Դատաստանագիրք Աստրախանի Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

ԳԼՈՒԽ ՈՒԹՆԵՐՈՐԴ
ՎԱՍՆ ԱՊԱՑՈՒՑՈՒԹԵԱՆ

 

1. Ապացուցութիւն անուանի հաստատութիւն բանից` յորժամ դատախազն խնդրէ զիր ինչ յումեքէ եւ պատասխանօղն ուրանայ զխնդիր նորին, իսկ դատախազն միջնորդութեամբ այլոց հանգամանաց իրաց հաստատէ եւ ապացուցանէ զխնդիր իւր գոլ ճշմարիտ, եւ ներհակ սորին պատասխանօղն հաստատէ այլ զօրեղ միջոցիւք եւ բանիւք զխօսս իւր գոլ ճշմարիտ եւ ապացուցանէ զխնդիր դատախազին գոլ սուտ կամ ոչ այնպէս, որպէս նա դիտէ, այլ այլով ճանապարհաւ եղեալ զիրսն:

2. Առաւելապէս հարկաւորի դատախազն հաստատել զբանս իւր եւ ապացուցանել զխնդիր իւր, քանզի նախապէս նա է խնդրօղ ի վերայ պատասխանօղին: Ուստի եթէ ոչ կարասցէ հաստատել զբանս իւր` ո'չ միայն թողեալ եւ արձակեալ լինի պատասխանօղն իբրեւ ճշմարտախօս եւ բարի այր, եւ դատախազն` իբր այր չար, այլեւ վասն սուտ արզայ տալոյն դատախազն հրապարակաւ ձաղկեսցի` առա'նց ամենայն այցելութեան եւ որպէսզի մի' պատժեցեալ եւ անարգեցեալ լիցի դատախազն, հարկաւորի ցուցանել զխնդիր իւր լինիլ ճշմարիտ եւ առանց ստութեան:

3. Պատասխանօղն եւս հարկաւորի հաստատել զբանս իւր, զորս ընդդէմ դատախազին գրեաց կատարեալ ապացուցութեամբ, զի մի' անկարելովն հաստատել զբանս իւր անարգեցեալ լինիցի ի դատաստանէ որպէս այր ստասաց եւ զրկօղ ումեք:

4. Ապացուցութիւն բանից լինի չորս կերպիւ. նախ` յանձնառութեամբ, երկրորդ` միջնորդութեամբ վկայից, երրորդ` գրով վկայից, չորրորդ, երդմամբ, եւ վասն այսոցիկք զհետեւեալ գլուխս գրեսցուք բաւականապէս: