Գիրք Դատաստանի, Բ խմբ.

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Գ. գլուխ:
Օրինակ սակաւուք վասն զօրութեան գրոց եւ աղերսաբանութիւն առ տէր Ստեփաննոս կաթողիկոսն Աղուանից:

Աղաչեմ զքեզ, պատուական գլու'խդ եկեղեցեաց տանս Աղուանից, մի' վայրապար եւթեթեւ գործ համարիր զհոգեւոր հարկս, զոր եդիր: Քանզի պարտէ մեզ ցուցանել քեզ սակաւուք թէ զի՞նչ է զօրութիւն գրոցս, զոր ձեռնարկեմքս. զի գիրս դատաստանի զնմանութիւն կանոնաց ունի, զոր պարտէ մեզ յարմարել զսա եւ զկանոնսն զի ցուցցինմանութիւնն: Եւ արդ` այսպէս ունին զնմանութիւն առմիմեանս. զի կանոնք հոգւոյ ուղղիչ է եւ դատաստան -մարմնոյ, եւ թէպէտեւ ի միմեանց բաժանեալք են, բայց իբազում իրս միաւորին. որպէս եւ հոգի եւ մարմին, զի բնութեամբ երկու են եւ անշփոթ, խառնեալք ընդմիմեանս լինին մի եւ բազում իրս մի կամօք գործենզիրսն: Նոյնպէս եւ կանոնքն եւ դատաստանս: Վասն այնորիկ թէպէտեւ պատահի ի միասին խառնիլ երկուցն, բայց ոչ լուծանեն զմիմեանս: Եւ որպէս ի կանոնսնգիտնոց է ուղղել, նոյնպէս եւ ի դատաստանս. եւ որպէս անդ պատիժ եւ սաստ կայ յանցաւորաց, նոյնպէս եւ աստ. եւ որպէս ի դատաստանն բանտ եւ կապանք կայ անիրաւաց, նոյնպէս եւ ի կանոնս բանտ եւ կապանք է բանադրանքն. եւ որպէս ի վերայ արդար մարդկան ոչինչ հարկ դնէկանոնքն, նոյնպէս եւ ոչ դատաստանն ի վերայ նոցա` որ ուղիղ վարին յաշխարհի. եւ որպէս այր արդար ոչերկնչի յերկնաւոր դատաւորէն, նոյնպէս եւ անմեղնյերկրաւորէս: Դարձեալ եւ այլ ինչ օգուտ բերէ մեզ. զիամենայն գիրք վասն այնորիկ կարգեցան զի զմարդիկ իմեղաց կարճ եսցեն, նոյնպէս եւ գիրս դատաստանի ջանայհատանել զչարս եւ զանիրաւս, զի սիրով եւ բարեմտութեամբ կայցեմք առ միմեանս: Եւ չորրորդառաքինութիւն արդարութինն է, եւ սա ի դատաստանիլինի: Օրինակ է սա եւ ոսկեգործաց, զի ոսկի յառաջ իհող եւ ի քար ծածուկ կայ եւ դժուարաւ գայ ի յայտ, եւգործեալ պատուական լինի: Օրինակ է եւ քերթողականարուեստի, որ զաւելորդ եւ զվայրապար բանսն եւ զգիրքերէ եւ սրբեալ պայծառ առնէ:

Զայսոսիկ պատճառս տուաք իմաստնոց, զի ծանիցեն թէ ո'րչափ ինչ օգուտ կայ ի սմա հասարակաց ամենայն մարդկան. որ զամբոխ եւ զխռովութիւն բառնայ եւ զխաղաղութիւն սմանէ յամենայն մարդիկ, զի ուր դատաստանք պակաս է - խռովութիւն բազում է, եւ ուր դատաստանք եւ իրաւունք կայցեն - խաղաղութիւն բազում է յաշխարհի եւ յեկեղեցիս, քանզի մի մասն յաստուածային շնորհացն տուեալ յեկեղեցի սա' է: