Փոքր
ինչ
յառաջ
յորժամ
Կիպրոս
կղզին
սեփհական
էր
վէզիրի
ազէմին.
այս
գաւառ
եւս
միակցել
էր
անդ
Կիպրոսի:
Քաղաք
որ
կառուցեալ
է
առ
ստորոտով
լերին`
եւ
առ
գետակաւ
Գարա
սու
վասն
յոռութեան
ջուրց
նորա,
՚ի
հնումն
Գիտնոս,
յորոյ
վերայ
ունի
կամուրջ
քարաշէն:
Հեռի
է
՚ի
ծովէն
իբրեւ
2
ժամաւ,
՚ի
յԱտանայ
27
մղօնաւ
յարեւմուտս
նորա.
ունէր
քայքայել
պարիսպս
կրկին.
բայց
՚ի
1765
քակեցին
եւ
՚ի
գործ
ածին
յայլ
շինուածս
քաղաքին.
Բնակիչք
սորա
սակաւք
սակս
ստէպ
յաճախելոյ
ժանտախտի,
եւ
են
տաճիկք,
եւ
յազգէս
հայոց
յորոց
ոչ
սակաւք
են
վաճառականք
կեսարացիք:
Զեկեղեցի
հայոց
որ
է
յանուն
սուրբ
Աստուածածնի
՚ի
Պօղոսէ
Առաքելոյն
ասեն
հիմնել:
Գտանին
եւ
յոյնք`
սակաւք
ընդ
մեծի
մասին
կեսարացիք,
որոց
եկեղեցի
է
իբր
սենեակ:
՚Ի
մզկիթ
քաղաքիս
է
գամբարան
ծառապատել
է
պատուել,
յորում
ասեն
թաղեալ
զմարմին
Դանիէլի
մարգարէին:
Շուրջանակի
զքաղաքաւս
են
աւերկաք
տանց
եւ
պէսպէս
շինուածոց
նախնի
Տարսոնի.
շրջապատ
սոյն
աւերակացս
առաւել
է
քան
զ12
մղօն,
յորմէ
երեւի
մեծութիւն
տարանի:
Պօղօս
Ղուկասեան
յերկրաշարժութենէ
կործանել
կարծէ
զայս
քաղաք,
զի
զանկեալ
շինուածսն
վեր
՚ի
վայր
յեղեղել
ետես.
անդ
ետես
զհիմունս
՚ի
վեր,
զտանիսն
՚ի
վայր,
եգիտ
անդ
եւ
մակագրութիւն
՚ի
վերայ
քաղաքապետի
կամ
սպարապետի
ուրուք
եւրոպացւոյ:
՚ի
շրջակայս
բուսանի
փոքրիկ
արմատն
Տօմպալան
կոչեցել:
Դարսուս
ունի
նաւահանգիստ
՚ի
մուտս
գետակին
իւրոյ
՚ի
ծով:
Գարադաշ:
Է
նաւահանգիստ
մօտակայ
՚ի
վերոգրել
նաւահանգիստն
Դարսուսի:
Գօզօլօգ:
Գիւղ
զուարճալի
որ
է
ամարայնոց
քաղաքացւոց
Դարսուսի,
՚ի
շրջակայս
սորա
լինին
ազգի
ազգի
պտուղք
մանաւանդ
ընկոյզ:
