Աշխարհագրութիւն չորից մասանց աշխարհի. Ասիա

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Առաջինն ունի տեղի համանուն. ուր գտանին բազմութիւն բրդաձեւ շինուածոց յորձաքար վիմաց. ոմանք ցածուն, ոմանք բարձր. եւ բերեն զնմանութիւն թատրոնի. յորս են սենեակք մի ՚ի վերայ միոյ. ունին մուտս, սանդուխս, պատուհանս, եւ ՚ի գագաթան իւրաքանչիւրոց պատկերս:

Երկրորդն ունի յիւր անուն աւան ՚ի ձորավայրի առ Գըզըլ Ըրմագաւ, հեռի ՚ի Նիկտէէ 4 ժամաւ, առ ճանապահաւն Գօնեայի, պատեալ հողաշէն նուաստ պարսպաւ. է աստէն արքունի գործարան վառօդոյ, ուր են իբր 100 սանդուղք: Հող երկրիս չոր եւ աղտաղտուկ: Ոմանք կարծեն զսա լինել Կասպիա քաղաքն Լիկաոնիոյ յիշատակել ՚ի Պտղոմեայ. իսկ հաս ոմն կարծէ լինել Արքէղայիս քաղաքն որ ՚ի Կապադովկիա առ Ալիս կամ Գըզըլ Ըրմագ գետով, զորմէ տե'ս ՚ի հին Հայաստան:

Քէլիսա հիսար: Գիւղ մերձ ՚ի Պօռ, ունի բերդ աւերակ, յորում են սիւնք կճեայք, եւ շինուածք կամարակապք ՚ի մեծամեծ վիմաց. սուլդան Ալայէտտին ՚ի քարանց աստի ետ տանել ՚ի Գօնեայ, եւ նոքօք շինեաց զբերդն Գօնեայի: Գտանի աստ կիւհէրչիլէ, զոր ՚ի յանձրեւելն հաւաքեն վասն վառօդոյ. գործեն աստ եւ ածուխ յոստոց որթոյ, զորս բերեն ՚ի Նիկտէէ:

Երրորդ թեմն կոչեցել Արէպսուն, ՚ի հն կոչէր Արապիսոս կամ Արայվիսոս, որ անկանէր ՚ի Փոքր Հայս, զորմէ տե'ս ՚ի Հին Հայաստան: