Պատմութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Իսկ ուրբաթի առաւօտին գնացինք վաղ քաջ ի սէլամն, եւ ի Ե (5) երորդ ժամու մուծին զմեզ առաջի իւր: Որ կարգաւ գնացեալ առաջի նորա խոնարհմամբ, գլխոյ ողջունելով անցեալ գնացինք: Եւ ելեալ արտաքս նստանք ի հանգստարանն մեր: Եւ յետ վճարելոյ սէլամին ցրուեցան եւ ճէզայիրչիքն: Եւ հրաւիրեաց զխաներն ուտել ճաշ ընդ նմա:

Որ եւ բազում բանք խօսեցաւ ընդ նոսա: Եւ շատ պատճառս յօդելով, եւ զանազան առարկութիւնս ի մէջ բերելով ի բաց ձգէր իւրմէ զմեծութիւն թագաւորութեանն: Եւ ասէր, թէ՝ «Ընտրեցէք ի ձէնջ զայլ ոմն կամ ընտրեցէք զայր մի, որ կարիցէ կառավարել ձզեզ եւ զերկիրն: Եւ ձեռ վեր առէք ինձէ եւ թողէք, որ գնամ իմ դղեակն ի Խորասան եւ առանձնանամ, զի այլ ոչ ունիմ կարողութիւն մրցել եւ վանել ի պատերազմունս»:

Եւ շատ անգամ հրաժարէր: Իսկ խաներն ստիպէին, աղաչէին, շողոքորթէին, աղերսէին եւ հաւանեցուցանէին, զի մի թողցէ զնոսա եւ զերկիրն ի ձեռաց իւրոց:

Պատասխանի ետ մեծախելք Վալինամաթն եւ ասաց, թէ «Դուք այսպէս ասէք, բայց ես գիտեմ, զի բազումք ինձանէ պիտամաղ են եղեալ: Եւ իրաւունս ունին, զի բազմաց ապրանս խլեցի, զբազումս մահացուցի, զոմանս կորուսի, եւ յոլովից զոսկին եւ զարծաթն խլեցի, եւ շատ տեղիս աւերեցի, եւ զերկիրս սասանեցուցի եւ աղքատացուցի: Վասն որոյ բաւական է այս չափս: Թող հանգչին մարդիկք գոնէ յայսմ յետէ ի նեղութենէ յայսմանէ»:

Յորմէ պատասխանեցին եւ խաներն, թէ՝ «Այս ճշմարիտ է զոր ասես: Բայց մեծութեան եւ զօրապետութեան հարկաւորութիւնն այն էր: Զի թէ չի լինէ[ի]ր այնպէս արիացեալ ամենայն իրս, ե՞րբ ապա կարելի էր այսքան գործ եւ քաջութիւն յառաջանալ: Վասն որոյ զնոյն կրկին առնել խնդրենք, որովհետեւ քեզ ետուր Աստուած զգլխաւորութիւն եւ զպետութիւն աշխարհիս: Պարտին զի ամենեքեան ի քեզ եւ բանից քոյ հնազանդին: Եւ թէ արտուղի գնան, պատժոց եւ դատապարտութեան են արժանի: Իսկ այնոքիկ, որք հնազանդին քում հրամանի եւ արիանան ի գործս իւրեանց, պատուոյ եւ խալաթ զգենլոյ արժանի լիցին: Զի թէ այնպէս չլինի, աշխարհս ոչ կառավարի»:

Եւ ապա, հաւանեալ եւ ինքն, յանձն առաւ թագաւորել: Եւ կրկին կարդացին զֆաթէն եւ ես՝ զ«Հայր մեղայն» ի լռելեա[յ]ն, եւ արձակեցանք՝ իւրաքանչիւր տեղիս: