Կամենից

  Վասն Ծռազատկին եւ Վասն Լուսոյն. Երուսաղեմի. 1589.

Ի Տէր Աստուածատուր վարդապետ եւ պատրիարգ Կոստանդնուպօլսի մայրաքաղաքի աթոռակալէ, եւ Երուսաղեմայ Քրիստոսի գերեզմանին լուսարար Տէր Սամուէլ եպիսկոպոսէ. Խիրով Աստուած Սուրբ Հոգոյն ժամանեալ հասցէ ողջոյն եւ խաղաղութիւն եւ առաքելական աւրհնութիւն, ի յամէնաւրհնեալ, եւ յաստուածապահ երկիրն Իլախաց. ի Լովն եւ ի Կամէնիցն եւ յայլ ամենայն թէմն իւր առ հասարակ. ի Քրիստոս Աստուած հաւատարիմ ըստ հոգոյ յոյժ սիրեցեալ ցանկալի եւ փափաքելի պարծանաց որդոցդ. Նախ եւ առաջին, տէր Գալուստ եպիսկոպոսին, ի քահանայիցն եւ երեսփոխաներուն, եւ տանուտէրացն, հաւասար մեծի եւ փոքու, մեծաւ փափաքմամբ ի շնորհացն Քրիստոսի, աղօթիւք Սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին մերոյ, կարողութեամբն Աստուծոյ Հօր, ի ձեռն Հոգոյն Սրբոյ, առաքեմք ողջոյն սիրոյ ի մէնջ եւ աւրհնութիւն առաքելական:

Գիտութիւն լիցի ձեզ ամենեցուն, սիրելի որդիք մեր ի Քրիստոս, զի ըստաղետալից գթոյ մերոյ զոր ունիմք առ ձեզ, հանապազ հոգ մեր դուք էք ի Տէր, եթէ որպէս կամ զիարդ էք ի ժամանակիս չար բերմանց ներքուստ եւ յարռաքուստ ներկակաց: Զոր եւ մոխրամած դիմօք եւ սրռահառաչ արտասվօք խնդրեմք յԱստուծոյ. հանդերձ միաբան եղբայրութեամբս. միջնորդ ունելով ի մաղթանս մեր՝ զամէնօրհնեալ սուրբ զԱստուածածինն եւ զՍուրբ Գրիգոր Լուսաւորիչն եւ զամենայն Սուրբս Աստուծոյ. զի իւր արարչական խնամովն եւ յեռանդաշարժ սիրովն գթասցի ի վերայ ձեր. ամէն. Եւ զամենայն պատահմունք տարերաց եւ տարադէպ փորձութիւնք սատանայի՝ որ գան ի վերայ աշխարհի՝ վասն ծովացեալ մեղաց մերոց, բարձցէ ի ձէնջ եւ յամենայն սահմանաց ձերոց. ամէն: Եւ լցուսցէ զձեզ ամենայն բարութեամբ հոգոյ եւ մարմնոյ, տամբ եւ տեղօք, զարմօք եւ զաւակօք, որդովք եւ դստերօք, սիրելաւք եւ բարեկամաւք, այդօք եւ բուրաստանօք եւ ամենայն գոյիւք. ամէն. Այլ եւ Ժողովրդապետն ամենեցուն Յիսուս Քրիստոս՝ օրհնեսցէ զբոլոր ժողովուրդքն. զքահանայքդ ընդ սուրբ քահանայիցն Մելքիսեթեկի եւ Ահարոնի օրհնեսցէ. զմեծատունքդ՝ ընդ մեծատանցն ողորմածաց ընդ Աբրահամու եւ ընդ Յոբայ համբերողին. զտանուտէրքդ՝ ընդ տանուտերանցն բարեպաշտից. զաղքատքդ՝ ընդ կամաւոր աղքատին Ղազարու. զծերքդ՝ ընդ ծերոյն Սիմէոնի, զերիտասարդքդ՝ ընդ Սահակայ եւ Յովսեփայ. զամնկունս ձեր՝ ընդ Երից մանկանցն. զտղայս ձեր՝ ընդ տղայիցն մատուցելոց առ Քրիստոս. զճանապարհորդս ձեր՝ ընդ Մարխասայ եւ Կոսփարայ՝ շահավաճառ եւ արդիւնաւոր արասցէ. ամէն: Զարվեստաւորս ձեր ընդ Բերսելիելի հանճարեղս արասցէ. ամէն: Զհողագործսդ՝ ընդ ճշմարիտ եւ քրտնաջան աշխատողացն պսակեսցէ. ամէն: Զկանայս ձեր ընդ Իւղաբերից կանանցն օրհնեսցէ. եւ ամենայն որպիսութեամբ բարեաց զտունս եւ ըզշտեմարանս ձեր լցուսցէ. ամէն: Այլ եւ հայցեմք յամենասուրբ Երրորդութենէն, զի պատճառն բոլորից՝ ահեղն Աստուած Հայր երկնաւոր հաշտեսցի ընդ ձեզ. Ծագումն ի Հօրէ անճառ ծննդեամբ Որդին Միածին ծագեսցէ ի ձեր զլոյս անճառ շնորհաց իւրոց. Հոգին Աստուած ահեղութեամբ շրջի ի վերայ ձեր, եւ բաշխէ զպարգ եւ ս անապական փառաց իւրոց. ամէն: Եւ տացէ ձեզ շինութիւն, անդորրութիւն, խաղաղութիւն, հիւանդաց առողջութիւն, գերելոց ազատութիւն, մեղաւորաց թողութիւն, անզղջիցն դարձ եւ ապաշխարութիւն, սգաւորաց մխիթարութիւն. անդաստանաց ձերոց պտղաբերութիւն. բուսոց եւ տնկոց աճողութիւն. անասնաց ձերոց անսխալ ծննդականութիւն եւ ամենայն կենդանեաց առողջութիւն. ննջեցելոց ձերոց հանգիստ եւ արքայութիւն պարգ եւ եսցէ Քրիստոս Աստուածն մեր. ամէն: Այլ եւ բարեխօսութեամբ Սուրբ Աստուածածնին եւ Ս. Կարապետին եւ Ս. Լուսաւորչին, բացցէ Տէր Աստուած զդուռն հրաշից անճառ ողորմութեան իւրոյ ի վերայ ձեր. զցաւղս գարնանային, եւ իբր եւ զճառագայթս արեգականն, զկանուխն եւ զանագանն, ի տվէ եւ ի գիշերի, ի նստել ի տան եւ գնալ ի ճանապարհ, ի ննջել եւ ի յառնել, յուտել եւ ի յընպել, յասել եւ ի լռել, գնել եւ ի ծախել, շինել եւ ի տնկել, գործել եւ ի հանգչել, ( ի ) կեանք եւ ի մահ ի վերայ երկրի եւ հող տապանի, աստ եւ ի հանդերձելումն յամենայն ժամու. ամէն: Այլ եւ տացէ ձեզ Տէր Աստուած կրկնակի բարութիւն, առատութիւն եւ լիութիւն, խացացութիւն եւ խնդութիւն, առողջութիւն եւ կարողութիւն, զաւրութիւն եւ արիութիւն, հաստատութիւն եւ անշարժութիւն, ուրախութիւն եւ բերկրութիւն, սէր եւ միաբանութիւն, եւ ամենայն բարի իրաց աջողութիւն եւ կատարելութիւն. ամէն: Այլ եւ հասանել բանիս առ ձեզ, զամենայն ներհակս չարին՝ ի բարին փոխարկեսցէ. զնեղութիւն՝ ի յարձակութիւն, զչարչարանքն՝ ի հանգիստ, զդառնութիւն ի քաղցրութիւն, զտրտմութիւն՝ յուրախութիւն, զսուգն ի խնդութիւն, զարտասուքն՝ ի ծաղր, զհիւանդութիւն՝ յառողջութիւն. զմահն՝ ի կեանք, զնվազութիւն՝ յառատութիւն, զպակասութիւն՝ յոլովութիւն, զթերութեան ի լիութիւն, զխռովութիւն՝ ի խաղաղութիւն, զատելութիւն՝ ի սէր, զթշնամութիւն ի հաշտութիւն, զծուլութիւն՝ ի յարիութիւն եւ յաստուածային օրհնութիւն. ամէն:

Եւ ընդ օրհնութեանս ծանուցումն լիցի ձեզ վասն Զատիկին համար, թէ լոյսն գերեզմանին որպէս ելաւ: Ի զատկէն ԺԷ աւուր յետ եւ Երուսաղէմայ պարոնին քօֆխայեան Ուլախով յըՍտամբօլ եկաւ, եւ եկաւ ի Մահմուտ փաշային քարվանսարայն իջաւ. եւ Հոռոմնին ելան ի մօտն գնացին եւ ասացին, թէ յԵրուսաղեմէ ի՞նչ խապար ունիս. նայ ասաց այն քօֆխայեան Հոռմներուն, թէ դուք ի՞նչ ազգ էք, եւ նոքա ասացին թէ մեք Հոռոմ եմք: Եւ քօֆխայեան ասաց, թէ ձեզ մասլաֆաթ չկայ, գնացէք դուք, թող հայ ազգն գոյ: Եւ յՍտամբօլ քաղաքս համբաւն վերացաւ, թէ յԵրուսաղեմայ մարդ եկեր է: Եւ Հայոց ազգն քահանայք եւ տօլվաթորնի ի միատեղ ժողովեցան եւ գնացին մօտ ի այն քօֆխայեան. եւ եհարց, թէ ի՞նչ ազգ էք. եւ նոքա ասացին, թէ մեք Հայ եմք. Եւ ասաց, թէ ձեզի ուրախութեան խապար եմ բերեր. եւ Հայոց ազգս առին զքօֆխայեան, եւ բերին ի պազաստանն: Եւ հանեց ի դուրս մէկ յարապի գիր, հօքում մի, որ յԵրուսաղեմայ սանճախպակուն մօհրն ի վերայ էր, եւ ղատուն մօհրն ի վերայ էր, եւ սուպաշուն եւ էմենին մօհրն ի վերայ էր. եւ հետն մէկ աղէկ կարդացող ղատի մի այլ կայր. երետ ի նորա ձեռքն, թէ կարդա՛, եւ այն ղատինայլ առաւ ի ձեռքն, եւ բարձր կարդաց ի պազաստանին մէջն, որ տաճիկ եւ ճհուտ եւ հոռոմ եւ հայ եւ ՀԲ (72) միլաթ ամէնն լսեցին. եւ գրած էր այսպէս. Թէ, յԵրուսաղէմ քաղաք՝ Հռոմն եւ Ֆռանկն, Հապաշն եւ Կուրճին եւ Խպթին, այս Ե ազգս՝ ապրիլի Զ զատիկ են ասացեր. եւ Հայ, եւ Ասորին եւ Նեսդորն եւ Մարոնին, այս չորս ազգս ապրիլի ԺԳ զատիկ են ասացեր. եւ շատ աղմուկ է եղեր. եւ Հոռմին պատրիարգն ի յամէն աշխարհ թուխթ ի ղրկեր, թէ ինչ ղատար որ գլուխ մարդ կայ՝ նայ թող գայ. Հայերն մեզ այսպէս բան կ՚այնեն: Եւ հոռոմ ազգն հանց շատ եկեր է՝ ԺԲՌ (12, 000) հոգի եղեր է. եւ գնացեն են Ծաղկազարդին շաբաթ օրն մօտ ի ղատին եւ էմինին եւ ի պարոնն, թէ եկէք զՅարութեան դուռն բացէք, որ ի ներս մտեմք: Ղատին եւ էմինն եւ պարոնն՝ ասցեր են Հոռմին պատրիարգին, թէ թող հայ ազգն այլ գայ, եւ ապա զդուռն բանամք. եւ հոռմնին ասցեր են, թէ այն չորս ազգն չեն ի գար. մեզի բաց որ ի նեցս մտնեմք: Եւ յամէն մարդոյ գլուխ Հոռմնին չորս ֆլորի են ժողովեր եւ տվեր են էմինին. եւ ապա թողեր են որ ի ներս են մտել. եւ ճաշուն՝ ի Յարութիւն կու մտնուն ուրախութեամբ. եւ յետ ժամ եղեր՝ եւ լոյս չէ ելեր. եւ ճրագվառք եղեր է՝ եւ լոյս չէ ելեր. եւ պառկել ժամ եղեր է՝ եւ լոյս չէ ելեր: Եւ յետոյ պարոնին մարդիքն եւ ենկիչարիքն եւ ղատուն մարդիքն եւ սուպաշուն եւ էմինին մարդիքն զՀոռոմնին ծեծեր եւ ի դուրս են արեր. եւ զհոռմին պատրիարգն եւ զգլուխ եպիսկոպոսին, եւ զգլուխ աքապուռնին ? զամմէնն ի զնտան կու ձգեն, եւ կ՚ասեն, թէ ի ձեր հաւատոցն վերայ պակասութիւն գտաք. եւ զամէնն կու տուգնեն. ի պատրիարգէն՝ Ռ եւ ԵՃ (1500) ֆլորի կ՚առնուն, եւ ի ժողովուրդենէն՝ յորմէ Ճ ֆլորի կ՚առնուն, յորմէ Եճ ֆլորի, եւ յորմէ Ծ, յորմէ Կ, յորմէ Ժ. զհոռոմներուն մեծ ու փոքր՝ զամենն կու տուգնեն. եւ հոռոմ ազգն ս եւ երես լինալուն՝ մէկ շաբաթ ի դուրս չեր ելեր. եւ ոչ ի մարդոյ յերես են նայեր: Այս հոռոմ ազգն պիզմն ազգ է. ըմանք զատիկ արեր են եւ յոմանք հետ Հայոց ապրիլի ԺԳ զատիկ են արեր. եւ երբ մեր զատիկն եկեր է՝ նայ գնացեր են հոռոմնին ի ղատին եւ ի պարոնն, թէ մեք այլ կրկին ի Յարութիւն կու մտեմք. եւ Հայերն ասցեր են ղատուն, թէ նոքա զիրենց զատիկն արին, հետ մեզ թող ի ներս չմտնուն. եւ ղատին այլ կ՚ասէ, թէ խիստ աղէկ, թող չի մտնուն. եւ Հայոց ազգն եւ Ասորին եւ Նեստորն եւ Մարունին մտեր են ի Յարութիւն. եւ յԵրուսաղեմայ քաղաքին պարոնն եւ էմինն, եւ բերդին ենիչարիքն եւ ութ ղատի եւ տաճարին մեծ շեխն, եւ Երուսաղեմայ քաղաքին գլխաւոր տաճկնին, ամէնն իրենց մարդւոցմովն կու մտնուն ի Յարութիւն, եւ զկանթեղնին կու մարեն, եւ կու նստին ի Քրիստոսի գերեզմանին դուռնն ի վերայ, թէ տեսնումք թէ ո՛րպէս կ՚ելնէ լոյսն: Եւ Հայոց ազգս ուրախութեամբ ի շուրջ են եկեր. եւ երբ լուսն ելնելու ատեն եղեր է, եւ հանդարտ որոտում եղեր է, եւ Սուրբ Լուսաւորչին աղաւթիւքն եւ բարեխօսութեամբն լոյսն բխեր է, եւ Լուսաւորչին կանթեղն ինքն ընդ ինքն վառեր է. եւ պարոնն եւ էմինն եւ ղատեստանն եւ այլ տաճկինին զլոյսն տեսեր են, եւ ասցեր են մեր եպիսկոպոսին, թէ լոյսն ելաւ. եւ կու մտնեն ի ներս, մեր լուսարար Տէր Սամվել եպիսկոպոսն, եւ զլոյսն ի դուրս կու բերէ Հայոց ազգիս. եւ տաճկանց ազգն ամէն կու տեսնուն եւ կու զարհուրին եւ կ՚ասեն, թէ հաւատքն Հայուն է: Եւ Հայոց ազգս խիստ ուրախացան որ Աստուծոյ ողորմութեամբն պարզերես եղաւ, եւ Հոռոմաց ազգն ս եւ երես եղաւ, եւ գլխիկոր: Եւ յԵրուղամէմ քաղաք տաճկաց ազգն հոռոմին կ՚ասեն եղեր, թէ Ծօյ շներ, լոյսն այնպէս կու լինի. դուք մոլորեցաք եւ հետ ճհտին զատին արիք. եւ հոռոմնին ի յամօթացն չեն գրուցեր: Եւ երբ տեսան որ այսպէս հրաշք եղաւ, նայ Երուսաղեմայ զատին ինքն իւր ձեռօքն տասն թուխթ կու գրէ, եւ զիւր մօհրն ի վերայ կու կոխէ, եւ զպարոնին եւ զէմինին, կու տայ պարոնին քօֆխային, թէ ա՛ռ եւ տար Հայոց ազգին բաժանէ. եւ քօֆխայեան զթխթերուն զորն ի Հայլապ կու տայ, զորն է Ամիթ, զորն է Ղայսարի եւ զորն ի Թոխաթ եւ ի Ս եւ աստ, եւ զմէկ թուխթն յԸստամպօլ բերին. եւ զայս բաներս ամէնն ի մէջն գրած էր. եւ յետոյ գրած էր, թէ Հայոց ազգն հանց ազգ է՝ որ զԺԱ (11) ազգն կոխեց եւ ս եւ երես արաւ: Եւ յԵրուսաղեմայ մինչ եւ յԸստամբօլ զինչ քաղաք որ կայ՝ զամէնն զհոռոմնին տուգներ են, թէ դուք զձեր հաւատն մոլորեցաք. եւ Հայոց ազգ խիստ ուրախացեր են, եւ տավուլով եւ զուռնայով կեր եւ խում են արեր. եւ ամէն ազգ հոռմին յետ եւ անցն կու կանչեն, թէ զզատիկն մոլըրեցաք եւ ճուհուտ եղաք. նոքա այլ ի յամօթնացն եւ ս եւ երեսութենէն մարդու երես չես նայեր եւ ճուապ չեն ի տար:

Եւ երբ մեզի ազս բարի խապարս որ եկաւ եւ զթուխթն կարդացին, ՀԲ (72) միլլաթ լսեց, եւ Հայոց ազգն խիստ ուրախացան, եւ հոռոմնին ս եւ երես եղան եւ գլխիկոր. եւ արարիչն Աստուած զՏէր Աստուածատուր վարդապետին աւուրքն շատ այնէ, որ ժողովվեց զԸստամբօլու զքահանայքն եւ զտանուտէրքն, եւ ասաց. թէ, Այս տարի հազար տարու գլուխ է. զինչ ոչ ձեր նամուսն է՝ նա զայն արէք: Եւ առաք զԵրուսաղեմայ եկած քօֆխայեան իւր մարդոցմովն, եւ տավուլով եւ զուռնայով, նաղարով եւ պօռուով, ի Սուլու մանաստիրն ի պատիւ բերաք իւր մարդոցմովն, եւ երեք օր հարկեցայք: Եւ վարդապետն մէկ աղէկ կապայ մի փէշքաշ երետ, եւ Ըստամբօլու տօլվաթորքն մէկ արծաթի սուրահի մի տվին եւ արծաթի մոշոպայ մի եւ արծաթի թաս մի, եւ արծաթի գաւաթ մի. եւ թող զայլ ֆլորին որ տվին, եւ ի տավուլէն եւ ի զուռնայէն, ի նաղարայէն եւ ի պոռուէն հանց եղաւ, որ Ըստամբօլ քաղաք ի դունդ ( թունդ ) ելաւ: Եւ տաճկաց ազգն կ՚ասէին թէ այս ի՞նչ ուրախութիւն է. նայ կ՚ասէին թէ Հայոց ազգին յԵրուսաղեմայ խապար եկեր է՝ որ լոյսն Հայուն ելեր է, եւ հոռմին լոյս չէ ելեր. եւ հոռոմ ազգն ի ս եւ երես լինալուն մէկ շաբաթ ի դուրս չելան: Եւ այսոր յետ եւ գնաց քօֆխայեան ինքն իւր բանն. եւ մէկ շաբթու յետ եւ հոռմի դարձած տաճիկ եկաւ, որ զԵրուսաղեմայ բերդին դուռն կու պահէ եղեր է, նայ այլ այսպէս զրուցեց. եւ հոռոմներուն յերեսն կու թքնուր. եւ կ՚ասէր, թէ զհաւատքն ձեր մոլորեցաք: Եւ յետոյ յայլ կանանչ գլուխ եկաւ, եւ ճուհուտ եկաւ, եւ արապ եկաւ, եւ ենկիչարի եկաւ, եւ Հոռոմ եկաւ. եւ նոքա այսպէս վկայութիւն տվին, եւ Հայոց ազգս առաւել ուրախացան: Եւ յետոյ յուլիսի ԻԲ, Երուսաղեմայ Քրիստոսի գերեզմանին յարութեան լուսարարն եկաւ, որ զլոյսն ինքն իւր ձեռաւքն է հաներ եւ աչաւքն զամենայն բան տեսեր է, եւ նայ այլ այսպէս վկայութիւն երետ, Տէր Սամվէլ եպիսկոպոս: Եւ Հայոց ազգիս կրկին եւ երեքկին ուրախութիւն եղ եւ. որպէս ասէ աստուածային գրեանքն, թէ Բ եւ Գ վկայիւք հաստատեսցի ամենայն բան: Հայոց ազգն այլ այնպէս հաստատուն եւ անշարժ եղ … ի վերայ հաւատոց:

Եւ յառաջմէ ի ձեզ մէկ այսպէս մօհրով թուխթ մի զրկեցաք, վասն զատկին համար. եւ յետոյ որ այս Տէր Սամվել եպիսկոպոսն եկաւ՝ որ զլոյսն ինքն իւր ձեռօքն էր հանէր եւ զամենայն բան աչաւքն էր տեսեր, եւ վկայեց, եւ այսպէս կրկին ձեզ այլ իմացուցաք որ պիտն ըստուգ է, հաւատայք եւ Սուրբ Լուսաւորչին փառօքն փառք տայք Աստուծոյ, եւ ուրախացիք հոգով եւ մարմնով, որ Հայոց ազգն պարզերես եղաւ ԺԱ ազգին ի մէջն: Բավ ( բաւ ) է:

Եւ ի հին եւ նոր գրեանքն շատ բան գտաք վասն Ծռազատկին համար. դուք այլ իմացիք: Ի թվին Հայոց ՈԽԶ (1197) խանկարեցին զզատկին եւ ընդ աստուածասպանսն արարին այլազգիքն. ՚ի գլուխ կատարման սուրբ յարութեան աւուրց՝ բերին եղբարց մերոց զաւետիս լուցման կանթեղի գերեզմանին ի մեր զատկին, եւ յամօթ եղեն հակառակքն որպէս եւ այժմոյս որ յամօթ եղեն Հոռմներն. այլ բաւէ: Եւ ի մէկ գիրք մն այլ այսպէս գրած էր. Սրբոյն Գրիգորի վերադետողի Հայոց Վկայասիրի՝ բան յորդորական, վասն մոլորման զատկին. Ի թվականութեան Հայոց ՇԼԱ, (1081-2) ի սուրբ զատկէն մոլորեցան Ժ ազգ հաւատացելոց, եւ Հայք եւ Ասորիք միայն մնացին հաստատուն, եւ Հոռոմք եւ Ֆռանկք հետ եւ եցան Իռիոնի, որ արկանէր զտումարն յապրիլի Ե, եւ զլրումն լուսնին հանդիպեցուցանէր ի տօնն Ղազարու. զոր Հայք եւ Ասորիք եւ Եբրայեցիք արկանէին ապրիլի Զ, որ հանդիպեցուցանէր ի տօն Ծառազարդարին. յորժամ ժողով արարին զԻռիոն ոչ կոչեցին. եւ նայ նախանձեալ եւ եկեալ գաղտ առեալ զգիրն, եւ քերեաց եւ արար զվեցն հինգ. վասն որոյ յամէն ՂԵ (95) ամի մոլորին Յոյնք ի զատկին: Յայնժամ դասք քահանայիցն որ էին ի քաղաքն յՈւրհայ, ազդ արարին Տեառն Գրիգորիոսի Վկայասիրի Հայոց կաթողիկոսի. եւ նայ գրով ձեռին իւրոյ հաստատեաց զնոսա անշարժ կեալ է հաւատս ուղղափառութեան: Եւ էր պատճէն գրոյն այսպէս, զոր գրեաց Ուրհայ. « Քրիստոսի ճշմարիտ սիրողացդ եւ դաւանողացդ Սրբոյ Երրորդութեան, քահանայիցդ եւ իշխանացդ եւ այլ ամենայն հաւատացեալ ժողովրդոցդ, ողջոյն: Զաստուածասիրութեան զգիրս ձեր ընթերցաք եւ զխնդիրս ձեր լուաք վասն ստուգութեան սուրբ զատկին, եւ յոյժ գոհութիւն մատուցաք Աստուծոյ՝ որ շարժեաց զձեզ յայդ: Եւ արդ, Տէր Յիսուս Քրիստոս զաւրացուսցէ զձեզ ի նոյն կեալ հաստատուն եւ տալ պատասխանի ընդդիմողաց: Գիտէ ինքն ամէնագէտն ողորմութեամբն իւրով եւ ամենաքննին զօրութեամբն իւրով, որ թէպէտ եւ գործովք միշտ մեղանչեմք Աստուծոյ, այլ հաւատով ես եւ հաւատքս ( հօտքս ) իմ ամենեքեան զուղիղն եւ զճշմարիտն ունիմք: Եւ եթէ ի վերայ ճշմարտութեան՝ պատժոց հանդիպիմք, մի՛ զանգիտէք եւ մի՛ երկնչիք, զի վարձս ի Տեառնէ առնումք, եւ մերձ ի ժամանակ փրկութեան, եւ պարտ է այսմ ամենայնի կատարել, զի եր եւ եսցին ճշմարտեալքն: Եւ ես որ խրախոյս տամ ձեզ եւ քաջալերեմ համբերել ամենայն իմաստութեամբ, կամաւորութեամբ մահակից եւ ես գտանիմ յամենայն գործս եւ ի տեսակս տանջանաց. եւ եթէ բանիւք եւ քննութեամբ էր մեզ նեղութիւնս կամ հարցափորձութեամբ, ապա պատրաստ կամք յամենայն իրս տալ պատասխանի՝ զոր ինչ եւ հարցանիցեն. եւ եթէ տանջանաւք եւ կամ բռնութեամբ, եւ ոչ յայնմանէ յուրասռ կամք. եւ գոհանամ յԱստուծոյ յամենայն ժամ, որ մինչ եւ ցայժմ յանաստուած հեթանոսաց դատէաք, եւ այժմ ի քրիստոնէիցդ նոյնպէս: Բայց դուք մի՛ վհատիք. կարող է Աստուած ընդ փորձութեանցն եւ զելսն առնել. սակայն որչափ կար մեր է՝ ամենեքեան որպէս զքաջ զինվոր Քրիստոսի մարտիք զբարիոք մարտ ի վերայ ճշմարտութեան: Վկայէ ինձ Տէր Աստուած իմ, վասն զի չեմք ի սղալումն ինչ, եւ ոչ եմք ի թիւրութիւն հաւատոց, եւ կամ յանդգնաբար իրաւ զմեզ կարծեմք. վասն զի այդ անզգամաց է գործ եւ անմտաց. այլ շնորհօքն Աստուծոյ եւ սրբոց լուսաւորչացն, զարքունական զճշմարիտն ունիմք զճանապարհն որ ի Քրիստոս Յիսուս, եւ ոչ յաջ խոտորելով մեր եւ ոչ յահեակ, եւ ի պատուիրանացն Աստուծոյ ոչ օտարացեալ, եւ ոչ հպարտացեալ եւ ամբարտաւանեալք, որպէս զայլս ոմանս: Եւ արգ եթէ խարդախութեամբ ինչ ունիմք զթերութիւն հաւատոց, վասն է՞ր չարչարիմք իբր եւ զպատժապարտս եւ ոչ ունիմք հանգիստ, այլ տագնապու շրջիմք ընդ ծով եւ ընդ ցամաք. որպէս եւ Պաւղոս պատմէ զինքենէ, զնեղութիւնս, զվիշտս, զչարչարանս, զհալածանս եւ զայլսն ամենայն. եւ թէ սնոտի յուսով էր այս ամենայն շրջագայութիւնս, եւ զիմ հայրենի տունն ի խաղաղութեան ժամանակ թողի, եւ փախուստ եւ զնեղութիւնս եւ անձուկս ինձ տարապարտ է անցանել. եթէ պարսաւելի հաւատոյ զայս գործեցի, եւ քառասուն ամ իմով շրջագայութեամբ եւ յայս փոխեցայ, ապայ ուրեմն խաբեալ ես միայն եղէ. բայց յուսովն Աստուծոյ եմ վկայութեամբ սուրբ գրոց. ծասն զի զուղղափառ եւ զանթերին ունիմ զհաւատն: Արդ, ամենեքեան որ իմում հայրապետութեանս եւ հաւատոյս կցորդ էք, մի՛ թուլութեամբ եւ կամ աչառանաւք պատկառէք կամ երկնչիք, եւ զԱստուած վաճառէք վասն սնոտի կենացս. ծասն զի այս է ժամանակ ընդունելոյ եւ առնուլ պսակ ի Քրիստոսէ. եւ երաշխաւոր եմ ձեզ առ Քրիստոս. ծասն զի որ սուրբ հարց զցանկն ոչ պատառէ՝ ընդ սուրբսն պսակիցի. ապա թէ ոք զմարդկան փառս առաւել սիրեսցէ քան զԱստուծոյն, ի դատաստանի Որդւոյն Աստուծոյ ընդ ուրացողսն գտցի, որք զՔրիստոս Աստուած ոչ խոստովանեցան եւ ի մեր հաւատոյս եւ յօրհնութենէն անմասն ելցէ: Իսկ հաւատացեալքն ի հաւատս մեր՝ օրհնեալ եղիցին յերկնաւորաց եւ յերկրաւորաց, ի մէնջ եւ յԱստուծոյ, որ է օրհնեալ յաւիտեանս. ամէն: