեամբ. եւ այս է չափ սիրոյն։
       ԱՍԷԻՆ վասն նորին՝ եթէ գնաց երբեմն 'ի քաղաք վաճառել զձերագործ իւր, եւ գտաւ 'ի փողոցի անդ անկեալ հիւանդ ոմն օտար՝ որ ոչ զոք ունէր տեսուչ. եւ կալեալ ծերն 'ի վարձու տուն՝ եդ զնա անդ, եւ սպասաւորէր նմա իւրովն ծախիւք ամիսս չորս, մինչեւ ողջացաւ տկարն, եւ ապա գնաց ծերն 'ի սենեակ իւր։
       ՀԱՅՐՆ Ամոնոս նիտրեցի գնացեալ առ հայրն Անտոն, եւ իբրեւ եհաս անդ՝ ասէ ցնա. ես առաւել աշխատ ութիւն ունիմ յանձին, եւ ո՞րպէս անուն քո մեծացաւ առ մարդիկ։ Ասէ Անտոնիոս. վասն այսորիկ եղեւ, զի ես զաստուած առաւել սիրեմ քան դու։
       ԾԵՐ ոմն էր 'ի սենեակս, որ կոչէր Ապողոն. եւ եթէ ոք գայր տանել զնա 'ի գործ, ուրախութեամբ երթայր ընդ նմա, եւ այսպէս ասէր . այսօր ընդ աստուծոյ հանդերձեալ եմ մշակել վասն անձին իմոյ. զի այս է սէր նորա։
       ԱՍԱՑ հայրն Եսայիաս. սէր պարապեալ է ընդ տեառն անպակասելի գոհութեամբ, եւ զգոհ ութիւն մեր ընդունի աստուած. եւ այս է նշան հանգստեան եւ անախտութեան։
       ԵԼԱՆԷՐ երբեմն 'ի Սկիտոյ հայրն Յոհաննէս կարճիկն եւ այլք ընդ նմա. եւ 'ի գիշերի մոլորեալ 'ի ճանապարհին առաջնորդ նոցա, ասեն եղբարքն ցհայրն Յոհաննէս. զի՞նչ արասցուք զի մոլորեալ է առաջնորդն մեր։ Ասէ ծերն. թէ յանդիմանեմք զնա՝ ամաչէ եւ տրտմի, այլ առնեմ զիս տկար իբրեւ թէ ոչ կարեմ գնալ, եւ կամք աստ մինչեւ ցառաւօտն։ Եւ արարին այնպէս եւ կացին մինչեւ ցառաւօտն եւ ոչ գայթակղեցին զեղբայրն։
       ԱՍԱՑ հայրն Յոհաննէս կարճահասակն. զոր օրինակ ոչ կարելի է շինել տուն 'ի վերուստ 'ի վայր՝ այլ 'ի հիմանէ սկսեալ, այսպէս եւ տուն հոգւոյ հիմն շինութեան սէր ընկերին իցէ՝ զի նախ զնա շահեսցես, վասն զի 'ի սէր եղբօրն կախեալ կան ամենայն պատուիրանք Քրիստոսի։
       ԱՍԷՐ հայրն Պետրէ վասն հօրն Մակարայ՝ եթէ գնաց երբեմն առ միայնակեաց ոմն եւ գտաւ զնա զի հիւանդ էր։ Եւ իբրեւ ոչ եգիտ կերակուր ինչ 'ի տուն նորա, եհարց ցնա եւ ասէ. զի՞նչ ճաշակես եւ կամ զի՞նչ բերից քեզ։ Իսկ նա խնդրեաց նատիփս։ Եւ գնաց ծերն յԱղեքսանդրիա բերել զայն նմա, եւ ոչ ումեք իմացոյց զայն։
       ԾԵՐ ոմն էր յԵգիպտոս, որ պատիւ եւ անուն մեծ ունէր անդ, մինչեւ գնաց անդր հայրն Պիմէն 'ի Սկիտոյ. եւ թողեալ մարդիկ երկրին այնորիկ զծերն զայն, եկին առ հայրն Պիմէն։ Իսկ հայրն Պիմէն դժուարեալ յոյժ ընդ այս, ասէ ցեղբայր իւր. զի՞նչ արասցուք ծերոյն այն մեծի, զի ցաւս դիպեցին մեզ մարդիկ, զի թողեալ զծերն դիմեցին 'ի մեզ. եւ արդ ի՞ւ կարասցուք բժշկել զմիտս ծերոյն։ Եւ ասէ ցնա. պատրաստեցէք մեզ սակաւ ինչ կերակուրս եւ առէք գինի ամանով եւ գնասցուք առ նա եւ ճաշակեսցուք ընդ նմա, գուցէ այսու տեսակաւ բժշկեսցուք զսիրտ նորա։ Առին զկերակուրն եւ զքսեստ գինւոյն ընդ իւրեանս եւ գնացին առ ծերն։ Եւ իբրեւ բախեցին զդուռն, ել աշակերտ նորա եւ ասէ. ուստի էք։ Ասեն ցնա. ասասցես ծերոյն՝ եթէ Պիմէն իցէ, եւ եկեալ է զի օրհնեսցի 'ի քէն։ Եւ գնաց ասաց զայն ծերոյն. եւ նա պատուիրեաց եւ ասէ. գնացէք զի անպարապ եմ ես։ Իսկ նոքա կացեալ 'ի տօթին՝ ասեն. ոչ գնասցուք աստի թէ ոչ տեսցուք զծերն։ Իբրեւ ետես զխոնարհութիւն եւ զհամբեր ութիւն նոցա ծերն, զղջացաւ եւ եբարց նոցա զդուռն, եւ մտեալ 'ի ներքո արարին սէր 'ի միասին։ Եւ իբրեւ ուտէին նոքա, ասէ ծերն. ճշմարիտ ոչ որպէս լսէի զձէնջ զայն միայն, այլ առաւել տեսի զգործս եւ զսէր եւ զզխոնարհ ութիւն ձեր։ Եւ եղեն սիրելիք միմեանց։
       ԱՍԱՑ հայրն Պիմէն՝ եթէ գնայր եղբայր ոք առ հայրն Յոհաննէս կարճն, եւ գործով ցուցանէր նմա սէր առաքելոյն որ ասէ՝ եթէ սէր երկայնամիտ է եւ քաղցր. զի աւելի սէր ոչ ոք ունի քան զայս, եթէ դնէ զանձն իւր վասն բարեկամաց իւրոց։ Եւ դարձեալ այն՝ որ լսէ բան ինչ չար զիւրմէ, եւ ինքն փոխանակ ոչ ասէ չար։ Եւ դարձեալ այն՝ եթէ ղրկեսցի ինչ, եւ փոխանակ ոչ զրկէ։
       ԱՍԷԻՆ վասն հօրն Պիմէնի՝ եթէ բնակէր երբեմն 'ի Սկիտէ ընդ երկուս աշակերտ իւր եւ երկուց եղբարց, եւ փոքր այն մանուկ նեղէր զնոսա։ Ասէ հայրն Պիմէն ցմիւս եղբայր իւր. զի՞նչ արասցուք մանկանս այսորիկ զի լուծէ զմեզ, արի գնասցուք աստի։ Եւ ելին գնալ եւ թողին զնա անդ։ Իսկ նա իբրեւ ետես զի յամեցին ել եւ ետես զնոսա 'ի հեռաստանէ զի գնային. սկսաւ ձայնել եւ ընթանալ զկնի նոցա։ Ասէ Պիմէն ցեղբայր իւր. մնասցուք մանկանն։ Եւ իբրեւ եկն առ նոսա, ասէ. ու՞ր գնայք դուք եւ թողիք զիս միայն։ Ասէ ծերն, զի տրտմեցուցանես զմեզ, թողաք զքեզ եւ գնամք։ Եւ նա ասէ. գնամք 'ի միասին ուր եւ կամիք։ Իբրեւ ետես ծերն զանմեղ ութիւն նորա, ասէ ցեղբայր իւր. եկ դարձցուք 'ի սենեակ մեր, զի ոչ կամաւ առնէ սա , այլ դեւն տայ առնել զի տրտմեցուսցէ զմեզ։ Եւ դարձան 'ի տուն իւրեանց։
       ԳՆԱՑԻՆ երբեմն սարակինոսք 'ի սենեակ հօրն Սիսոյի եւ կողոպտեցին զնա եւ զեղբայր նորա. իսկ ծերքն երկոքեան եղբարքն գնացին յանապատ թէ գտցեն կերակուր ինչ։ Եւ մինչդեռ գնային , գտաւ ծերն սպտուր ըղտու եւ մանրեաց զնա եւ եգիտ 'ի նմա երկու հատ գարւոյ զմինն եկեր եւ զմիւսն ունէր 'ի ձեռին իւրու։ Եկն եղբայր իւր եւ ետես զնա զի ծամէր եւ ասէ. ա՞յս է սէր քո, եղբայր զի գտեր ինչ եւ ճաշակեցէր միայն, եւ զիս ոչ կոչեցեր։ Ասէ ծերն. ոչ արարի զայն չար, ահա զբաժին քո ունիմ 'ի ձեռին իմում զի երկու հատ միայն գտի։ Ասէ եղբայրն, եւ զի՞նչ պիտոյ էր յայսցանէ բաժին , այլ քանզի ճշմարտիւ սիրոյն ծնունդ է այդ։
       ԱՍԷԻՆ վասն հօրն Սիլովանէի՝ եթէ նստաւ 'ի սենեկի աւուրս բազումս եւ ոչ ունէր կերակուրս, բայց միայն սիսեռն սակաւ, եւ գործէր մաղս։ Եւ ահա եկն առ նա ոմն յԵգիպտոսէ եւ ունէր ընդ ինքն յաւանակ բարձեալ հաց եւ բախեաց զդուռն, եւ արձակեալ զբեռն ետ ցծերն, եւ առեալ զհացն օրհնէր եւ փառաւորէր զած եւ զյաւանակն մաղիւքն իւր բարձեալ առաքեաց զնա։
       ՊԱՏՄԵԱՑ մեզ զայս ոմն, եթէ էր ոմն մագիստրոս մանուկ հասակաւ եւ գեղեցիկ տեսլեամբ, որ ընթանայր 'ի գործ թագաւորի։ Սա ունէր 'ի քաղաքի ուրեմն բարեկամ հաւատարիմ եւ միամիտ եւ հարուստ, քանզի յերեւելի արանց էր։ Եւ յորժամ գայր անդր բազումս հանգուցանէր զնա 'ի տան իւրում, եւ սպասէին ինքն եւ կինն իւր։ Եւ եղեւ յազգմանէ չարին զի տռփացաւ 'ի մագիստրոսն կին նորա եւ ոչ գիտէր այր նորա. եւ պատկառէր կինն, վասն որոյ եւ ոչ ինչ երեւեցոյց յայնմանէ, բայց 'ի սիրտ նորա բորբոքէր հուր տռփութեանն։ Եւ իբրեւ գնաց մանուկն զճանապարհ իւր, կին 'ի սաստկութենէ ցանկ ութեանն հիւանդացեալ հաշէր, եւ անկաւ յանկողին թմրեալ։ Իսկ այր նորա կոչեալ զճարտարս բժշկաց ցուցանէր. եւ նոքա իբրեւ տեսին՝ ասեն. սա 'ի մարմնի ցաւս ոչ ունի. այլ թէ ինչ հիւանդութիւն 'ի ծածուկ ունի յանձին՝ ոչ գիտեմք։ Եւ մերձ նստեալ այր նորա. բազում հեկեկանօք աղաչէր զնա ասել թէ զինչ վշտանայ։ Իսկ նա երկնչէր ասել, բայց յետոյ խոստովանեցաւ եւ ասէ. գիտեա, տէր իմ, զի դու վասն անբծ ութեան սրտի քո ժողովես միշտ աստ զերիտասարդս գեղեցիկս, եւ ես կին եմ տկար բնութեամբ եւ մանուկ հասակաւ եւ վնասիմ 'ի կերպարանացն նոցա։ Եւ ահա վասն իշխանին այն մտին խորհուրդք չար 'ի սիրտ իմ որով կիզեալ հիւանդացայ եւ կամ 'ի մահիճս թմրեալ։ Իբրեւ լուաւ զայս այրն՝ լռեաց։ Իսկ զկնի աւուրց ինչ եկն դարձեալ անդ մագիստրոսն այն, եւ գնաց մարդն ընդդէմ նորա։ Եւ իբրեւ ետես՝ ասէ. դու գիտես, տէր իմ իշխան, թէ որպէս սիրէի զքեզ, եւ էաք հարցակից քո ես եւ կին իմ. եւ ահա անկաւ խորհուրդ չար 'ի սիրտ կնոջ իմոյ տռփ ութեան քո, եւ ահա անկեալ դնի։ Իսկ նա իբրեւ լուաւ, տրտմեցաւ յոյժ վասն այնորիկ, որպէս եւ էր նա անպարտ 'ի խորհրդոցն, եւ ասէ ցնա. մի՛ տրտմիր, աստուած բազումողորմ է։ Եւ գնաց մանուկն եւ գերծեաց զմազ եւ զմորուս եւ զյօնս իւր, եւ հերձոտեալ վիրաւորեաց զդէմս եւ զամենայն գլուխ իւր, եւ եղեւ իբրեւ զգողի ծերացեալ գեղեցիկ մանուկն այն. եւ զգեցեալ քուրձ ժահահոտ եւ աղտեղեալ՝ գնաց 'ի տուն ուր դնէր կինն, եւ այրն իւր նստէր մերձ 'ի նա, եւ բացեալ զգլուխ իւր ցուցանէր զխոցոտեալ եւ զաղտեղեալ դէմս իւր եւ ասէր. ահա, մայր , այսպէս արար զիս աստուած։ Իսկ իբրեւ ետես կինն զանբաւ գեղեցկութիւն մանկանն այնպէս տգեղեալ եւ աղտեղեալ եւ սեւացեալ, զարմացաւ յոյժ։ Եւ տեսեալ աստուած զգործ եւ զխոնարհութիւն մանկանն, էառ 'ի սրտէ կնոջն զպատերազմն, եւ ողջացաւ առժամայն։ Եւ ասէ իշխանն առանձին ցայր նորա. ահա շնորհօքն աստուծոյ ողջացաւ կին քո, եւ յայսմհետէ ոչ տեսցէ յերեսս իմ։ Ահա այս է դնել զանձն վասն սիրելւոյն, եւ առնել բարի փոխանակ բարւոյ։
       ԵՂԲԱՐՔ երկու ըմբռնեցան յաղագս հաւատոց եւ կացին 'ի վկայ ութիւն վասն Քրիստոսի եւ տանջեցան միանգամ եւ արկան 'ի բանտ. բայց ունէին նոքա առ միմեանս սրտմտութիւն։ Եւ իբրեւ արգելան 'ի բանտի, մինն 'ի նոցանէ եդ ծունր միւսոյն եւ ասէ. յայգուց դիպելոց է մեզ վախճան, թողցուք մեք զթշնամութիւն եւ զնախանձս մեր։ Իսկ նա ոչ կամեցաւ առնել զայս։ Եւ յերկրորդ աւուր ածեալ եղեն 'ի դատել եւ տանջեցան սաստիկ. իսկ որ ոչն եթող զոխս եւ ոչ հաշտեցաւ ընդ եղբօրն, յառաջին տանջանս յաղթեցաւ եւ անկաւ 'ի հաւատոցն։ Ասէ ցնա իշխանն. եւ ընդէ՞ր երեկ ոչ լուար ինձ եւ այսչափ հարուածեցար։ Իսկ նա ասէ. վասն այսորիկ զի ոխս պահեցի եղբօրն եւ ոչ հաշտեցայ ընդ նմա, պակասեցայ ես յօգնականութենէն յաստուծոյ եւ անկայ 'ի հաւատոյ։ Եւ միւսն այն եղբայր ոչ խոնարհեցաւ 'ի հաշտութիւն, արժանի եղեւ վկայական արեան եւ մահուան վասն Քրիստոսի։ Ահա որ ոչ սիրէ զեղբայր իւր եւ նենգութեամբ կայ, մերժէ զնա աստուած յօգնականութենէն իւր։
       ԷՐ ոմն Մեկրիստոնէ 'ի քաղաքի ուրեմն, եւ ոմն մի քաղաքացի եդ առ նա 'ի պահս հինգ հարիւր դահեկան կնքեալ եւ ասէ. պահեսցես զայս եւ սակաւ սակաւ տացես ինչ որչափ պիտոյասցի։ Իսկ ոչ ոք էր անդ յորժամ ետ զայն 'ի պահս, այլ մի ոմն յիշխանաց քաղաքին 'ի հեռուստ ետես զտալն եւ լսէր զոր ասէրն մինչ տայր զգանձն, եւ նոքա զնա ոչ տեսանէին։ Իբրեւ անցին 'ի վերայ սակաւ աւուրս, պիտոյ եղեւ ինչ տեառն ոսկւոյն, եւ ասէ ցՄեկրիստոնէն տէր ընչիցն. տուր ինձ յոսկւոյ իմոյ քսան դահեկան, զի պիտոյ է ինձ։ Իսկ նա վստահացեալ էր զի ոչ ոք տեսեալ էր եւ ոչ ունէր վկայ, ուրացաւ եւ ասէ. յորո՞յ ոսկւոյ տամ, զի ոչ գիտեմ եւ ոչ լուայ երբէք 'ի քէն եւ ոչ ինչ ետուր ցիս երբէք։ Եւ ոչ ինչ կարաց այրն այն առնել ինչ։ Այլ իբրեւ ել անտի տրտմեալ, դիպաւ նմա իշխանն այն է ասէ ցնա. զի՞ տրտմեալ ես այդպէս։ Եւ ասաց այրն զպատճառ տըրտմելոյն նմա։ Ասէ ցնա իշխանն. ստուգապէս ետուր նմա զգանձն։ Եւ նա ասէ. ճշմարիտ ետու։ Իսկ իշխանն ասէ. ասասցես նմա՝ եկեալ երդուիցես եւ հաւատացուսցես զիս 'ի սուրբն Անդրէաս, եւ բաւական է ինձ։ Զի էր տեղին այն մերձ 'ի տաճար Անդրէի առաքելոյն։ Գնաց այրն եւ ասաց զայն. եւ նա մտեալ 'ի տաճարն լի երդուիցէ, ասէ իշխանն ցծառայն իւր. զոր ինչ արարից ես, մի՛ երկիցես եւ միասասցես ինչ։ Եւ մտեալ իշխանն մերկ 'ի տաճարն, սկսաւ մոլել իբրեւ զդիւահար եւ ձայնէր սաստկապէս եւ մոլէր. եւ կալեալ զայրն մինչ երդնուլ կամէր, եւ գոչէր առաջի բազմութեանն եւ ասէր. սուրբն Անդրէաս առաքեալ ասէ՝ տեսէք զչար այրս զայս, որ ունի զսորա հինգ հարիւր դահեկանն եւ եկեալ է սուտ երդնուլ աստ 'ի վերայ իմ։ Եւ կալեալ զնա խեղդէր եւ ասէր. սուրբն Անդրէաս ասէ՝ տուր 'ի սա զգանձ իւր։ Իսկ Մեկրիստոնէն այն սոսկացեալ երկեաւ յոյժ, զի էր այրն զօրաւոր։ Եւ խոստովանեալ ասէ. ես ունիմ ըզգանձն եւ տամ այժմ. թոյլ տուր։ Եւ թոյր ետ։ Յայնժամ բերեալ ետ ցտէր իւր զայն։ Եւ ասէ դիւահարն ցտէր ոսկւոյն. դիր վեց դահեկան 'ի վերայ սեղանոյն՝ սուրբն Անդրէաս ասէ։ Եւ նա եդ ուրախութեամբ եւ առեալ զինչս իւր գնաց։ Իսկ իշխանն զգեցեալ զհանդերձս իւր շրջէր 'ի քաղաքին պայծառապէս. եւ եկեալ 'ի տեղին ուր էր Մեկրիստոնէն այն, եւ սկսաւ Մեկրիստոնէն նայել 'ի նա։ Իսկ իշխանն ասէ ցնա. զի՞ նայիս ընդ իս, եղբայր. հաւատա ինձ, ես շնորհօքն աստուծոյ դիւահար ոչ եմ. այլ մինչ ետ նա 'ի քեզ զոսկին, ես տեսի աչօք իմովք. եւ մինչ ուրանայիր դու եւ երդնուլ կամէիր, հնարեցայ զայն՝ զի մի ասիցես ցիս թէ դու միայն ոչ հաւատարիմ ես, եւ արարի զի մի կորիցէ հոգի քո եւ մի՛ կորիցէ անիրաւութեամբ ինչք նորա։ Ահա սա եցոյց գործովք թէ զինչ է դնել զանձն վասն ընկերին, զի վասն շահու այլոց մոռացաւ զպատուականուին իւր 'ի փառս այ։
       ԿՐՕՆԱՒՈՐ ոմն ճգնաւոր յոյժ եւ աստուածասէր ունէր բարեկամ միանակեաց յանապատ, եւ վախճանեցաւ միայնակեացն այն. եւ մտեալ բարեկամն իւր 'ի սենեակ նորա եւ գտաւ յիսուն դահեկանս. եւ սկսաւ տրտմել եւ լալ. եւ երկնչէր մի գուցէ պակասեսցի միայնակեացն սակս ոսկւոյն այնորիկ յողորմութէն այ։ Եւ իբրեւ աղաչեաց յոյժ վասն այսորիկ զտէր, ետես զհրեշտակ տեառն որ ասէր ցնա. ընդէ՞ր ցաւագինս եւ հոգս վասն միայնակեցին այնորիկ. զի որ կամի զմարդասիրութիւն. յաստուած յանձնեսցէ զնա. զի թէ ամենեքեան կատարեալք էին, ուր երեւէր մարդասիրութիւնն աստուծոյ։ Որով հաւատաց եղբայրն թէ արար ողորմութիւն աստուած ընդ միայնակեացն այն, եւ գոհանայր գայ։
       ԾԵՐ ոմն առաքեաց զաշակերտ իւր յԵգիպտոս բերել նմա ուղտ զի տապցեն զսրիդս նոցա յԵգիպտոս։ Եւ իբրեւ եղբայրն եբեր զուղտն 'ի Սկիտէ, ետես զնա այլ եղբայր եւ ասէ. թէ գիտացեալ էր իմ զգնալ քո , եկեալ էի եւ ես ընդ քեզ, զի եւ մեզ պիտոյ էր ուղտ։ Գնաց եղբայրն եւ պատմեաց զայս ծերոյն։ Ասէ ծերն. գնացեալ տացես 'ի նա զուղտն եւ ասասցես ցնա. գործ մեր ոչ է պատրաստ, տար վաճառեա զգործ քո, եւ մինչ գայցես՝ ընդ քեզ բեր զուղտն զի տարցուք եւ մեք զմերձեռագործ։ Եւ տարեալ եղբայրն ետ ցնա զուղտն, եւ բարձեալ զսփրիդսն իւր տարաւ յԵգիպտոս, եւ զկնի վաճառելոյն եբեր զկնի իւր զուղտն եւ ետ ցծերն եւ ասէ. թող ութիւն արա ինձ, զի բազում սէրն քո եբարձ յինէն զպտուղ իմ, զի զանհամ սովորութիւնն իմ եբարձ եւ զբարի համն հաստատեաց։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն եհարց ցծերն եւ ասէ. ընդէ՞ր, հայր, բազումք արդեօք աշխատին 'ի ճգնութիւնս, եւ ոչ ստանան շնորհս իբրեւ առաջին հարքն։ Ասէ ծերն. յայնժամ սէր էր 'ի նոսա եւ սիրով շահէին զընկերն եւ տանէին 'ի վեր. իսկ արդ ցամաքեալ սէր 'ի վայր հարկանեն զընկերն, եւ սակս այսորիկ շնորհս ոչ ունին։
       ԱՍԱՑ ծերն. ոչ երբէք խնդրեաց սիրտ իմ զգործ շահու իմոյ՝ յորում վնասէր եղբայրն, զի շահ եղբօրն պտուղ հոգւոյ իմոյ համարեալ է ինձ։
       ՃԳՆԱՒՈՐ ոմն ծեր եգիտ զայր ոմն դիւահար, որ էր կարկամեալ եւ ոչ կարէր խօսել . եւ վստահացեալ 'ի սէրն աստուծոյ եւ խնդրեաց աղօթիւք 'ի տեառնէ, որպէս զի գայցէ 'ի նա դեւն, եւ ազատեսցի դիւահարն այն։ Եւ լուաւ աստուած աղօթից նորա, եւ եկն 'ի նա դեւն եւ ծանրացաւ 'ի դիւէն ծերն. յայնժամ յաւել 'ի պահս եւ յաղօթս եւ 'ի ճգնութիւնս յոյժ։ Եւ վասն սիրոյն զոր ունէր առ աստուած եւ առ ընկերն, 'ի սակաւ աւուրս հալածեաց զդեւն 'ի նմանէ։
       ԵՐԿՈՒ ծերք բնակէին 'ի միասին բազում ամս, եւ ոչ երբէք կագեալ էին ընդ միմեանս։ Ի միում աւուր ասէ մինն ցմիւսն, արասցուք եւ մեք կռիւ ընդ միմեանս որպէս զմարդս։ Իսկ նա ասէ. ոչ գիտեմ թէ ո՛րպէս լինիցի կռիւ։ Իսկ նա ասէ. ահա ես դնեմ աղիւս 'ի միջի, եւ ես ասեմ՝ եթէ իմ է սա, եւ դու ասասցես՝ ոչ, այլ իմ իցէ, եւ յայսմանէ սկսանի շփոթ եւ կռիւ։ Եւ առեալ զաղիւնս կաւոյ եդ 'ի միջի, եւ ասէ մինն՝ այս իմ է, իսկ երկրորդն ասէ՝ ոչ , այլ իմ է. եւ նա ասէ բարկութեամբ՝ ոչ, այլ իմ է. իսկ երկրորդն ասէ հեզութեամբ, եթէ քո իցէ, առ եւ գնա աստի։ Եւ ոչ կարացին կռուել ընդ միմեանս, եւ այնպէս մեկնեցան եւ ոչ շփոթեցան, զի յընկերասիրութիւնն սերտեալք էին, եւ խաղաղասէր սովորեալք՝ օրինակին ես ոչ կարացին կռուոյն տեւել առ 'ի ճանաչել զնորա զիարդն եւ զորպէսն։
       ՈՄՆ 'ի հարանցն գնաց 'ի քաղաքն վաճառել զձեռագործ իւր, եւ ետես աղքատ մի մերկ, եւ մերըկացեալ զհանդերձս իւր զգեցոյց նմա. իսկ աղքատն այն տարեալ վաճառեաց զայն։ Իբրեւ գիտաց ծերն զվաճառել հանդերձին իւրոյ, տրտմեցաւ եւ զղջացաւ ընդ տալն։ Իսկ 'ի գիշերի 'ի տեսլեանն երեւեցաւ նմա Քրիստոս եւ զգեցեալ էր զպատմուճան նորա, եւ ասէ ցծերն. մի՛ տրտմիր. ահա ես զգեցեալ եմ զհանդերձ քո զոր ետուր ինձ։ Եւ մխիթարեալ ծերոյն փառաւոր առնէր զած։
       ԱՍԱՑ ծերն. ոչ է պարտ մեզ բաժանել յանձնէ զընկերն, այլ խնդալ ընդ խնդութիւն եւ տրտմել ընդ տրտմ ութիւն նորա եւ սպասել որպէս անձին իւրոյ. իսկ եթէ տկարասցի, առնել պարտ է ըստ գրեցելոյն՝ եթէ մի մարմինք եմք 'ի Քրիստոս, եւ թէ հաւատացելոցն ամենեցուն էր սիրտ եւ միտք եւ ինչք մի եւ հասարակաց։
       ԵՂԲԱՐՔ երկու բնակէին 'ի միասին, մինն արգելական եւ միւսն առնէր սպասաւոր ութիւն երկոցունցն։ Եղեւ երբեմն զի տարաւ եղբայրն վաճառել զձեռագործ երկոցունցն, եւ եբեր զգինն յոյժ սակաւ. եւ արար զայս բազում անգամ, մինչեւ խոնարհեցաւ հանդարտեալն եղբայր եւ ասէ. կամ ծախէ զայն չարաչար եւ կամ խաբէ ոք զնա 'ի վաճառելն, գնացեալ տեսից զայս։ Եւ յարեաւ հետեւեցաւ զկնի նորա 'ի ծածուկ. եւ գնացեալ եղբայրն վաճառեաց զգործն եւ դարձաւ եմուտ 'ի տեղի ուր ոչ էր պարտ։ Եւ իբրեւ երեւեցան միմեանց, արգելականն այն ձեւացոյց զինքն թէ եւ ես արարի այդպէս։ Եւ իբրեւ ելին 'ի քաղաքէն 'ի միասին անկաւ առ ոտս անկելոյն այն որ ոչ անկեալն էր եւ խնդրէր թողութիւն. զայս արար բազում անգամ, եւ զյանցանս եղբօրն յանձն կրէր։ Եւ իբրեւ հանդերձեալ էր ելանել յաշխարհէ նա որ արգելական էր՝ ասէ ցանկեալն եղբայր. անպարտ էի ես 'ի մեղացն այնորիկ վասն որոյ զթող ութիւն խնդրէի 'ի քէն. այլ վասն այսորիկ առնէի, զի թերեւս դու ապաշխարեսցես. արդ աղօթեա վասն իմ, եւ որչափ կար է քո՝ փախիր 'ի մեղաց, զի եւ դու փոյթ ելանելոյ ես։ Իսկ եղբայրն յաւել 'ի ճգնութիւնս եւ եղեւ հաճոյ այ։
       ԴԱՐՁԵԱԼ էին երկու եղբարք կրօնաւորք, եւ մինն մերկացեալ զգեստ կրօնաւորի եւ եղեւ գռեհիկ , եւ միւսն աղաչեաց ոչ առնել զայն վասն նորա։ Եւ համբերութեամբ միոյ եղբօրն գթացաւ տէր եւ 'ի միւսն, եւ դարձան 'ի սենեակս իւրեանց եւ էին 'ի մեծի ճգնութեան։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն եհարց ցծերն եւ ասէ. ընդէ՞ր, հայր, յորժամ կատարեմ զաղօթս իմ, եւ երբեմն զի ունիմ եւ է երբեմն զի ոչ ունիմ յօժարութիւն եւ զեղջ 'ի մտի։ Ասէ ծերն. եւ ուստի՞ երեւի թէ ունիցի մարդ զսէրն աստուծոյ, քանզի սէրն աստուծոյ բերէ զեղջ։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն գնաց յԵգիպտոս գնել վուշ, եւ դիպեցաւ գնել յայրւոյ կնոջէ. եւ իբրեւ տայր յեղբայրն զվուշն այրին այն, յոգւոց եհան եւ ասէ ցնա. առաքեաց աստուած զքեզ, եղբայր. կերակրել զեղբարս քո զորբսն իմ։ Իբրեւ լուաւ զայս եղբայրն, ուրախ եղեւ եւ կրկին ետ զգին վշոյն, եւ գոհանայր զաստուծոյ վասն յայտնելոյ նմա զորբն՝ որոց արժանացաւ տալ զպէտսն կարօտելոց եղբարց։
       ՄԻՄՈՍ ոմն գնայր զճանապարհ իւր, եւ եգիտ կրօնաւոր ոմն զի նստէր 'ի սենեկի. եւ սկսաւ միմոսն կալ յաղօթս վասն ծերոյն եւ ասէր. աստուած, ողորմեաց աղքատիս եւ խոնարհիս այսորիկ. զի ոչ ճանաչէր զնա թէ ով իցէ։ Եւ իբրեւ դարձաւ անդրէն ընդ այն, արար դարձեալ այնպէս, եւ ողջացաւ առժամայն ծերն։ Իսկ ծերն ասէր զայս առ եկեալսն առ նա՝ եթէ որք գան առ ծերսն եւ աղօթեն վասն նոցա եւ ասեն, թէ տէր պահեսցէ զձեզ վս մեր մեղաւորացս, նոքա վարձս մեծամեծս առցեն։
       ԱՍԱՑ ծերն. մի՛ պահանջեր սէր ընդ սիրոյ ընկերին, զի շփոթեսցի մարդ եթէ ոք ոչ տացէ զփոխարէն. այլ դու ցոյց զսէր յընկերն եւ հանգիցես, եւ այսպէս ձգեսցես զընկերն 'ի սէր քո։
       ԴԱՐՁԵԱԼ ասէ. տկարանալ սիրոյ յեղբօրէն յայսցանէ լինի, մի զի ընդունիցի վասն նոցա զկեղակարծելի խորհուրդս, եւ երկրորդ զի թէ հաւատասցէ զկամս սրտի իւրոյ եւ հաւանեսցի կամաց իւրոց, ապա ոչ կարէ հաւատացուցանել զխորհուրդ իւր մտաց նորա։ Արդ եթէ կամիս զի ամենայնի օգնական ունիցիս զՔրիստոս, մի՛ վստահանար 'ի կարծիս մտաց քոց, այլ փութա 'ի բոլոր անձնէ քումմէ, որպէս զի խոնարհեսցիս եղբօր քո եւ հատցես 'ի քէն զկամս քո, այսպէս կեցցես զօրութեամբն Քրիստոսի։
       ԴԱՐՁԵԱԼ ասէ. որ ըստ աստուծոյ իցէ սէր, յոյժ վերագոյն է որ առ միմեանս քան զբռնութեամբն սէր որ առ մարմնաւոր ազգայինս է. քանզի եւ ինքն աստուած սէր կոչեցեալ է։